İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 5 KISALTMALAR CETVELİ 15 YARARLANILAN YARGI KARARLARI LİSTESİ 19 KAYNAKÇA 33 GİRİŞ § 1 KONUNUN TAKDİMİ, ÖNEMİ VE SINIRLANDIRILMASI 61 I Konunun Takdimi ve Önemi 61 II Konunun Sınırlandırılması 65 BİRİNCİ BÖLÜM ANTLAŞMANIN UYGULAMA ALANI, SATICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE SÖZLEŞMENİN İHLÂLİ § 2 ANTLAŞMANIN UYGULAMA ALANI 67 I Genel Olarak 67 II Antlaşmanın Yer Bakımından Uygulama Alanı 67 A Genel Olarak 67 B İşyeri 69 C Farklı Ülke 71 1.Genel Olarak 71 2.Taraf İşyerlerinin Farklı Âkit Ülkelerde Bulunması 72 3.Forum Ülkesinin Kanunlar İhtilafı Kurallarının Âkit Ülke Hukukuna Atıfta Bulunması 73 III Antlaşmanın Maddî Uygulama Alanı 74 A Genel Olarak 74 B Antlaşmanın Uygulama Kapsamına Giren Satım Sözleşmeleri 74 C Antlaşmanın Uygulama Kapsamına Girmeyen Satım Sözleşmeleri 75 D Satım Sözleşmeleri ile Yakınlık Gösteren Bazı Sözleşmeler 76 E Antlaşmanın Uygulandığı ve Uygulama Alanı Dışında Tutulan Konular 77 F Tarafların Antlaşmayı Uygulama Alanı Dışı Bırakması 79 IV Antlaşmanın Zaman Bakımından Uygulama Alanı 80 §3 SATICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ 82 I Genel Olarak 82 II Mal ve Belgeleri Teslim Etme Yükümlülüğü 82 A Malı Teslim Etme Yükümlülüğü 82 B Belgeleri Teslim Etme Yükümlülüğü 86 III.Mülkiyeti Sağlama Yükümlülüğü 86 IV.Satıcının Diğer Yükümlülükleri 87 § 4 SÖZLEŞMENİN İHLÂLİ 88 I Genel Olarak 88 II Sözleşmenin Esaslı İhlâli 89 A Genel Olarak 89 B Esaslı İhlâlin Unsurları 91 1.Sözleşmenin İhlali 91 2.Sözleşmeden Beklenilen Menfaatten Önemli Ölçüde Yoksun Bırakacak Olumsuzluk 92 3 Öngörülebilirlik Unsuru 93 C Sözleşmenin Esaslı İhlâline İlişkin Örnek Olaylar 95 1.Malları Teslim Etmeme 95 2.Geç İfa 96 3.Kısmî İfa 96 4.Ayıplı İfa 97 İKİNCİ BÖLÜM ANLAŞMANIN ALICIYA TANIDIĞI HUKUKÎ İMKÂNLARDA TEMEL ALDIĞI İLKELER VE SÖZLEŞMENİN İHLÂLİ HALİNDE ALICININ HAKLARI § 5 ANTLAŞMANIN ALICIYA TANIDIĞI HUKUKİ İMKÂNLARDA TEMEL ALDIĞI İLKELER 99 1 Genel Olarak 99 II Kusursuz Sorumluluk İlkesi 99 III Sözleşmenin Ayakta Tutulması İlkesi 100 A Ek Süre 102 B Satıcının Onarım Hakkı 102 C Esaslı İhlâl 103 § 6 SÖZLEŞMENİN İHLÂLİ HALİNDE ALICININ HAKLARI 104 I Genel Olarak 104 II Alıcının Hakları ile İhlâl Edilen Yükümlülüğün Türü Arasındaki İlişki 105 III Seçimlik Haklar Arasındaki İlişki ve lus Variandi 107 A Seçimlik Haklar Arasındaki İlişki 107 B lus Variandi 107 IV Aynen İfayı Talep Hakkı 109 A Genel Olarak 109 B Aynen İfa Talebinin Sınırları 109 1.Sözleşmeye Aykırılık 109 2.Aynen İfa Talebiyle Bağdaşmayan Talepler 110 3.İç Hukuk Defi 110 4.İmkânsızlık ve Aşın İfa Güçlüğü 111 5.CISG m 80'e Göre Defi Hakkı 114 C Aynen İfa Talebi 114 D İkame Mal Talebi 115 1.Genel Olarak 115 2.Şartları 115 a Sözleşmeye Aykırı Mal Teslim Edilmiş Olması 115 b Sözleşmeye Aykırı Mal Teslim Edilmesinin Sözleşmenin Esaslı İhlâli Anlamına Gelmesi 116 aa Ayıbın Objektif Olarak Önemli Olması 117 bb Ayıbın Giderilme İmkânının Bulunmaması 118 c İkame Mal Talebinin Makûl Süre İçinde Yöneltilmiş Olması 119 3.Ayıplı Malın İadesi 120 4.İkame Mal Talebinin Sınırları 120 5.