Sistematik eserler yıllar içinde yeni basıları yapıldıkça genişlemek istidadını gösteriyor. Yazarların, kitaba yeni şeyler ilave ederken ehemmi mühimme tercih ederek eserin amacı dışına çıkmaması için çaba göstermesi gerekiyor. Medenî Usul Hukuku kitabımızın bu basısını hazırlarken biz de sayfa sayısını ve ayrıntılara ne nispette temas edileceği konusunda ilk basıdan itibaren benimsediğimiz ölçüyü korumaya gayret ettik. Yeni yazılacaklara yer açmak üzere özellikle 7251 sayılı Kanunla yapılan kapsamlı HMK değişikliğinden sonra güncelliğini kaybeden tartışmaları metinden çıkarttık. Kazaî içtihatlara yapılan atıfları elden geldiğince daha yeni tarihli olanlarla değiştirdik, literatüre yaptığımız atıfları son basıları dikkate alarak yeniledik. Kitaptan yararlanacak olan lisans öğrencileri dışındaki genç meslektaşlarımızın gündemin bir parça dışında kalmış konularda eski basılara başvurmaları tavsiye edilir.
Öte yandan her yeni basıda olduğu gibi yeni yayınları ve özellikle tez ve monografileri bazen metne ilaveler de yaparak konu başlıkları altındaki kaynakçalara ekledik, kitabın birçok yerine küçük ilaveler de yaptık. Aslî müdahale ve davaların yığılması hakkındaki iki yeni paragraf (§ 6, kn. 37; § 8, kn. 40), ispat ölçüsü ve ispat gücü hakkındaki bilgiler (§ 15, kn. 23a-23d) ve hukuk tarihi konusundaki birkaç ilave (§ 3, kn. 3; § 22, kn. 5) bunlar arasında sayılabilir. Daha önce sadece davaya son veren taraf işlemlerinin ele alındığı 17. Bölümün başlığını ise “hüküm ve usulî ret dışındaki nihaî kararlar” olarak değiştirdik ve bu bölüme davanın açılmamış sayılması ve konusuz kalması başlıklarını ilave ettik.
(Tanıtım Bülteninden)
İÇİNDEKİLER
BEŞİNCİ BASININ ÖNSÖZÜ IX İÇİNDEKİLER XI KISALTMALAR XXIII GENEL KAYNAKÇA XXVII 1- GİRİŞ 1 Medenî Usul Hukukunun Konusu 1 Medenî Usul Hukukunun Amacı 3 III. Medenî Usul Hukukunun Tarihî Gelişimi ve Bugünkü Medenî Usul Kanunumuz 5 Medenî Usul Hukukunun Pozitif Kaynakları 10 Yargılama Hukuku Güvenceleri ve Medenî Usul Hukuku Bakımından Önemi 11 Usul Hükümlerinin Zaman İtibariyle Uygulama Alanı 13 VII. Medenî Usul Hükümlerinin Yorumu 17 VIII. Usul Hukuku İşlemleri 19 Medenî Usul Hukukunda İlmî ve Kazaî İçtihatlar 22 2- MAHKEME TEŞKİLATI VE YARGI GÖREVLİLERİ 25 Yargı Erki ve Adlî Yargı Mahkemeleri 25 Hâkimlik Mesleği 27 III. Hâkimlerin Bağımsızlığı 28 Hâkimlerin Tarafsızlığı 31 Hâkimin Yasaklılığı ve Reddi 32 Hâkimin Hukukî Sorumluluğu 35 VII. İstinabe 37 VIII. Avukatlık 38 3- DAVANIN AÇILACAĞI MAHKEME (GÖREV VE YETKİ) 43 Davanın Hangi Mahkemede Açılacağı 43 Mahkemelerin Görev ve Yetkisi, Hak Arama Hürriyeti ve Tabii Hâkim İlkesi 43 Mahkemelerin Görevi 46 Görevle İlgili Temel Kurallar 46 Özel Görevli Mahkemeler 48 a) Sulh Hukuk Mahkemesi 48 b) Asliye Ticaret Mahkemesi 48 c) Tüketici Mahkemeleri 51 d) Diğer Özel Görevli Mahkemeler 53 Mahkemelerin Yetkisi 54 Genel Yetki Kuralı 54 Sözleşmeye Dayanan