^{Türk Ceza Adalet Sisteminde}Adli Tıp Uygulamaları

Prof. Dr. Ahmet Nezih KÖK

- Minnesota Protokolü
- İstanbul Protokolü
- Çocuğun Hukuki İstismarı
- Genital Muayene
- Adli Belge İncelemesi
- Ölü Muayenesi
- Olay Yeri İncelemesi
- Çapraz Sorgu

İçindekiler

Önsöz   7

Sunuş   11

Bölüm 1 TIP İLE HUKUKUN KESİŞİM KÜMESİ: ADLİ TIP

1. BİREY/SAĞLIK/TIP        21
2. TOPLUM / TOPLUMSAL DÜZEN / HUKUK           22
3. ADLİ TIP'IN TARİHSEL   24
4. TÜRKİYE'DE ADLİ TIBBIN TARİHÇESİ      27

Bölüm 2 TÜRK CEZA ADALET SİSTEMİ VE ADLİ TIP

1. ADALET KAVRAMI VE TABİİ (DOĞAL) HUKUK/POZİTİF HUKUK AYRIMI    31
2. TÜRK CEZA ADALET SİSTEMİ (TURKISH CRIMINAL JUSTICE SYSTEM)     32
3. TÜRK CEZA ADALET SİSTEMİNDE TEMEL İLKELER

(BASIC PRINCIPLES IN TURKISH CRIMINAL JUSTICE SYSTEM     33

1. Hukuk Devleti Kavramı (The Concept of State of Law)    34
2. Suçta ve Cezada Kanunilik İlkesi (Kanunsuz Suç ve Ceza Olmaz İlkesi)

The Principle of No Punishment Without Law (Nullum Crimen Sine Lege)        34

1. Adalet ve Kanun Önünde Eşitlik İlkesi

(The Principle of Equal Treatment before the Law)       35

1. Ceza Kanunlarını Bilmemek Mazeret Sayılmaz

(Ignorance of the Criminal Law Excuses No One)           36

1. Ceza Sorumluluğunun Şahsiliği İlkesi

(Personality Principle in Penal Responsibility)               36

1. Adil Yargılanma Hakkı (Right to a Fair Trial)                36
2. Suçu Hükmen Sabit Oluncaya Kadar, Kimse Suçlu Sayılamaz

(Masumiyet Karinesi) (Presumption of Innocence)          37

1. Delilden Sanığa İlkesi (From Evidence to Defendant Principle)        37
2. ADLİ TIP NEDİR?           37
3. ADLİ TIP'IN ÇALIŞMA ALANLARI 38

2.5.1. Hâkim Hekimden Ne İster? Ya da Hukuk Tıptan Ne İster?

Hekimin Bilirkişilik Görevleri Nelerdir?        39

1. CEZA YARGILAMASI       40

Bölüm 3 CEZA SORUMLULUĞUNU KALDIRAN VEYA AZALTAN NEDENLER

1. GİRİŞ    45
2. CEZA SORUMLULUĞUNU KALDIRAN VEYA AZALTAN NEDENLER  45
3. Yaş Küçüklüğü            47

3.2.1a. Yaş Tespiti     48

3.2.1b. Çocuk Kavramı ve Yasal Düzenlemeler               49

3.2.1c. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu Madde 31             50

3.2.1 d. Ceza ve Güvenlik Tedbiri 53

3.2.1e. "Çocuğun Hukuki istismarı" Kavramı  54

1. Sağır ve Dilsizlik        54
2. Akıl Hastalığı            55

3.2.3a. Gözlem Altına Alma         57

1. Geçici Nedenler, Alkol ve Uyuşturucu Madde Etkisinde Olma           59

Bölüm 4 KLİNİK ADLİ TIP UYGULAMALARINDA METODOLOIİ

1. GİRİŞ    61
2. SAĞLIK MESLEĞİ MENSUPLARININ İHBAR YÜKÜMLÜLÜĞÜ         62
3. Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirmemesi            63
4. Bulaşıcı Hastalıklarla İlgili İhbar Yükümlülüğü             66
5. Şüpheli Ölümün İhbarı                66
6. KLİNİK ADLİ TIP UYGULAMALARINDA VERİLECEK RAPORLARLA İLGİLİ ÖNCÜLLER          67
7. KLİNİK TIP METODOLOJİSİ VE ADLİ TIP 69

Bölüm 5 KASTEN YARALAMA SUÇLARI VE ADLİ TIP

1. GİRİŞ    75
2. TCK MADDE 86'NIN İNCELENMESİ          76
3. Vücuduna Acı Verme / Sağlığın Bozulması / Algılama Yeteneğinin Bozulması   77
4. Basit Bir Tıbbi Müdahaleyle Giderilebilecek Ölçüde Hafif Olma       78
5. TCK MADDE 87'NİN İNCELENMESİ          80
6. Yaşamı Tehlike Sokan Durum (Hayati Tehlike) Kavramı  81
7. Yüzde Sabit İz / Yüzün Sürekli Değişikliği     82

