AKREDİTİFİN UYGULANMASI Sevgi BOZKURT - Akreditif İşlemi Ve Hukuki Niteliği - Akreditif Türleri Ve Lehtarın Akreditiften Doğan Talep Hakkının Değerlendirilmesi Yolları - Akreditif İşleminde Kullanılan Belgeler - Elektronik İbraz - Akreditif İşleminde Taraflar Vtaraflar Arasındaki İlişkiler - Akreditifin İfası Hükümsüzlüğü, İptali Ve Vadesinin Sona Ermesi İÇİNDEKİLER I. Bölüm AKREDİTİF KAVRAMI, HUKUKİ KAYNAKLARI, TÜRLERİ, FONKSİYONLARI VE HUKUKİ NİTELİĞİ A. GENEL OLARAK AKREDİTİF KAVRAMI 3 1. Akreditif Kavramı ve İşlevi 3 2. Akreditifin Özellikleri 5 a. Akreditifin Diğer Sözleşmelerden Bağımsız Olma Niteliği 5 b. Akreditifte Münhasıran Belgelerle İşlem Yapılması 5 B. AKREDİTİFİN HUKUKİ KAYNAKLARI 8 1. Birörnek Kurallar ve Uluslararası Standart Bankacılık Uygulaması (ISBP) 8 a. Milletlerarası Ticaret Odası (MTO) Hakkında Bilgiler 8 b. Birörnek Kurallar’ın Tarihçesi ve Uluslararası Standart Bankacılık Uygulaması’nın (ISBP) MTO Tarafından Kabul Edilişi 9 c. MTO’nun Birörnek Kuralları’nın ve ISBP’nin Hukuki Niteliği ve Uygulama Alanı 9 d. MTO’nun Birörnek Kuralları’nın Uygulanması İçin Atıf Yapılması Zorunluluğu 13 2. Türk Parası Kıymetini Koruma Mevzuatı Açısından Akreditif 13 3. Milletlerarası Özel Hukuk Açısından Akreditif 16 C. AKREDİTİFİN FONKSİYONLARI 18 1. Teminat Fonksiyonu 18 2. Ödeme Fonksiyonu 19 3. Kredi Fonksiyonu 19 D. AKREDİTİFİN HUKUKİ NİTELİĞİ 20 1. Akreditifin Hukuki Niteliğine İlişkin Görüşler 20 a. Tek Bir Hukuki Müessese Olduğunu Kabul Eden Görüşler 20 (1) Havale Görüşü 20 (2) Soyut Borç Vaadi Görüşü 24 b. Birden Fazla Bağımsız Sözleşmeden Oluştuğu Görüşü 24 c. Nev’i Şahsına Münhasır Sözleşme Görüşü 28 2. Görüşümüz 30 E. AKREDİTİF TÜRLERİ VE LEHTARIN AKREDİTİFTEN DOĞAN TALEP HAKKININ DEĞERLENDİRİLMESİ YOLLARI 33 1. Akreditif Türleri 33 a. Yükümlülük Kıstasına Göre 33 (1) Dönülebilir Akreditif 33 (2) Dönülemez Akreditif 34 i. Teyitsiz Akreditif 34 ii. Teyitli Akreditif 35 b. Kullandırılış Şekli Kıstasına Göre 36 (1) Görüldüğünde Ödemeli Akreditif 36 i. Kabul Akreditifi 36 ii. İştira Akreditifi 36 (3) Ödenmesi Ertelenmiş Akreditif 37 (4) Kırmızı Şartlı Akreditif 38 (5) Yeşil Şartlı Akreditif 38 (6) Yenilenen (Revolving) Akreditif 38 i. Süreye Bağlı Olarak Açılan Yenilenen Akreditif 39 ii. Miktar ile Sınırlı Olarak Açılan Akreditifler 40 (7) Teminat Akreditifi (Standby Letters Of Credit) 40 2. Lehtarın Akreditiften Doğan Talep Hakkının Değerlendirilmesi Yolları 41 a. Akreditifin Devri (Devredilebilen Akreditif) 41 b. Karşılıklı Akreditif (Back To Back Documentary Credit) 44 c. Akreditif Alacağının Devri 44 II. Bölüm AKREDİTİF BELGELERİ, BELGELERİN İBRAZI VE ELEKTRONİK İBRAZ A. AKREDİTİF BELGELERİ 49 1. Taşıma Belgeleri 49 a. Konişmento 51 b. Ciro Edilemez Nitelikteki Denizyolu Taşıma Senedi 58 c. Charter Party Konişmentosu 59 d. Çok Şekilli Taşımaya İlişkin Taşıma Belgesi 60 e. Havayolu Taşıma Belgesi 62 f. Karayolu, Demiryolu veya Suyolu Taşıma Belgeleri 64 (1) CMR Taşıma Belgesi 65 (2) Hamule Senedi 65 g. Kurye ve Posta Makbuzları veya Postalama Belgeleri 66 h. Navlun Komisyoncuları Tarafından Düzenlenen Taşıma Belgeleri 66 2. Sigorta Belgeleri 68 3. Fatura 