İkame Mal Talebinin Hukukî Sonuçlan 121 E Malın Onarımını Talep Hakkı 121 1.Genel Olarak 121 2.Şartları 122 a Sözleşmeye Aykırı Mal Teslim Edilmiş Olması 122 b Onarım Talebinin Makûl Olması 122 c Süre Sınırlaması 124 3.Malın Onarımı 124 4.Malın Onarılma Yeri, Zamanı ve Masrafı 125 5.Malın Onarılması Talebinin Hukukî Sonuçları 125 V Bedelden İndirim Hakkı 126 A Genel Olarak 126 B Şartlan 127 1.Sözleşmeye Aykırı Mal Teslim Edilmiş Olması 127 2.Alıcının İhbarda Bulunması 129 3.Satıcının Ayıbın Giderilmesi Hakkını Kullanmamış Olması 131 C Bedelden İndirim Beyanı 132 D Bedelden İndirimin Hesaplanması 133 1.Hesaplama Yöntemi 133 2.Hesaplama Zamanı 134 3.Hesaplama Yeri 135 4.Bedelin Sıfıra İndirilmesi 136 5.Bedelden İndirim ve Zarar Arasındaki İlişki 136 E Bedelden İndirim Hakkının Kullanılmasının Hukukî Sonuçları 137 1.Genel Olarak 137 2.Bedelin İndirilmesini Talep Hakkının Diğer Haklarla Olan İlişkisi 138 VI Sözleşmeden Dönme Hakkı 139 A Genel Olarak 139 B Sözleşmeden Dönmenin Şartları 140 1.Genel Olarak 140 2.Sözleşmenin Satıcı Tarafından İhlâl Edilmesi 140 3.Sözleşme İhlâlinin Esaslı Olması 141 4.Sözleşmeden Dönme Beyanı 141 5.Dönme Beyanına İlişkin Süre Sınırlaması 144 a Genel Olarak 144 b Hiç İfa Etmemede Süre Sınırlaması 145 c Geç İfa Etmede Süre Sınırlaması 145 d Diğer Sözleşmeye Aykırılık Hallerinde Süre Sınırlaması 147 aa Genel Olarak 147 bb Makûl Süre 147 cc Makûl Sürenin İşlemeye Başladığı An 149 aaa Alıcının Aykırılığı Bildiği veya Bilmesi Gerektiği Hallerde Makûl Süre 149 bbb Alıcı Tarafından Verilen Ek Sürenin Geçmesinden Sonra veya Satıcının Ek Süre İçinde Yükümlülüklerini Yerine Getirmeyeceğini Açıklamasından Sonra Makûl Süre 150 ccc Satıcı Tarafından CISG m 48/2 Uyarınca Belirlenmiş Sürenin Tamamlanmasından Sonra veya Alıcının İfayı Kabul Etmeyeceğini Açıklamasından Sonra Makûl Süre 151 6 Malın ladesi 152 a Genel Olarak 152 b İadenin Mümkün Olmaması 153 c CISG m 82/2'deki İstisnalar 154 aaa Alıcının Fiili veya Suskunluğu 154 bbb Malın Muayenesi 155 ccc Malın Satılması, Tüketilmesi veya Şeklinin Değiştirilmesi 155 7 Satıcının Sorumluluktan Kurtulma İmkânının Olmaması 156 a Genel Olarak 156 b Satıcının Sözleşmeyi İhlâl Etmesine Alıcının Sebep Olması 157 C Özel Bazı Durumlarda Sözleşmeden Dönme 159 1.Öne Alınmış Sözleşmeye Aykırılık Halinde Sözleşmeden Dönme 159 2.Art Arda Teslimli Sözleşmelerde Dönme 162 a Genel Olarak 162 b Tek Bir Teslimata İlişkin Olarak Sözleşmeden Dönme 163 c Gelecekteki Teslimatlara İlişkin Olarak Sözleşmeden Dönme 164 d Sözleşmeden Geriye ve İleriye Etkili Olarak Dönme 167 D Sözleşmeden Dönmenin Hukukî Sonuçları
1.Genel Olarak 169 2.Tarafların Sözleşmeden Doğan Yükümlülüklerden Kurtulması 170 3.Tarafların İfa Edilmiş Olan Edimleri İadesi 171 4.Tarafların Elde Edilen Yararları İadesi 173 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ALICININ TAZMİNAT TALEP ETME HAKKI § 7 ANTLAŞMANIN TAZMİNAT SİSTEMİNİN TEMEL İLKELERİ 177 I Genel Olarak 177 II Tam Tazmin İlkesi 178 III.Zararı Aşan Tazminata Hükmedilmemesi İlkesi 180 IV.Kusursuz Sorumluluk İlkesi 181 V Öngörülebilirlik İlkesi 181 VI