Dr. Agah Kürşat KARAUZ

 

İÇİNDEKİLER

KISALTMALAR 15

BİBLİYOGRAFYA 19

 

GİRİŞ
KONU İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER

§ 1. KONUNUN TAKDİMİ, ÖNEMİ, SINIRLANDIRILMASI 39

I. Konunun Takdimi 39

II.  Konunun Önemi 41

III.  Konunun Sınırlandırılması 46

BİRİNCİ BÖLÜM
BAYİLİK SÖZLEŞMESİNİN VE AKARYAKIT BAYİLİK SÖZLEŞMESİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ

§ 2. DAĞITIM SÖZLEŞMELERİ 51

I.  Genel Olarak 51

II.  Dağıtım Sözleşmelerinin Çeşitleri 53

A. Basit Dağıtım Sözleşmesi 53

B. Münhasır Dağıtım Sözleşmesi 53

C. Seçici Dağıtım Sözleşmesi 56

§ 3. BAYİLİK SÖZLEŞMESİ 58 

I.  Genel Olarak 58

II.   Kavram 59

III.  Tanım 61

§ 4. BAYİLİK SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI 63

I.  Genel Olarak 63

II.  Çerçeve Sözleşme Niteliğinde Olması  63

III.  Sürekli Borç Doğuran Sözleşme Olması  65

IV.  Kendi Adına ve Hesabına Hareket Etmesi 67

V.  Dağıtım Ağına Dâhil Olması 68

VI. Satışı ve Sürümü Arttırma Faaliyetinde Bulunma 69

§ 5. BAYİLİK SÖZLEŞMESİNİN BENZER SÖZLEŞMELERDEN FARKI  71

I.  Satış Sözleşmesinden Farkları 71 

II.  Acentelik Sözleşmesinden Farkları 73 

III.  Komisyonculuk Sözleşmesinden Farkları 75

IV.  Franchising Sözleşmesinden Farkları 76

V.  Vekâlet Sözleşmesinden Farkları 79 

VI.  Adi Ortaklık Sözleşmesinden Farkları 81

§ 6. BAYİLİK SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 83 

I.  Karma Sözleşme Görüşü 84

II.  Kendine Özgü Sözleşme Görüşü 85

III.  Bayilik Sözleşmesine Uygulanacak Hükümler 86

IV.  Akaryakıt Bayilik Sözleşmesinin Hukukî Niteliği ve

  Şahsî Kanaatimiz  87

§ 7. AKARYAKIT DAĞITIM MODELLERİ 94

I.  Genel Olarak 94

II.  Bazı Ülkelerde Uygulanan Dağıtım Modelleri 99

A.  Amerika Birleşik Devletleri 99

B.  Almanya 101 

C.  Avusturya 103 

D.  Birleşik Krallık 104 

E.  İspanya 105 

§ 8.  TÜRKİYE DAĞITIM MODELİ VE SÖZLEŞMENİN TARAFLARI 107

I.  Dağıtıcı 107

II.  Bayi 112

A.  Sözleşmeli Bayi 112

B. Bağımsız Bayi 117

İKİNCİ BÖLÜM
AKARYAKIT BAYİLİK SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMLERİ

