Prof. Dr. Yahya Kazım ZABUNOĞLU
Prof. Dr. Maksut MUMCUOĞLU
Prof. Dr. Abdurrahman SAYGILI
Doç. Dr. Hamdi Gökçe ZABUNOĞLU
DEVLET TEORİSİNDE TARİHİN YERİ
I. KAMU HUKUK İLE TARİHİN İLİŞKİSİ: SOISSONS VAZOSU 3
A. TARİHÇİ: PERRHESİA’YI SÖYLEYEN Mİ? 7
B. DOKÜMANLAR VE MİTLER 9
SONUÇ 13
TEMEL KAVRAMLAR
I. SİYASET NEDİR? 16
II. SİYASAL OLUŞ VE İLİŞKİLER 17
III. SİYASAL İKTİDAR 21
IV. SİYASAL İKTİDAR VE OTORİTE İLİŞKİSİ VE BUNA DAYANAN SİYASAL BİLİM ANLAYIŞI 24
V. SİYASAL BİLİM’DE ALAN GENİŞLEMESİ VE KAPSAMI 35
VI. SONUÇ VE KONUNUN SINIRLARI 40
DEVLET
TANIMI ÖZELLİKLERİ KAYNAĞI UNSURLARI
I. KAMU HUKUKU 42
II. DEVLET NEDİR? 49
DEVLETİN MAHİYETİ
I. BIR SOYUTLAMA OLARAK DEVLET 52
II. DEVLETIN BELIRGIN ÖZELLIKLERI 52
DEVLETİN KAYNAĞI VE DOĞUŞU
I. AİLEYİ DEVLETİN TEMELİ SAYAN GÖRÜŞ 64
II. İLAHÎ VE DİNSEL KAYNAKLI DEVLET GÖRÜŞÜ 65
III. İÇGÜDÜSEL GÖRÜŞ 66
IV. DEVLET'İN KAYNAĞINI TOPLUMSAL SÖZLEŞMEDE BULAN GÖRÜŞ 67
V. DEVLET’İN KAYNAĞINI METAFİZİK TEMELE DAYANDIRAN GÖRÜŞ 71
VI. SALT HUKUKÎ AÇIDAN DEVLET’İN KAYNAĞINI VE DOĞUŞUNU AÇIKLAYAN GÖRÜŞ 72
VII. DEVLET’İN KAYNAĞINI VE DOĞUŞUNU KUVVET VE MÜCADELEDE BULAN GÖRÜŞ 73
VIII. ORGANİZMACI GÖRÜŞ 75
IX. DEVLETİN KAYNAĞINI VE DOĞUŞUNU EKONOMİK KÖKENLİ OLGU VE İLİŞKİLERE DAYAYAN GÖRÜŞLER 77
X. DEVLET’İN KAYNAĞI VE DOĞUŞU HAKKINDA GERÇEKÇİ BİR AÇIKLAMA: LESLİE LİPSON’UN GÖRÜŞÜ 81
SONUÇ 86
KAVRAMSAL VE KURAMSAL AÇIDAN DEVLET
GİRİŞ 89
I. “DEVLET” KAVRAMININ GELİŞİMİ KISA BİR BAKIŞ 90
II. DEVLETE HAKKINDA HER ŞEY: İDEOLOJİLER, UYGARLAŞMA TEORİLERİ VE KÖKENİNE İLİŞKİN İNCELEMELER 93
A. SİYASAL İDEOLOJİLERİN DEVLETE BAKIŞ AÇISI 93
1. Marksist Devlet Teorisi 94
2. Anarşist Devlet Teorisi 97
3. Modern Liberal Devlet Teorisi 97
4. Faşist Devlet Teorisi 98
B. DEVLETİ UYGARLAŞMA ÜZERİNDEN ESAS ALAN TEORİLER 100
1. Max Weberci Devlet Teorisi 100
a. Kurucu Baba: Max Weber 100
b. Weber’den İlham Alan Bir Sosyolog: Norbert Elias’ın Genetik Devlet Teorisi 101
2. Charles Tilly’nin Zor ile Sermaye Kıskacındaki Münferit Devleti 103
3. Deleuze-Guattari ve Savaş Makinesi 104
C. DEVLETİN KÖKENİNİ İNCELEYEN TEORİLER 105
1. İradeci Teoriler 105
2. Cebri/Çatışmacı Teoriler 107
SONUÇ 108
DEVLETİN UNSURLARI
I. DEVLET’İN ÖNCÜL VE NESNEL UNSURLARI 112
A. Devletin İnsan Unsuru 113
1. Terim Problemi 114
2. Nicelik (İnsan Topluluğunun Sayısı) Sorunu 117
3. İnsan Topluluğunun Niteliği Sorunu 119
4. Millet Kavramının Siyasal Alana Sıçraması: Milliyetler Kuramı 122
5. Devlet'in Bireyci ve Toplumcu Anlaşılışı ve Buna Dayanılarak İnsan Unsurunun Gerçek Mahiyetinin Açıklanması 126
6. İnsan Unsurunun Devlet’le olan İlişkisinin Hukuki Mahiyeti 129
7. «İnsan Unsuru» Hakkında Kısa Özet ve Sonuç 131
8. Ek 134
ULUS, ULUSÇULUK, ULUS-DEVLET 134
a. Ulus 134
b. Ulusçuluk 137
c. Ulus-Devlet 141
d. Günümüzde Ulus-Devlet, Ulusçuluk ve Ulus 144
B. Devlet’in Ülke Unsuru 148
1. Ülkesiz Devlet Olabilir mi? 149
2. Ülke Unsurunun Devlet Yapısına Etkisi 151
