Mali Yargılama Hukuku
Prof. Dr. Mehmet YÜCE
- Türk Yargı Sistemi
- Vergi Yargısı
- Vergi Uyuşmazlıklarının Barışçıl Yollarla Çözümü
- Vergi Yargılama Usulü
- Yargı Kararlarına Karşı Başvuru Yolları
- Vergi Yargılamasında Süreler
- Sayıştay Yargısı
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM TÜRK YARGI SİSTEMİ
- I. YARGI KAVRAMI 1
- A. GENEL ANLAMDA YARGI 1
- B. MALİ YARGI 2
- II. YARGI ORGANI: MAHKEME 2
- A. MAHKEME KAVRAMI 2
- B. MAHKEMELERİN TASNİFİ 4
- 1. Yargı Sistemi İçerisindeki Mahkemeler 4
- a. Yüksek Mahkeme 4
- b. İlk Derece ve Aynı Zamanda Yüksek Mahkeme 4
- c. ilk Derece ya da Hüküm Mahkemeleri 5
- 2. Görmeyi Üstlenmiş Oldukları Uyuşmazlığın Niteliğine Göre Mahkemeler 5
- a. Genel Mahkemeler 5
- b. Özel Mahkemeler 5
- 3. Kuruluş ve Çalışma Biçimlerine Göre Mahkemeler 5
- a. Tek Hâkimli Mahkemeler 5
- b. Çok Hâkimli Mahkemeler 5
- III. TÜRKİYE’DE YARGI SİSTEMİ 6
A. YARGI KOLLARI 6
- 1. Anayasa Yargısı 7
a. Denetim Türleri 8
- 2. Adli Yargı 12
- a. Adli Yargının Özellikleri 12
- b. Adli Yargıda Mahkemeler 13
- 3. idari Yargı 18
- a. İdare Mahkemeleri 21
- b. Vergi Mahkemeleri 21
- c. Bölge idare Mahkemeleri 22
- d. Danıştay 24
- e. Sayıştay 27
İKİNCİ BÖLÜM VERGİ YARGISI
I. VERGİ YARGISININ KAVRAMI, KAPSAMI VE İŞLEVİ 33
- I. VERGİ YARGISI KAVRAMI 33
- II. VERGİ YARGISININ KAPSAMI 35
- III. VERGİ YARGISININ İŞLEVLERİ 37
- A. Çıkarlar Dengesini Koruma İşlevi 37
- B. Uyuşmazlıkları Sona Erdirme İşlevi 38
- C. İçtihat Yaratma İşlevi 38
- D. Yargısal Denetimi Sağlama İşlevi 40
- IV. İDARİ YARGILAMA USULÜ İLKELERİ 41
- A. Yazılılık İlkesi 41
- B. Re'sen Araştırma ilkesi 41
- C. Toplu Yargılama Usulü İlkesi 42
- D. Delil Serbestîsi ilkesi 43
- E. Kıyas Yasağı ilkesi 43
- F. Ekonomik Yaklaşım İlkesi 44
- G. Yerindelik Denetimi Yasağı İlkesi 44
- H. İdarenin Takdir Yetkisini Kaldıracak Biçimde Karar Verilmemesi ilkesi 45
İ. idari İşlem ve Eylem Niteliğinde Karar Verilmemesi İlkesi 46
- J. Hâkimin Hukuk Yaratma Yetkisinin Bulunmaması ilkesi 46
- V. VERGİ YARGI SİSTEMLERİ 48
- VI. TÜRKİYE’DE VERGİ YARGISI GELİŞİMİ 49
- 1. Cumhuriyet Öncesi Dönem 49
- 2. Cumhuriyet Dönemi 50
- a. 1982 Öncesi Dönem 50
- b. 1982 Sonrası Dönem 51
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ BARIŞÇIL YOLLARLA ÇÖZÜMÜ
- a. VERGİ UYUŞMAZLIĞI KAVRAMI 53
- b. VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜM YOLLARI 55
A. UZLAŞMA 55
- a. Genel Açıklama 55
- b. Uzlaşma Türleri 56
a. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma 57
b. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma 60
- I. HATALARIN DÜZELTİLMESİ 64
- A. Vergi Hatası Kavramı ve Mahiyeti 64
- B. Hata Düzeltme Kapsamı 65
- C. Vergi Hatalarının Çeşitleri 65
- A. Hesap Hataları 66
- B. Vergilendirme Hataları 66
- D. Vergi Hatalarının Düzeltilmesi 67
- II. ÜST MAKAMLARA BAŞVURU 68
