ICC Kuralları Işığında Forfaiting

ICC KURALLARI IŞIĞINDA FORFAITING

Av. Akın EKİCİ, Nihayet DURUKANOĞLU (CDCS, CITF)

- Forfaiting Ve Uluslararası Kuruluş

- ICC  Kurallarında Forfaiting

- Uluslararası Uygulamada Forfaiting

- Türkiye' de ve Türk Hukukunda Forfaiting

- Kavram ve Tanımlar

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ    III

SUNUM    V

İÇİNDEKİLER    IX

BİRİNCİ BÖLÜM

FORFAITING VE ULUSLARARASI KURULUŞLAR

GİRİŞ    1

1. FORFAITING    5
1.1. Genel Açıklama    5
1.2. Forfaiting'in Tanımı    6
1.3. Forfaiting'in Çekiciliği    8
1.4. Forfaiter Tarafından Alınan Güvenceler    9
1.5. Forfaiting Kavramı    12
1.5.1. Geleneksel Forfaiting ("Traditional Forfaiting") Kavramı    12
1.5.2. Modern Forfaiting Kavramı    13
1.5.3. Türkiye'de Forfaiting Kavramı    14
1.6. Forfaiting'in Kökeni ve Dünyada İlk Uygulaması    15
1.7. Dünya Forfaiting İşlem Hacmi    16
1.8. Forfaiting Piyasası ("Forfaiting Market")    17
1.8.1. Genel Olarak    17
1.8.2. Birincil Forfaiting Piyasası ("Primary Market")    18
1.8.3. İkincil Forfaiting Piyasası ("Secondary Market")    18

2. ULUSLARARASI KURULUŞLAR    19
2.1. Genel Olarak    19
2.2. İsviçre Forfaiters Birliği ("Association of Forfaiters in Switzerland")    20
2.3. Uluslararası Forfaiting Birliği ("International Forfaiting Association-IFA")    21
2.3.1. International Forfaiting Association-IFA ve International Chamber of Commerce-ICC İşbirliği    23

2.4. Uluslararası Ticaret Odası ("International Chamber of Commerce-ICC")    24
İKİNCİ BÖLÜM
ICC KURALLARI ve UYGULAMASI

GİRİŞ    29
1. ICC DÜZENLEMELERİ    31
1.1. Genel Olarak    31
1.2. Forfaiting'e İlişkin İlk Kurallar Müessesesi    31
2. FORFAITING'E İLİŞKİN BİRÖRNEK KURALLAR ("UNIFORM RULES for FORFAITING-URF800")    32
2.1. Kuralların Amacı ve Hazırlık Süreci    32
2.2. Forfaiting'e İlişkin Birörnek Kuralların ("Uniform Rules for Forfaiting-URF800") Kullanımı    35
2.2.1. Genel Açıklama    35