71 4. Diğer Belgeler 75 1. Akreditifte Vade ve İbraz Yeri 75 2. Tamamen Uygunluk (Strict Compliance) 79 3. Belgelerin Bağlantısı 79 4. Orijinal Belgelerin İbrazı 80 5. Belgelerin İncelenmesi İçin Tanınan Makul Süre 83 6. Belgelerin Reddi ve Reddin Lehtara Haber Verilmesi 84 C. ELEKTRONİK İBRAZ İÇİN ABK. 500’e EK YAYIN (eABK.) ALTINDA BELGELERİN İBRAZI 86 III. Bölüm AKREDİTİFİN HÜKÜMLERİ, İFASI, İPTALİ, HÜKÜMSÜZLÜĞÜ VE VADESİNİN SONA ERMESİ A. AKREDİTİFİN HÜKÜMLERİ 94 1. Temel İlişki (Bedel İlişkisi) 94 a. Akreditif Şartı (Klozu) 95 b. Akreditif Altında Ödemede İfanın Gerçekleşme Zamanı 96 c. Alıcının Borçları ve Borca Aykırılığın Sonuçları 97 (1) Akreditifi Açma Borcu 98 i. İfa Zamanı 98 ii. Akreditifin, Akreditif Şartı İçeriğine Uygun Açılması Borcu 99 (2) Belgelerin İncelenmesi ve Akreditif Şartına Uygun Olması Halinde Kabul Edilmesi 100 (3) Alıcının Borca Aykırılığının Sonuçları 100 i. Akreditifin Geç Açılması veya Hiç Açılmaması 102 d. Satıcının Borçları ve Borca Aykırılığın Sonuçları 103 (1) Satıcının Borçları 103 i Malların Gönderilmesi ve Mallara İlişkin Belgelerin İbrazı 103 ii Satıcının Yan Borçları 103 (2) Satıcının Borca Aykırılığının Sonuçları 105 i. Satıcının Tespit Edilen Sürede Belgeleri İbraz Etmemesi 105 ii. Satıcının Akreditif Şartlarına Uygun Bulunmayan Belgeleri İbrazının Satım Sözleşmesine Etkisi 106 2. Alıcı ile Akreditif Bankası Arasındaki İlişki (Karşılık İlişkisi) 106 a. Akreditif Bankasının Alıcıya Karşı Yükümlülükleri 106 (1) Akreditifin Amirin Talimatlarına Uygun Olarak Açılması 107 (2) Belgelerin Makul Bir Özenle İncelenmesi Yükümlülüğü 108 (3) Belgelerin Süresi İçinde İncelenmesi ve Reddi 109 (4) Lehtarın Ödeme Talebinin Hakkın Kötüye Kullanılması Halini Oluşturduğu Durumlarda Bankanın Talebi Reddetme Yükümlülüğü 110 b. Bankanın Sorumluluğunun Sınırları 112 c. Akreditif Açtıranın Borçları 114 3. Akreditif Lehtarı ile Banka Arasındaki İlişki (Ödeme İlişkisi) 115 a. Akreditifte Bankanın Akreditif Bedelini Ödeme Borcu ve Borcun İçeriği 118 (1) Dönülemez Akreditifte Akreditif Bankası veya Teyit Bankasının Yükümlülüğü 118 (2) Dönülebilir Akreditifte Akreditif Bankası veya Teyit Bankasının Yükümlülüğü 120 b. Akreditif Lehtarının Bankaya Karşı Kural Olarak Borcunun Bulunmaması ve Akreditif Bedelini Talep Hakkı 121 c. Akreditif Bankasının Yükümlülüğünün Sona Ermesi 121 d. Rezerv Altında Ödeme 122 e. Satıcıya Ödenen Akreditif Bedelinin Geri Alınması 123 4. Akreditif İşlemine Muhabir Bankanın Katılması 124 a. Muhabir Banka 124 (1) İhbar Bankası 125 (2) Görevli Banka 125 (3) Teyit Bankası 127 B. AKREDİTİF BEDELİNİN İFASI 131 1. İfanın Gerçekleştirilmesi 131 a. Akreditifte Ödeme Şekilleri 131 (1) Nakdi (Görüldüğünde) Ödeme 131 (2) Poliçenin Kabulü ile Ödeme 132 (3) İştira Yolu ile Ödeme 136 b. Ödenmesi Ertelenmiş Akreditif 138 C. AKREDİTİFİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ, İPTALİ VE VADESİNİN SONA ERMESİ 140 1. Akreditifin Hükümsüzlüğü 140 a. Genel Olarak 140 b. Parti Parti Sevkıyat veya Kullanımlar Şartını Taşıyan Akreditifin Hükümsüzlüğü 141 2. Akreditifin İptali 141 3. Akreditif Vadelerinin Sona Ermesi 142 Sonuç 143 Kaynakça 149
