İcra Ve İflas Hukukunda İhtiyati Haciz

Av. Arb. Ali Kayhan ÜRÜN

 

İÇİNDEKİLER

SUNUŞ.5

ÖNSÖZ7

İÇİNDEKİLER.9

ÖZET.21

ABSTRACT23

KISALTMALAR DİZİNİ25

GİRİŞ.29

BÖLÜM

GENEL OLARAK GEÇİCİ HUKUKİ KORUMA

1.1. Geçici Hukuki Koruma Kavramı, Geçici Hukuki

Korumanın Tanımı, Önemi ve Temel Özellikleri 33

1.1.1. Geçici Hukuki Koruma Kavramı33

1.1.2. Geçici Hukuki Korumanın Tanımı.33

1.1.3. Geçici Hukuki Korumanın Önemi36

1.1.4. Geçici Hukuki Korumanın Temel Özellikleri 41

1.1.4.1. İki Tarafça Talep Edilebilmesi.41

1.1.4.2. Geçici Nitelikte Olması42

1.1.4.3. Bağlayıcı Nitelikte Olması.42

1.1.4.4. Basit Yargılama Usulünün Uygulanması.43

1.1.4.5. İspat Ölçüsünün Düşürülmesi (Yaklaşık İspat) .43

1.1.4.6. Hukuki Dinlenilme Hakkının Ertelenmesi.44

1.2. Geçici Hukuki Korumanın Kesin Hukuki Koruma ile

Karşılaştırılması 45

BÖLÜM

GENEL OLARAK İHTİYATİ HACİZ KAVRAMI, İHTİYATİ

HACZİN TANIMI, DİĞER KURUMLARLA

KARŞILAŞTIRILMASI VE MUKAYESELİ HUKUKTA

İHTİYATİ HACİZ

2.1. İhtiyati Haciz Kavramı, İhtiyati Haczin Tanımı, Amacı ve

Hukuki Niteliği 47

2.1.1. İhtiyati Haciz Kavramı. 47

2.1.2. İhtiyati Haczin Tanımı 48

2.1.3. İhtiyati Haczin Amacı  51

2.1.4. İhtiyati Haczin Hukuki Niteliği 53

2.2. İhtiyati Haczin Diğer Hacizler ve Geçici Hukuki Koruma

Önlemleri ile Karşılaştırılması. 54

2.2.1. Kesin Haciz ile Karşılaştırılması 54

2.2.2. Tamamlama Haczi ile Karşılaştırılması . 55

2.2.3. Geçici Haciz ile Karşılaştırılması. 55

2.2.4. İlave Haciz ile Karşılaştırılması . 57

2.2.5. Delil Tespiti ile Karşılaştırılması . 57

2.2.6. İhtiyati Tedbir ile Karşılaştırılması  61

2.2.6.1. Genel Olarak 61

2.2.6.2. İhtiyati Tedbir Kavramı, Amacı, Uygulama Alanı 64

2.2.6.2.1. İhtiyati Tedbir Kavramı  64

2.2.6.2.2. İhtiyati Tedbirin Amacı. 65

2.2.6.2.3. İhtiyati Tedbirin Uygulama Alanı. 68

2.2.6.3. İhtiyati Tedbir ile İhtiyati Haczin Ortak Özellikleri 69

2.2.6.4. İhtiyati Tedbir ile İhtiyati Haczin Farkları. 71

2.2.6.4.1. Amaçları ve Konuları Açısından. 71

2.2.6.4.2. Sebepleri ve Şartları Açısından. 73

2.2.6.4.3. Yetkili Mahkemenin Belirlenmesi Açısından. 73

2.2.6.4.4. Yargılama Usulü ve Tamamlayan İşlemler

Açısından .74

2.2.6.4.5. İtiraz ve Tedbirin Hükümsüz Kalması

Açısından .75

2.2.6.4.6. Kararın İcrası ve Sonuçları Açısından .76

2.3. Mukayeseli Hukukta İhtiyati Haciz.79

2.3.1. İsviçre Hukukunda80

2.3.2. Alman Hukukunda82

2.3.3. Avusturya Hukukunda85

2.3.4. Fransız Hukukunda.86

2.3.5. İngiliz Hukukunda 87

2.3.6. Amerika Birleşik Devletleri Hukukunda88

2.3.7. İtalyan Hukukunda .90

2.3.8. İspanyol Hukukunda.90

BÖLÜM

İHTİYATİ HACZİN ŞARTLARI, İHTİYATİ HACİZ

SEBEPLERİ YARGILAMASI, KARARI VE NETİCELERİ

