İÇİNDEKİLER SUNUŞ .V ÖNSÖZ VII KISALTMALARXV GİRİŞ 1 BİRİNCİ BÖLÜM MESLEK HASTALIĞI RİSKİNİN SOSYAL SİGORTALAR SİSTEMİ İÇİNDEKİ YERİ 1. Genel Olarak Sosyal Riskler ve Sosyal Sigortalar .5 2. Sosyal Sigortalar Sisteminde Meslek Hastalığının Bağımsız Bir Sosyal Risk Olarak Tanınması .6 2.1. Sanayileşme Döneminden Önce.6 2.2. Sanayileşme Dönemi ve Meslek Hastalığı Riskine Karşı Oluşturulan İlk Hukuki Düzenlemeler7 3. Hukukumuzda Meslek Hastalığı Riski .9 3.1. Mesleki Risklere Yönelik İlk Düzenlemeler .9 3.2. Sosyal Sigorta Kanunlarında Meslek Hastalığı .11 3.2.1. 4772 Sayılı Kanun'da Meslek Hastalığı .11 3.2.2. 506 Sayılı Kanun'da Meslek Hastalığı .13 3.2.3. 1479 Sayılı Kanun'da Meslek Hastalığı .16 3.2.4. 2925 Sayılı Kanun'da Meslek Hastalığı .17 3.2.5. 2926 Sayılı Kanun'da Meslek Hastalığı .18 4. Meslek Hastalığı Hastanelerinin Kuruluşu.18 5. Meslek Hastalığına İlişkin Düzenlemelerin Benzer Hukuki Düzenlemelerle Karşılaştırılması.19 XII 5.1. Meslek Hastalığı Riskinin Benzer Sosyal Risklerle Karşılaştırılması19 5.1.1. İş Kazası Riski – Meslek Hastalığı Riski 19 5.1.2. Hastalık Riski - Meslek Hastalığı Riski 25 5.2. Meslek Hastalığı Kavramının Benzer Kurum ve Konular ile Karşılaştırılması.26 5.2.1. Yıpranma Olgusu - Meslek Hastalığı Kavramı .26 5.2.2. Fiilî Hizmet Süresi Zammını Sağlayan Faaliyetler ve Meslek Hastalığı.28 5.2.3. Mesleğe Bağlı Hastalıklar – Meslek Hastalığı İlişkisi.29 5.2.4. Ruhsal Rahatsızlıklar - Meslek Hastalığı İlişkisi.29 5.2.4.1. Mobbing (Psikolojik Taciz) Sonucunda Oluşabilecek Depresyon.30 5.2.4.2. Mesleki Stres - Meslek Hastalığı İlişkisi33 5.2.4.3. Meslek Hastalığı Olarak Kabul Edilebilecek Ruhsal Rahatsızlıklar34 İKİNCİ BÖLÜM İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI SİGORTASINDA MESLEK HASTALIĞI TANIMI VE UNSURLARI 1. Meslek Hastalığı Kavramı .39 2. Meslek Hastalığının Zorunlu Unsurları 42 2.1. Sigortalılık 42 2.1.1. İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sigortası Kapsamında Olan Sigortalılar 43 2.1.1.1. M. 4/I (a) ve (b) Bentlerine Tabi Sigortalılar43 2.1.1.2. M. 5 Uyarınca Haklarında İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sigortası Uygulanacak Olan Sigortalılar 45 2.1.2. İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sigortası Kapsamında Olmayan Sigortalılar .45 2.1.2.1. M. 4/I (c) Bendine Tabi Sigortalılar.45 2.1.2.2. M. 6 Uyarınca Sigortalı Sayılmayanlar .49 XIII 2.1.3. İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sigortası Açısından Sigortalı Olmaya İlişkin Bazı Önemli Noktalar 50 2.1.3.1. Sigortalı Olmanın Yeterli Sayılması 50 2.1.3.2. Yalnızca Sigortalının veya Hak Sahibinin Yararlanabilmesi.51 2.1.3.3. Sigortalılık İlişkisinin Sona Ermesinin Hastalığın Tespitini Engellememesi.52 2.1.4. Kayıt Dışı Çalışma Sorunu ve Kot Kumlamaya (Taşlamaya) Bağlı Ortaya Çıkan Silikozis .53 2.2. Hastalığın Ortaya Çıkması (Zarar Unsuru).58 2.3. Hastalık ve Görülen İş Arasında Nedensellik.59 2.3.1. Genel Olarak.59 2.3.2. Meslek Hastalıklarında Nedensellik Bağları61 2.3.2.1. Uygun Nedensellik Bağı Teorisi.61 2.3.2.2. Önemli Sebep Teorisi62 2.3.2.2.1. Genel Olarak62 2.3.2.2.2. Önemli Sebep Teorisinin Ortaya Çıkışı.63 2.3.2.2.3. Önemli Sebep Teorisinde Nedensellik Bağının Tesisi .64 2.3.2.3. Meslek Hastalıklarına İlişkin Nedensellik Bağlarının Değerlendirilmesi .66 2.4. Meslek Hastalığının Kurum Sağlık Kurulu Tarafından Tespit Edilmesi 68 3. Meslek Hastalığının Tespitinde Zorunlu Olmayan Unsurlar70 3.1. Meslek Hastalığının Yönetmeliğe Ekli Listede Yer Alması ve Listede Öngörülen Sürede Ortaya Çıkması.71 3.2. Hastalığın Ek-2 Listesinde Öngörülen Süre İçinde Ortaya Çıkması 75 4. Meslek Hastalığı Listesine İlişkin Tartışmalı Bazı Noktalar.77 4.1. Listede Yer Almayan Bir Hastalığın Meslek Hastalığı Sayılması 77 4.2. Meslek Hastalıklarında İspat Yükü 79 4.3. Meslek Hastalıkları Listesinin Güncellenmesi İhtiyacı81 XIV 5. Karşılaştırmalı Hukukta Belirli Bazı Meslek Hastalıkları İçin Gerçekleşmesi Aranılan Ek Unsur: İşi Bırakma Zorunluluğu .82 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNDA MESLEK HASTALIĞI 1. Meslek Hastalıklarının İstatistiksel Boyutları 89 2. İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatında Meslek Hastalığının Yeri 93 2.1. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nda Meslek Hastalığı Kavramı 94 2.2. Meslek Hastalıkları Bakımından Özel Önem Taşıyan Bazı İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmelikleri 97 3. Uluslararası Belgelerde Meslek Hastalığına Yönelik Düzenlemeler99 SONUÇ109 KAYNAKÇA 111