Davalarda Yetki 58 Haksız Fiil Davalarında Yetki 58 Mirastan Doğan Davalarda Yetki 59 Taşınmaz Davalarında Yetki 60 Karşı Davada Yetki 60 Şubeler ve Tüzel Kişilerle İlgili Davalarda Yetki 60 Sigorta Sözleşmelerinden Doğan Davalarda Yetki 61 Yetki Sözleşmesi 62 Görevsizlik ve Yetkisizlik Hakkındaki Usulî Savunmaların İleri Sürülmesi 69 Görevsizlik ve Yetkisizlik Kararı Üzerine Yapılacak İşlemler ve Yargı Yerinin Belirlenmesi 70 4- YARGILAMA HUKUKU GÜVENCELERİ VE YARGILAMAYA HÂKİM OLAN İLKELER 73 Yargılama Hukuku Güvenceleri 73 Adil Yargılanma Hakkı 73 Hukukî Dinlenilme Hakkı 76 Yargılamaya Hâkim Olan İlkeler 78 Aleniyet İlkesi 79 Doğrudanlık İlkesi 81 Usul Ekonomisi İlkesi 84 Tasarruf İlkesi 85 Taraflarca Getirilme İlkesi 88 Hâkimin Davayı Aydınlatma Ödevi 90 Tarafların Dürüst Davranma ve Doğruyu Söyleme Ödevi 96 Yargılamayı Hâkimin Sevk ve İdare Etmesi 98 III. Yargılama Hukuku Güvencelerinin ve Yargılamaya Hâkim Olan İlkelerin İhlali 98 5 - DAVADA TARAFLAR 101 Taraf Kavramı 101 İki Taraf Sistemi 102 III. Taraf Ehliyeti, Dava Ehliyeti ve Dava Takip Yetkisi 103 Taraf Ehliyeti 103 Dava Ehliyeti 108 Dava Takip Yetkisi 111 Davaya Vekâlet 114 Taraflara İlişkin Dava Şartlarının İncelenmesi 116 Davada Tarafın Yanlış Gösterilmesi 117 6- DAVA ARKADAŞLIĞI VE DAVAYA MÜDAHALE 119 Dava Arkadaşlığı 119 İhtiyarî Dava Arkadaşlığı 119 Mecburî Dava Arkadaşlığı 122 Fer’î Müdahale ve Davanın İhbarı 126 Fer’î Müdahale 127 Davanın İhbarı 131 III. Aslî Müdahale 132 Cumhuriyet Savcısının Davada Yer Alması 135 7- TEBLİGAT, SÜRELER, ESKİ HÂLE GETİRME VE ADLÎ TATİL 137 Tebligat 137 Genel Olarak 137 Tebligat Usulleri 138 Milletlerarası Tebligat 141 Süreler ve Eski Hâle Getirme 144 Süreler 144 Eski Hâle Getirme 146 III. Adlî Tatil 148 8- DAVA TÜRLERİ 151 Giriş 151 Hukukî Himayenin Niteliğine Göre Dava Türleri 151 Eda Davası 151 Tespit Davası 152 İnşaî Dava 154 III. HMK’da Yer Verilen Diğer Dava Türleri 156 Kısmî Dava 156 Belirsiz Alacak Davası 158 Davaların Yığılması (Objektif Dava Birleşmesi) 163 Terditli Dava 164 Seçimlik Dava 165 Topluluk Davası 166 9- DAVA ŞARTLARI VE İLK İTİRAZLAR 169 Dava Şartları 169 Mahkemeye İlişkin Dava Şartları 170 Türk Mahkemelerinin Yargı Yetkisinin (Yargı Hakkının) Bulunması 170 Yargı Yolunun Caiz Olması 171 Taraflara İlişkin Dava Şartları 175 Dava Konusuna İlişkin Dava Şartları 175 Hukukî Menfaat 175 a) Eda Davalarında Hukukî Menfaat 176 b) Tespit Davalarında Hukukî Menfaat 178 c) İnşaî Davalarda Hukukî Menfaat 179 Derdestlik 179 Kesin Hüküm Bulunmaması 182 Gider Avansı 182 Teminat 183 Diğer Dava Şartları 185 Dava Şartlarının İncelenmesi 186 III. İlk İtirazlar 187 İlk İtirazların İleri Sürülmesi 188 İlk İtirazların İncelenmesi 188 10- DAVA KONUSU, DAVANIN AÇILMASI VE KARŞI DAVA 189 Dava Kavramı ve Davanın Konusu 189 Davanın Açılması ve Dilekçeler Aşaması 194 Dava Dilekçesi 195 Dava Dilekçesinin Zorunlu Unsurları 195 Dava