§ 9. AKARYAKIT BAYİLİK SÖZLEŞMESİNİN GEÇERLİĞİ 121

I.  Özel Hukuk Bakımından 121

A.  Genel Olarak 121

B.  Kelepçeleme Sözleşmesi Bakımından 123

II.  Rekabet Hukuku Bakımından 126

III.  Sözleşmenin Süresi 128

IV.  Sözleşmenin Şekli 133

V.  Genel İşlem Şartları Bakımından 134

§ 10. TARAFLARIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 138 

I.  Genel Olarak 138

II.  Dağıtıcının Hak ve Yükümlülükleri 140

A.  Akaryakıt İkmal Yükümlülüğü 141

B.  Sadakat Yükümlülüğü 143

1.  Genel olarak 143

2.  Teknik Düzenlemelere Uygun Akaryakıt Sağlama Yükümlülüğü 146

C.  Destekleme Yükümlülüğü 149

1.  Kurumsal Kimlik Çalışmalarının Yapılması ve  Malzemelerin Verilmesi 150

2.  Eşit Davranma Yükümlülüğü 152

3.  Bilgi Verme Yükümlülüğü 155

III.  Bayinin Hak ve Yükümlülükleri 157

A.  Satın Alma Yükümlülüğü 157

1.  Genel Olarak 157

2.  Asgari Satın Alma Yükümlülüğü 159

3.  Tek Elden Satın Alma Yükümlülüğü 163

B. Sadakat Yükümlülüğü 166

1.  Genel Olarak 166

2.  Akaryakıta Katkı Yapmama Yükümlülüğü 167

3.  Dağıtıcıya Bilgi Verme Yükümlülüğü 168

4.  Sır Saklama ve Teknik Bilginin (Know-How) Korunması 171

C.  Sürümü Artırma Yükümlülüğü 174

1. Genel Olarak 174

2. Stok Yapma Yükümlülüğü 179

3.  Rekabet Etmeme Yükümlülüğü 181

D.  Diğer Yükümlülükler 183

§ 11. SATIŞ AMACIYLA YAPILAN SÖZLEŞMELER 187

I.  Yeniden Satış Fiyatının Belirlenmesi 187

II.  Satış Yeri 192

III.  Hasarın Geçişi 195

§ 12. TEMİNAT AMACIYLA YAPILAN SÖZLEŞMELER 200

I.  Genel Olarak 200

II.  İntifa Hakkı 202

A. Hukuki Niteliği 204

B.  Dağıtıcı Lehine İntifa Hakkının Kurulması 206

C.  İntifa Hakkının Rekabet Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi 208

1.  Genel Olarak 208

2.  İntifa-Bayilik İlişkine Dair İlk Dönem Kararları 210

3.  İntifa-Bayilik İlişkine Dair İkinci Dönem Kararları 213

a) İçtihat Değişikliğine Sebep Olan Gelişmeler 213

aa)  Avrupa Birliği Komisyonu REPSOL kararı 214

bb) Güney Petrol-POAŞ Kararı 215

cc)  Akaryakıt Sektör Raporu 216

b)  İçtihat Değişikliği ve Uygulanması 218

D.  Rekabet Etmeme Yükümlülüğünün İstisnası 221

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
AKARYAKIT BAYİLİK SÖZLEŞMESİNİN VE İNTİFA HAKKININ SONA ERMESİ, ZAMANAŞIMI

§ 13. AKARYAKIT BAYİLİK SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 225

I.  Genel Olarak 225

II.  Sözleşmenin Süresinin Sona Ermesi 227

III.  Bozma (İkâle) Sözleşmesi 227

IV.  Sözleşmenin Taraflarının Şahsî Durumlarında Meydana Gelen Değişiklikler 229

A.  Bayinin Ölümü 229

B.  Aciz veya Konkordato İlanı, İflas 230

C.  Fiil Ehliyetinin Kaybı veya Kısıtlanması 231

D.  Diğer Nedenler 232

V.  Lisans İptali 232

VI.  Sözleşmenin Kesin Hükümsüzlüğü (Butlanı) ve 

  İptal Edilebilirliği 234

VII.  Olağan Fesih 234

VIII.  Olağanüstü Fesih 238

A.  Genel Olarak 238

B.  Haklı Sebep 240

IX.  Dönme 245

§ 14. İNTİFA HAKKININ SONA ERMESİ VE TERKİNİ 247

I.  İntifa Hakkının Özel Hukuk Bakımından Sona Ermesi ve Terkini 247

A.  Arazinin Yok Olması veya Harap Hale Gelmesi 247

B.  Kamulaştırma 248

C.  Sürenin Sona Ermesi 249

D.  Tüzel Kişiliğin Son Bulması 250

E.  Bayilik Sözleşmesinin Feshinin İntifa Hakkına Etkisi 252

II.  Rekabet Hukuku Bakımından İntifa Hakkının Sona Ermesi ve

  Terkini 255

§ 15. ZAMANAŞIMI 258 

SONUÇ 263

EKLER 

EK-1: Amerika-Akaryakıt İstasyonu Kiralama Sözleşmesi Örneği 269 

EK-2: Almanya-İstasyon Akaryakıt Tedarik Sözleşmesi Örneği 273 

EK-3: Avusturya -İstasyon Akaryakıt Tedarik Sözleşmesi Örneği 277 

EK-4: Hindistan-Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi Örneği 279 

İÇİNDEKİLER

KISALTMALAR................................................................................ 15

BİBLİYOGRAFYA............................................................................ 19

GİRİŞ
KONU İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER

§ 1.. KONUNUN TAKDİMİ, ÖNEMİ, SINIRLANDIRILMASI...... 39

       I.  Konunun Takdimi..................................................................... 39

      II. Konunun Önemi....................................................................... 41

     III. Konunun Sınırlandırılması........................................................ 46

BİRİNCİ BÖLÜM
BAYİLİK SÖZLEŞMESİNİN VE AKARYAKIT BAYİLİK SÖZLEŞMESİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ

§ 2. DAĞITIM SÖZLEŞMELERİ..................................................... 51

       I. Genel Olarak............................................................................. 51

      II. Dağıtım Sözleşmelerinin Çeşitleri.............................................. 53

A.. Basit Dağıtım Sözleşmesi.................................................... 53