3. URF800'İN MADDELERİNE İLİŞKİN AÇIKLAMA    36
3.1. URF Kurallarının Uygulaması ("Application of URF"), Md.1    36
3.1.1. Maddenin Değerlendirilmesi    36
3.1.2. URF Kurallarına Tabiliğin Sözleşmede Gösterilmesi    36
3.2. Tanımlar ("Definitions"), Md.2    37
3.2.1. Maddenin Değerlendirilmesi    37
3.2.2.Tanımlara İlişkin Açıklamalı Tablo    38
3.2.3. URF800 Kurallarında Kullanılan Tarihlere İlişkin Açıklama    44
3.2.4. URF800 Kurallarında Tanımlanan Belgelere İlişkin Açıklama    47
3.3. Yorumlar ("Interpretations"), Md.3    49
3.3.1 Maddenin Değerlendirilmesi    49
3.4. Rücu Etme Hakkının Olmaması ("Without Recourse"), Md.4    50
3.4.1. Maddenin Değerlendirilmesi    50
3.4.2. İhracatçı Açısından Önemi    51
3.5. Birincil Piyasada Forfaiting Sözleşmeleri ("Forfaiting Argeements in The Primary Market"), Md.5    52
3.5.1. Forfaiting Sözleşmesinin İmzalanması Zorunluluğu    53
3.5.2. Forfaiting Sözleşmesinde Yer Alması Önerilen Unsurlar    53
3.5.3. Dış Ticaret ve Forfaiting İşlemlerinde Ödeme Yükümlülüğü Teriminin Karşılaştırılması    54
3.5.4. Birincil Piyasada Forfaiting İş Akışı    55
3.6. Birincil Piyasadaki Şartlar ("Conditions in The Primary Market"), Md.6    56
3.6.1. Maddenin Değerlendirilmesi    56
3.6.2. Madde Kapsamında Tarafların Sorumlulukları    56
3.6.3.Tarafların Sorumluluklarına İlişkin Özet Tablo    56
3.7. Birincil Piyasadaki Tatminkar Belgeler ("Satisfactory Documents in The Primary Market"), Md.7    57
3.7.1. Maddenin Değerlendirilmesi    57
3.7.2. Tarafların Sorumlulukları    57
3.8. İkincil Piyasadaki Forfaiting Teyitleri ("Forfaiting Confirmation in The Secondary Market"), Md.8    59
3.8.1. Maddenin Değerlendirilmesi    59
3.8.2. İkincil Piyasada Şematik Anlatımlı Forfaiting    60
3.9. İkincil Piyasadaki Şartlar ("Conditions in The Secondary Market"), Md.9    61
3.9.1. Maddenin Değerlendirilmesi    61
3.9.2. Tarafların Madde Kapsamındaki Yükümlülükleri    62
Tarafların Yükümlülüklerine İlişkin Özet Tablo    62
3.10. İkincil Piyasada Tatminkar Belgeler ("Satisfactory Documents in The Secondary Market"), Md.10    63
3.10.1. Maddedinin Değerlendirilmesi    63
3.10.2. Tarafların Sorumlulukları    63
3.11. Ödeme ("Payment"), Md.11    63
3.11.1. Maddenin Değerlendirilmesi    63
3.11.2. Ödemede Dikkat Edilecek Hususlar    64
3.11.2.1. Ödeme Zamanı    64
3.11.2.2. Ödenecek Para Birimi    64
3.11.2.3. Ödenecek Tutar    64
3.12. Rezerv Karşılığı Ödeme ("Payment Under Reserve"), Md.12    65
3.12.1. Maddenin Değerlendirilmesi    65
3.12.2. Rezervli (Şartlı) Ödemeye İlişkin Örnek    66
3.13. Tarafların Yükümlülükleri ("Liabilities of the Parties"), Md.13    67
3.13.1. Maddenin Değerlendirilmesi    67
3.14. İhbarlar ("Notices"), Md.14    68
3.14.1. Maddenin Değerlendirilmesi    68
3.14.2. İhbarların Şekli    68
3.14.2.1. Elektronik Araçlarla Gönderim    69
3.14.2.2. Faks ile Gönderim    69
3.14.2.3. Posta ile Gönderim    69
3.14.3. İş Günü ve Çalışma Saatleri Dışında Yapılan Bildirim ve Gönderimler    69

4. ÖRNEK FORFAITING SÖZLEŞMESİ VE FORFAITING TEYİDİ    70
4.1. Genel Olarak    70
4.2. Örnek Forfaiting Sözleşmeleri    70
4.2.1. Master Forfaiting Sözleşmesi ("Master Forfaiting Agreement")    71
4.2.2. Forfaiting Sözleşmesi ("Forfaiting Agreement")    71
4.2.3. SWIFT Formunda Forfaiting Sözleşmesi ("Specific Transaction SWIFT Version")    72
4.2.4. Forfaiting Teyidi ("Forfaiting Confirmation")    72




ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ULUSLARARASI UYGULAMADA FORFAITING
GİRİŞ    75
1. REKABET ORTAMINDA FORFAITING    79
1.1. Genel Olarak    79
2. NEDEN FORFAITING YAPILMALIDIR?    80
2.1. Genel Olarak    80
2.2. Forfaiting Yapılmasını Sağlayan Unsurlar    80
3. FORAITING' DE TARAFLAR    81
3.1. Genel Açıklama    81
3.1.1. Forfaiting'de Taraflara İlişkin Özet Tablo    83
3.1.2. Forfaiting'in İşleyişi ve İş Akışı    84
3.1.2.1. Forfaiting'in İşleyişi    84
3.1.2.2. Forfaiting'in İş Akışı    86
3.2. Banka Avali Veya Ödeme Garantisi Olmadan Forfaiting Yapılması    87
3.3. Forfaiting İşlemlerinde Vadenin Belirlenmesi    88
3.3.1. Ürün Çeşitleri    89
3.3.2. Finansman Süresi    89
3.4. Forfaiter Tarafından Sağlanan Finansman    90
3.5. Fofaiting'in Gerçekleştirildiği Para Birimleri ve Alt Limit    94
3.5.1. Para Birimi    94
3.5.2. Alt İşlem Limiti    94
3.6. Forfaiting'de Forfaiter Tarafından İstenen Güvenceler    96
3.6.1. Genel Olarak    96
3.6.2. Forfaiter'ın Tercih Edebileceği Güvence Çeşitleri    97
3.6.2.1. Aval    97
3.6.2.2. Ödeme Garantisi    99
("Payment Gurantee")    99
3.6.2.3. Garanti Akreditifi    99
("Standby Letter of Credit-SBLC")    99
3.6.2.4. Akreditif              ("Letter of Credit-LCs")    100
3.6.2.5. İhracat Kredi Sigortası    100

4. FORFAITING NASIL ÇALIŞIR?    102
4.1. Genel Olarak    102
4.1.1. Sevkiyat Öncesinde Forfaiter ile Anlaşma    102
4.1.1.1. Yediemin ("Custodian Trustee") Uygulaması    104
4.2. İhracatta Forfaiting Süreçleri    105
4.2.1. Genel Olarak    105
4.2.2. İhracatta Forfaiting Süreçlerine İlişkin Özet Tablo    105
4.3. İthalatta Forfaiting Süreçleri    107
4.3.1. Genel Açıklama    107
4.3.2. İthalatta Forfaiting'in Firmalara Sağladığı Yararlar ve Sakıncaları    108
4.3.2.1. Yararları    108
4.3.2.2. Sakıncaları    108
4.3.3. İthalatçının Borç Taahhüdünün ("Debt Undertaking") Satılması Kavramının Hukuki Açıdan Değerlendirmesi    108
4.3.4. Doğrudan Borçlanma ile İthalatta Forfaiting    112

5. FORFAITING'DE FİNANSMAN SAĞLAYAN KIYMETLİ EVRAK ve BELGELER    113
5.1. Genel Açıklama    113
5.2. Forfaiting'de Kullanılan Finansal Belgelere İlişkin Özet Tablo    114
5.2.1. Bono veya Emre Yazılı Senet ("Promissory Note-PN")    119
5.2.1.1. Genel Olarak    119
5.2.1.2. Bononun Niteliği    119
5.2.1.3. Bonoda Şekil Şartları    120
5.2.1.4. Bonoda İkili İlişki    121
5.2.1.5. Bono ("Promissory Note-PN") Örneği    123
5.2.2. Poliçe [("Bill of Exchance-BoE") or ("Draft")]    124
5.2.2.1. Genel Olarak    124
5.2.2.2. Poliçenin Finansman Fonksiyonu    124
5.2.2.3. Poliçede Şekil Şartları    125
5.2.2.4. Poliçe Örneği    127
5.2.3. Poliçe ve Bono'da Without Recourse Ciro Şart Örneği    128
5.2.3.1. Wihout Recourse Teriminin Türkçe Karşılıkları    129
5.2.4. Bono ve Poliçenin Forfaiting İşlemlerinde Kullanım Tercihi    130
5.2.5. Akreditif ("Letter of Credit-LCs")    131
5.2.5.1. Genel Olarak    131
A. Vadeli Akreditift [Ödemesi Ertelenmiş Akreditif ("Deferred Letter of Cedit-LCs")]    131
B. Kabul Kredili Akreditif ("Acceptance Letter of Credit-LCs")    133
C. İştira Akreditifleri ("Negotiation Letter of Credit")    134
5.2.6. Garanti Akreditifleri ("Standby Letter of Credit-SBLC")    135
5.2.6.1. Genel Olarak    135
5.2.6.2. Garanti Akreditif Türleri    136
5.2.6.3. Garanti Akreditifinin Tarafları    138
5.2.6.4. Garanti Akreditiflerinin Tabi Olduğu Kurallar    139
5.2.6.5.  Garanti Akreditif ile Ticari Akreditif Arasındaki Fark    139
5.2.7. Banka Tarafından Ödemesi Garanti Edilmiş Alacaklar ("Receivables Secured by the Bank Payment Guarantee")    141
5.2.7.1. Genel Olarak    141
5.2.7.2. Ödeme Garantisinin İhracatçıya Hitaben Düzenlenmesi    142
5.2.7.3. Ödeme Garantisinin Forfaiter'a Hitaben Düzenlenmesi    143
5.2.7.4. Garantilerin Tabi Olduğu Kurallar    144
5.2.8. Açık Alacaklar ("Open Book Receivables")    144

