Alt İşverenlik El Kitabı

ALT İŞVERELİK EL KİTABI

Deniz ERSÖZ (Çalışma Uzmanı)

Önsöz      5

Tablo ve Şekiller    13

Kısaltmalar            15

Giriş        17

Birinci Bölüm ALT İŞVERENLİK UYGULAMASI

1. KAVRAM VE TANIM BOYUTUYLA ALT İŞVERENLİK UYGULAMASI    21
2. ALT İŞVERENLİK UYGULAMASININ KURAMSAL TEMELLERİ             24
3. İşlem Maliyetleri Kuramı    25
4. Vekâlet Kuramı    ,               26
5. Mukayeseli Üstünlükler Kuramı       26
6. Sosyal Mübadele Kuramı   27
7. ALT İŞVERENLİK UYGULAMASININ TÜRLERİ       28
8. Ticari Alt işverenlik-Sanayi Alt İşverenliği      28
9. Uzmanlık Yönelimli Alt işverenlik - Kapasite Yönelimli Alt işverenlik        28

C Uluslararası Alt İşverenlik              29

1. ALT İŞVERENLİK UYGULAMASI BENZERİ UYGULAMALAR 30

A Evden Çalışma (Eve iş Verme)       30

B Fason Üretim    31

C Dış Kaynak Kullanımı (Outsourcing)             32

1. Geçici (Ödünç) İş İlişkisi     33
2. İmtiyaz Uygulaması (Franchising)     34
3. Alt İşverenlik Uygulamasının Benzer Uygulamalarla Karşılaştırılması       36
4. ÜLKEMİZDE ALT İŞVERENLİĞİN TARİHSEL SÜRECİ             39
5. İlk Düzenlemeler ve 3008 Sayılı iş Kanunu    39
6. 94 Sayılı ILO Sözleşmesi     41

C 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu             43

1. 1475 Sayılı İş Kanunu               44

1 Müteahhit ve Taşeron             45

1. Kamu Kesimine Yönelik Düzenlemeler ve 88/13168 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı      47
2. GÜNCEL İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK MEVZUATINDA ALT İŞVERENLİKUYGULAMASI                                           49
3. 4734 SAYILI KAMU İHALE KANUNU VE DİĞER BAZI ÖZEL KANUNLARDA ALT İŞVERENLİK UYGULAMASI       53
4. 4857 SAYILI İŞ KANUNUNDA ALT İŞVERENLİK UYGULAMASININ UNSURLARI                                                                                                                                                59
5. Alt İşverenlik Uygulamasının Koşulları      61
6. Asıl İşverenin Varlığı, Alınan İşin Asıl İşin Bir Bölümü veya Yardımcı İş Olması              61
7. Asıl İşverenin İş Organizasyonunda Çalışma 70
8. Sadece Asıl İşverenin İşyerinde Alınan İşte Çalışma     70
9. Alt İşverenlik Uygulamasına Getirilen Sınırlamalar    72
10. Asıl İşin Bir Bölümüne İlişkin      72
11. Asıl İşverenin İşçisini Çalıştırmaya, Daha Önce O İşyerinde

Çalışanlara İlişkin      79

1. Koşullara ve Sınırlamalara Aykırı Davranılmasının Yaptırımı      82
2. Birlikte Sorumluluk  83
3. Asıl İşveren- Alt İşveren Arasındaki Hukuki İlişki       88

İkinci Bölüm EKONOMİK BİR TERCİH OLARAK ALT İŞVERENLİK UYGULAMASI

1. KÜRESELLEŞME VE ÇALIŞMA HAYATINDA ESNEKLİK GEREKSİNİMİ   91
2. ALT İŞVERENLİK UYGULAMASININ YAYGINLAŞMASI VE NEDENLERİ  95
3. Asıl İşverenlerin Tercih Nedenleri             97
4. Alt İşverenlerin Tercih Nedenleri              99
5. ALT İŞVERENLİK UYGULAMASININ YAYGINLAŞMASININ

SONUÇLARI                                           101

1. Kayıtdışı Ekonomi Açısından  101
2. Sendikal Örgütlenme Açısından            102

IV ÜLKEMİZDE ALT İŞVERENLİĞİN EKONOMİK BOYUTU           104

Üçüncü Bölüm HUKUKİ BİR UYUŞMAZLIK OLARAK ALT İŞVERENLİK UYGULAMASI

1. ANAYASA AÇISINDAN SORUNLAR 115
2. 94 SAYILI SÖZLEŞME AÇISINDAN SORUNLAR              120
3. İDARE VE CEZA HUKUKU AÇISINDAN SORUNLAR       122
4. TÜRK BORÇLAR KANUNU AÇISINDAN SORUNLAR     123
5. KAMU İHALE KANUNU AÇISINDAN SORUNLAR         126
6. İŞ HUKUKU AÇISINDAN SORUNLAR              129
7. işçiler Açısından     130
8. İş Güvencesi           130
9. Kıdem Tazminatı    133
10. Ücretlerin Tam ve Zamanında Ödenmemesi       134
11. Yıllık Ücretli izin     135
12. Kolektif Haklardan Yararlanamama     136
13. işverenler Açısından              139
14. Alt İşverenlik Yönetmeliği     139
15. Muvazaa 142
16. Yönetim Yetkisinin Tamamen İşverende Olması 147
17. Asıl işin İş Kanununa Aykırı Olarak Alt İşverene Verilmesi  149
18. işyeri Devri ile Çözüm            149
19. Kamu İşverenlerine Has Sorunlar         151
20. Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Muafiyet Getiren Hükümlerin Tanınmaması     151
21. Yargı Kararını Yerine Getirememe       152
22. İşçiye Haklarını Yargı Kararı Olmadan Ödeyememe           153
23. İhale Makamı Niteliği            153

