Milletlerarası Ticari Sözleşmelerin Müzakeresi ve Hazırlanması

İÇİNDEKİLER
TAKDİMVII
TEŞEKKÜRIX
İÇİNDEKİLER.XI
KISALTMALARXIX
GİRİŞ
I. Milletlerarası Ticaretin Kısa Tarihçesi3
II. Milletlerarası Ticaret ve Milletlerarası Ticaret Hukuku Kavramları5
III. Milletlerarası Ticarette Uyumlaştırma Çalışmaları.6
IV. Milletlerarası Ticaret Hukukunun Kaynakları.8
A. Genel Çerçeve9
1. Bağlayıcılığı Bulunan Kaynaklar.9
2. İhtiyari Kaynaklar.11
B. Lex Mercatoria.12
1. Lex Mercatoria'nın Niteliğine İlişkin Tartışmalar.15
2. Günümüz Lex Mercatoria'sının Özellikleri.17
3. Lex Mercatoria'nın Kaynakları ve Kapsamı18
a. Hukukun Genel İlkeleri.20
b. Ticari Teamüller22
C. Milletlerarası Anlaşmalar.27
D. Birörnek Kurallar ve Model Kanunlar (Milletlerarası Prensipler).28
1. Milletlerarası Ticari Sözleşmeler için UNIDROIT Prensipleri33
2. Avrupa Sözleşmeler Hukuku Prensipleri (ASHP)34
3. AB Müktesebatı Prensipleri.36
E. Model Sözleşmeler.37
F. Yargılama Sonucunda Verilen Kararlar.39
G. İç Hukuk Kuralları.40
BİRİNCİ BÖLÜM
MİLLETLERARASI SÖZLEŞME MÜZAKERELERİ
I. GENEL OLARAK MİLLETLERARASI TİCARİ SÖZLEŞME41
Sunuş
A. Milletlerarası Ticari Sözleşme Kavramı ve Özellikleri.42
B. Sözleşmenin Milletlerarası Vasfının Tespiti45
1. Terminoloji: Yabancı - Milletlerarası Unsur.46
2. Milletlerarası Niteliğinin Yabancı Unsur ile Tespiti49
3. Milletlerarası Niteliğinin Milletlerarası Ticari Hayattaki Yerine Göre
Tespiti53
II. MİLLETLERARASI TİCARİ SÖZLEŞMELERİN MÜZAKERESİ54
A. Milletlerarası Ticari Sözleşmeler için ‘Müzakere' Kavramı.55
1. Müzakerenin Tanımı56
2. Müzakere Ortamı ve Müzakere Ortamını Şekillendiren Faktörler60
a. Kültür60
b. Dil65
c. Güven.66
d. Müzakerenin Yapıldığı Yer68
e. Müzakere Zamanı.69
f. İki Ülke Arasındaki İlişki70
g. Davranış Biçimleri, Üslup ve Psikolojik Unsurlar.70
h. Tarafların İhtiyaçları ve Beklentileri73
i. Hukuk Sistemleri.74
B. Müzakere Öncesi Hazırlıklar.74
1. Müzakere Amacının Belirlenmesi75
2. Müzakere Ekibinin Oluşturulması ve Müzakeredeki Rollerinin
Belirlenmesi.76
3. Müzakere Ekibinin Bilgilendirilmesi78
4. Karşı Taraf ve Müzakere Ortamı Hakkında Bilgi Edinilmesi.79
5. Müzakere Görüşmelerinin Gerçekleşeceği Mekana İlişkin Fiziksel
Ayarlamalar.80
6. Risk Faktörlerinin Araştırılması80
a. Fizibilite Çalışması.81
b. Siyasi Riskler.82
c. Mali Riskler.82
d. İşletme Riskleri.83
e. Proje Riskleri.84
f. Üretim ve Satış Riski.84
g. Çevresel Riskler.85
h. Uzmanlara Bağlı Riskler85
i. Afet Riskleri86
7. Müzakere Gündeminin Oluşturulması86
II
Kısaltmalar
C. Müzakerelerin Başlaması ve Geçerli Bir Sözleşme Yapılabilmesi için
Önem Arz Eden Hususlar.87
1. Tarafların Ehil Olması88
2. Yetkili Hukuka Göre Şekli Geçerlilik Şartlarını Taşıması.94
a. Genel Olarak Şekil Kuralları94
b. Sözleşmenin Yazılı Yapılmasının Zorunlu Olup Olmadığı96
c. Sözleşmenin Şekline Uygulanacak Hukuk.97
