İÇİNDEKİLER TAKDİM 7 ÖNSÖZ 9 İÇİNDEKİLER 11 KISALTMALAR 15 GİRİŞ 17 BİRİNCİ BÖLÜM MÜLKİYET HAKKI I. MÜLKİYET HAKKI TERMİNOLOJİSİ 21 II. MÜLKİYET HAKKI KAVRAMI VE TANIMI 22 III. MÜLKİYET HAKKININ TARİHÇESİ 24 A. Roma’da Mülkiyet Hakkı 25 B. Orta Çağ’da Mülkiyet Hakkı 26 C. Yeni ve Yakın Çağda Mülkiyet Hakkı 27 IV. TÜRK HUKUKUNDA MÜLKİYET HAKKININ TARİHÇESİ 29 A. Cumhuriyet Öncesi Dönemde Türk Hukukunda Mülkiyet Hakkı 30 1. İlkçağda Türk Hukukunda Mülkiyet Anlayışı 30 2. İslamiyet Döneminde Türk Hukukunda Mülkiyet Anlayışı 30 3. Selçuklu Devleti Döneminde Mülkiyet Anlayışı 31 4. Osmanlı Devleti Döneminde Mülkiyet Anlayışı 33 B. Cumhuriyet Dönemi Türk Hukuku Anayasalarında Mülkiyet Hakkı 34 V. MÜLKİYETİN SINIRLAMA SEBEPLERİ 45 A. Kamu Yararı 45 1. Kamu Yararı Kavramının Tarihçesi 45 2. İHAM Kararlarında Kamu Yararı Kavramı 45 3. Türk Hukukunda Mülkiyetin Yasal Kısıtlama Sebebi Olarak Kamu Yararı 50
12 İçindekiler a. Anayasa Mahkemesi Kararlarında Kamu Yararı Kavramı 52 b. Danıştay Kararlarında Kamu Yararı Kavramı. 55 c. Yargıtay Kararlarında Kamu Yararı Kavramı 57 B. Mülkiyet Hakkına İlişkin Diğer Müdahale Türleri 59 İKİNCİ BÖLÜM KAMULAŞTIRMA I. KAMULAŞTIRMA TERMİNOLOJİSİ 63 II. KAMULAŞTIRMANIN TANIMI 64 A. Kamulaştırmanın Tanımsızlığı Sorunu 64 B. Kamulaştırmanın Doktrindeki Çeşitli Tanımları 64 C. Kamulaştırmanın Düzenleme Ortaklık Payı Kavramından Farkı 66 III. KAMULAŞTIRMA KAVRAMININ TARİHÇESİ 73 A. 1876 Kanuni Esasisinde Kamulaştırma Kavramı 76 B. 1921 ve 1924 Anayasası Döneminde Kamulaştırma Kavramı 77 C. 1961 Anayasası Döneminde Kamulaştırma Kavramı 79 D. 1982 Anayasası Döneminde Kamulaştırma Kavramı 85 IV. KAMULAŞTIRMANIN BİR TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜK OLAN MÜLKİYET HAKKINA UYGUNLUĞUNU SAĞLAYAN KOŞULLAR 89 A. 1982 Anayasasında Kamulaştırmanın İlk Koşulu: Kamu Yararı 90 B. Yüksek Mahkemelerin Kamulaştırmada Kamu Yararı Kavramına Bakış Açıları 95 1. Yargıtay Kararlarında Kamulaştırmaya İlişkin Kamu Yararı Kavramı 95 2. Danıştay Kararlarında Kamulaştırmaya İlişkin Kamu Yararı Kavramı 102 3. Anayasa Mahkemesi Kararlarında Kamu Yararı Kavramı 105 V. KAMULAŞTIRMAYA İLİŞKİN 1982 ANAYASASI TARAFINDAN BELİRLENEN DİĞER ÖLÇÜTLER 107 A. Kamulaştırmada Ölçülülük İlkesi 107 1. Ölçülülük Kavramının Alt Unsurları 109 a. Elverişlilik Unsuru 109 b. Gereklilik Unsuru 109 c. Orantılılık Unsuru 110
