^{Hukuki ve Mali Boyutlarıyla}Sukuk_{Kira Sertifikaları}

Doç.Dr.İlhami SÖYLER

- Sukuk
- Hukuki Boyutları ile Kira Sertifikaları
- Mali Boyutlarıyla Kira Sertifikaları

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ                          1

BİRİNCİ BÖLÜM SUKUK

L İSLÂMÎ FİNANSMAN KAYNAKLARI          5

1. ÎSLAMÎ BANKACILIK 5
2. Nakdi Krediler  5
3. Bireysel Finansman Desteği        6
4. Kurumsal Finansman Desteği      6
5. Kâr- Zarar Ortaklığı Yatırımı (Muşaraka Finansmanı)      8
6. Mal Karşılığı Vesaikin Alım-Satımı        9
7. Finansal Kiralama (Leasing)       9
8. Emek- Sermaye Ortaklığı Yatırımı (Mudaraba Finansmanı)          10
9. Selem ve İstisna Sözleşmeleri     11
10. Gayrinakdi Krediler       13
11. İSLAMİ SİGORTACILIK          13
12. İSLAMİ SERMAYE PİYASASI            15
13. İslami Yatırım Fonları   16
14. İslami Hisse Senetleri     ,.16
15. İslami Tahviller (Sukuk)            18

n. SUKUKUN MAHİYETİ        19

1. TANIMI           .19
2. TARİHÎ GELİŞİMİ       20
3. İŞLEYİŞİ         21
4. ÖZELLİKLERİ 23

1. YARARLARI    24
2. Mikroekonomik Yararlan           24
3. Kaynak Kuruluşlara Yararları     24
4. Varlık Kiralama Şirketlerine Yararları     25
5. Yatırımcılara Yararlan                           25
6. Diğer Kişi/Kuruluşlara Yararları 25
7. Makroeonomik Yararlan 25
8. GELENEKSEL BONOLARDAN VE HİSSE SENETLERİNDEN FARKLARI      26
9. Bonolardan Farkları       26
10. Hisse Senetlerinden Farkları                               27

g. İhraç yöntemleri    28

L Projeye Endeksli Sukuk                                  28

1. Varlığa Endeksli Sukuk  29
2. Bilançoya Endeksli Sukuk          29

H. ÇEŞİTLERİ  29

L Sukuk-u Mudaraba (Risk Sermayesine Endeksli Sukuk) 29

1. Sukuk-u Muşaraka (Kar-Zarar Ortaklığına Endeksli Sukuk)          32
2. Sukuk-u Marabaha (Finansman Desteğine Endeksli Sukuku          35
3. Sukuk-u Selem (İleri Vadede Teslime Endeksli Sukuk)    37
4. Sukuk-u İstisna (Altyapı Yatınmlanna Endeksli Sukuk)                            40
5. Sukuk-u Wakala (Vekâlet Sözleşmesine Endeksli Sukuk)                         41
6. Sukuk-u İcara (Leasinge Endeksli Sukuk)            43
7. Diğer Sukuk Çeşitleri     46

m. DÜNYA’DA SUKUK UYGULAMALARI (İHRAÇLARI)      .46

1. GÜNEYDOĞU ASYA'DA SUKUK İHRACI      46
2. SUUDİ ARABİSTAN VE KÖRFEZ BÖLGESİNDE SUKUK İHRACI     47
3. AVRUPA ÜLKELERİNDE SUKUK İHRACI     47

İKİNCİ BÖLÜM HUKUKİ BOYUTLARI İLE KİRA SERTİFİKALARI L KİRA SERTİFİKASININ TANIMI VE KONUSU            51

1. TANIM I           51
2. KONUSU         52

IL KİRA SERTİFİKASININ TARAFLARI         53

1. ASLİ TARAFLARI       53
2. Kaynak Kuruluş 53
3. Varlık Kiralama Şirketi (VKŞ)   54
4. Mahiyeti           54
5. Kuruluşu           54
6. Yönetimi ile Belge ve Kayıt Düzeni                                56
7. Tasfiyesi ve Hakkında Kurulca Uygulanacak Tedbirler      57
8. Yatırmcı Raporu Düzenleme Yükümlülüğü          60
9. Diğer Sorumlulukları     60
10. Yatırımcılar      60
11. Bireysel Yatırımcılar      61
12. Tahsisli Satış Yapılan Yatırımcılar          61
13. Nitelikli Yatırımcılar     61
14. FER’İ TARAFLARI      61
15. Bankalar           62
16. Borsalar            62
17. Fon Kullanıcıları           62
18. Ortak Girişim    63
19. Girişimci          63
20. Kurucu Şirketler            63
21. Yüklenici          64
22. Yetkili Kuruluş  64
23. Merkezi Kayıt Kuruluşu(MKK)  64
24. Kurul (SPK)     65

m. KİRA SERTİFİKALARININ TÜRLERİ           65

1. SAHİPLİĞE DAYALI KİRA SERTİFİKALARI  66
2. YÖNETİM SÖZLEŞMESİNE DAYALI KİRA SERTİFİKALARI            68
3. ALIM-SATIMA DAYALI KİRA SERTİFİKALARI        69
4. ORTAKLIĞA DAYALI KİRA SERTİFİKALARI            71
5. ESER SÖZLEŞMESİNE DAYALI KİRA SERTİFİKALARI        74

