100 Soruda Uluslararası Koruma, Mültecilik ve Türkiye Uygulamaları
İÇİNDEKİLER
YAZAR HAKKINDA 5
TEŞEKKÜR 7
İÇİNDEKİLER 9
TABLOLARIN LİSTESİ 15
KISALTMALAR 17
100 SORUDA ULUSLARARASI KORUMA,
MÜLTECİLİK ve TÜRKİYE
(Yazar: Talip MENEKŞE)
BAŞLARKEN/ÖNSÖZ 19
1) Sığınma Nedir, Sığınma Bir Hak mıdır? 23
2) Uluslararası Koruma Nedir, Dayanakları Nelerdir? 26
3) Türkiye’de Uluslararası Korumayı Kim Sağlar? 30
4) YUKK’a Neden İhtiyaç Duyulmuştur? 31
5) Ulusal Koruma mı Önde Gelir Uluslararası Koruma mı? 36
6) Geri Göndermeme (Non-Refulman) İlkesi Ne Demektir ve
Önemi Nedir? 37
7) Uluslararası Koruma Alanında Çalışabilir miyim, Çalışmayı Seviyor muyum, Bu Alana Uygun Bir Yapım Var mı Nasıl Anlayabilirim? 38
8) Uluslararası Koruma Alanında Kendimi Yetiştirmek İstiyorum Nasıl Bir Yol Haritası Oluşturmalıyım, Neler Okumalıyım? 41
9) Uluslararası Korumanın Temel İlkeleri Nelerdir, Nelere Dikkat Etmeliyim? 50
10) Coğrafi Kısıtlama/Coğrafi Sınırlandırma mı Coğrafi Çekince mi? 52
11) Uluslararası Koruma Süreçleri Hangi Aşamalardan Oluşur? 56
12) Sığınma Hakkının İstisnası Yok mudur? Herkesin Uluslararası Koruma Talebi Alınmalı mıdır? 61
13) Uluslararası Koruma Statü Türleri Nelerdir? 64
14) Geçici koruma bir uluslararası koruma türü müdür? 69
15) İnsani Korumanın Uluslararası Koruma ile Bağlantısı Nedir? 71
16) İnsan Ticareti Mağduru Uluslararası Korumaya Başvurursa Ne Olur? 74
17) Uluslararası Korumada Kabul Süreci Nedir? 75
18) Uluslararası Korumaya Kayıt Esnasında Dikkat Edilecek Hususlar Nelerdir? 77
19) Aile Adına Yapılan Başvurularda Nelere Dikkat Etmeliyim? 80
20) Kayıt Esnasında Bilgilendirme Nasıl Yapılır? 80
21) Uluslararası Koruma Sistemine Kaydolan Yabancıların Hakları ve Yükümlülükleri Nelerdir? 82
22) Ceza Verilmemesi İlkesi Nedir? 87
23) Uluslararası Korumaya Makul Sürede Başvuru Yapmak Ne Demektir, Nasıl Anlaşılır? 88
24) Bağlı/Bağlantılı Dosya Ne Demektir? 90
25) İlk Bakışta Mülteci/Varışta Mülteci (Prime Facie Mülteci), Yerinde Mülteci (Sur Place Mülteci) ve İklim Mülteciliği Ne Demektir? Hepsi Mülteci midir? 91
26) Kabul Edilemez mi Başvuru? Kabul Edilemez Başvuru mu? 96
27) INAD Yolcu mı İNAT Yolcu mı ? Kabul Edilemeyen Yolcu Kimdir? 98
28) Uluslararası Koruma Mülakatının Önemi Nedir? 99
29) Mülakat Süreci Nasıl Yürütülmelidir? 101
30) Yapılandırılmış Mülakat Ne Demektir? 102
31) Yine Bir Mülakat Değil Yeni Bir Mülakat Anlayışı Ne Demektir? 104
32) İyi Bir Mülakatörün Özellikleri Nelerdir? 105
33) Mülakat Odası Nasıl Olmalıdır? 110
34) Mülakatta Bilgilendirme Nasıl Yapılır? 115
35) Mülakatta Dikkat Edilecek Hususlar Nelerdir? 121
36) Mülakattaki Soru Nasıl Sorulur-Soru Türleri Nelerdir? 126
37) Mülakat mı Sorgulama mı? 129
38) Mülakatı Bozucu Faktörler Nelerdir? 130