6. FORFAITING'DE MALİYET UNSURLARI    145
6.1. Genel Olarak    145
6.2. Forfaiting'in İhracatçıya Maliyeti    145
6.2.1. Genel Olarak    145
6.2.2. Forfaiting Maliyet Unsurlarına İlişkin Özet Tablo    146
6.3. Forfaiting'in İthalatçıya Maliyeti    148
6.3.1. Genel Olarak    148
6.4. Forfaiting'de Örnek Fiyatlama    149
7. FORFAITING'İN TARAFLARA SAĞLADIĞI KATKI    151
7.1. Genel Açıklama    151
7.2. İhracatçıya Sağladığı Yararlar    152
7.2.1. İhracatçıya Sağladığı Yararların Özet Tablosu    153
7.3. İthalatçıya Sağladığı Yararlar     157
7.3.1. Genel Olarak    157
7.3.2. İthalatçı Firmaya Sağladığı Yararlara İlişkin Özet Tablo    159
7.3.3. İthalatçıya Sağladığı Yararlar ile Sakıncalarının Özet Tablosu    160
İthalatta Forfaiting'in Firmalara Sağladığı Yararlar    160
7.3.3.1. Yararları    160
7.3.3.2. Sakıncaları    160
7.4. Aval Veren, Garanti Düzenleyen ve Akreditif Açan Bankaya Sağladığı Yararlar    161
7.4.1. Genel Olarak    161
7.4.2. Bankalara Sağladığı Yararalara İlişkin Özet Tablo    161
7.5. Forfaiter'a Sağladığı Yararlar     163
7.5.1. Genel Olarak    163
7.5.2 Forfaitera Sağladığı Yararlara İlişkin Özet Tablo    163
7.6. Forfaiting'in Ülke Ekonomisine Katkısı    164
8. FORFAITING'DE RİSK KAVRAMI    165
8.1. Genel Olarak    165
8.1.1. Forfaiting'de Risk Unsurlarına İlişkin Açıklayıcı Tablo    165
9. FORFAITING'İN BENZER FİNANSMAN TEKNİKLERİ İLE KARŞILAŞTIRMASI    166
9.1. Forfaiting ve Factoring Arasındaki Fark    166
9.1.1. Forfaiting    167
9.1.2. Factoring    167
9.2. Forfaiting ve Geleneksel Poliçe/Bono İskontosu Arasındaki Fark    168
9.2.1. Forfaiting    168
9.2.2. Geleneksel İskonto    168
9.3. Forfaiting ve Geleneksel İhracat Kredileri Arasındaki Fark    169
9.3.1. Forfaiting    169
9.3.2. Geleneksel İhracat Kredileri    169
9.4. Forfaiting İle Ülke Kredileri Arasındaki Fark    170
9.4.1. Forfaiting    170
9.4.2. Ülke Kredileri    170
10. FORFAITING'İN GENEL ÖZELLİKLERİ    171
10.1. Bilgilendirme    171
10.2. Forfaiter Tarafından İstenilen Belgeler    172
10.2.1. Genel Olarak    172
10.2.2. Borcu Kanıtlayan Belge    172
10.2.3. Ticari İşleme İlişkin Belgeler    172
10.2.4. İmza Onayı    173
10.3. Forfaiter'ın Teklifi    173
10.4. Forfaiting Sözleşmesi    174
10.5. Forfaitinge İlişkin Olarak Forfaitera Devredilecek Alacaklar    174
10.6. Rücu Edememe Kaydı ("Without Recourse") ve Bu Kaydın Poliçe ve Bono Açısından İrdelenmesi    175
10.7. Poliçenin Forfaiting Sözleşmesinden Bağımsızlığı    177
10.8. Forfaiting Sürecinde Forfaiter Tarafından Yapılanlar    178
10.8.1. Forfaiting Sözleşmesinin İmzalanması "İhracatçı-Forfaiter Arasında"    178
10.8.2. Forfaiter ile İhracatçı Arasında Karşılıklı Taahhüt ("Commitment")    179
10.8.3. Forfaiter Tarafından İskonto İşleminin Yapılması    180
10.8.4. Forfaiter'in Peşin Ödemede Bulunması    181
11. İKİNCİL PİYASADA FORFAITING VE FORFAITER'IN ROLÜ    181
11.1. Genel Olarak    181
11.2. Forfaiterların Rolü    183
11.3. İkincil Forfaiting Piyasasında ("Secondary Forfaiting Market") Yapılan Ticaret    185
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TÜRKİYE'DE VE TÜRK HUKUKUHDA FORFAITING
GİRİŞ    189
1. TÜRKİYE'DE FORFAITING    191
1.1. Genel Olarak    191
1.2. Tarihi Gelişimi    191

