Adli Arama ve Önleme Araması Arasındaki Farklılıkların Hukuksal Boyutları

Av. Arb. Emrullah ÖZEL

İÇİNDEKİLER

Sayfa

ÖNSÖZ . 7

KISALTMALAR . 15

GİRİŞ 17

ARAMA, ARAMA TÜRLERİ VE ARAMANIN KOŞULLARI 21

1.1. Arama Kavramı  21

1.2. Aramaya İlişkin İlkeler . 24

1.2.1. Hukuk Devleti . 24

1.2.2. İnsan Onurunun Dokunulmazlığı 26

1.2.3. Dürüst İşlem İlkesi  27

1.2.4. Orantılılık  28

1.2.5. Maddi Gerçeğin Araştırılması  30

1.3. Arama Türleri . 32

1.3.1. Adli Arama . 33

1.3.1.1. Genel Olarak  33

1.3.1.2. Adli Aramanın Hukuki Niteliği . 35

1.3.1.3. Adli Aramada Koruma Tedbiri Açısından Şüphe . 37

1.3.1.4. Adli Aramaya Maruz Kalacak Kişiler . 43

1.3.1.4.1. Şüpheli ve Sanık  44

1.3.1.4.2. Adli Aramanın Özellik Gösterdiği Kişiler  44

1.3.1.4.2.1. Cumhurbaşkanı  45

1.3.1.4.2.2. Diplomatik Dokunulmazlığı Olanlar . 46

1.3.1.4.2.3. Yasama Dokunulmazlığına Sahip Olanlar . 48

1.3.1.4.2.4. Avukatlar . 49

1.3.1.4.2.5. Yargı Mensupları . 50

1.3.1.5. Adli Aramanın Gerçekleşeceği Yer . 50

1.3.1.5.1. Kişinin Üstü  50

1.3.1.5.2. Kişinin Eşyası  51

1.3.1.5.3. Kişinin Konutu ve İşyeri . 52

1.3.1.5.4. Bilgisayar, Bilgisayar Kütüklerinde ve Programlarında Arama  53

1.3.1.6. Adli Aramanın Zamanı  55

1.3.1.7. Adli Arama Kararı . 56

1.3.1.8. Adli Aramanın Gerçekleştirilmesi . 59

1.3.1.9. Adli Aramada Bulunacak Kişiler . 60

1.3.1.10. Adli Arama Tutanağı . 64

1.3.1.11. Adli Arama Sonucunda Elde Edilen Delillere İlişkin Yapılması Gerekenler  65

1.3.1.11.1. Müsadere  66

1.3.1.11.2. İade . 66

1.3.1.11.3. Dosyada Delil Olarak Muhafaza Altına Alınması  67

1.3.2. Önleme Araması . 68

1.3.2.1. Genel Olarak  68

1.3.2.2. Önleme Aramasının Hukuki Niteliği . 73

1.3.2.3. Önleme Aramasının Sebebi . 77

1.3.2.4. Önleme Aramasının Yapılacağı Yerler  79

1.3.2.5. Önleme Araması Kararı ve Emri . 82

1.3.2.6. Önleme Aramasının Zamanı  85

1.3.2.7. Önleme Aramasının Gerçekleştirilmesi . 85

1.3.2.8. Önleme Aramasının Sona Ermesi  86

1.3.2.9. Önleme Araması Sayılmayan Haller: Denetim, Durdurma ve Kimlik Sorma . 89

1.3.2.9.1. İdari Denetim. 89

1.3.2.9.2. Durdurma  92

1.3.2.9.3. Kimlik Sorma  95

ADLİ ARAMA VE ÖNLEME ARAMASI ARASINDAKİ FARKLILIKLAR VE HUKUKİ DEĞERLENDİRMELER . 97

2.1. Adli Arama ve Önleme Arama Arasındaki Farklılıklara İlişkin Hukuki Değerlendirmeler  97

2.1.1. Arama Kararını Verecek Kişi ve Merciilere İlişkin Farklılıklar  97

2.1.1.1. Adli Arama Yapılmasına Karar Verecek Merciler  97

2.1.1.2. Önleme Araması Yapılmasına Karar Verecek Merciler . 99

2.1.1.3. Değerlendirme 100

2.1.2. Adli Arama ve Önleme Aramasının Yapılma Zamanı  102

2.1.2.1. Adli Aramanın Yapılma Zamanı . 102

2.1.2.2. Önleme Aramasının Yapılma Zamanı . 104

2.1.2.3. Değerlendirme 104

2.1.3. Adli Arama ve Önleme Arama Yapılmasına Karar Verilebilmesi için Gerekli Olan Şüphe Derecesi  105

2.1.3.1. Adli Arama Yapılmasına Karar Verilebilmesi İçin Gerekli Olan Şüphe Derecesi . 105

2.1.3.2. Önleme Araması Yapılmasına Karar Verilebilmesi İçin Gerekli Olan Şüphe Derecesi . 106

2.1.3.3. Değerlendirme 107

2.1.4. Adli Arama ve Önleme Araması Sırasında Elde Edilen Deliller ve Bu Delillerin Hukuka Uygun Olup Olmadığı Sorunu  111

2.1.4.1. Adli Aramada Elde Edilen Deliller  111

2.1.4.2. Önleme Aramasında Elde Edilen Deliller  112

2.1.4.3. Değerlendirme 115

2.1.5. Aramanın Yapılacağı Yere İlişkin Farklılıklar . 118

2.1.5.1. Adli Aramanın Yapılacağı Yerler  118

2.1.5.2. Önleme Aramasının Yapılacağı Yerler  119

2.1.5.3. Değerlendirme 119

2.2. Hukuka Aykırı Aramanın Sonuçları . 120

2.2.1. Deliller Bakımından Değerlendirme . 120

2.2.1.1. Hukuka Aykırı Delil ve Hukuka Aykırı Delillerin Uzak Etkisi Kavramı . 120

2.2.2. Hukuka Aykırı Delillerin Kullanılması ve Değerlendirilmesi Yasağı . 127

2.2.2.1. Mutlak Kabul Yaklaşımı  134

2.2.2.2. Mutlak Değerlendirme Yasağı . 135

2.2.2.3. Nispi Değerlendirme Yasağı  137

2.2.2.4. Arama Tedbirleri Açısından Delillerin Hukuka Aykırı Kullanılması  138

2.2.3. Maddi Hukuk Bakımından Değerlendirme. 148

2.2.3.1. Ceza Hukuku  148

2.2.3.2. Disiplin Hukuku . 151

2.2.3.3. Tazminat Sorumluluğu. 155

SONUÇ . 157

KAYNAKÇA . 167