Dördüncü Bölüm alt İşverenlik uygulamasi içiN çözüm önerîlerî

1. ALT İŞVERENLER ARASINDA NORM VE STANDART BİRLİĞİ SAĞLANMASI                157
2. GÜNCEL VE GÜVENİLİR BİR KAYIT SİSTEMİNİN OLUŞTURULMASI           158
3. ÖNLEYİCİ VE REHBERLİK EDEN DENETİM TALEPLERİNE ÖNCELİK VERİLMESİ                        160
4. KAPSAMLI BİR YASAL DEĞİŞİKLİĞE GİDİLMESİ                       162
5. Alt İşverenlik Uygulamasının Yeniden Tanımlanması           162
6. Yıllık Ücretli İznin Kullanılmasının Sağlanması    163
7. Ücretlerin Tam ve Zamanında Ödenmesinin Sağlanması     164
8. Kıdem Tazminatının Ödenmesi              165

Sonuç                      169

EK: ÇALIŞMADA YARARLANILAN YARGITAY KARARLARI

1. 1995        / 9-901 - K 1996 / 44 - T 07/02/1996 - Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 171

E2002/6805 - K2002/6134 - Tll42002 - Yargıtay 9 Hukuk Dairesi       172

E2011 /11741 - K2011 / 9417 - T 29/03/2011 - Yargıtay 9 Hukuk

Dairesi    174

E2007 / 29288 - K2009 / 6584- T 11/03/2009 - Yargıtay 9 Hukuk

Dairesi    180

E2009 / 33243 - K 2009 / 25652- T 15/10/2009 - Yargıtay 9 Hukuk

Dairesi    182

E2008 / 41355 - K2008 / 34683 - T 22/12/2008 - Yargıtay 9 Hukuk

Dairesi    188

E2007 / 33290 - K2009 / 2942 - T19/02/2009 - Yargıtay 9 Hukuk

Dairesi    191

E2005 / 30239 - K2006 / 9500 - T 11/04/2006 - Yargıtay 9 Hukuk

Dairesi                                    194

E2003 /19269 - K 2003 / 20526 T 11/12/2003 - Yargıtay 9 Hukuk Dairesi         194

E 2005 / 36127 - K2005 / 39114 - T12/12/2005 - Yargıtay 9 Hukuk

Dairesi    196

E 2004 / 29394 - K 2005 / 901 - T13/01/2005 - Yargıtay 9 Hukuk

Dairesi    197

E1990 /11890 - K 1990 / 3190 - T 04/03/1991 - Yargıtay 9 Hukuk

Dairesi    199

E 2009/48077 - K 2010/5206 - T 132010 - Yargıtay 9 Hukuk Dairesi  200

E 2009/42282 - K 2010/6655 - T 1532010 - Yargıtay 9 Hukuk

Dairesi    205

E 2009/33243 - K 2009/25652 - T 15102009 - Yargıtay 9 Hukuk

Dairesi    209

E 2009/48077 - K 2010/5206 - T 132010 - Yargıtay 9 Hukuk

Dairesi    214

E 2009/48423 - K 2010/5247 - T 132010 - Yargıtay 9 Hukuk Dairesi  219

E 2010/18207 - K 2010/16763 - T 762010 - Yargıtay 9 Hukuk

Dairesi    225

E2005/7907 - K2005/14470 - T2442005 - Yargıtay 9 Hukuk Dairesi   228

E2011 / 12940 - K 2012 / 4925 - T20/03/2012 - Yargıtay 22 Hukuk

Dairesi    231

E 2010 / 11733- K 2010 / 11997 - T03/05/2010 - Yargıtay 9 Hukuk

Dairesi    236

E 2008 / 12349 - K2010 / 582 - T21/01/2010 - Yargıtay 9 Hukuk

Dairesi    239

E2005/18822 - K 2005/24469 - T 11/07/2005 - Yargıtay 9 Hukuk

Dairesi    241

E2006/32217 - K2007/3258 - T1222007 - Yargıtay 9 Hukuk Dairesi   242

E2007/2254 - K2007/2962 - T1222007 - Yargıtay 9 Hukuk Dairesi     244

E2007/309 - K2007/1006 - T2912007 - Yargıtay 9 Hukuk Dairesi       248

E1996 / 2554 -K1996 / 4851 - Tll/03/1996 - Yargıtay 9 Hukuk

Dairesi    251

E2008 / 3930 -K 2010 / 39060 - T20/12/2010 - Yargıtay 9 Hukuk

Dairesi    252

E1987 / 9-166 - K1987 / 815 - T04/11/1987 - Yargıtay Hukuk Genel

Kurulu     254

E2009 / 9436 -K2009 /15249 - T02/06/2009 - Yargıtay 9 Hukuk

Dairesi      255

E 2008/21713 - K 2010/6562 - T 1132010 - Yargıtay 9 Hukuk

Dairesi      257

E 2007/33274 - K 2008/35297 - T 25122008 - Yargıtay 9 Hukuk

Dairesi      260

E2005/4421, K2005/19804, T3052005, Yargıtay 9 Hukuk Dairesi 264

E2003 / 20018, K2004 / 8852, T 19042004, Yargıtay 9 Hukuk

Dairesi      266

E 2005/35194, K 2005 / 39733,19122005, Yargıtay 9 Hukuk

Dairesi      266

E 2005 / 791, K2005 / 6574, T 21062005, Yargıtay 21 Hukuk

Dairesi      267

Kaynakça                                               271

Kavramlar Dizini     279