B.. Münhasır Dağıtım Sözleşmesi............................................. 53

C.. Seçici Dağıtım Sözleşmesi................................................... 56

§ 3. BAYİLİK SÖZLEŞMESİ............................................................ 58

       I. Genel Olarak............................................................................. 58

      II.  ......................................................................................... Kavram    59

     III. Tanım....................................................................................... 61

§ 4. BAYİLİK SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI.............................. 63

       I. Genel Olarak............................................................................. 63

      II. Çerçeve Sözleşme Niteliğinde Olması ...................................... 63

     III. Sürekli Borç Doğuran Sözleşme Olması ................................... 65

     IV. Kendi Adına ve Hesabına Hareket Etmesi................................ 67

      V. Dağıtım Ağına Dâhil Olması..................................................... 68

     VI.  Satışı ve Sürümü Arttırma Faaliyetinde Bulunma...................... 69

§ 5. BAYİLİK SÖZLEŞMESİNİN BENZER SÖZLEŞMELERDEN FARKI       71

       I. Satış Sözleşmesinden Farkları................................................... 71

      II. Acentelik Sözleşmesinden Farkları........................................... 73

     III. Komisyonculuk Sözleşmesinden Farkları................................. 75

     IV. Franchising Sözleşmesinden Farkları........................................ 76

      V. Vekâlet Sözleşmesinden Farkları.............................................. 79

     VI. Adi Ortaklık Sözleşmesinden Farkları....................................... 81

§ 6.. BAYİLİK SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ................. 83

       I. Karma Sözleşme Görüşü........................................................... 84

      II. Kendine Özgü Sözleşme Görüşü............................................... 85

     III. Bayilik Sözleşmesine Uygulanacak Hükümler.......................... 86

     IV. Akaryakıt Bayilik Sözleşmesinin Hukukî Niteliği ve
           Şahsî Kanaatimiz ..................................................................... 87

§ 7.. AKARYAKIT DAĞITIM MODELLERİ.................................. 94

       I. Genel Olarak............................................................................. 94

      II. Bazı Ülkelerde Uygulanan Dağıtım Modelleri........................... 99

A. Amerika Birleşik Devletleri................................................. 99

B. Almanya........................................................................... 101

C. Avusturya......................................................................... 103

D. Birleşik Krallık.................................................................. 104

E. . İspanya............................................................................. 105

§ 8. TÜRKİYE DAĞITIM MODELİ VE SÖZLEŞMENİN TARAFLARI           107

       I. Dağıtıcı................................................................................... 107

      II. Bayi........................................................................................ 112

A. Sözleşmeli Bayi................................................................. 112

B.. Bağımsız Bayi................................................................... 117

İKİNCİ BÖLÜM
AKARYAKIT BAYİLİK SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMLERİ

§ 9. AKARYAKIT BAYİLİK SÖZLEŞMESİNİN GEÇERLİĞİ... 121

       I. Özel Hukuk Bakımından........................................................ 121

A. Genel Olarak..................................................................... 121

B. Kelepçeleme Sözleşmesi Bakımından............................... 123

      II. Rekabet Hukuku Bakımından................................................. 126

     III. Sözleşmenin Süresi................................................................. 128

     IV. Sözleşmenin Şekli................................................................... 133

      V. Genel İşlem Şartları Bakımından............................................. 134

§ 10. TARAFLARIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ.................. 138

       I. Genel Olarak........................................................................... 138

      II. Dağıtıcının Hak ve Yükümlülükleri........................................ 140

A. Akaryakıt İkmal Yükümlülüğü.......................................... 141

B. Sadakat Yükümlülüğü....................................................... 143

1. . Genel olarak................................................................ 143

2. . Teknik Düzenlemelere Uygun Akaryakıt Sağlama Yükümlülüğü       146

C. Destekleme Yükümlülüğü................................................. 149

1. . Kurumsal Kimlik Çalışmalarının Yapılması ve 
Malzemelerin Verilmesi............................................... 150

2. . Eşit Davranma Yükümlülüğü...................................... 152

3. . Bilgi Verme Yükümlülüğü........................................... 155

     III. Bayinin Hak ve Yükümlülükleri............................................. 157

A. Satın Alma Yükümlülüğü.................................................. 157

1. . Genel Olarak............................................................... 157

2. . Asgari Satın Alma Yükümlülüğü................................. 159

3. . Tek Elden Satın Alma Yükümlülüğü........................... 163

B.. Sadakat Yükümlülüğü....................................................... 166