1. Duyulardan veya Organlardan Birinin İşlevinin Sürekli Zayıflaması /

Duyulardan veya Organlardan Birinin İşlevinin Yitirilmesi              85

1. Gebe Bir Kadında Çocuğun Vaktinden Öncesi Doğması/ Çocuğun Düşmesi              87
2. Vücuttaki Kemik Kırığının veya Çıkığının Hayat Fonksiyonlarına Etkisi         88

5.4. TAKSİRLE YARALAMA     91

Bölüm 6 YARA TÜRLERİ

1. GİRİŞ       93
2. KÜNT TRAVMATİK YARALAR (BLUNT TRAUMA)     93
3. Kızarıklık (Erythema) / Sıyrık (Abrasion) / Peteşi (Petechia)          94
4. Ekimoz (Bruise = Contusion) / Hematom (Haematoma) 94
5. Laserasyon            98
6. Kırıklar (Fractures)                98
7. PENETRAN YARALANMALAR  100
8. Kesici Alet Yaraları                100
9. Kesici-Delici Alet Yaraları (Stab Wounds)           102
10. Delici Alet Yaraları                103
11. Kesici ve Ezici Alet Yaraları  103
12. Ateşli Silah Yaraları               104

6.3.5a. Kısa Namlulu Yivli Silah Yaralanmaları   105

6.3.5b. Av Tüfeği Yaralanmaları          110

1. TERMİK YARALANMALAR        112
2. Hipertermik Yaralanmalar    112

6.4.1a. Sıvı Yanıkları             112

6.4.1b. Alev Yanıkları           113

6.4.1c. Elektrik Yanıkları      116

1. d. Yıldırım Çarpması             117
2. Hipotermik Yaralanmalar     118
3. HİPOKSİK VE ANOKSİK YARALANMALAR (ASFİKSİLER)           119

6.5.1. Mekanik (Dış) Asfiksiler            121

6.5.1a. Bağla Boğma (Ligature Strangulation) 121

6.5.1b. Ası (Hanging)           122

6.5.1c. Elle Boğma (Manual strangulation)       126

1. d. Otoerotik Asfiksi (Autoerotic Asphyxia =Sexual Asphyxia)        128

6.5.1e. Yabancı Cisim Aspirasyonu (Foreign Body Aspiration = Choking By

Foreign Body İmpaction)         128

6.5.1f. Suda Boğulma (Drovvning)          129

6.5.2. İç Asfiksiler    133

6.5.2a. Karbon Monoksit (CO) Zehirlenmesi            133

Bölüm 7 İŞKENCE

1. GİRİŞ      135
2. İSTANBUL PROTOKOLÜ   137
3. İŞKENCE OLGULARINDA HEKİMİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ             138
4. İşkence ve Hekimin Negatif Yükümlülükleri              138
5. İşkence ve Hekimin Pozitif Yükümlülükleri               139
6. İŞKENCE İDDİALARININ FİZİKSEL DEĞERLENDİRİLMESİ VE RAPORLANDIRILMASI           139
7. İşkence Mağdurlarının Fiziksel Değerlendirilmesi     140
8. İşkence İddialarının Raporlandırılması    142
9. GÖZALTI MUAYENELERİ   143

Bölüm 8 CİNSEL DOKUNULMAZLIĞA KARŞI SUÇLAR

1. GİRİŞ      145
2. CİNSEL SALDIRI SUÇLARINDA HEKİM VE GENİTAL MUAYENE 146
3. RUH SAĞLIĞININ BOZULMASI KAVRAMI       154

Bölüm 9 ÖLÜM

1. GİRİŞ      159
2. ÖLÜMÜN TANIMI / ÖLÜMÜN TANISI                159
3. ÖLÜM SINIFLAMASI            160
4. Adliyeyi İlgilendirmeyen Ölümler (Doğal Nedenlerden Kaynaklanan Ölümler).... 160
5. Adliyeyi İlgilendiren Ölümler     162

9.3.2a. Zorlamalı Ölümler        162

9.3.2b. Şüpheli Ölümler           162

Bölüm 10 OLAY YERİ İNCELEMESİ (CRIME SCENE INVESTIGAT10N=CSI)

