Adli - Önleme Arama ve Elkoyma

Hüsnü ALDEMİR ( Yargıtay Cumhuriyet Savcısı )

 

İÇİNDEKİLER

BASIYA ÖNSÖZ 7

BASIYA ÖNSÖZ 9

BASIYA ÖNSÖZ 11

BASIYA ÖNSÖZ 13

ÖNSÖZ. 15

İÇİNDEKİLER  17

1. ADLİ VE ÖNLEME ARAMA

(m. 117-122)

– A – GENEL BİLGİ  26

– B – ADLİ ARAMA . 37

Hukuki Dayanak, Tanım ve Amacı 37

Adli Aramaya Maruz Kalacak Kişiler. 38

Adli Aramanın Şartları 41

d- Adli Aramalarda Karar ve Emir Verme Yetkisi 50

Adli Arama Talebi ve Arama Kararı 102

Karar veya Emir Alınmadan Yapılacak Adli Aramalar. 116

Yakalanan Kişinin Kaba Üst Araması 120

Gözaltına Alınan Kişinin Nezarethaneye Konmadan Önce Üst

Araması  126

Kaçakçılık Suçlarında Arama 128

Hukuka Uygunluk Hallerinde Arama 129

Kanununun Hükmünü Yerine Getirme . 131

Yetkili Merciin Emrini Yerine Getirme 131

III. Meşru Savunma ve Zorunluluk Hali 132

(a) Meşru Savunma:. 132

(b) Zorunluluk Hali . 135

Hakkın Kullanılması: . 137

Mağdurun Rızası. 138

Suçüstü Hallerinde Arama 141

VII. Kapalı Yerlerden Gelen Yardım Çağrılarına Cevap Verme  162

 

18 İçindekiler

Olay Yeri İncelemesi. 163

Adli Aramanın Zamanı 167

Arama Kararının Süresi 167

Gündüz Vakti Arama 168

Gece Vakti Arama 171

Adli Aramada Hazır Bulunabilecekler. 175

Hakim veya Cumhuriyet Savcısı . 177

Yerin Sahibi veya Eşyasının Zilyedi ile Avukatı . 180

Arama Tanıkları 182

Genel Olarak. 182

Arama Tanığı Olabilecek Kişiler 186

(a) Yer Sahibinin veya Eşyanın Zilyedinin Temsilcisi. 186

(b) Yer Sahibinin veya Eşyanın Zilyedinin Hısımları  187

(c) Yer Sahibi veya Eşyanın Zilyedi İle Birlikte Oturmakta

Olan Kişi  187

(d) Yer Sahibinin veya Eşyanın Zilyedinin Komşusu 188

(e) Arama Yerindeki İhtiyar Heyeti Üyeleri  188

Arama Tanıklarının Hazır Edilmemesinin Hukuki Sonuçları 189

Adli Aramanın Yerine Getirilmesi. 205

Arama Öncesi Hazırlık İşlemleri . 205

2- Arama Talebinin İlgili Mercie Sunulması ve Karar Alınması . 207

Aramaya Maruz Kalanların Bilgilendirilmesi ve İlgililerle İletişime

Geçilmesi 209

Adli Aramaların İcrası . 210

Üst ve Eşya Aranmasının İcrası . 211

Araç Aramalarının İcrası . 214

III. Konut, İşyeri ve Eklentilerinde Aramanın Yapılması. 220

Bilgisayarlarda ve Bilgisayar Kütüklerinde Adli Arama . 222

Özellik Arz Eden Hallerde Adli Arama. 239

(a) Cumhurbaşkanı. 239

(b) Milletvekilleri 240

(c) Hakim ve Cumhuriyet savcıları . 241

(d) Vali veya Kaymakamlar ile Kamu Görevlileri  241

(e) Avukatlar ve Avukat Büroları  242

(f) Noter ve Noter Daireleri . 247

(g) Diplomasi Dokunulmazlığı Bulunanlar  248

 