Dilekçesinin Zorunlu Olmayan Unsurları 198 Dava Açılması ve Sonuçları 201 Cevap Dilekçesi 204 Savunma Araçları 206 İkinci Dilekçeler Aşaması 211 III. Karşı Dava 212 11- İDDİA VE SAVUNMANIN DEĞİŞTİRİLMESİ VE GENİŞLETİLMESİ YASAĞI VE ISLAH 215 İddia ve Savunmanın Değiştirilmesi ve Genişletilmesi Yasağı 215 Islah 221 12- DAVANIN GERİ ALINMASI, DAVA KONUSUNUN DEVRİ, İRADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİ 227 Davanın Geri Alınması 227 Dava Konusunun Devri 228 III. İradî Taraf Değişikliği 229 13- ÖN İNCELEME 231 14- TAHKİKAT 237 İsticvap 239 Tarafların Dinlenmesi 241 III. Tutanaklar 242 Dosyanın İşlemden Kaldırılması 243 Ön Sorun 244 Bekletici Sorun 245 VII. Davaların Birleştirilmesi ve Ayrılması 247 15- İSPAT VE DELİLLER 251 İspat Hukukuna İlişkin Bazı Temel Kavram ve Müesseseler 251 İspat Kavramı 251 İkrar 252 İspat Yükü 257 İspat Yüküne İlişkin Temel Kavramlar 257 İspat Yükü Bakımından Özellik Arz Eden Durumlar 259 İspat Ölçüsü 261 İspat Gücü 262 Somutlaştırma Yükü 264 Karineler 265 Deliller 268 Delil Sistemleri 268 Hukuka Aykırı Deliller 270 Delil Sözleşmeleri 273 Delillerin İleri Sürülmesi 274 Delil Türleri 280 Kesin Deliller 281 a) Senet 281 Senet ve Belge Kavramları 281 İspat Şartı-Geçerlilik Şartı Ayırımı 282 Senetlerin İspat Gücü 284 Senetlerin Üçüncü Kişilere Karşı İspat Gücü 287 Senet ve Belgelerin Mahkemeye İbrazı 288 Ticarî Defterlerle İspat 290 b) Yemin 292 c) Kesin Hüküm 295 Takdirî Deliller 296 a) Tanık Beyanı 296 Tanıklıktan Çekinme 298 Kişisel Nedenlerle Tanıklıktan Çekinme 299 Sır Nedeniyle Tanıklıktan Çekinme 299 iii. Menfaat İhlali Tehlikesi Nedeniyle Tanıklıktan Çekinme 300 Tanık Beyanının Değerlendirilmesi 301 b) Bilirkişi 302 Genel Olarak 302 Bilirkişilik Kanunu ile Yapılan Düzenlemeler 302 Bilirkişi Raporu 305 Bilirkişi Raporunun Değerlendirilmesi 308 Bilirkişinin Hukukî Sorumluluğu 310 c) Keşif 310 d) Kanunda Düzenlenmemiş Deliller 312 III. Senetle İspat Zorunluluğu 312 Temel Kural 313 Senetle İspat Zorunluluğunun İstisnaları 315 Ticarî Defterlerle İspat Usulünün Senetle İspat Zorunluluğu ile İlişkisi 315 Manevî İmkânsızlık Hâlleri 316 Maddî İmkânsızlık Hâlleri 317 Delil Başlangıcı 318 Senede Karşı Senetle İspat Zorunluluğu 320 16- SÖZLÜ YARGILAMA VE HÜKÜM 323 Sözlü Yargılama 323 Karar ve Hüküm 324 III. Hükmün Tashihi, Tavzihi ve Tamamlanması 328 Hükmün Etkileri ve Kesin Hüküm 329 Genel Olarak 329 Şeklî Anlamda Kesin Hüküm 330 Maddî Anlamda Kesin Hüküm 330 Maddî Anlamda Kesin Hükmün Unsurları 330 Kesin Hükmün Etkileri 332 Kesin Hükmün Olumsuz (Dava Şartı) Etkisi 332 Kesin Hükmün Olumlu (Kesin Delil) Etkisi 333 Yenilik Doğuran (İnşaî) Etki 334 Kesin Hükmün Unsur Etkisi 335 İlamların Belge Olarak Delil Teşkil Etmesi 336 Kesin Hükmün Kişi Bakımından Sınırları 337 Ceza Mahkemesi Kararının Hukuk Mahkemesini Bağlaması 338 17- HÜKÜM VE USULÎ RET DIŞINDAKİ NİHAÎ KARARLAR 341 Giriş 341 Davaya Son Veren