Aile Dostu İş Hukuku Uygulamaları
Dr. Yusuf Erdem TUNÇ
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ vii
İÇİNDEKİLER viii
KISALTMALAR xii
GİRİŞ 1
BİRİNCİ BÖLÜM ÇALIŞMANIN VE AİLENİN GEÇİRDİĞİ DÖNÜŞÜM
ÇALIŞMA KAVRAMI . 6
1.1. Çalışmanın Geçirdiği Dönüşümler 10
1.1.1. Sanayileşme Öncesi Dönemde Çalışma. 11
1.1.2. Sanayileşme Döneminde Çalışma . 15
1.1.3. Sanayileşme Sonrası Dönemde Çalışma 19
1.1.3.1. Esneklik, Güvencesizlik ve Standart Dışı İstihdam Edilme Biçimleri . 23
1.1.3.2. İşin Talepleri . 26
1.2. Kadınların İşgücüne Katılımı 30
1.2.1. Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımı 35
AİLE KAVRAMI VE GEÇİRDİĞİ DÖNÜŞÜMLER . 39
2.1. Aile Kavramı 40
2.2.1. Ailenin Toplumdaki İşlevi 42
2.2.2. Ailenin Görevleri 42
2.2. Ailenin Geçirdiği Dönüşümler 46
İKİNCİ BÖLÜM AİLE DOSTU UYGULAMALAR
İŞ-AİLE ÇATIŞMASI 51
1.1. İş-Aile Çatışmasına İlişkin Teoriler 52
1.2. Çatışmanın Yönü: İş-Aile Çatışması, Aile-İş Çatışması . 54
1.3. Çatışmanın Özneleri . 55
ix
1.4. İş-Aile Çatışmasının Sonuçları . 57
1.4.1. Aile ile İlgili Sonuçlar 57
1.4.2. İş ile İlgili Sonuçlar 58
1.4.3. Sağlıkla İlgili Sonuçları 59
İŞVERENLERİN AİLE YAKLAŞIMLARI 60
2.1. Ayırma Yaklaşımı 61
2.2. Bütünleştirme Yaklaşımı 61
2.3. Hibrit Yaklaşım 62
AİLE DOSTU POLİTİKALAR KAVRAMI 63
3.1. Aile Dostu Politikalar Kavramı . 63
3.2. Benzer ve İlişkili Kavramlar . 65
AİLE DOSTU UYGULAMA BİÇİMLERİ . 67
4.1. Esneklik Uygulamaları . 68
4.1.1. Esnek İstihdam Biçimleri 70
4.1.1.1. Belirli Süreli Çalışma . 71
4.1.1.2. Kısmi Süreli Çalışma . 73
4.1.1.3. Geçici İş İlişkisi . 75
4.1.1.4. Uzaktan Çalışma 76
4.2. İzin Uygulamaları . 80
4.2.1. Analık İzni . 81
4.2.2. Babalık İzni . 83
4.2.3. Ebeveyn İzni 86
4.3. Bağımlı Bakımı Uygulamaları 88
4.3.1. Çocuk Bakımı. 90
4.3.1.1. Bireysel Çocuk Bakımı 91
4.3.1.2. Büyükanne ve Büyükbabaların Torunlarına Bakmaları 94
4.3.1.3. Kurumsal Çocuk Bakımı 95
4.3.1.4. Çocuk Bakım Sübvansiyonu 98
4.3.1.5. İşyerinde Çocuk Bakımı . 98
4.3.2. Yaşlı Bakımı 100
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM AİLE DOSTU İŞ HUKUKU UYGULAMALARINDA ESNEK İSTİHDAM BİÇİMLERİ, İZİN DÜZENLEMELERİ VE BAĞIMLI BAKIMI
AİLE DOSTU İŞ HUKUKU UYGULAMALARININ HUKUKİ TEMELLERİ 107
1.1. Uluslararası Antlaşmalar 110
x
1.1.1. Birleşmiş Milletler Sözleşmeleri . 113
1.1.2. Uluslararası Çalışma Örgütü Sözleşmeleri 118
1.1.3. Avrupa Konseyi Belgeleri . 120
1.1.4. Avrupa Birliği Belgeleri . 123
1.1.4.1. Avrupa Birliği Direktifleri . 127
ESNEK İSTİHDAM BİÇİMLERİ . 131