Para İle Tazmin İlkesi 182 § 8 ALICININ TAZMİNAT TALEBİNİN ŞARTLARI 183 I Genel Olarak 183 II Satıcının Sözleşmede Öngörülen Bir Yükümlülüğünü İhlal Etmesi 183 III Sözleşmede Öngörülen Yükümlülüğün İhlali ile Bir Zararın Doğmuş Olması 185 IV Sözleşmeye Aykırı Davranış ile Zarar Arasında İlliyet Bağının Olması 186 V Sorumsuzluk Sebeplerinden Birinin Olmaması 186 §9 TALEP EDİLEBİLECEK OLAN ZARARLAR 188 I Genel Olarak 188 II İfa Etmemeden Doğan Zararlar 188 III.Refakat Eden Zararlar 190 IV.Dolaylı Zararlar 191 A Alıcının Kendi Alıcılarına Ödediği Tazminatlar 192 B Alıcının Diğer Malvarlığı Değerlerinden Meydana Gelen Zararlar 192 C Yoksun Kalınan Kâr 193 D İtibar Kaybından ve Müşteri Kaybından Kaynaklanan Zararlar 194 § 10 TAZMİNATIN ÖDEME YERİ VE PARA BİRİMİ 196 I Tazminatın Ödeme Yeri 196 II Tazminatın Para Birimi 196 § 11 ALICININ ZARARLARININ HESAPLANMASI 197 I Genel Olarak 197 II Somut Yöntemle Zararın Hesaplanması 197 III İkame Mal Alımında Zararın Hesaplanması 198 A Alıcının Sözleşmeden Dönmüş Olması 198 B Alıcının İkame Mal Alımı Yapmış Olması 200 C İkame Mal Alımının Makûl Süre İçinde ve Makûl Şartlarda Yapılmış Olması 201 D İspat Yükü 203 IV Soyut Yöntemle Zararın Hesaplanması 204 A Genel Olarak 204 B Şartları 204 1.Alıcının Sözleşmeden Dönmüş Olması 205 2.Alıcının İkame Mal Alımı Yapmamış Olması 205 3.Sözleşme Konusu Malın Cari Fiyatının Olması 206 C Cari Fiyatın Esas Alınacağı Tarih ve Yer 206 D Zararın Hesaplanması 207 E İspat Yükü 208 § 12 ALICININ ZARARI AZALTMA KÜLFETİ 209 I Genel Olarak 209 II Uygulama Alanı 209 III.Makûl Önlemlerin Alınması 210 IV.Hukukî Sonuçları 212 V İspat Yükü 213 § 13 SATICININ TAZMİNAT SORUMLULUĞUNUN SINIRLANDIRILMASI - ÖNGÖRÜLEBİLİRLİK İLKESİ 214 I Öngörülebilirlik İlkesi 214 II Öngörülebilirlik İlkesinin Unsurları 215 A Öngörülebilirliğin Konusu 215 B Öngörüde Bulunması Gereken Kişi 216 C Öngörünün Ölçütü 217 D Öngörünün Zamanı 219 III Öngörülebilir Olduğu Kabul Edilen Zarar Türleri 219 § 14 TAZMİNAT TALEP ETME HAKKININ SEÇİMLİK HAKLARLA OLAN İLİŞKİSİ 223 I Genel Olarak 223 II İfayı Talep ve Tazminat 223 III.Bedelin İndirimi ve Tazminat 224 IV.Sözleşmeden Dönme ve Tazminat 225 § 15 SATICININ TAZMİNAT SORUMLULUĞUNDAN KURTULMASI 226 I Genel Olarak 226 II Sorumluluktan Kurtulmasın Şartlan 226 A Satıcının Etki Alanı Dışında Gerçekleşen Bir Engelin Olması 227 B Engelin Öngörülememesi 229 C Engelin ve Sonuçlarının Kaçınılmaz Olması 230 D Kontrol Edilemeyen ve Öngörülemeyen Engelin Sözleşme İhlaline Sebebiyet Vermesi 231 E Alıcıya İhbarda Bulunulması 232 III Satıcının Sorumluluktan Kurtulma İmkânının Farklı Yansımaları 233 A Çeşit ve Parça Borcunda Sorumsuzluk 233 B Aşırı İfa Güçlüğü 234 C Üçüncü Kişilerin Fiillerinden Sorumluluk 236 D Geçici İfa Engelleri 237 E Alıcının Sebep Olduğu İfa Engelleri 238 IV Satıcının Sorumluluktan Kurtulmasının Kapsamı 240 EKLER 243 EK 1: MİLLETLERARASI MAL SATIMINA İLİŞKİN SÖZLEŞMELER HAKKINDA BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ANTLAŞMASI 243 EK 2: UNITED NATIONS CONVENTION ON CONTRACTS FOR THE INTERNATIONAL SALE OF GOODS (1980) [CISG] 271