Taraf İşlemleri 342 Davadan Feragat ve Davayı Kabul 344 Sulh 346 III. Davanın Açılmamış Sayılması 349 Davanın Konusuz Kalması 351 18- YARGILAMA GİDERLERİ VE ADLÎ YARDIM 353 Yargılama Giderleri 353 Adlî Yardım 357 19- BASİT YARGILAMA USULÜ 361 20- GEÇİCİ HUKUKÎ KORUMA TEDBİRLERİ 365 Genel Olarak 365 İhtiyatî Tedbir 366 İhtiyatî Tedbir Türleri 367 İhtiyatî Tedbirde Yargılama Usulü 368 İhtiyatî Tedbirde Görev ve Yetki 368 Tedbir Talebi 369 İhtiyatî Tedbirde Teminat 369 İhtiyatî Tedbir Kararına İtiraz ve Kanun Yolu 369 İhtiyatî Tedbir Kararının Uygulanması ve Tedbiri Tamamlayan İşlemler 371 İhtiyatî Tedbir Dolayısıyla Tazminat 372 III. Delillerin Tespiti 373 21- ÇEKİŞMESİZ YARGI 375 Genel Olarak 375 Çekişmesiz Yargı İşleri 378 III. Çekişmesiz Yargı İşlerinin Sınıflandırılması 378 Çekişmesiz Yargı Organları 380 Çekişmesiz Yargıda Görev ve Yetki 380 Bir İşin Yargılama Sırasında Çekişmesiz Olmaktan Çıkıp Çekişmeli Yargı Alanına Girmesi 381 VII. Çekişmesiz Yargıda İlgililer 383 VIII. Çekişmesiz Yargıda Üçüncü Kişilerin Yargılamaya Katılması 383 Çekişmesiz Yargıda Yargılama Usulü 384 Çekişmesiz Yargıda Yargılamanın Başlaması 385 Çekişmesiz Yargıda Yargılama Konusunun Belirlenmesi 385 Çekişmesiz Yargıda Re’sen Araştırma İlkesinin Uygulanması 386 Çekişmesiz Yargıda Yargılamanın Sona Ermesi 386 Talebin Geri Alınması, Feragat, Kabul ve Sulh 386 Nihaî Karar 386 Çekişmesiz Yargıda Kanun Yolları 387 Çekişmesiz Yargı Kararlarına Karşı İstinaf 387 Çekişmesiz Yargı Kararlarına Karşı İtiraz 389 Adın Değiştirilmesine İtiraz 389 Vesayet ile İlgili Çekişmesiz Yargı İşlerinde İtiraz 390 Vasi Tayinine İtiraz 390 Vasinin Azline İlişkin Sulh Hukuk Mahkemesi Kararına İtiraz 390 Sulh Hukuk Mahkemesinin Vesayet Makamı Olarak Verdiği Kararlara İtiraz 390 22- KANUN YOLLARI 393 Genel Bilgiler 393 HMK'nın Kanun Yollarına İlişkin Hükümleri 396 HMK’nın Kanun Yolları Hükümlerinin Zaman İtibarıyla Uygulanması 396 HMK’ya Göre Kanun Yolları 401 İstinaf 401 İstinaf Başvurusu 402 Yetkili İstinaf Mahkemesi 402 İstinaf Edilebilecek Kararlar 402 İstinaf Gerekçesi ve Talep Sonucu 406 İstinafa Hangi Tarihte Başvurulmuş Sayılacağı 406 İstinaf Süresi 407 İstinaf Dilekçesine Cevap ve Katılma Yoluyla İstinaf 408 İstinaftan Feragat 409 İstinafın İcraya Etkisi 410 İstinaf İncelemesi 413 İstinafta Ön İnceleme 413 İstinafta Esastan İnceleme 416 İstinafta Karar 419 Bölge Adliye Mahkemesinin Duruşma Yapmadan ve Kesin Olarak Karar Vereceği Hâller 423 Davaya Bakması Yasak Olan Hâkimin Karar Vermiş Olması ve İleri Sürülen Haklı Ret Talebine Rağmen Reddedilen Hâkimin Davaya Bakmış Olması 424 Mahkemenin Görevli ve Yetkili Olmasına Rağmen Görevsizlik veya Yetkisizlik Kararı Vermiş Olması veya Mahkemenin Görevli ya da Yetkili Olmamasına Rağmen Davaya Bakmış Bulunması 425 iii. Diğer Dava Şartlarına Aykırılık Bulunması 426 Mahkemece Usule Aykırı Olarak Davanın veya