İçindekiler 19

(h) Siyasi Partiler, Sendikalar ve Derneklerde Arama. 249

(i) Askeri Kişiler ve Askeri Mahallerde Adli Arama 250

(j) Vergi Suçlarında Arama  251

Aramanın Sona Ermesi. 257

Aramanın Belgelendirilmesi . 257

Arama Sonrasında Yapılacak Usul İşlemleri 260

(a) Arama Sonunda Talep Halinde Belge Verilmesi 260

(b) Ele Geçirilen Belge ve Kağıtları İnceleme Yetkisi  261

(c) Emir veya Karar Kapsamı Dışında Elde Edilen Bulgular

(Aramada Tesadüfen Elde Edilen Deliler) veya Kişiler

Hakkında Yapılacak İşlemler (CMK. m. 138, Yön. m. 10)  264

– C – ÖNLEME ARAMASI  267

Hukuki Dayanak ve Tanım 267

b- Önleme Aramasının Yapılacağı Yerler  270

Önleme Araması Talebi ve Kararı. 274

Önleme Araması Talebi 274

Hakimden Önleme Araması Talep Edilmesi . 276

Mülki Amir Tarafından Önleme Aramasına Yazılı Verebilmesi. 281

Önleme Aramasına Dair Karar veya Emrin Yerine Getirilmesi . 284

Önleme Aramalarında Elde Edilen Bilgi ve Bulgular ile Yakalanan

Şüpheliler Hakkında Yapılacak İşlemler 291

Yetkili Merciden Önleme Araması Kararı Alınması Gerekmeyen

Haller 293

Denetim, Durdurma ve Kontrol İşlemleri. 295

Denetim Yapılacak Haller . 295

Durdurma ve Kontrol İşlemleri 302

Dernekler, Siyasi Partiler veya Sendikalarda Önleme Araması 314

Havaalanlarında Önleme Araması . 315

Spor Müsabakalarının Yapıldığı Alanlarında Önleme Araması. 323

Ceza İnfaz Kurumlarında Önleme Araması 324

Nezarethanede Önleme Araması. 331

– D – HUKUKA AYKIRI ARAMANIN SONUÇLARI  333

a- Hukuka Aykırı Olarak İcra Edilen Aramanın Suç Oluşturması. 349

Hukuka aykırı olarak Gerçekleştirilen Arama Sonucunda Elde Edilen

Delillerin Ceza Muhakemesinde Kullanılamaması . 357

Hukuka Aykırı Olarak Gerçekleştirilen Aramanın Tazminat

Sorumluluğunu Gerektirmesi. 380

 

20 İçindekiler

 

2. ELKOYMA

(m. 123-134)

 

