Türk Hukuk Sisteminde Vakıflar

"TÜRK HUKUK SİSTEMİNDE VAKIFLAR



Ali EM



-- Türk Kanuni Medenisinin Yürürlüğü Öncesi Kurulmuş Bulunan Vakıfların Tarihi Gelişimi Ve İşleyişleri

- Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Vakıfların Doğuşu Ve Niteliği

- Vakıfların Tarihsel Gelişimi Ve Değişimi

- Vakıf Mallarının Hukuki Durumu Ve Bunların Kullanım Hakkının Devri

- Bu Dönemde Kurulan Vakıfların Vakıf Senetleri (Vakfiyeleri)

- Vakıf Senetlerinin (Vakfiyelerin) Hukuki Niteliği

- Vakıfların Faaliyetleri

-- Türk Kanuni Medenisinin Yürürlüğünden Önce Kurulan Vakıfların Hukuki Durumları İle Sonra Kurulanların Hukuki Yapılanmaları

- 17.2.1926 Tarihli Ve 743 Sayılı Türk Kanuni Medenisinin Vakıflarla İlgili Getirdiği Hukuki Sistem

- 5.6.1935 Tarihli Ve 2762 Sayılı Vakıflar Kanunun Uygulama Alanı

- Mazbut Vakıflar

- Mülhak Vakıflar

- 22-11-2001 Tarihli Ve 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunun Vakıflarla İlgili Getirdiği Hukuki Sistem

- - Cemaaat (Azınlık) Vakıfları

- 20.2.2008 Tarihli Ve 5737 Sayılı Vakıflar Kanunun Düzenleme Alanları Ve Getirdiği Hukuki Sistem

- Vakıflar Kanunun Genel Gerekçesi Ve Madde Gerekçeleri

- Vakıflar Kanunun TBMM Adalet Komisyonunda Görüşülmesi

- Cumhurbaşkanının 5555 Sayılı Vakıflar Kanunu Anayasanın 89 Ve 104. Maddeleri Uyarınca Türkiye Millet Meclisi Başkanlığına Gerigönderme Gerekçesi

- 5555 Sayılı Vakıflar Kanunun Bazı Maddelerinin Anayasanın 89 Ve 104 Maddeleri Gereğince Cumhurbaşkanınca Bir Daha Görüşülmek Üzere Türkiye Millet Meclisine Geri Gönderilmesi Üzerine Adalet Komisyonunda Yapılan Görüşmeler Özetlenerek Alınmıştır.

- 20.2.2008 Tarihli Ve 5737 Sayılı Vakıflar Kanunun Önceki 2762 Sayılı Kanunla Karşılaştırılması Ve Değerlendirilmesi

-- Vakıf Davalarında Usul, Deliller, Özellikler Ve Konularla İlgili Yargı Kararları

- Türk Kanunu Medenisinin Yürürlüğünden Önce Kurulan Vakıfların Davalarında Delil Olarak Yararlanılacak Bilgi Ve Belgeler

- Vakıf Davalarının Özellikleri

-- Vakıflarla İlgili Mevzuat

- Kanunlar

- Kanun Hükmünde Kararnameler

- Andlaşmalar -Lozan Andlaşmasının İlgili Hükümleri(37 İla 44)

- Tüzükler

- Yönetmelikler

- Vakıf Senedi Örneği(X)

- - Bazı İbare Ve Sözcüklerin Türkçe Karşılıkları



İÇİNDEKİLER

TÜRK HUKUK SİSTEMİNDE VAKIFLAR Genel Olarak

Birinci Bölüm

TÜRK KANUNİ MEDENİSİNİN YÜRÜRLÜĞÜ ÖNCESİ KURULMUŞ BULUNAN VAKIFLARIN TARİHİ GELİŞİMİ VE İŞLEYİŞLERİ 2

1- Osmanlı İmparatorluğu döneminde vakıfların doğuşu ve niteliği 2

a) 1274(1858) tarihli Arazi Kanunun yürürlüğünden önceki dönem 2

b) 1274(1858) tarihli Arazi Kanunun yürürlüğünden sonraki dönem .... 3

2- Vakıfların tarihsel gelişimi ve değişimi 4

3- Vakıf mallarının hukuki durumu ve bunların kullanım hakkının devri .... 5

a) İcareteynli vakıflar 6

b) Mukataalı vakıflar 7

c) Gedik 7

4- Bu dönemde kurulan vakıfların vakıf senetleri (vakfiyeleri) 8

5- Vakıf senetlerinin (vakfiyelerin) hukuki niteliği 10

6- Vakıfların faaliyetleri 10

İkinci Bölüm

TÜRK KANUNİ MEDENİSİNİN YÜRÜRLÜĞÜNDEN ÖNCE KURULAN VAKIFLARIN HUKUKİ DURUMLARI İLE SONRA KURULANLARIN HUKUKİ YAPILANMALARI 11