Karşı Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilmiş Olması 427 Mahkemece Usule Aykırı Olarak Davaların Birleştirilmesine veya Ayrılmasına Karar Verilmiş Olması 427 Mahkemece Uyuşmazlığın Çözümünde Etkili Olabilecek Ölçüde Önemli Delillerin Toplanmamış veya Değerlendirilmemiş Olması ya da Talebin Önemli Bir Kısmı Hakkında Karar Verilmemiş Olması 430 Bölge Adliye Mahkemesinin Duruşma Yapmadan Esasa İlişkin Karar Vereceği Hâller 433 İstinaf İncelemesinde Yapılamayacak İşlemler 434 Temyiz 438 Temyiz Başvurusu 438 Temyiz Edilebilecek Kararlar 438 Temyiz Sebepleri ve Talep Sonucu 441 Temyize Hangi Tarihte Başvurulmuş Sayılacağı 444 Temyiz Süresi 444 Temyiz Dilekçesine Cevap ve Katılma Yoluyla Temyiz 444 Temyiz Dilekçesinin Hangi Yargıtay Dairesine Gönderileceği (Yargıtay Daireleri Arasındaki İş Bölümü) 445 Temyizden Feragat 446 Temyizin İcraya Etkisi 446 Temyiz İncelemesi 446 Temyizde Ön İnceleme 446 Temyizde Esastan İnceleme 447 Temyizde Karar 448 Bozma Kararı Üzerine Yapılacak İşlemler 450 Kanun Yararına Temyiz 458 Yargılamanın İadesi 459 HUMK’un Eski (20.07.2016 Tarihinden Önce Karara Bağlanan Davalarda Uygulanan) Hükümlerine Göre Kanun Yolları 465 HUMK’un Eski Kanun Yolları Hükümlerinin Zaman İtibarıyla Uygulama Alanı 466 Temyiz 466 Temyiz Başvurusu 466 Temyiz Edilebilecek Kararlar 466 Temyiz Sebepleri ve Talep Sonucu 467 Temyize Hangi Tarihte Başvurulmuş Sayılacağı 469 Temyiz Süresi 470 Temyiz Dilekçesine Cevap ve Katılma Yoluyla Temyiz 470 Temyiz Dilekçesinin Hangi Yargıtay Dairesine Gönderileceği (Yargıtay Daireleri Arasındaki İş Bölümü) 470 Temyizden Feragat 471 Temyizin İcraya Etkisi 471 Temyiz İncelemesi 471 Temyizde Ön İnceleme 471 Temyizde Esastan İnceleme 471 Temyizde Karar 472 Bozma Kararı Üzerine Yapılacak İşlemler 472 Kanun Yararına Temyiz 473 Karar Düzeltme Yolu 474 23- TAHKİM 477 Giriş 477 Tahkim Hükümlerinin Uygulama Alanı 478 III. Tahkime Elverişlilik 480 Tahkim Sözleşmesi 481 Tahkimde Görevli ve Yetkili Mahkeme 483 Tahkim İtirazı 484 VII. Tahkimde Geçici Hukukî Koruma 484 VIII. Hakemlerin Seçimi 486 Hakemlerin Kendi Yetkileri Hakkında Karar Vermeleri 487 Tahkim Yargılamasında Usul 488 Hakemlerin Hakkaniyet ve Nasafet Kurallarına Göre Karar Vermeleri 489 XII. Hakem Yargılamasında Tebligat 490 XIII. Hakem Kararlarının İptali 491 XIV. Hakem Kararlarının İcra Kabiliyeti 493 Hakem Kararlarına Karşı Yargılamanın İadesi 494 24- ARABULUCULUK 497 Genel Olarak 497 Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nda Arabuluculuk 500 Arabuluculuk ve Arabulucular 500 Arabuluculuğa Elverişlilik 501 Arabuluculuğa İlişkin Temel Kurallar 502 Arabuluculuk Faaliyeti 502 III. Dava Şartı Olarak Arabuluculuk 505 Dava Şartı Olarak Arabuluculuk Hakkındaki Genel Hükümler 505 İş Davalarında Arabuluculuk 509 Ticarî Davalarda Arabuluculuk 512 Tüketici Davalarında Arabuluculuk 515 KAVRAMLARA GÖRE ARAMA CETVELİ 517 KANUN MADDELERİNE GÖRE ARAMA CETVELİ 529