1. GİRİŞ      165
2. ÖLÜM OLGUSUNDA OLAY YERİ İNCELESİ VE ADLİ TIP UZMANI/HEKİM... 167
3. KRİMİNALİSTİK VE ADLİ BİLİMLER  169
4. Adli Diş Hekimliği (Forensic Odontology / Forensic Dentistry)   171
5. Adli Balistik (Forensic Ballistic) 172
6. Parmak İzi İncelemesi (Fingerprint)          173
7. Adli Belge İncelemesi (Forensic Document Examination)        175
8. Adli Entomoloji (Forensic Entomology)     178
9. Yangın Yeri İncelemesi           178
10. Adli Biyoloji (Forensic Biology) 179

10.3.7a. Taze Kan ve Kan Lekeleri         180

10.3.7b. Kan Grubu ve Alt Gruplarına Göre Babalık/Analık Tayini          182

10.3.7c. Semen (Meni) İncelemesi          183

10.3.7d. Tükürük İncelemesi   184

10.3.7e. Kıl İncelemesi            184

10.3.7f. DNA İncelemesi          185

1. TIBBİ MÜDAHALE YOLUYLA DELİL ELDE ETME          186
2. Genel Olarak Tıbbi Müdahale  187
3. Şüpheli veya Sanığın Dış Beden Muayenesi          191
4. Şüpheli veya Sanığın İç Beden Muayenesi            192

Bölüm 11 ALKOL VE ADLİ TIP

1. GİRİŞ      197
2. Metil Alkol (Metanol) (CH₃ OH)  197
3. Etil Alkol (Etanol) (C₂H₅ OH)     198

11.1,2a. Etil Alkol Alımı ile ilgili Medikolegal Sorunlar              200

Bölüm 12 ADLİ ÖLÜ MUAYENESİ

1. GİRİŞ      207
2. TIBBİ KİMLİĞİN BELİRLENMESİ       208
3. FELAKET KURBANLARININ KİMLİKLENDİRİLMESİ

(DISASTER VICTIM IDENTIFICATION = DVI)   210

1. ÖLÜM ZAMANININ BELİRLENMESİNE AİT BULGULAR         213
2. Agoni Dönemi         213
3. Ölümün Erken Bulguları          213
4. Ölümün Geç Bulguları             214

12.4.3a. Ölü Soğuması             214

12.4.3b. Ölü Lekeleri (Livor Mortis)          215

12.4.3c. Ölü Katılığı (Rigor Mortis)           217

12.4.3d. Ölü Çürümesi (Putrefaction)        218

12.4.3d1. Çürümenin Olmadığı Durumlar 220

12.4.3d1 a. Mumyalaşma (Mummification)                      220

12.4.3d1b. Sabunlaşma (Adipocere, Saponification)   220

12.4.3d1c. Maserasyon = Salamurlaşma (Maceration)  221

12.4.3d1d. Donma               221

1. ÖLÜM NEDENİNE İLİŞKİN BULGULAR  221
2. ÖLÜM NEDENİNİN BELİRLENMESİ        221
3. OTOPSİ   222
4. Genel Bilgi              222
5. Otopsi Çeşitleri        223
6. Adli Otopsinin Amaçları          223
7. ADLİ OTOPSİ (FORENSIC AUTOPSY)   224
8. MİNNESOTA PROTOKOLÜ     228
9. YENİDOĞAN ÖLÜMLERİNDE ÖLÜ MUAYENESİ VE OTOPSİ               228
10. ZEHİRLENME ŞÜPHESİ ÜZERİNE YAPILACAK İŞLEM         233
11. ÖLÜ MUAYENESİ VE OTOPSİ ZAPTININ TUTULMASI          234
12. NEGATİF OTOPSİ   235

Bölüm 13 TÜRKİYE’DE ADLİ HEKİMLİK HİZMETLERİNİN YERİNE GETİRİLMESİ

13.1. GİRİŞ             237

1. Sağlık Bakanlığı       237
2. Adalet Bakanlığı Adli Tıp Kurumu           238
3. Üniversiteler            243

Bölüm 14 TÜRK CEZA ADALET SİSTEMİNDE BİLİRKİŞİLİK

1. BİLİRKİŞİ            245
2. UZMAN GÖRÜŞÜ            248
3. ÇAPRAZ SORGU (CROSS-EXAMINATION)         249

14.3.1. Çapraz Sorgunun Adli Tıp Uygulamalarında Önemi     252

Bölüm 15 TÜRK CEZA ADALET SİSTEMİNDE ÖZEL MADDELER VE ADLİ TIP

1. ANAYASA MADDE 104 VE ADLİ TIP       255
2. CEZA VE GÜVENLİK TEDBİRLERİNİN İNFAZI HAKKINDA KANUN VE

ADLİ TIP              256

1. ORGAN VE DOKU ALINMASI, SAKLANMASI, AŞILANMASI VE

NAKLİ HAKKINDA KANUN VE ADLİ TIP 257

Son Söz               259

Kaynakça            261

Kavramlar Dizini                269

Kitaptaki Resimler            273