ÖNSÖZ Devlet bireylerin insan olmaktan kaynaklanan başta can ve mal güvenlikleri olmak üzere onurlarını, haysiyetlerini, her türlü hak ve özgürlüklerini sağlayan ve koruyan, adaleti tesis eden en üstün, kadim, vazgeçilmez, bölünemez meşru siyasasi iktidardır. Fransız devriminden sonra ortaya çıkan ve yayılan Anayasalar, devletin hukuki statüsünü, kuruluşunu, teşkilatını, organlarını, kurumlarını, bunlar arasındaki ilişkileri ve etkileşimi belirleyen, iktidar için yarışan siyasal grupların uyacağı kuralları düzenleyen, devletin iktidarını evrensel hukuki norm ve kurallarla sınırlayan hem siyasi hem de hukuki metinlerdir. Aslında Anayasalar, devletin sorumsuz, sınırsız ve keyfi hareket etmesini önleyerek nihai olarak bireylerin hak ve özgürlüklerini güvence altına alan toplum sözleşmelerdir. Binaenlaeyh, “bir devlete hukuki bağlılık, üyelik veya aidiyet” olarak tanımlanan “vatandaşlık” kavramı çerçevesinde “vatandaşlık hukuku” da Anayasaların bir boyutunu oluşturur. Bu çerçevede sorumlu, duyarlı, bilinçli bir vatandaşın hem kendinin sadece insan olmaktan kaynaklanan “dokunulmaz, devredilmez, vazgeçilmez” hak ve özgürlüklerini; hem toplum olarak yaşamanın gerektirdiği ve diğer bireylere karşı olan sorumluluk ve yükümlülüklerini; hem de vatandaşlık bağıyla bağlandığı devletin, hükümetin, siyasal sistemin, kamusal alanın aktör ve faktörlerini düzenleyen siyaset ve hukuk dünyasının bir nevi kutsal kitabı olan Anayasaları olumlu ve aksayan yönleriyle bilmesi, değerlendirebilmesi zaruridir. “Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olanların” sağlıklı iletişim kurabilmeleri hatta konuşabilmeleri bile imkânsızdır. Temel sisyasal ve hukuki kurumları, sistemleri, mekanizma ve ilişkileri düzenleyen metinler olan Anayasaların işlevinin, rolünün ve yerinin farkında ve bilincinde olmak, “bilgi sahibi olarak” sağlıklı diyalog kurup müzakerede bulunmak, bu çerçevede ülkemizi, devletimizi ve milletimizi çağdaş evrensel demokratik ve hukuki standartlara ulaştırabilmenin olmazsa olmaz ön koşuludur. Bu kitap, bu önemli misyona bir nebzecik de olsa katkı sağlamak, hizmet etmek ve başlangıç oluşturmak maksadında, niyetinde ve ümidindedir.
