Borçlular Arasında Teselsül

818 ve 6098 YENİ TÜRK BORÇLAR KANUNU' NA GÖRE



BORÇLULAR ARASINDA TESELSÜL



Ahmet Hakan DAĞDELEN



SUNUŞ...................................................................................................................... v

ÖNSÖZ .................................................................................................................. v ii

İÇİNDEKİLER......................................................................................................ix

K ISA LTM A LA R..................................................................................................xv

GİRİŞ.........................................................................................................................1

Birinci Bölüm

BORÇLULAR ARASINDA TESELSÜLÜN

TANIMI, TARİHÇESİ, HUKUKİ NİTELİĞİ

ve KAYNAKLARI

I. Kavram................................................................................................................5

II. Tarihçe ................................................................................................................8

III. Hukuki Nitelik................................................................................................10

A. Teklik Görüşü ..........................................................................................11

B. Karşılıklı Temsil Görüşü.......................................................................12

C. Çokluk Görüşü ........................................................................................14

IV. Teselsülün Kaynakları...................................................................................16

A. Hukuki İşlem............................................................................................17

1. Sözleşme .............................................................................................18

2. Vasiyetname ..................................................................................... 22

İÇİNDEKİLERx

B. Kanun Hükmü ........................................................................................ 23

1. 818 Sayılı Borçlar Kanunu'nda ..................................................... 25

a. Haksız Fiil .................................................................................. 25

(1) Birden Fazla Kimsenin Birlikte Verdikleri Zarardan

Sorumluluğu....................................................................... 25

(2) Birden Fazla Kimsenin Muhtelif Sebeplerden

Sorumluluğu....................................................................... 38

b. Bir Mamelekin yahut İşletmenin Devralımı.......................59

c. Bir İşletmenin Diğeriyle Birleşmesi yahut Bir Şahıs

Şirketine Sermaye Olarak Konulması.................................. 60

d. Ariyet Sözleşmesi.......................................................................61

e. Vekâlet Sözleşmesi ................................................................... 63

f. Vedia Sözleşmesi....................................................................... 64

g. Adi Şirket.................................................................................... 66

2. 6098 Sayılı Borçlar Kanunu'nda ...................................................67

a. Haksız Fiil ...................................................................................67

b. Yapının Sebep Olduğu Zarar................................................. 69

c. Tehlike Arzeden İşletmenin Sebep Olduğu Zarar.............70

d. Borca Katılma.............................................................................71

e. Bir Malvarlığının yahut İşletmenin Devralımı ................. 72

f. Bir İşletmenin Diğeriyle Birleşmesi yahut Bir Şahıs

Şirketine Sermaye Olarak Konulması...................................73

g. Sözleşmeye Katılma..................................................................74

h. İş Yeri Kiralarında Kira İlişkisinin Devri ............................74

i. Kullanım Ödüncü Sözleşmesi................................................75

j. İşyerinin Devri...........................................................................75

k. Vekâlet Sözleşmesi ....................................................................76

l. Saklama Sözleşmesi ..................................................................76

m. Adi Şirket.................................................................................... 77

C. Hâkim Hükmü.........................................................................................78xi

İkinci Bölüm

BORÇLULAR ARASINDA TESELSÜLDE

KARŞILIKLI İLİŞKİLER

I. Alacaklı ile Borçlular Arasındaki Karşılıklı İlişkiler..............................79

A. Alacaklının Borçlular Karşısındaki Hukuki Durumu ve

İşlemleri.....................................................................................................79

1. Alacaklının İfa İçin Her Bir Borçluya Başvurabilmesi ve

Her Bir Borçludan Tamamen Tatmini Talep Edebilmesi...... 80

2. Alacaklının Tatmin Edildiği Oran İçin Tekrar

Borçlulara Başvuramaması............................................................ 83

3. Alacaklının Borçluların İflası Durumunda İflas

Masasına Başvurması..................................................................... 84

a. Borçluların Tümünün İflası....................................................85

b. Borçlulardan Birinin veya Bir Kısmının İflası .................. 87

4. Alacaklının Borçlulardan Birinin Durumunu Diğer

Borçlular Aleyhine İyileştirmesi Halinde Sorumlu Olması...89

B. Borçluların Alacaklı Karşısındaki Hukuki Durumları ve

İşlemleri ....................................................................................................93