- 1. Mahiyet ve Kapsam 68
- 2. Talep Şekli ve Süresi 70
- 3. Üst Makama Başvuru Şartları 70
- 4. Üst Makama Başvurunun Sonuçları 71
III. GÜMRÜK UYUŞMAZLIKLARI İÇİN İDARİ YOLLAR 71
- a. İTİRAZ YOLU 71
- b. UZLAŞMA 71
- a. Tanım 71
- b. Kapsam 72
- c. Başvuru Şartları 72
- d. Uzlaşma Süreci ve Sonuç 72
- a. Uzlaşma Sağlanması 72
- b. Uzlaşma Sağlanamaması 73
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM VERGİ YARGILAMA USULÜ
- 1. VERGİ DAVASI 75
- a. GENEL AÇIKLAMA 75
- b. VERGİ DAVASININ HUKUKİ NİTELİĞİ 76
- c. VERGİYE İLİŞKİN DAVALAR 82
- 2. VERGİ DAVASININ KONUSU VE KAPSAMI 84
- a. VERGİ DAVASININ KONUSU 84
- b. KAPSAMI 85
- II. VERGİ DAVASININ TARAFLARI 86
- A. DAVACI 86
- B. DAVALI 88
- III. GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME 89
- A. GÖREV 90
- 1. Vergi Davalarına Bakmakla Görevli Mahkeme 90
- 2. Görevli Olmayan Yerlere Başvuru 91
- 3. Görev Uyuşmazlığı 91
- B. YETKİ 92
- I. Vergi Davalarında Yetkili Mahkeme 92
- II. Mercii Tayini (Yargı Yeri Belirlenmesi) 93
- A. Kavram 93
- B. Şartlar 94
- III. Yetki Uyuşmazlığı 95
- A. DAVA AÇMA SÜRELERİ 95
- B. DAVANIN AÇILMASI (İKAMESİ) 96
A. DAVA DİLEKÇESİ..... 97
- 1. Dava Dilekçesinin içeriği 97
- 2. Dava Dilekçesinin Verileceği Yerler 97
- 3. Birden Çok işleme Karşı Tek Dilekçe ile Dava Açılması 98
- a. Açıklama 98
- b. Şartlar 99
- 4. Dilekçe Üzerine Uygulanacak işlem 100
- C. DAVA AÇMANIN SONUÇLARI 101
- a. ZAMANAŞIMININ KESİLMESİ 101
- b. HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRENİN KORUNMASI 102
- c. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI 102
- a. Hukuki Niteliği 102
- b. Yürütmenin Durdurulması Kararı Verilebilmesinin Şartları 103
- 1. Usule İlişkin Şartlar 103
- 2. Esasa İlişkin Şartlar 105
- c. Vergi Davalarında Yürütmenin Durdurulması 105
- d. Yürütmenin Durdurulması Talebi ve Karar 107
- e. Yürütmenin Durdurulması Kararının Sonuçları 109
- d. DERDESTLİK 109
- e. DAVAYA BAĞLILIK 110
- f. MAHKEMENİN DAVAYA BAKMA ZORUNLULUĞU DOĞMASI 111
- g. DAVA ŞARTLARININ BELİRLENMESİ 111
- h. DAVANIN, AÇILDIĞI TARİHTEKİ DURUMA GÖRE KARARA BAĞLANMASI 112
- D. DAVANIN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARAR 112
- a. DAVANIN GÖRÜŞÜLMESİ 112
- a. Dilekçe Üzerinde İlk İnceleme 112
- b. ilk İnceleme Üzerine Verilecek Karar 113
- c. Tebligat ve Cevap Verme 115
- d. Duruşma 116
- e. Dosyaların incelenmesi 116
- f. Dosyanın işlemden Kaldırılması 117
- b. DAVANIN KARARA BAĞLANMASI, TEBLİĞİ VE UYGULANMASI 118
- II. Davanın Karara Bağlanması 118
- III. Kararın Taraflara Tebliği ve Uygulanması 119
- E. İSPAT VE DELİL 121
- A. İSPAT 121
- B. DELİL 121
BEŞİNCİ BÖLÜM
YARGI KARARLARINA KARŞI BAŞVURU YOLLARI
- I. KANUN YOLLARI 123
- A. OLAĞAN KANUN YOLLARI 124
- A. istinaf Yolu 125
- 1. Tanım 125
- 2. istinaf Yolunun İşleyiş Süreci 125