3.1. İhtiyati Haczin Şartları.93

3.1.1. İhtiyati Haczin Konusunu Oluşturan Bir Alacak

Bulunmalı ve Bu Alacak Para Alacağı Olmalıdır93

3.1.1.1. Genel Olarak 93

3.1.1.2. Teminat Alacakları Hakkında İhtiyati Haciz

İstenip İstenemeyeceği Sorunu .95

3.1.2. Alacak Rehinle Temin Edilmemiş Olmalıdır.100

3.1.2.1. Genel Olarak .100

3.1.2.2. Rehin Alacağın Tamamını Karşılamalıdır103

3.1.2.3. Alacağın Rehinle Temin Edilmiş Olmasına

Rağmen İhtiyati Haciz İstenebilecek Haller .104

3.2. İhtiyati Haciz Sebepleri  109

3.2.1. Muaccel (Vadesi Gelmiş) Alacaklarda İhtiyati Haciz 109

3.2.1.1. Muacceliyet, Vade Kavramları ve Alacağın

Muaccel Olması 110

3.2.1.2. Koşul ve Vade Kavramları . 111

3.2.1.3. Koşula Bağlı Alacaklar Hakkında İhtiyati Haciz

İstenip İstenemeyeceği Sorunu . 111

3.2.1.4. (Muaccel) Vadesi Gelmiş Alacaklarda Başkaca

Şart Aranmaz  114

3.2.2. Müeccel (Vadesi Gelmemiş) Alacaklarda İhtiyati

Haciz  123

3.2.2.1. Genel Olarak. 123

3.2.2.2. (Vadesi Gelmemiş) Müeccel Bir Alacağın Olması 124

3.2.2.3. (Vadesi Gelmemiş) Alacaklarda İhtiyati Haciz

Sebepleri . 124

3.2.2.3.1. Borçlunun Belirli Yerleşim Yerinin Olmaması 124

3.2.2.3.1.1.Yerleşim Yeri Kavramı. 125

3.2.2.3.1.2.Belirli Yerleşim Yeri Bulunmaması İfadesinin

Anlamı. 127

3.2.2.3.1.3.Belirli Yerleşim Yerinin Olmaması Halinde

İspat Yükü. 133

3.2.2.3.2. Borçlunun Kaçması Mal Kaçırması veya

Bunların Hazırlığı İçinde Olması ya da

Alacaklının Haklarını İhlal Eden Hileli

İşlemlerde Bulunması 135

3.2.2.3.2.1. Genel Olarak. 135

3.2.2.3.2.2. Öznel Unsur 135

3.2.2.3.2.3. Nesnel Unsur 139

3.2.2.3.2.3.1. Borçlunun Kaçması ya da Bunun

Hazırlığı İçinde Olması . 140

3.2.2.3.2.3.2. Borçlunun Mallarını Kaçırması

Gizlemesi veya Bunun Hazırlığı

İçinde Olması.142

3.2.2.3.2.3.3. Borçlunun Alacaklının Haklarını İhlal

Eden Hileli İşlemlerde Bulunması.143

3.2.3. Konkordato Mühleti İçinde İhtiyati Haciz Uygulanıp

Uygulanamayacağı.153

3.2.4. İptale Tabi Tasarrufların Konusu Olan Mallar Hakkında

İhtiyati Haciz155

3.3. İhtiyati Haciz Yargılaması156

3.3.1. Genel Olarak.156

3.3.2. Tarafları 156

3.3.2.1. Genel Olarak 156

3.3.2.2. İhtiyati Haciz Talep Eden Alacaklı158

3.3.2.3. Hakkında İhtiyati Haciz Talep Edilen Borçlu160

3.3.3. İhtiyati Haczin Konusu.160

3.3.4. Görevli ve Yetkili Mahkeme 161

3.3.4.1. Görevli Mahkeme 161

3.3.4.1.1. Alacak Davası Açılmadan Önce Görevli

Mahkeme162

3.3.4.1.2. Alacak Davası Açıldıktan Sonra Görevli

Mahkeme164

3.3.4.2. Yetkili Mahkeme .165

3.3.4.2.1. İhtiyati Hacze Esas Olan Alacağın Bir İlama

Dayanması Halinde Türkiye'nin Her Yerindeki

Mahkemeden İhtiyati Haciz Talep Edilebilir.165

3.3.4.2.2. Alacak Davası Açılmadan Önce Yetkili

Mahkeme165