2. DIŞ VE İÇ TİCARETTE FORFAITING    193
2.1. Tanımı    193
2.2. Dış Ticarette Forfaiting Uygulaması    193
2.2.1. Genel Olarak    193
2.2.2. İhracatta Forfaiting    195
2.2.2.1. Genel Açıklama    195
2.2.2.2. İhracatta Forfaiting Süreçleri    196
2.2.3. İthalatta Forfaiting Süreçleri    197
2.2.3.1. Genel Açıklama    197
2.2.3.2. Doğrudan Borçlanma Yöntemiyle İthalatta Forfaiting    198
2.2.3.3. İthalatçı Açısından Forfaiting    200
2.2.3.3.1. Yararları    200
2.2.3.3.2. Sakıncaları    200
2.2.4. Yurt İçi Ticarette Forfaiting    200

2.2.4.1. Genel Olarak    200
2.2.4.2. Yurt İçi Ticarette Forfaiting Kullanım Tercihi    201
2.2.4.3. Yurt İçi Forfaiting'de Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar    202
2.2.4.3.1. Genel Olarak    202
2.2.4.3.2. Forfaiting Sözleşmesinin Türkçe Düzenlenmesi    203
2.2.4.3.3. Yurt İçi Ticarette Finansal Araçların Yabancı Para ile Düzenlenmesi    204
2.2.4.3.4. Yurt İçi Forfaiting Nedeniyle Açılacak Nakit ve Gayri Nakit Kredi Türü    204
2.2.4.3.5. Bankalarca Açılabilecek Kredilere İlişkin Özet Tablo    205
2.2.4.3.5.1. Gayri Nakit Kredi    205
2.2.4.3.5.2. Nakit Kredi    206

3. TÜRKİYE'DE BANKALARCA FORFAITING İŞLEMLERİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ    207
3.1. Genel Açıklama    207
3.2. Forfaiting İşlemlerinde Mali Yükümlülükler    210
3.2.1. Genel Olarak    210
3.2.1.1. İhracat    210
3.2.1.2. İthalat    210
3.2.2. İşlemin Belgeli ve Belgesiz Oluşuna Göre İstisna Uygulaması    211
3.2.2.1. Belgesiz    211
3.2.2.2. Belgeli    211
3.3. Damga Vergisi, BSMV ve KKDF'ye İlişkin Açıklama    212
3.3.1. Damga Vergisi    212
3.3.1.1. Forfaiting Sözleşmesinde Damga Vergisi    212