3. Yetkili Hukuka Göre Maddi Geçerlilik Şartlarını Taşıması98
a. Genel Olarak Maddi Geçerliliğe İlişkin Hususlar.99
b. Tarafların Sözleşme Yapma Yönünde İradelerinin Bulunması101
c. Sözleşmenin Kurulduğu An.109
İKİNCİ BÖLÜM
MÜZAKERE SÜRECİNDE HAZIRLANAN BELGELER,
TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE MÜZAKERE SÜRECİNDE SORUMLULUK
I. MÜZAKERE SÜRECİNDE HAZIRLANAN BELGELER.111
A. Müzakere Sürecinde Hazırlanan Belgelere Genel Bakış.116
1. Müzakere Öncesi Belgeleri Hazırlama Nedenleri117
2. Müzakere Sürecinde Hazırlanan Belgelerin Çeşitleri.119
a. Müzakere Aşamasını Düzenleyen Belgeler.120
b. Hedeflenen Sözleşmeye İlişkin Belgeler.121
c. Karma Belgeler.122
3. Müzakere Sürecinde Hazırlanan Belgelerin Hukuki Değeri.122
a. Hukuk Sistemlerinin Müzakere Sürecinde Hazırlanan Belgelere
Yaklaşımları.123
b. Müzakerenin Sözleşmenin Yapılması ile Sonuçlanması Halinde
Belgelerin Hukuki Değeri127
c. Müzakerelerin Başarısızlıkla Sonuçlanması Halinde Belgelerin
Hukuki Değeri.128
d. Milletlerarası Düzenlemelerde Sözleşme Öncesi Belgeler ve
Değerlendirmemiz130
B. Niyet Mektubu (Letter of Intent).132
1. Kavram133
2. Şekli.136
3. Hukuki Niteliği ve Bağlayıcılığı.137
4. Sonuçları145
C. Mutabakat Zaptı ve Sözleşme İlkeleri (Memorandum of Understanding,
Heads of Agreement, Principles of Agreement).148
D. Centilmenlik Sözleşmesi (Gentlemen's Agreement).151
III
Sunuş
E. Teklifler (Tenders)152
F. Açık Hükümler İçeren Sözleşme (Agreement With Open Terms).153
G. Opsiyon Hakkı Veren Sözleşme157
H. Gizlilik Sözleşmesi158
I. Masrafların Paylaşımına İlişkin Sözleşme.162
J. Üçüncü Şahıslarla Müzakere Yapılmamasına İlişkin Sözleşme.163
K. Sözleşme Taslağı165
L. Toplantı Tutanakları.166
M. Müzakere Sözleşmesi (Contract to Negotiate, Agreement to Negotiate,
Contract to Enter into a Contract, Agreement to Agree).166
II. MÜZAKERE SÜRECİNDE TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ170
A. Müzakereleri İyiniyetle Yürütme Yükümlülüğü173
1. İyiniyet Kavramı.174
2. Hukuk Sistemlerinin ‘Müzakereyi İyiniyetle Yürütme Yükümlülüğü'ne
Yaklaşımı177
3. Yükümlülüğün Kapsamı.182
4. Milletlerarası Metinlere Göre Müzakere Aşamasında İyiniyetin Rolü
183
5. Yükümlülüğün İhlali Olarak Kabul Edilen Haller187
a. Sözleşme Kurma Niyeti Olmaksızın Müzakereye Girişmek veya
Müzakereyi Sürdürmek187
b. Müzakereyi Geri Çevirmek.188
c. Uygun Olmayan Müzakere Taktikleri Kullanmak189
d. Mantıksız Öneriler Sunmak189
e. Paralel Müzakerelere Girişmek.189
f. Müzakereyi Terk Etmek veya Yarıda Kesmek.191
B. Karşı Tarafı Aydınlatma ve Bilgilendirme Yükümlülüğü.192
C. Gizlilik Yükümlülüğü.198
D. Koruma / Özen Yükümlülüğü.199
III. SÖZLEŞME ÖNCESİ SORUMLULUK.203
A. Genel Olarak Hukuk Sistemlerinin Sözleşme Öncesi Sorumluluğa
Yaklaşımı205
B. Sözleşme Müzakerelerinden Doğan Sorumluluğun Hukuki Niteliği.211
1. Sözleşme Görüşü.214