2.1. Güvenceli Esneklik Uygulamaları. 132
2.2. Kısmi Süreli Çalışma 134
2.2.1. Uluslararası İş Hukuku Kaynaklarında ve Bazı Yabancı Ülke Hukuklarında Kısmi Süreli Çalışma 140
2.2.2. Kısmi Süreli Çalışmaya İlişkin Tespit ve Öneriler . 145
2.3. Mesleki Amaçlı Geçici İş İlişkisi 148
2.3.1. Uluslararası İş Hukuku Kaynaklarında ve Bazı Yabancı Ülke Hukuklarında Mesleki Amaçlı Geçici İş İlişkisi . 152
2.3.2. Mesleki Amaçlı Geçici İş İlişkisine İlişkin Tespit ve Öneriler . 158
2.4. Uzaktan Çalışma 161
2.4.1. Uluslararası İş Hukuku Kaynaklarında ve Bazı Yabancı Ülke Hukuklarında Uzaktan Çalışma 167
2.4.2. Uzaktan Çalışmaya İlişkin Tespit ve Öneriler 172
İZİN DÜZENLEMELERİ . 174
3.1. Analığa Bağlı İzinler 175
3.1.1. Muayene İzni 177
3.1.1.1. Uluslararası İş Hukuku Kaynaklarında ve Bazı Yabancı Ülke Hukuklarında Muayene İzni 179
3.1.1.2. Muayene İznine İlişkin Tespit ve Öneriler 182
3.1.2. Analık İzni . 183
3.1.2.1. Uluslararası İş Hukuku Kaynaklarında ve Bazı Yabancı Ülke Hukuklarında Analık İzni 187
3.1.2.2. Analık İznine İlişkin Tespit ve Öneriler 191
3.1.3. Süt İzni . 193
3.1.3.1. Uluslararası İş Hukuku Kaynaklarında ve Bazı Yabancı Ülke Hukuklarında Süt İzni 197
xi
3.1.3.2. Süt İznine İlişkin Tespit ve Öneriler . 198
3.1.4. Analık İzni Sonrası Haftalık Çalışma Süresinin Yarısı Kadar Ücretsiz İzin (Yarım Çalışma) . 200
3.1.5. Analık İzni Sonrası Ücretsiz İzin 203
3.2. Babaya Yönelik İzinler . 205
3.2.1. Uluslararası İş Hukuku Kaynaklarında ve Bazı Yabancı Ülke Hukuklarında Babalık İzni 207
3.2.2. Babalık İznine İlişkin Tespit ve Öneriler . 208
3.3. Doğum Sonrası Kısmi Süreli Çalışma Hakkı (Ebeveyn İzni) 210
3.3.1 Uluslararası İş Hukuku Kaynaklarında ve Bazı Yabancı Ülke Hukuklarında Ebeveyn İzni 214
3.3.2. Ebeveyn İznine İlişkin Tespit ve Öneriler . 222
3.4. Diğer İzinler . 224
BAĞIMLI BAKIMI 227
4.1. Çocuk Bakım Uygulamaları . 228
4.1.1. İşverenin Emzirme Odası ve Yurt Açma Yükümlülüğü . 229
4.1.2. Devlet Memurları İçin Çocuk Bakımevi 233
4.1.3. Diğer Çocuk Bakım Uygulamaları 235
4.1.4. Uluslararası İş Hukuku Kaynaklarında ve Bazı Yabancı Ülke Hukuklarında Çocuk Bakımı Uygulamaları 237
4.1.5. Çocuk Bakımı Uygulamalarına İlişkin Tespit ve Öneriler . 242
4.2. Yaşlı Bakımı Uygulamaları 245
4.2.1. Uluslararası İş Hukuku Kaynaklarında ve Bazı Yabancı Ülke Hukuklarında Yaşlı Bakımı Uygulamaları 249
4.2.2. Yaşlı Bakımı Uygulamalarına İlişkin Tespit ve Öneriler . 255
GENEL DEĞERLENDİRME VE SONUÇ 257
KAYNAKÇA . 275