1. Borçlulardan Birinin Alacaklı Karşısında Diğer

Borçluların Vaziyetlerine Hiçbir Durumda Etkide

Bulunmayan Hukuki Durumu ve İşlemleri ...............................95

a. Borçlulardan Biri İçin Zamanaşımı Süresinin

Durması ......................................................................................95

b. Borçlulardan Birinin Zamanaşımı Süresinden

Feragati........................................................................................ 96

c. Borçlulardan Birine İlişkin Kesin Hüküm......................... 96

d. Borçlulardan Birinin Kişisel Savunmalarından

Yararlanma İmkânına Sahip Olması...................................101

2. Borçlulardan Birinin Alacaklı Karşısında Diğer

Borçluların Vaziyetlerine Her Durumda Etkide

Bulunmayabilen Hukuki Durumu ve İşlemleri...................... 105

a. Borçlulardan Birinin Temerrüde Düşmesi....................... 105xii

b. Borçlulardan Biri İçin Zamanaşımı Süresinin

Dolması......................................................................................111

c. Borçlulardan Birinin Ehliyetsizliği .................................... 113

d. Borçlulardan Birinin İradesine İlişkin Sakatlık ...............114

e. Borçlulardan Birinin İbra Edilmesi.....................................116

f. Borçlulardan Birinin Sulh Akdetmesi ............................... 125

g. Borçlulardan Birinin Konkordato Akdetmesi ................. 127

h. Borçlulardan Birinin Yenileme Yoluna Gitmesi.............. 133

i. Borçlulardan Birinde Alacaklı ve Borçlu Sıfatlarının

Birleşmesi ................................................................................. 135

j. Borçlulardan Biri İçin İfanın İmkânsızlığı....................... 137

3. Borçlulardan Birinin Alacaklı Karşısında Diğer

Borçluların Vaziyetlerine Her Durumda Etkide

Bulunan Hukuki Durumu ve İşlemleri .................................... 143

a. Borçlulardan Birinin İfada Bulunması .............................. 143

b. Borçlulardan Birinin Takasta Bulunması ......................... 147

c. Borçlulardan Birinin Alacaklıyı Temerrüde

Düşürmesi................................................................................ 149

d. Borçlulardan Biri İçin Zamanaşımı Süresinin

Kesilmesi .................................................................................. 151

II. Borçlular Arasındaki Karşılıklı İlişkiler ................................................ 155

A. Genel ....................................................................................................... 155

B. Rücû Hakkı............................................................................................ 156

1. İfa Edilen Borcun Yükünün Borçdaşlar Arasında

Paylaşımı.......................................................................................... 160

a. Eşit Hisse Karinesi................................................................. 162

b. Eşit Hisse Karinesinin İstisnaları....................................... 162

(1) Anlaşmadan Doğan İstisna ........................................... 163

(2) Kanun Yahut Hâkim Hükmünden Doğan İstisna ... 164

(3) Borcun Niteliğinden Doğan İstisna ............................ 167

2. Rücû Hakkının Kullanımı ve Varlığı İçin Aranan

Şartlar............................................................................................... 168xiii

a. Alacaklının Tatmin Edilmiş Olması ..................................170

b. Borçlunun Borçdaşları ile Arasındaki İlişkide Kendi

Payına Düşenden Fazlasını İfa Etmiş Olması...................170

c. İfanın Geçerli Olması.............................................................171

d. Rücû Edilecek Borçlunun Kaçınma İmkânına Sahip

Olmaması ..................................................................................171

3. Rücû Hakkının Kapsamı............................................................. 177

a. Alacaklıya Borçlanılan Edimin Değeri Bakımından..... 177

b. Faizler Bakımından................................................................ 179

c. Masraflar Bakımından...........................................................181

4. Borçlulardan Birinin Aczinin Rücû Aşamasındaki

Etkisi................................................................................................. 183

C. Halefiyet ................................................................................................. 185

Üçücü Bölüm

BORÇLULAR ARASINDA TESELSÜL ve

BENZER BORÇ İLİŞKİLERİ

I. Genel ...............................................................................................................191

II. Kısmi Borçluluk ile Teselsül ......................................................................191

III. Elbirliği Halinde Borçluluk ile Teselsül ................................................. 193

IV. Bölünmez Borçluluk ile Teselsül.............................................................. 195

V. Kefalet ile Teselsül....................................................................................... 196

A. Genel ....................................................................................................... 196

B. Farklar..................................................................................................... 199

SONUÇ................................................................................................................207

KAYNAKÇA ...................................................................................................... 213