2. Haksız Fiil Görüşü217
3. Diğer Görüşler.218
C. Sözleşme Müzakerelerinden Doğan Sorumluluğun Şartları.222
IV
Kısaltmalar
1. Taraflar Arasında Sözleşme Müzakereleri Sebebiyle Oluşan Bir
İlişkinin Varlığı.223
2. Korunmaya Değer Bir Güvenin Varlığı.225
3. Sözleşme Görüşmelerinden Doğan Bir Yükümlülüğün İhlali.228
4. Zarar230
a. Maddi Zarar232
b. Manevi Zarar233
c. Üçüncü Kişinin Zararı234
5. Kusur.237
6. İlliyet Bağı239
D. Sorumluluğun Kapsamı240
IV. SÖZLEŞME MÜZAKERELERİNE UYGULANACAK HUKUK241
A. Müzakere Aşamasına Uygulanacak Hukukun Tespitinde Karşılaşılan
Başlıca Güçlükler241
B. Uygulanacak Hukukun Tespitinde Müzakere İlişkisinin Vasıflandırılması
244
1. ‘Sözleşme' Olarak Nitelenmesi Halinde Uygulanacak Hukuk246
2. ‘Haksız Fiil' Olarak Nitelenmesi Halinde Uygulanacak Hukuk249
C. Milletlerarası Metinlerde Müzakerelere Uygulanacak Hukuk.252
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
MİLLETLERARASI TİCARİ SÖZLEŞMELERİN ŞEKLİ VE
SÖZLEŞME İÇERİĞİNİN HAZIRLANMASI
I. MİLLETLERARASI TİCARİ SÖZLEŞMELERİN HAZIRLANMASINDA UYGULANAN
YÖNTEMLER.259
A. Aktarım: Önceden Hazırlanmış Kuralların Sözleşmeye Dahil Edilmesi
(Incorporation).260
B. Standart Sözleşme Metinlerinin Kullanılması.262
II. SÖZLEŞME METNİNDE ÜSLUP VE DİL.262
III. MİLLETLERARASI TİCARİ SÖZLEŞMELERDE GENEL OLARAK YER ALAN
MADDELER.265
A. Sözleşmenin Giriş Bölümü (Preamble / Recitial)268
1. Şekli ve Kapsamı269
2. Hukuki Değeri271
3. Etkisi271
B. Sözleşmenin Başlangıç Bölümü (Introduction).274
1. Sözleşmenin Başlığı.274
2. Yer ve Zaman.274
3. Sözleşmenin Tarafları275
a. Tarafların Kimlikleri276
V
Sunuş
b. Tarafların Adres ve İletişim Bilgileri277
4. Sözleşmenin Süresi277
C. Tanımlar Maddesi278
1. Şekli.280
2. İçeriği.281
D. Sözleşmenin Dili Maddesi283
E. Yorum Maddesi288
1. Yorum Kavramı ve Yorum Metodları.288
2. İçeriği.292
3. Diğer Sözleşme Hükümleri ile Bağlantısı.295
F. Sözleşmenin Amacı ve Konusu.297
1. Yapılacak İş veya Hizmetin Tanımlanması.298
2. İfanın Yerine Getirilmesinde Öngörülen Bazı Kriterler299
G. Ödeme Şekli ve Zamanına İlişkin Madde.302
1. Peşin Ödeme (Advance Payment / Prepayment)304
2. Prefinansman (Prefinancing).305
3. Mal Mukabili Ödeme (Cash Against Goods, Open Account).306
4. Vesaik Mukabili Ödeme (Cash Against Documents, Documentary
Collection)307
5. Kabul Kredili/Poliçeli Ödeme (Documents Against Acceptance).309
6. Konsinye Hesap (Consignment Account).310
7. Karşılıklı Ticaret (Counter Trade).310
8. Akreditifli Ödeme (Letter of Credit).311
a. Tanımı ve Tarafları311
b. İşleyişi.313
9. Ödeme Maddesinin Düzenlenmesi.314
H. Taşıma ve Teslim Şekli ve Zamanına İlişkin Madde315
1. Taşıma ve Teslimle Bağlantılı Bazı Hususlar315
2. Teslim Zamanı.318
3. Incoterms319
a. Incoterms'in Özellikleri.320
b. Incoterms'de Teslim Şekilleri321
c. Incoterms'in Uygulanması325