– A – GENEL BİLGİ .388

– B – MUHAFAZA ALTINA ALMA .393

– C – ELKOYMA 395

Hukuki Dayanak, Tanım ve Amacı 395

Elkoyma İşlemine Maruz Kalan Kişiler 396

Elkoyma Tedbirine Başvurma Şartları 397

Elkoyma Kararına Konu Eşya ve Elkoyma Yasağı 399

Genel Olarak 399

Elkoyma Yasağı. 401

Elkoyma Yasağı Kapsamındaki Eşyalar . 401

Elkonulamayacak Mektuplar, Belgeler . 401

Devlet Sırrı Niteliğine Sahip Belgeler 407

III. Basımevi ve Eklentileri, Basın Araçları İle Basılmış Eserler . 407

Elkoyma Kararı veya Emri Verme Yetkisi 408

Hakim Kararı. 409

Cumhuriyet Savcısı veya Kolluk Amirinin Emri. 411

Elkoyma Talebi ve Elkoyma Kararı . 426

Elkoyma Kararının Yerine Getirilmesinde Dikkat Edilecek Hususlar 427

Elkoyma Kararına İtiraz 428

Elkoymanın Çeşitleri ile İcrası. 429

Basit Elkoyma ve İcrası. 429

Özel Elkoyma Halleri ve İcrası 432

İçeriği Devlet Sırrı Niteliğindeki Belgelerin Mahkemece

İncelenmesi  432

Askeri Mahalde Elkoyma ve İcrası 433

III. Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma ve İcrası 434

(a) Genel Olarak . 434

(b) Uygulama Şartları . 435

(1) Soruşturmaya veya Kovuşturmaya Konu Suçun

Katalog Suçlardan Olması . 435

(2) Kuvvetli Şüphe Sebeplerinin Bulunması 437

(3) Elkonulacak Malvarlığının Şüpheli veya Sanığa Ait

Olması . 438

(4) Suçtan Elde Edilen Değere İlişkin Rapor Alınması . 438

(5) Hakim Kararı Bulunması 439

 

İçindekiler 21

(c) Taşınmaz, Hak ve Alacaklara Elkoyma Kararının İcrası . 441

(1) Taşınmazlara İlişkin Elkoyma Kararının İcrası 441

(2) Kara, Deniz ve Hava Ulaşım Araçlarına Elkoyma

Kararının İcrası  442

(3) Banka veya Diğer Mali Kurumlardaki Her Türlü

Hesaba Elkoyma Kararının İcrası . 443

(4) Şirketteki Ortaklık Paylarına Elkoyma Kararının

İcrası 444

(5) Hak ve Alacaklara Elkoyma Kararının İcrası. 445

(d) Elkoyma Kararına Aykırı Hareket Etmek ve Hukuki

Sonuçları. 446

Postada Elkoyma ve İcrası 450

(a) Genel Olarak. 450

(b) Postada Elkoymanın Şartları. 452

(1) Yeterli Şüphe Sebeplerinin Bulunması  452

(2) Adliyenin Eli Altında Bulunmasının Zorunlu Olması  453

(3) Usulüne Uygun Verilmiş Elkoyma Kararı veya

Emrinin Olması 453

(c) Postada Elkoymanın İcrası  456

V- Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini ve İcrası 459

(a) Genel Olarak. 459

(b) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayinin Şartları . 462

(1) Suçun Bir Şirketin Faaliyeti Çerçevesinde

İşlendiğine Dair Kuvvetli Şüphe Sebeplerinin

Varlığı  462

(2) Maddi Gerçeğin Ortaya Çıkarılması İçin Gerekli

Olması . 463

(3) Soruşturmaya veya Kovuşturmaya Konu Suçun

Katalog Suçlardan Olması . 463

(4) Hakim Kararı veya Mahkeme Kararının Bulunması. 465

(c) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini Kararının İcrası . 465

(d) OHAL Süreci ve Kayyımlık . 467

VI- Bilgisayar Kütüklerindeki Bilgilere Elkoyma ve İcrası 469

VII- Zorlama Amaçlı Elkoyma ve İcrası  469

VIII- Basılmış Eserlere ve Basın Araçlarına Elkoyma  473

(a) Genel Olarak. 473

(b) Basılmış Eserin Tüm Nüshasına Elkonulması

(Toplatılması) Şartları ve İcrası . 474

 