3. Ülkenin Sınırları 153
4. Ülke Unsurunun Devlet’le İlişkisinin Hukuki Mahiyeti 154
a. Üstün Aynî Hak veya Mülkiyet Hakkı Teorisi 154
b. Süje - Unsur Kuramı 156
c. Sınır - Unsur Kuramı 157
5. Ülke Hakkında Varılması Mümkün Sonuçlar ve Bu Unsurun Gerçek ve Hukuki Mahiyeti 159
II. DEVLET’İN KURUCU UNSURLARI 162
A. Devlet Kudreti ya da Devlet’in İktidar Unsuru 163
1. Terim Sorunu 164
2. Devlet Kudretinin Gerekirliği ve Üstünlüğü 165
3. Devlet İktidarının Kaynağı 166
4. Devlet’in İktidar Unsurunun Özellikleri 169
5. Devlet İktidarının Başlıca Görevleri 172
6. Devlet İktidarının İçeriği Olan Yetkiler 173
7. Devlet’in İktidar Unsurunun Sahibi 175
8. Özet ve Sonuç 176
B. Devlet’in Kişiliği 177
1. Genel Olarak 178
2. Hukuki Kişilik 181
3. Şeyler (Eşya) 183
4. Kişiler 183
5. Tüzel Kişiler 185
6. Hukukî Kişiliğin İradesi 188
7. «Gerçek Kişi» Olarak Devlet 190
8. Devlet’in Kişiliği Konusunda Realist Teori 192
9. Sonuç 194
a. Devlet'in Tinsel Kişiliği 194
b. Devlet’in Hukukî Kişiliği 195
c. Kişilikler Bakımından Devlet Yapısının Çoğulcu Görünümü 196
d. Devlet’in Hukukî Kişilikler Sıralamasındaki Yeri 196
YUNAN SİTE DEVLETİ: POLİS
GİRİŞ 199
KAYNAKLAR ÜZERİNE: 215
YÖNTEM ÜZERİNE: 219
I. POLİS NEDİR? 227
A. Max Weber'e Göre Polis 229
B. Modern Devletin Ögeleri Açısından Polis 235
1. İnsan Topluluğu Ögesi Açısından Polis 235
2. Ülke Ögesi Açısından Polis 236
3. İktidar Ögesi Açısından Polis 238
4. Devletin Hukuksal Kişiliği Açısından Polis 241
II. PLATON VE ARİSTOTALES'E GÖRE POLİS 243
A. Platon'da Genel Olarak Polis 244
B. Platon'a Göre Devletin/Polisin Kuruluşu 247
B. Aristotales'in Polis Kuramı 248
D. Platon'a Göre İdeal Polis 253
E. Aristo'ya Göre İdeal Polis 256
III. TARİHSEL ÇAĞLAR İTİBARİYLE POLİS'İN OLUŞUMU 259
A. Miken Uygarlığı Dönemi 260
B. Karanlık Çağ: İ.Ö. 1200-800 264
C. Arkaik Çağ: İ.Ö. 800-500 267
IV. ANTİK ÇAG POLİS'İNE GEÇİŞ 274
A. Gelişen Ticaretin Toplumsal ve Siyasal Sonuçları 274
B. Tiranlık Yönetimlerinin Ortaya Çıkışı 278
C. Hukuk Reformu 280
D. Dinin Etkisi 284
SONUÇ 287
ANTİK DEMOKRASİNİN KURULUŞ SÜRECİ
GİRİŞ 292
I. POLİS OLGUSU, ANTİK DEMOKRASİ VE YÖNTEM 292
A. Polis Olgusu 293
B. Yöntem Hakkında 315
II. KAYNAKLAR ÜZERİNE 323
A. Siyasal Yapıtlar 323
B. Tarihsel Yapıtlar 325
C. Tiyatro Yapıtları 330
D. Söylevler, Konuşma Metinleri ve Broşürler 332
E. Yazıtlar 333
F. Kaynaklar Üzerine Bir Değerlendirme 334
II. DEMOKRASİ ÖNCESİ ATİNA POLİSİ'NE BİR GENEL BAKIŞ 335
III. SOLON REFORMLARI: DEMOKRASİNİN ALT YAPISININ HAZIRLANMAYA BAŞLANMASI 344
A. Solon'un Anayasal Reformları 346
B. Solon Reformlarının Bir Değerlendirmesi 350
IV. PESISTRATUS TİRANLIĞI DÖNEMİ 354
A. Tiranlık Dönemi 354
B. Pesistratus Tiranlığının Değerlendirilmesi 357
C. İzagoras (Isagoras) Ara dönemi 359
V. KLESTİNES REFORMLARI VE DEMOKRASİYE GEÇİŞ 359
VI. DEMOKRASİ DÖNEMİNE BİR GENEL BAKIŞ 365
VII. ATİNA-ROMA KARŞILAŞTIRMASI 380
SONUÇ 393