IY. KİRA SERTİFİKALARININ İHRACI, BORSADA İŞLEM

GÖRMESİ VE İTFASI         76

1. VARLIK VE HAKLARIN DEĞERİNİN TESPİTİ           76
2. İHRACI            76
3. BORSADA İŞLEM GÖRMESİ              77
4. İTFASI 78
5. KİRA SERTİFİKALARININ MUHASEBESİ        78
6. KAYNAK KURULUŞUN MUHASEBE KAYITLARI     79
7. VARLIK KİRALAMA ŞİRKETİNİN MUHASEBE KAYITLARI 81
8. DEVLETE AİT VARLIK VE HAKLARIN KİRA SERTİFİKALARI İHRACI İLE DEĞERLENDİRİLMESİ     83
9. KAYNAK KURULUŞ   85
10. HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI VARLIK KİRALAMA ŞİRKETİ       85
11. HMVKŞ’nin Unvanı ve Amacı   86
12. Unvanı  86
13. Amacı   86
14. HMVKŞ'nin Niteliği ve Faaliyet Alanı    86
15. Niteliği 86
16. Faaliyet Alanı    86
17. HMVKŞ’nin Yapamayacağı Faaliyetler   87
18. HMVKŞ’nin Pay Sahipliği         87
19. HMVKŞ’nin Denetimi   87
20. KİRA SERTİFİKALARINA KONU MALLAR    88
21. KİRA SERTİFİKALARI İHRACININ İŞLEYİŞİ            90
22. DİĞER HUSUSLAR     91

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM MALİ BOYUTLARI İLE KİRA SERTİFİKALARI L KİRA SERTİFİKALARINA YÖNELİK VERGİ TEŞVİKLERİ 95

1. GELİR VERGİSİNE YÖNELİK TEŞVİKLER    96
2. KURUMLAR VERGİSİNE YÖNELİK TEŞVİKLER       97
3. Kurumlar Vergisi Muafiyeti       97
4. Gayrimenkul Satış Kazancı İstisnası        98
5. Kurumlar Vergisi Tevfıkatı (Kesintisi)    99
6. KATMA DEĞER VERGİSİNE YÖNELİK TEŞVİKLER 101
7. Kira Sertifikaları İhracında KDV İstisnası           101
8. Varlıkların Devir ve Kiralanmasında KDV İstisnası          102
9. EMLAK VERGİSİNE YÖNELİK TEŞVİKLER  102
10. Bina Vergisi Muaflığı    102
11. Arazi Vergisi Muaflığı   103
12. DAMGA VERGİSİNE YÖNELİK TEŞVİKLER 103
13. Varlıkların Devir, İpotek, İade ve Kiralanmasında

Damga Vergisi İstisnası  103

1. Devlete Ait Varlıklara Yönelik İşlemlerde Damga Vergisi

İstisnası 103

1. HARÇLARA YÖNELİK TEŞVİKLER    104
2. Varlıkların Devir, İade ve İpotek İşlemlerinde Harç İstisnası         104
3. Devlete Ait Varlıklara Yönelik İşlemlerde Harç İstisnası   104
4. HMVKŞ’nin Ana Sözleşmesinin Tescilinde Harç İstisnası 104
5. HMVKŞ’nin Diğer İşlemlerinde Harç İstisnası     105
6. GİDER VERGİLERİNE YÖNELİK TEŞVİKLER           105
7. İndirimli BSMV Uygulaması      105
8. HMVKŞ’ ne Yönelik BSMV İstisnası      106

IL KİRA SERTİFİKALARINA YÖNELİK DİĞER MALİ

TEŞVİKLER     106

A. NAKDİ TEŞVİKLER           106

1. HMVKŞ’ nin İlanlarının Ücretsiz Yayımlanması  106
2. HMVKŞ’ nce îhraç Edilen Sertifikaların Teminat Olarak

Kabul Edilmesi  107

1. HMVKŞ’ nin İşlemleri ile İhraç Ettiği Sertifikaların

Bazı Ücretlerden İstisna Olması  107

1. HMVKŞ’ nin Taşınmazlarının Zorunlu Deprem Sigortasına

Tabi Olmaması  107

B. NAKDİ OLMAYAN TEŞVİKLER     107

1. HMVKŞ’ nin Defter Tutma Yükümlülüğünün Olmaması  107
2. HMVKŞ’nin Mallarının Devlet Malı Hükmünde Olması   108
3. HMVKŞ’nin İhraç Ettiği Kira Sertifikalarının Kendiliğinden

Borsa Kotuna Alınması  108

1. HMVKŞ’nin Kira Sertifikalarına Yönelik İşlemlerinin İhale Kanunlarına Tabi Olmaması                           108
2. HMVKŞ’nin Kiralamalarının Borçlar Kanunu’na Tabi Olmaması. 108

SONUÇ VE ÖNERİLER           109

EKLER 113

EK : 1 Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un İlgili Maddeleri 113

EK : 2 Hazine Müsteşarlığı Varlık Kiralama Anonim Şirketi

(HMVKŞ)’nin Kuruluş Onayı ve eki Şirket Anasözleşmesi 116

EK : 3 Sermaye Piyasası Kanununun İlgili Maddesi         119

EK : 4 Sermaye Piyasası Kurulu’nun 111-61.1 sayılı Kira

Sertifikaları Tebliği ve Ekleri     138

EK : 5 Borsa İstanbul A.Ş.(BIST)’nin 411 No.lu Kira

Sertifikalarının BIST’da İşlem Görmesine İlişkin

Esaslar Genelgesi ve Ekleri        145

EK : 6 Kira Sertifikaları İhracı Uygulama Örneği Ekleri  155

KAYNAKÇA    203