22 İçindekiler

(1) Soruşturma veya Kovuşturmanın Başlamış Olması. 474

(2) Soruşturma veya Kovuşturmaya Konu Suçun

Katalog Suçlarda Olması 475

(3) Hakim Kararı Bulunması 475

IX- Kaçakçılık Suçlarında Elkoyma ve İcrası 478

(a) Genel Olarak . 478

(b) Kaçak Eşya Naklinde Kullanılan Taşıt Dışında Kalan

Kaçak Eşya ile Her Türlü Kap, Ambalaj ve Taşımaya Yarayan

Diğer Araçlara Elkoyma . 478

(c) Kaçak Eşya Naklinde Kullanılan Taşıta Elkoyma 479

X- Bankacılık Suçlarında Elkoyma ve İcrası . 482

XI- Orman Suçlarında Elkoyma ve İcrası  485

(a) Suç Konusu Orman Emvali Hakkında Yapılacak İşlemler  487

(b) Suç Aletleri Hakkında Yapılacak İşlemler  489

(c) Suç Nakil Vasıtaları Hakkında Yapılacak İşlemler  490

(d) Müsadere 492

XII- Uluslararası Adli İşbirliği Çerçevesinde Elkoyma ve İcrası. 493

(a) Genel Olarak . 493

(b) Elkoymanın Amacı  494

(c) Elkoymanın Konusu  494

(d) Elkoymanın Şartları. 495

(e) Elkoyma Kararının İcrası . 496

– D – ELKONULAN EŞYANIN MUHAFAZASI VEYA ELDEN ÇIKARILMASI 498

– E – ELKOYMANIN SONA ERMESİ 500

a- Elkonulan Eşyanın İadesi 500

b- Elkonulan Eşyanın Müsadere Edilmesi. 503

1- Genel Olarak: 503

2- Müsadere Türleri 505

I- Eşya Müsaderesi . 505

(a) Suçla İlgili Eşyanın Müsaderesi 505

(b) Suç Teşkil Eden Eşyanın Müsaderesi. 510

II- Kazanç Müsaderesi . 510

3- Müsadere Kararı Verilmesi Usulü. 513

a- Asıl Ceza Davası ile Birlikte Müsadere Davasının

Açılması. 513

b- Ayrı Müsadere Davasının Açılması 514

c- Duruşma Yapılması Gerektiğine Dair Kural. 515

 

İçindekiler 23

d- Duruşma Yapılması Gerektiğine Dair Kural Duruşma

Yapılmaksızın Müsadere Kararı Verilebilecek İstisnai hal

(CMK m. 259) 518

e- Özellik Arz Eden Durumlarda Müsadere. 519

aa- Kaçakçılık Suçlarında Müsadere 519

bb- Kültür ve Tabiyatı Koruma Kanuna Aykırılık

Suçlarında Müsadere  522

cc- Orman suçlarında müsadere. 523

dd- 6136 sayılı Kanuna aykırılık suçunda müsadere 524

ee- 5729 sayılı Ses ve Gaz Fişeği Atabilen Silahlar

Hakkında Kanun kapsamındaki silahların

müsaderesi 532

– F – HUKUKA AYKIRI ELKOYMANIN SONUÇLARI . 534

a- Genel Olarak  534

b- Hukuka Aykırı Elkoyma Sayılan Haller 534

c- Hukuka Aykırı Elkoymanın Hukuki Sonuçları 536

1- Hukuka Aykırı Elkoyma İşleminin Ceza Usulü Bakımından Hukuki

Sonuçları  536

2- Hukuka Aykırı Elkoyma İşleminin Maddi Ceza Hukuku

Bakımından Hukuki Sonuçları  539

3- Hukuka Aykırı Elkoyma İşleminin Tazminat Hukuku Bakımından

Hukuki Sonuçları  540

I- Genel Olarak. 540

II- Tazminat İsteminin Koşulları  540

(a) Maddi Şartlar 541

(1) Koşulları Oluşmadığı Halde Eşyaya veya Diğer

Malvarlığına Elkonulması  541

(2) Elkonulan Eşyanın veya Diğer Malvarlığı

Değerlerinin Korunması İçin Gerekli Tedbirlerin

Alınmaması . 542

(3) Elkonulan Eşya veya Diğer Malvarlığı Değerlerinin

Amaç Dışı Kullanılması  544

(4) Elkonulan Eşya veya Diğer Malvarlığı Değerlerinin

Zamanında Geri Verilmemesi 545

(b) Usuli Şartlar  547

III- Tazminatın Geri Alınması . 549

KAVRAMLARA GÖRE ARAMA LİSTESİ 551