1. . Genel Olarak............................................................... 166

2. . Akaryakıta Katkı Yapmama Yükümlülüğü.................. 167

3. . Dağıtıcıya Bilgi Verme Yükümlülüğü.......................... 168

4. . Sır Saklama ve Teknik Bilginin (Know-How)
Korunması................................................................... 171

C. Sürümü Artırma Yükümlülüğü.......................................... 174

1. Genel Olarak................................................................. 174

2... Stok Yapma Yükümlülüğü.......................................... 179

3. . Rekabet Etmeme Yükümlülüğü................................... 181

D. Diğer Yükümlülükler........................................................ 183

§ 11. SATIŞ AMACIYLA YAPILAN SÖZLEŞMELER................. 187

       I. Yeniden Satış Fiyatının Belirlenmesi....................................... 187

      II. Satış Yeri................................................................................ 192

     III. Hasarın Geçişi......................................................................... 195

§ 12. TEMİNAT AMACIYLA YAPILAN SÖZLEŞMELER.......... 200

       I. Genel Olarak........................................................................... 200

      II. İntifa Hakkı............................................................................ 202

A.. Hukuki Niteliği.................................................................. 204

B. Dağıtıcı Lehine İntifa Hakkının Kurulması........................ 206

C. İntifa Hakkının Rekabet Hukuku Bakımından
Değerlendirilmesi.............................................................. 208

1. . Genel Olarak............................................................... 208

2. . İntifa-Bayilik İlişkine Dair İlk Dönem Kararları.......... 210

3. . İntifa-Bayilik İlişkine Dair İkinci Dönem Kararları..... 213

a).. İçtihat Değişikliğine Sebep Olan Gelişmeler........... 213

aa) ............ Avrupa Birliği Komisyonu REPSOL kararı    214

bb) Güney Petrol-POAŞ Kararı.............................. 215

cc) ........................................ Akaryakıt Sektör Raporu    216

b) İçtihat Değişikliği ve Uygulanması......................... 218

D. Rekabet Etmeme Yükümlülüğünün İstisnası..................... 221

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
AKARYAKIT BAYİLİK SÖZLEŞMESİNİN VE
İNTİFA HAKKININ SONA ERMESİ, ZAMANAŞIMI

§ 13. AKARYAKIT BAYİLİK SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 225

       I. Genel Olarak........................................................................... 225

      II. Sözleşmenin Süresinin Sona Ermesi........................................ 227

     III. Bozma (İkâle) Sözleşmesi....................................................... 227

     IV. Sözleşmenin Taraflarının Şahsî Durumlarında Meydana Gelen
           Değişiklikler............................................................................ 229

A. Bayinin Ölümü.................................................................. 229

B. Aciz veya Konkordato İlanı, İflas..................................... 230

C. Fiil Ehliyetinin Kaybı veya Kısıtlanması........................... 231

D. Diğer Nedenler.................................................................. 232

      V. Lisans İptali............................................................................ 232

     VI. Sözleşmenin Kesin Hükümsüzlüğü (Butlanı) ve 
           İptal Edilebilirliği.................................................................... 234

   VII. Olağan Fesih........................................................................... 234

  VIII. Olağanüstü Fesih..................................................................... 238

A. Genel Olarak..................................................................... 238

B. Haklı Sebep....................................................................... 240

     IX. Dönme.................................................................................... 245

§ 14. İNTİFA HAKKININ SONA ERMESİ VE TERKİNİ............ 247

       I. İntifa Hakkının Özel Hukuk Bakımından Sona Ermesi ve Terkini 247

A. Arazinin Yok Olması veya Harap Hale Gelmesi............... 247

B. Kamulaştırma.................................................................... 248

C. Sürenin Sona Ermesi......................................................... 249

D. Tüzel Kişiliğin Son Bulması.............................................. 250

E. . Bayilik Sözleşmesinin Feshinin İntifa Hakkına Etkisi....... 252

      II. Rekabet Hukuku Bakımından İntifa Hakkının Sona Ermesi ve
           Terkini.................................................................................... 255

§ 15. ZAMANAŞIMI........................................................................ 258

SONUÇ............................................................................................. 263

EKLER

EK-1: Amerika-Akaryakıt İstasyonu Kiralama Sözleşmesi Örneği.... 269

EK-2: Almanya-İstasyon Akaryakıt Tedarik Sözleşmesi Örneği........ 273

EK-3: Avusturya -İstasyon Akaryakıt Tedarik Sözleşmesi Örneği..... 277

EK-4: Hindistan-Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi Örneği...................... 279