I. Gözetim ve Denetime İlişkin Madde327
1. Gözetimin Amacı.327
2. Gözetim Şirketinin Seçimi ve Sorumluluğu330
3. Gözetimin Kapsamı331
J. Gizlilik Maddesi333
VI
Kısaltmalar
1. Gizliliğin Konusu ve Kapsamı.333
2. Gizlilik Yükümlülüğünün Sınırlanması335
3. Gizlilik Yükümlülüğünün Derecesi / Yoğunluğu.338
4. Gizlilik Yükümlülüğünün Süresi.338
5. Gizlilik Yükümlülüğü Maddesinin Düzenlenmesi.339
K. Mücbir Sebep Maddesi (Force Majeure)341
1. Tanımı ve Unsurları.343
2. Bildirim ve İhbar347
3. Sonuçları348
a. Sorumluluğun Ortadan Kalkması350
b. İfanın Ertelenmesi.350
c. Sözleşmenin Sona Ermesi.351
d. Sözleşmenin Yeniden Müzakere Edilmesi ve / veya Sözleşmenin
Uyarlanması352
e. Masrafların Karşılanması353
f. Mücbir Sebebin Üstesinden Gelmek için Çaba Harcanması.353
4. Mücbir Sebep Maddesinin Düzenlenmesi.353
L. Aşırı İfa Güçlüğü Maddesi (Hardship).355
1. Tanımı ve Unsurları.356
2. Bildirim ve İhbar357
3. Sonuçları358
4. Aşiri İfa Güçlüğü Maddesinin Düzenlenmesi.360
M. Cezai Şart.363
1. Tanımı ve Fonksiyonları.363
2. Cezai Şartın Uygulanabileceği Haller.367
3. Sonuçları367
4. Cezai Şartın Geçersiz Olması.367
5. Cezai Şart Maddesinin Düzenlenmesi.370
N. Diğer Maddeler372
1. Fikri Haklar372
2. Sözleşmede Yapılacak Değişiklikler (Modification / Adaption)372
3. Rekabet Etmeme.374
4. Satıcı / Üretici Garantisi.376
5. Bölünebilirlik / Kısmi Geçersizlik Maddesi (Severability / Partial
Nullity Clause).377
6. Sözleşmenin Bütünlüğü Maddesi (Entire Agreement Clause).379
VII
Sunuş
7. Değişmezlik Maddesi (Non-Waiver Clause).381
8. Sigorta Maddesi381
9. Devir Yasağı Maddesi (Anti-Assignament Clause).382
10. Zamanın Hayati Önem Taşıdığına Dair Madde (Time is of Essence
Clause).382
11. Sözleşmenin Uzatılmasına İlişkin Madde383
O. Sözleşmenin Sona Ermesine İlişkin Madde383
P. Uyuşmazlıkların Çözümü Maddesi.386
1. Esasa Uygulanacak Hukuk.387
a. Milletlerarası Özel Hukukta İrade Muhtariyeti (Hukuk Seçimi)
Serbestisi389
b. Hukuk Seçiminin Yapılış Şekli390
c. Hukuk Seçiminin Sınırları393
d. Seçilen Hukukun Bir Devletin Hukuku Olması399
e. Kısmi Hukuk Seçimi.407
f. Hukuk Seçiminde Atıf.408
g. Hukuk Seçiminin Zamanı409
h. Hukuk Seçiminin Geçerliliği411
i. Hukuk Seçiminin Yapılmamış Olması – Objektif Bağlanma.414
j. Hukuk Seçimi ve Başvurulacak Yargı Mercii İlişkisi.418
2. Yetkili Mahkeme420
a. Genel Olarak Mahkeme Yolu ile Uyuşmazlıkların Çözümü.420
b. Yetki Anlaşması.421
c. Yetkili Mahkeme Maddesinin Düzenlenmesi.424
3. Mahkeme Dışı Yollarla Uyuşmazlıkların Çözümlenmesi425
a. (Tekrar) Müzakere ((Re-)negotiation).428
b. Arabulucuk (Mediation)430
c. Uzlaştırma (Conciliation)433
d. Tahkim (Arbitration).434
4. Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Maddesinin Düzenlenmesi.438
a. Hibrit Sistemi Öngören Uyuşmazlık Çözüm Maddesinin
Düzenlenmesi.438
b. Tahkim Maddesinin Düzenlenmesi.439
SONUÇ445
KAYNAKLAR447