5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanununda İddianamenin İadesi

Av. Oya AKBULUT ÖZEN

İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER . V

KISALTMALAR  XI

GİRİŞ . 1

BİRİNCİ BÖLÜM

CEZA MUHAKEMESİNDE SORUŞTURMA EVRESİ

Soruşturma Evresi Kavramı 5

Soruşturma Evresinin Özellikleri 7

Genel Olarak 7

Hazırlayıcılık İşlevi . 7

Ayıklayıcılık İşlevi 8

Gizlilik İlkesi . 8

Yazılılık İlkesi . 10

Soruşturmanın Dağınıklığı İlkesi . 11

Kamusallık İlkesi . 12

Kamu Davasının Mecburiliği ile Maslahata Uygunluk İlkesi . 12

Kamu Davasının Mecburiliği İlkesi. 12

Maslahata Uygunluk İlkesi 14

Soruşturma Evresinde Cumhuriyet Savcısının Görevleri . 16

Genel Olarak 16

Araştırma Görevi . 18

Soruşturma Yapma Görevi 20 VI

Kamu Davasını Açma Görevi 22

Cezaları Yerine Getirme Görevi 23

Koruma Tedbirlerine Başvurma Görevi 24

Kanun Yollarına Başvurma Görevi . 25

Kanunlarla Verilen Diğer Görevleri Yapma Görevi 26

Soruşturma Evresinin Son Bulması. 27

Genel Olarak 27

Kamu Davasını Açmada Takdir Yetkisinin Kullanılması . 29

Genel Olarak 29

Cezayı Kaldıran Şahsi Sebep Olarak Etkin Pişmanlık Hükümlerinin Uygulanmasını Gerektiren Koşullar veya Şahsi Cezasızlık Sebebinin Varlığı Hali . 30

b.1. Genel Olarak  30

b.2. Cezayı Kaldıran Şahsi Sebep Olarak Etkin Pişmanlık . 31

b.3. Şahsi Cezasızlık Sebebi . 32

b.4. Denetimi . 33

Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Kararı Verilmesi 34

c.1. Genel Olarak  34

c.2. Koşulları . 36

c.3. Denetimi . 37

Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar Verilmesi 38

Koşulları 38

Denetimi 39

Aynı Fiilden Dolayı Soruşturma ve Dava Açılması 41

Önödeme ve Uzlaştırma Usulünün Uygulanması 43

Genel Olarak 43

Önödeme . 43

Uzlaştırma 46

Seri Muhakeme Usulünün Uygulanması . 50

Genel Olarak 50

Usulü . 52 VII

Kamu Davasının Açılması . 54

İKİNCİ BÖLÜM

İDDİANAME VE İDDİANAMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ

İddianame 57

İddianamenin Tanımı . 57

İddianamenin İçeriği ve Unsurları . 59

Genel Olarak 59

Delillerin Yeterli Şüphe Oluşturması 61

Görevli ve Yetkili Mahkemeye Hitaben Düzenlenmesi 64

Şüphelinin Kimliğinin Gösterilmesi 66

Şüphelinin Müdafiinin Gösterilmesi 68

Maktul, Mağdur veya Suçtan Zarar Görenin Kimliğinin Gösterilmesi . 70

Mağdur veya Suçtan Zarar Görenin Vekili veya Kanuni Temsilcisinin Gösterilmesi 71

Açıklanmasında Sakınca Bulunmaması Halinde İhbarda Bulunan Kişinin Kimliğinin Gösterilmesi . 72

Şikâyette Bulunan Kişinin Kimliğinin Gösterilmesi 73

Şikâyetin Yapıldığı Tarihin Gösterilmesi. 74

Yüklenen Suç ve Uygulanması Gereken Kanun Maddelerinin Gösterilmesi . 74

Yüklenen Suçun İşlendiği Yer, Tarih ve Zaman Diliminin Gösterilmesi . 78

Suçun Delillerinin Gösterilmesi . 80

Şüphelinin Tutukluluk Durumu, Gözaltı ve Tutuklama Tarihleri ile Bunların Sürelerinin Gösterilmesi 82

Suçu Oluşturan Olayların Mevcut Delillerle İlişkilendirilerek Açıklanması . 86

Şüphelinin Lehine Olan Hususların da İleri Sürülmesi . 88 VIII

Suça Dair Hükmedilmesi İstenen Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin Belirtilmesi 90