39) Mülakat Esnasında Zor Durumlarla Nasıl Baş Edebilirim? 136
40) Özel İhtiyaç Sahibi Kişilerle Yapılacak Mülakatta Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir? 138
41) Çocuklarla Mülakat Yapılır mı? 141
42) Mülakatımı Kaydedebilir miyim? 142
43) Dosya Önceliklendirme Sistemim Nasıl Olmalıdır? Mülakata İlk Kimleri Davet Etmeliyim? 143
44) Mülakatta Tercüman ile Olan İletişimi Nasıl Yönetebilirim? 147
45) Yabancı, Tercümanı Muhatap Alarak Konuşuyor ve Tercüman Bana Konuşmaların Hepsini Çevirmiyor Ne Yapmalıyım? 148
46) Tercümanın Mülakattaki Dil Yetkinliği Ne Kadar Önemlidir? 149
47) Ek Mülakat Yapma Hakkım Var mıdır? 152
48) İyi Bir Mülakat Yaptığımı Nasıl Anlayabilirim? İpuçları Nelerdir? 152
49) Mülakatını Göster Sana Nasıl Biri Olduğunu Söyleyeyim: Mülakatlar Nelerin Göstergesidir? 156
50) Mülakatlara İlişkin Çeşitli Gözlemlerimden Bazıları Nelerdi? 159
51) Uluslararası Koruma Sürecinde Kanıt ve Kanıt Değerlendirmesi Nedir? Kanıt Değerlendirmesinin Kanuni Dayanakları Nelerdir? 162
52) Kanıt Değerlendirmesi Neden Önemlidir ve Kanıt Değerlendirmesi Nasıl Yapılır? 165
53) Her Kanıt Mutlak Suretle Değerlendirilmeli midir? Değerlendirme Aşamaları Nelerdir? 167
54) Uluslararası Koruma Sürecinde İspat Yükü Ne Demektir ve İspat Yükü Kimdedir? Şüpheden Kim, Nasıl Yararlanır? 170
55) Menşe Ülke Bilgisi Nedir? 173
56) Menşe Ülke Bilgisi Kaynakları Nelerdir? Menşe Ülke Bilgisi Kaynağında Nelere Dikkat Edilmelidir? 174
57) Uluslararası Koruma Sürecinde Menşe Ülke Bilgisinin Önemi Nedir, Nerede İşime Yarar? 176
58) Menşe Ülke Bilgisi Kaynağı Olarak KÜRE Nedir? 177
59) Menşe Ülke Birimi’nden Ne Tür Bilgiler Nasıl Talep Edilmelidir? 178
60) Menşe Ülke Bilgisi Araştırmacısı Nasıl Yetiştirilmelidir? 179
61) Neden Hızlandırılmış Değerlendirme Usulü Sanki Negatif Bir Anlam İfade Ediyormuş Hissi Vermektedir? Hızlandırılmış Değerlendirme Bir Önceliklendirme Usulü müdür? 181
62) Statü Belirleme Mülakatına İlişkin Statü Değerlendirmesi Önemi Nedir, Niçin ve Nasıl Yapılır? 183
63) Statü Belirleme Sürecinde Karar Yazım Aşamaları Nelerdir? 185
64) YUKK Çerçevesindeki Karar Türleri Nelerdir? 198
65) İnanılır Bulunmayan Dosya Sahiplerinin Neden Devam Eden Statü Belirleme İşlem Adımlarına Geçilmez? 199
66) Statü Kararı Yazmak İstiyorum Ancak Yazamıyorum Ne Yapmalıyım? 200
67) Bir Statü Belirleme Kararı Ne Kadar Sürede Yazılmalıdır? Mülakat ve Karar Stratejisi Oluşturmak İstiyorum Nasıl Bir Yol İzleyebilirim? 205
68) Çok karar mı Yazmak Önemlidir Nitelikli Karar mı Yazmak Önemlidir? 208
69) Hariçte Bırakma Kararı Neden En Zor Karar Türüdür? 209
70) Hariçte Bırakma Prosedüründe Nelere Dikkat Etmem Gerekmektedir, Neler Yapılabilir? 212
71) Çocuk Başvuru Sahipleri Hariçte Bırakılabilir mi? 213