1- 17.2.1926 tarihli ve 743 sayılı Türk Kanuni Medenisinin vakıflarla ilgili getirdiği hukuki sistem 11

2- 5.6.1935 tarihli ve 2762 sayılı Vakıflar Kanunun uygulama alanı 11

Mazbut Vakıflar 11

Mülhak Vakıflar 12

3- 22-11-2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunun vakıflarla ilgili

getirdiği hukuki sistem 14

a) Tüzel kişilik 15

b) Vakıflar ile dernekler arasındaki benzerlik ve farklılıklar ...............15



aa) Vakıflar; Anayasanın 33üncü maddesine göre kurulan tüzel



kişiliklerdir.................................................................................. 15



bb) Dernekler; Anayasanın 33üncü maddesine göre kurulan tüzel kişiliklerdir..................................................................................16



c) Vakıf türleri:......................................................................................18



aa) Genel Vakıflar............................................................................ 18



bb) Özel Vakıflar.............................................................................. 18



aaa) Aile vakıfları ....................................................................18



bbb) Çalıştırılanlara ve işçilere yardım vakıfları......................19



ccc) Kamuya yararlı vakıflar ...................................................21



ddd) Özel kanunlarla kurulan vakıflar .....................................22



d) Vakfın Kuruluş Koşulları .................................................................22



aa) Maddi koşulları..........................................................................22



aaa) Vakfın amacı....................................................................22



aaaa) Vakfın amacının belirli olması(TMK. 101, 107) ...23



bbbb) Vakfın amacının sürekli olması .............................23



cccc) Vakfın amacının imkansız olmaması .....................23



bbb) Vakfın mal varlığı ............................................................23



ccc) Yeterli mal ve hakların özgülenmesi ...............................24



bb) Biçimsel koşullar ....................................................................... 24



aaa) Vakıf kurma işlemi ..........................................................24



bbb) Vakıf kurma ehliyeti ve tescil başvuru işlemi..................25



ccc) Temyiz ve iptal ................................................................25



ddd) Tescil ve ilan....................................................................26



eee) Mal ve hakların kazanılması ve sorumluluk ....................26



e) Vakıf senedi .....................................................................................26



aa) İçerik..........................................................................................26



bb) Vakıf senedindeki noksanlıklar .................................................27



aaa) Vakıf senedindeki esaslı noksanlıklar..............................27



bbb) Vakıf senedindeki diğer noksanlıklar ..............................27



f) Mirasçıların ve alacaklıların dava hakkı ..........................................27



g) Vakfın örgütü ve organları ...............................................................27



aa) Vakfın örgütü.............................................................................27



bb) Vakfın organları.........................................................................28



aaa) Vakfın zorunlu organı(yönetim organı) ...........................28

bbb) Vakfın diğer organları......................................................28



h) Çalıştırılanlara ve işçilere yardım vakfı ...........................................29



n Vakfın denetimi................................................................................30



j) Yönetimin, amacın ve malların değiştirilmesi .................................31



aa) Vakfın yönetiminin değiştirilmesi .............................................31



bb) Vakfın amacının ve mallarının değiştirilmesi............................32



k) Yıllık rapor.......................................................................................33



1) Vakfı faaliyetten geçici alıkoyma ....................................................33



m) Vakfın sona ermesi ve sonuçları ......................................................33



aa) Vakfın sona ermesi ....................................................................33



aaa) Vakfın kanundan dolayı sona ermesi .......:.........................34



bbb) Vakfın mahkeme kararıyla sona ermesi...........................35



ccc) Vakfedenin iradesiyle sona erme .....................................35



bb) Vakfın tasfiyesi ve mallarının özgülenmesi...............................35



n) Vakıfların uluslararası faaliyetleri....................................................36



aa) Yurt içerisinde kurulu vakıflar...................................................36



bb) Yabancı vakıflar ........................................................................36



Üçüncü Bölüm



CEM A A AT (AZINLIK) VAKIFLARI.........................................................39



Dördüncü Bölüm



20.2.2008 TARİHLİ VE 5737 SAYILI VAKIFLAR KANUNUN



DÜZENLEME ALANLARI VE GETİRDİĞİ HUKUKİ SİSTEM...........45



1- Vakıflar Kanunun Genel Gerekçesi ve Madde Gerekçeleri....................45



2- Vakıflar Kanunun TBMM Adalet Komisyonunda Görüşülmesi............59



3- Cumhurbaşkanının 5555 Sayılı Vakıflar Kanunu Anayasanın



89 ve 104. Maddeleri Uyarınca Türkiye Millet Meclisi Başkanlığına Gerigönderme Gerekçesi ......................................................................434