İddianame Yerine Geçen Belgeler . 91

İddianamenin Değerlendirilme Süreci . 95

İddianameyi İncelemeye Yetkili Makam . 95

İddianamenin Unsurları Bakımından Değerlendirilmesi . 96

Değerlendirmenin Yapılacağı Süre 98

Genel Olarak 98

Sürenin Hukuki Niteliği 98

Sürenin Ne Zaman Başlayacağı Sorunu 101

c.1. Genel Olarak  101

c.2. Yargıtay Kararlarındaki Durum . 102

Sürenin Geçirilmiş Olmasının Sonucu 106

İddianamenin Değerlendirilmesi Sonucu . 107

İddianamenin Kabulü ve Kovuşturma Evresi . 109

İddianamenin Kabulü Kararı . 109

Kovuşturma Evresi 111

Kovuşturma Evresi Kavramı . 111

Duruşma Hazırlığı Safhası 114

Duruşma Safhası ve Delillerin Tartışılması . 116

Duruşmanın Sona Ermesi ve Hüküm 117

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İDDİANAMENİN İADESİ

İddianamenin İadesinin Türk Ceza Hukukundaki Tarihi Gelişimi 119

Genel Olarak 119

1412 Sayılı Ceza Muhakemesi Usulü Kanunu Dönemi 119

1985 Tarihli Ceza Muhakemesi Usulü Kanunu Değişikliği Öncesi Dönem . 119 IX

1985 Tarihli Ceza Muhakemesi Usulü Kanunu Değişikliği Sonrası Dönem 121

5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu Dönemi . 123

2005 Tarihli Ceza Muhakemesi Kanunu Değişikliği Öncesi Dönem . 123

2005 Tarihli Ceza Muhakemesi Kanunu Değişikliği Sonrası Dönem . 126

2019 Tarihli Ceza Muhakemesi Kanunu Değişikliği Sonrası Dönem . 129

İddianamenin İadesinin Amacı 132

İddianamenin İadesi Kararını Vermeye Yetkili Makam . 133

İddianamenin İadesi Aşamasının “Ara Muhakeme” Evresi Olup Olmadığı 136

İddianamenin İadesi Nedenleri 137

Genel Olarak 137

İddianamenin CMK’nın 170. Maddesine Aykırı Olarak Düzenlenmesi . 139

Yeterli Şüphe Olmadan İddianame Düzenlenmesi 139

Görevli ve Yetkili Olmayan Mahkemeye Hitaben İddianame Düzenlenmesi 141

İddianamede Gösterilmesi Gereken Kimlik Bilgilerinin Gösterilmemesi 144

İddianamede Gösterilmesi Gereken Tarih ve Yer Bilgilerinin Gösterilmemesi 148

Yüklenen Suç, Uygulanması Gereken Kanun Maddeleri ve Hükmedilmesi İstenen Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İddianamede Gösterilmemesi 149

Suçun Delillerinin Gösterilmemesi ve Olayların Mevcut Delillerle İlişkilendirilmemesi . 155

Şüphelinin Lehine Olan Hususların İleri Sürülmemesi . 159

Suçun Sübutuna Doğrudan Etki Edecek Mevcut Bir Delil Toplanmadan İddianame Düzenlenmesi 161

Maddenin Tarihsel Süreci 161 X

Suçun Sübutuna Doğrudan Etki Edecek Mevcut Bir Delil Kavramı . 162

Yargıtay Kararlarındaki Durum . 164

Önödemeye, Uzlaştırmaya ya da Seri Muhakeme Usulüne Tabi Olan İşlerde Bu Usuller Uygulanmaksızın İddianame Düzenlenmesi . 171

Maddenin Tarihsel Süreci 171

Genel Olarak . 172

Yargıtay Kararlarındaki Durum . 174

Soruşturma veya Kovuşturma Yapılması İzne veya Talebe Bağlı Olan Suçlarda İzin Alınmaksızın veya Talep Olmaksızın İddianame Düzenlenmesi . 177

Muhakeme Şartlarından Olan İzin ve Talep Kavramları . 177

İzin veya Talebin Eksikliğinin İddianamenin İadesi Sebebi Olması 180

İddianamede Cumhuriyet Savcısının İmzasının Olmaması . 183

İddianamenin İade Edilemeyeceği Haller 186

Suçun Hukuki Nitelendirilmesi Sebebiyle İddianamenin İade Edilememesi . 186

15 Günlük Sürenin Geçmiş Olması Sebebiyle İddianamenin İade Edilememesi . 188

İlk İade Kararında Belirtilmeyen Sebeplere Dayanılarak Yeniden İddianamenin İade Edilememesi 190

Kanunda Sınırlı Sayıdaki Sebepler Dışında Bir Sebep ile İddianamenin İade Edilememesi 193

İddianamenin İadesi Kararına Karşı Başvurulabilecek Kanun Yolu 196

Genel Olarak 196

İddianamenin İadesi Kararına Karşı İtiraz Kanun Yoluna Başvurulması . 197

İddianamenin İadesi Kararına İtirazın Reddi Kararına Karşı Kanun Yararına Bozma Yoluna Başvurulması 199

SONUÇ  201

KAYNAKÇA . 207