- B. Temyiz Yolu 128
- a. Tanım 128
- b. Temyize Konu Edilecek Kararlar 128
- c. Temyiz Yolunun işleyiş Süreci 128
- d. Karar 131
- e. Temyizen verilen karar üzerine yapılacak işlem 131
- B. OLAĞANÜSTÜ KANUN YOLLARI 133
- a. Kanun Yararına Bozma 133
- a. Tanım 133
- b. Kanun Yararına Bozmaya Konu Edilecek Kararlar 135
- c. Kanun Yararına Bozma Şartları 135
- d. Kanun Yararına Bozma Sürecinin İşleyişi 136
- e. Kanun Yararına Bozmanın Sonuçları 136
- b. Yargılamanın Yenilenmesi 137
- 1. Tanım 137
- 2. Yargılamanın Yenilenmesine Konu Edilecek Kararlar 137
- 3. Yargılamanın Yenilenmesinin Sebepleri 138
- 4. Yargılamanın Yenilenmesinde Süre 138
- 5. Yargılamanın Yenilenmesinin Şartları 139
- 6. Yargılanmanın Yenilenme Sürecinin işleyişi ve Sonucu 139
- II. DİĞER YOLLAR 140
- a. AÇIKLAMA 140
- b. YANLIŞLIKLARIN DÜZELTİLMESİ 140
ALTINCI BÖLÜM VERGİ YARGILAMASINDA SÜRELER
- I. SÜRE KAVRAMI VE MAHİYETİ 143
- II. DAVA AÇMA SÜRELERİ 144
- A. İLK DERECE MAHKEMELERİNDE DAVA AÇMA SÜRELERİ 144
- B. DENETİM (ÜST) MAHKEMELERİNDE DAVA AÇMA SÜRELERİ 145
- III. DAVA AÇMA SÜRELERİNİN BAŞLANGICI 145
- IV. DAVA AÇMA SÜRELERİNİN HESAPLANMASI 148
- V. DAVA AÇMA SÜRELERİNİ DURDURAN SEBEPLER 149
- A. MALİ TATİL 149
- B. ÜST MAKAMA BAŞVURU 149
- C. MÜCBİR SEBEP 150
- D. AVUKATIN DAVADAN ÇEKİLMESİ 150
- VI. DAVA AÇMA SÜRELERİNİ UZATAN SEBEPLER 151
- 1. ADLİ TATİL (ÇALIŞMAYA ARA VERME) 151
- 2. GÖREVLİ OLMAYAN YARGI ORGANINA BAŞVURULMASI 152
- 3. ŞEKİL ŞARTLARINI TAŞIMAYAN DİLEKÇEYLE DAVA AÇMA 152
- 4. AVUKAT OLMAYAN VEKİLİN DAVA AÇMASI 152
- 5. UZLAŞMANIN VAKİ OLMAMASI 153
YEDİNCİ BÖLÜM SAYIŞTAY YARGISI
- a. GENEL AÇIKLAMA 155
- b. SAYIŞTAY DENETİMİ 157
- a. GENEL ANLAMDA SAYIŞTAY DENETİMİ 157
- b. TÜRLERİ 159
- a. Düzenlilik Denetimi 159
- b. Performans Denetimi 160
- c. SAYIŞTAY RAPORLARI 161
- 1. GENEL AÇIKLAMA 161
- 2. SAYIŞTAY RAPOR TÜRLERİ 161
- a. Dış Denetim Genel Değerlendirme Raporu 161
- b. Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu 162
- c. Mali istatistikleri değerlendirme raporu 163
- d. Kamu iktisadi Teşebbüslerinin Denetimine ilişkin Düzenlenecek Raporlar 164
- e. Genel Uygunluk Bildirimi 165
- f. VET Raporları 164
- g. Diğer Raporlar 164
- d. SAYIŞTAY YARGISININ KAVRAMI, KONUSU VE KAPSAMI 164
- a. SAYIŞTAY (HESAP) YARGISI KAVRAMI 164
- b. SAYIŞTAY YARGISININ KONUSU 165
- I. SAYIŞTAY YARGISININ KAPSAMI 167
- A. SORUMLULAR VE SORUMLULUK HALLERİ 168
- A. YARGILAMA SÜRECİ 172
A. YARGILAMAYA ESAS RAPOR VE DAİRE İLAMLARI 172
- 1. Yargılamaya Esas Raporun Hazırlanması ve Hükme Bağlanması 172
- 2. Hüküm ve tutanaklar 173
- 3. ilam, İlamların Tebliği, Tavzihi, Düzeltilmesi ve İnfazı 173
- B. KANUN YOLLARI 175
- a. KANUN YOLLARINA BAŞVURMA 175
- b. TÜRLERİ 176
- a. Temyiz 176
- b. Yargılamanın İadesi 178
- c. Karar Düzeltilmesi 180
EKLER 181
YARARLANILAN KAYNAKLAR 187