4- 5555 Sayılı Vakıflar Kanunun Bazı Maddelerinin Anayasanın 89 ve 104 Maddeleri Gereğince Cumhurbaşkanınca Bir Daha Görüşülmek Üzere Türkiye Millet Meclisine Geri Gönderilmesi Üzerine Adalet Komisyonunda Yapılan Görüşmeler Özetlenerek Alınmıştır.... 453



5. 20.2.2008 Tarihli ve 5737 Sayılı Vakıflar Kanunun Önceki 2762 Sayılı Kanunla Karşılaştırılması ve Değerlendirilmesi ...................................503

Beşinci Bölüm



VAKIF DAVALARINDA USUL, DELİLLER, ÖZELLİKLER VE KONULARLA İLGİLİ YARGI KARARLARI 515



A- Türk Kanunu Medenisinin Yürürlüğünden Önce Kurulan Vakıfların



Davalarında Delil Olarak Yararlanılacak Bilgi ve Belgeler .................515



a) Vakfiyeler.......................................................................................515



b) Hüccet ............................................................................................516



c) Sultan beratları ...............................................................................516



d) Teamül ...........................................................................................516



B- Vakıf Davalarının Özellikleri ...............................................................516



1 - Vakıf Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme ...........................516



a- Vakıf davalarında görevli mahkeme.........................................516



Yargıtay Kararlan....................................................................517



b- Yetkili Mahkeme......................................................................522



Yargıtay Kararlan....................................................................523



2- Hayrat Vakıflar (Müessesat-ı Hayriyye) ........................................526



3- Vakıf Suları ve Mezarlıkları...........................................................526



4- Gedikler-Örf-i Belde Gediği ve Paftos...........................................526



5- Vakıflarla İlgili Davalarda Yönetim -Temsil ve Husumet.............526



Yargıtay Kararları ..........................................................................527



6- Tevliyet (Mütevellilik) Davaları ve Tevliyete Müstehik Olmak .... 531 Yargıtay Kararlan ..........................................................................532



7- Tescil Davaları ve İlgili Kararlar ...................................................542



Yargıtay Kararları ..........................................................................543



8- Vakıfların, Denetim Giderlerine Katılma Payı Alacağı Davaları



(TMK. 111, Tüzük 22) ................................................................... 581



Yargıtay Kararları ..........................................................................581



9- Taviz Bedeli - Tapu İptali ve Tescil Davaları ................................592



Yargıtay Kararları ..........................................................................593



10- Gaile Davaları.................................................................................600



Yargıtay Kararları ..........................................................................601



11- Vakıf Mütevellilerinin Veya Yöneticilerinin Görevden



Azledilmeleri Ya Da Alınmaları İle İlgili Davalar.........................627



Yargıtay Kararlan ..........................................................................629



12- Vakıflarda Evladiye(Vakıf Evladiyenin Tespiti) Davaları ve Diğer Özel Durumlar................................................................................646

Yargıtay Kararlan ..........................................................................646



13- Cemaat Vakıfları İle İlgili Kararları...............................................651



14- Vakıfların Sona Ermesiyle İlgili Kararlar ......................................655



15- Vakıf Genel Kurul Toplantılarının ve Alınan Kararların İptali



Davaları ..........................................................................................677



Yargıtay Kararı...............................................................................678



16- Olağanüstü Zamanaşımı (Zilyetlik) Yoluyla Taşınmaz Kazanma



Davalarında Vakıf Taşınmazlarının Durumu.................................690



Yargıtay Kararları ..........................................................................691



17- Vakıf Senedi Değiştirilmesiyle İlgili Davalar................................694



18- İntifa ve Sükna Hakkı Kurulmasıyla İlgili Davalar........................712



19- Vakıf Davalarında Yargılama Giderleriyle İlgili Davaları.............716



20- Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararları........................................731



21- Anayasa Mahkemesi Kararları .......................................................781



Altıncı Bölüm



VAKIFLARLA İLGİLİ MEVZUAT..........................................................811



A) Kanunlar ...............................................................................................811



B) Kanun Hükmünde Kararnameler..........................................................862



C) Andlaşmalar -Lozan Andlaşmasının İlgili Hükümleri(37 ila 44) ......... 874



D) Tüzükler................................................................................................876



E) Yönetmelikler .....................................................................................916



F) Vakıf Senedi Ömeği(X)........................................................................978



Yedinci Bölüm



BAZI İBARE VE SÖZCÜKLERİN TÜRKÇE KARŞILIKLARI...........983



Son Bölüm



YARARLANILAN KAYNAKLAR ............................................................989

"