A. İhracatçı Firma Tarafından İmzalanan Forfaiting Sözleşmesi    213

B. İthalatçı Firma Tarafından İmzalanan Forfaiting Sözleşmesi    214
3.3.1.2. Finansal Araçlarda Damga Vergisi    215
3.3.2. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi ("BSMV")    215
3.3.3. Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu ("KKDF")    215
3.4. Komisyon, Faiz ve Masraf Tahsili    216
3.4.1.Genel Olarak    216
3.4.2. Gayri Nakit Kredilerde Komisyon ve Masraf    216
3.4.3. Nakit Kredilerde Faiz ve Masraf    217
3.5. Forfaiting Uygulamasına Örnek    217
3.5.1. Genel Olarak    217
3.5.2. İhracattan Önce Forfaiting Sözleşmesinin İmzalanması    218
3.5.3. İhracattan Sonra Forfaiting    219

4. TÜRK HUKUKUNDA FORFAITING    221

4.1. Genel Açıklama    221
4.2. Forfaiting İşlemlerinde Kullanılan Finansal Belgeler ile Finansman Sağlayıcıları Düzenleyen Yasalar    221
4.3. Türk Hukukunda Forfaiting'in İlgili Olduğu Yasalara İlişkin Açıklama    223
4.3.1. Genel Olarak    223
4.3.2. 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu    224
4.3.2.1. Genel Açıklama    224
4.3.2.2. Forfaiting İşleminde Bankalarca Açılan Kredi Türleri    227
4.3.2.2.1. Gayri Nakit Kredi    227
4.3.2.2.2. Nakit Kredi    227
4.3.3. 6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktöring ve Finansal Şirketler Kanunu    227
4.3.4. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu ("TBK")    228
4.3.5. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ("TTK")    229
4.3.6. 1567 Sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun ("TPKK")    231
4.3.6.1. Kambiyo ve Dış Ticaret Mevzuatında Forfaiting    231
4.3.6.2. Kambiyo Mevzuatında Forfaiting'e İlişkin Düzenlemeler    231
4.3.6.3. Kambiyo Mevzuatına Aykırı Davranılması Halinde Uygulanacak Müeyyide    237
4.4. Forfaiting Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk ve Yetkili Mahkemeler    239
4.4.1. Genel Olarak    239
4.4.2. URF800'e Tabi Olması    239
4.4.3. Taraflarca Belirlenecek Hukuk ve Yetkili Mahkeme    240
4.4.4. Taraflarca Belirlenen Hukuk ve Yetkili Mahkeme Seçimi Yoksa    241
4.4.5. Forfaiting Sözleşmesinde Tahkim Şartı    243
4.4.6. Forfaiting Sözleşme Şekilleri    245
4.4.7. Forfaiting Sözleşmesinde Zamanaşımı    246
4.4.8. Forfaiting Sözleşmesinde Tarafların Ehliyeti    246
4.4.9. Forfaiting Sözleşmesinin Sona Ermesi    246
BEŞİNCİ BÖLÜM
KAVRAM ve TANIMLAR
KAVRAM VE TANIMLARA İLİŞKİN AÇIKLAMA    249
1. GENEL OLARAK    249
2. KAVRAM VE TANIMLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI TABLO    249
2.1.Türk Hukukundaki Kavramlara İlişkin Açıklamalar    249
2.2. Forfaiting İşlemlerinde Kullanılan Kavramlara İlişkin Açıklama    249
2.3. Türk Hukukunda Kullanılan Kavramların    
Açıklamalarına İlişkin Tablo    250
2.4. Forfaiting'de Kullanılan Kavramların Açıklamalarına İlişkin Tablo    263

KISALTMALAR    277

BİBLİYOGRAFYA    283

KANUNLAR VE DİĞER DÜZENLEMELER    287

YAZARLARIN ÖZGEÇMİŞLERİ    291