72) UNRWA Kimliğine Sahip Olan Bir Kişi Doğrudan Hariçte Bırakılabilir mi? 214
73) Uluslararası Koruma Statüsünün Sona Ermesi ve İptali Kararlarının Kriterleri Nelerdir? 216
74) Uluslararası Koruma Başvurusunun Geri Çekilmesi ile Geri Çekilmiş Sayılmasının Arasındaki Fark Nelerdir? 218
75) Başvuru Sahiplerinin İdari Gözetimi Hangi Durumlarda Söz Konusu Olur? 219
76) Bir Dosyada Yabancının Güvenli Üçüncü Ülkeden Geldiğine Dair Karar Verilirken Nelere Dikkat Edilmelidir? Türkiye’nin Güvenli Ülkeler Listesi Var mıdır? 221
77) Bir Dosyada Yabancının İlk İltica Ülkesinden Geldiğine Dair Karar Verilirken Nelere Dikkat Edilmelidir? 224
78) Bir Statü Kararı Nasıl İncelenmelidir? 225
79) Başvuru/Statü Sahibi, Kendisi Hakkında Alınan Statü Kararlarına İlişkin İtiraz Hakkı Var mıdır? 228
80) Uluslararası Koruma Kapsamındaki İtiraz/Yargı Mekanizmaları ve Buralara Başvuru İçin Süreler Nelerdir? 229
81) İdari İtiraz Mekanizması Olarak Uluslararası Koruma Değerlendirme Komisyonu’nun Önemi Nedir? 230
82) Koruma Masaları Niçin Kurulmuştur? 232
83) Yeniden Yerleştirme Kapsamında Üçüncü Ülkeye Yerleştirme Ne Demektedir? 233
84) BMMYK’nın Uluslararası Koruma Sürecindeki Rolü Nedir? 235
85) GİGM’in Uluslararası Koruma Alanındaki Paydaşları Kimlerdir? 238
86) Karar Merkezleri Ne Amaçla Ne Zaman ve Nasıl Kurulmuştur? 241
87) Karar Merkezleri’nin İş Akışı ve Çalışma İlkeleri Var Mıdır – Varsa Hangi İlkeler Esas Alınarak Kurulmuştur? 249
88) Karar Merkezleri “Başarılı Bir Göç Yönetim Modeli” midir? 253
89) Uluslararası Koruma Gezici (Mobil) Karar Ekipleri Projesi Ne Amaçla Ne Zaman ve Nasıl Oluşturulmuştur? 261
90) Branş Bazında Ortak Komisyon Kararı Yöntemi Ne Demektir, Nasıl Ortaya Çıkmıştır? 264
91) Uluslararası Koruma Alanında Tecrübemi Artırmak İstiyorum Neler Yapmalıyım? 269
92) Kendimi Uluslararası Koruma Alanında Tam Olarak Ne Zaman Yetişmiş Sayabilirim? 273
93) Uluslararası Koruma Alanında Yetiştirilecek Vaka Çalışanları Nasıl Bir Eğitim Sürecinden Geçirilmelidir? 274
94) Uluslararası Koruma veya Mülteci Hukuku Alanında Eğitici Olacak Kişilerde Ne Tür Özellikler Bulunmalıdır? 277
95) Uluslararası Koruma Alanındaki Vaka Çalışanları İçin Ülke Uzmanlığı Olmalı mıdır Olmalı ise Nasıl Olmalıdır? 280
96) Türkiye Genelindeki Statü Belirleme İşlemlerinde Kalite ve Standardizasyon Çalışmalarında Nelere Dikkat Edilmelidir? 282
97) Bir Vaka Çalışanının Performans Değerlendirmesinde Nelere Dikkat Edilmelidir? 286
98) 2020-2021 İtibariyle Türkiye’deki Uluslararası Koruma Kapsamında Yer Alan Yabancıların İstatistiksel Verileri Nasıldır? Nasıl Yorumlanabilir? 289
99) Türk İltica Ekolü Nasıl Geliştirilebilir? 294
100) Türk Uluslararası Koruma Sistemi’nin Gelişimine Yönelik Bir Öneri: Türk İltica Akademisi 298
SONSÖZ 301
KAYNAKÇA 303