İçindekiler 13 B. Kamulaştırmada Demokratik Toplum Düzeni Gereklerine Uygunluk İlkesi 112 C. Kamulaştırmanın Anayasal Koşulu Olarak Yasallık İlkesi 116 1. Kamulaştırmanın Yasallık İlkesi Karşısında, İdarece Takdir Yetkisi İle Ortaya Çıkan Kamulaştırmasız El Atma 118 2. Kamulaştırmanın Yasal Unsuru Olarak Gerçek Karşılık Hakkı İlkesi 122 a. Gerçek Karşılık Hakkı Kavramı ve Hakkın Doğuşu ve Gelişimi 124 aa. Türk Hukukunda Gerçek Karşılık Hakkı ve Kamulaştırma Bedelinin Tespiti 124 aaa. Kamulaştırmanın Tespitinde Arsa, Arazi ve Bina Ayrımı 135 (i) Arazilerde Kamulaştırma Bedelinin Tespiti Halinde Esas Alınacak Kriterler 136 (ii) Arsalara İlişkin Olarak Kamulaştırma Bedelinin Tespiti Halinde Esas Alınacak Kriterler 143 (iii) Binalara (Yapılara) İlişkin Olarak Kamulaştırma Bedelinin Tespiti Halinde Esas Alınacak Kriterler 148 bb. Karşılaştırmalı Hukukta Kamulaştırma Bedelinin Tespiti 151 aaa. Alman Hukukunda Kamulaştırma Bedelinin Tespiti 151 bbb. ABD Hukukunda Kamulaştırma Bedelinin Tespiti 153 cc. İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesinde ve İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Kamulaştırmada Bedel Tespiti 155 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM BİR İDARİ İŞLEM OLARAK KAMULAŞTIRMANIN ANALİZİ VE MÜLKİYET HAKKI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ I. KAMULAŞTIRMA İŞLEMİNİN UNSURLARI 162 A. Kamulaştırma İşleminde Yetki Unsuru 163 B. Kamulaştırma İşleminde Şekil Unsuru 165 C. Kamulaştırma İşleminde Sebep Unsuru 166 D. Kamulaştırma İşleminde Konu Unsuru 168 E. Kamulaştırma İşleminde Amaç Unsuru 170 II. KAMULAŞTIRMANIN İDARİ AŞAMASI 172 A. Kamulaştırma İşleminin İlk Aşaması: Kamulaştırma İçin Yeterli Ödeneğin Hazırlanması 172
14 İçindekiler B. Kamulaştırma İçin Kamu Yararı Kararının Alınması ve Onaylanması 172 C. Kamulaştırılacak Taşınmazın Belirlenmesi 178 D. Kamulaştırma Kararının Alınması 180 E. Kamulaştırmaya İlişkin Satın Alma Usulü 180 F. Asliye Hukuk Mahkemesinde Bedel Tespiti ve Tescil Davası Açılması 184 III. KAMULAŞTIRMADAN VAZGEÇME 194 A. Malikin Kamulaştırılan Taşınmazı Geri Alma Hakkı 197 B. İdarenin Kamulaştırmadan Doğan Sorumluluğu 199 1. İdarenin Sorumluluğu Türleri 199 a. İdarenin Kusur Sorumluluğu 201 aa. Hizmetin Kötü İşlemesi 204 bb. Hizmetin Geç İşlemesi 205 cc. Hizmetin Hiç İşlememesi 206 b. İdarenin Kusursuz Sorumluluğu. 207 aa. İdarenin Risk Sorumluluğu 208 bb. Kamu Menfaatleri Karşısında Eşitlik (Menfaatlerin Denkleştirilmesi) 209 2. Kamulaştırma İşleminin İdarenin Sorumluluğu Açısından Değerlendirilmesi 210 SONUÇ. 213 KAYNAKÇA 217