3.3.4.2.2.1. Genel Olarak.165

3.3.4.2.2.2. Kambiyo Senedine Dayanan Alacaklar

Bakımından Yetkili Mahkeme 167

3.3.4.2.3. Alacak Davası Açıldıktan Sonra Yetkili

Mahkeme . 169

3.3.4.2.4. Yabancılık Unsuru Taşıyan Uyuşmazlıklarda

Türk Mahkemelerinin Yetkisinin Kaldırılması

Halinde, Türk Mahkemelerince İhtiyati Haciz

Kararı Verilip Verilemeyeceği Sorunu 169

3.3.5. İhtiyati Haciz Talebi ve Neticeleri . 171

3.3.5.1. İhtiyati Haciz Talebi  171

3.3.5.2. İhtiyati Haciz Talebinde Bulunmanın Neticeleri. 175

3.3.5.2.1. İhtiyati Haczin Talep Edildiği Zamanın

Belirlenmesi. 175

3.3.5.2.2. İhtiyati Haczin Maddi Hukuk Açısından

Neticeleri . 176

3.3.5.2.3. İhtiyati Haczin Yargılama Hukuku Açısından

Neticeleri . 176

3.3.5.2.3.1. Mahkemenin İhtiyati Haciz Talebini

İnceleme Zorunluluğunun Doğması. 176

3.3.5.2.3.2. Kararın İhtiyati Haciz Talebinde Bulunulan

Tarih Nazara Alınarak Verilmesi . 177

3.3.5.2.3.3. İhtiyati Haciz Talebinin Geri Alınması  178

3.3.5.2.3.4. İhtiyati Haciz Talebinin Genişletilmesi ve

Değiştirilmesi . 178

3.3.5.2.3.5. Derdestlik . 180

3.3.6. Yargılama Usulü. 183

3.3.6.1. İhtiyati Hacizde Uygulanacak Yargılama Usulü  183

3.3.6.2. Alacak Davası Açılmadan Önceki İhtiyati Haciz

Talebinde Asli ve Fer'i Müdahale. 186

3.3.6.3. Hukuki Dinlenilme Hakkı. 187

3.3.6.3.1. Genel Olarak 187

3.3.6.3.2. İhtiyati Haciz Yargılamasında Hukuki

Dinlenilme Hakkı.190

3.3.7. İspat ve Deliller 192

3.3.7.1. İhtiyati Haciz Yargılamasında İspat.193

3.3.7.1.1. İhtiyati Haciz Yargılamasında İspat Yükü193

3.3.7.1.2. İhtiyati Haciz Yargılamasında İspat Ölçüsü194

3.3.7.1.2.1. Genel Olarak.194

3.3.7.1.2.2. Yaklaşık İspat Kavramı 195

3.3.7.1.2.3. Yaklaşık İspatın İhtiyati Haciz

Yargılamasındaki Görünümü 197

3.3.7.1.2.3.1. Maddi Anlamda Kesin Hüküm Teşkil

Etmeyen Usuli Taleplerde Yaklaşık

İspatın Kullanılması.197

3.3.7.1.2.3.2. Yaklaşık İspatta Geçerli Olan Delil

Serbestisi İlkesinin İhtiyati Haciz

Yargılamasındaki Görünümü.198

3.3.7.1.2.3.3. İhtiyati Haczin Niteliği ile Yaklaşık

İspat Arasındaki İlişki209

3.4. İhtiyati Haciz Kararı ve Neticeleri 210

3.4.1. İhtiyati Haciz Kararının Hukuki Niteliği210

3.4.1.1. İhtiyati Haciz Kararının İcra Takip İşlemi Olup

Olmadığı Meselesi 211

3.4.1.1.1. Genel Olarak 211

3.4.1.1.2. İhtiyati Haciz Kararının İcra Takip İşlemi

Sayılmasının Sonuçları 214

3.4.1.1.2.1. Zamanaşımının Kesilmesi Bakımından214

3.4.1.1.2.2. Tatil ve Talikler Bakımından216

3.4.1.1.2.3. Menfi Tespit Davası Bakımından.218

3.4.2. İhtiyati Haciz Kararı .222

3.4.2.1 İhtiyati Haciz İsteminin Kabulü222

3.4.2.1.1. İhtiyati Haciz Kararının İçeriği. 222

3.4.2.1.2. Alacaklı Tarafça Teminat Gösterilmesi  223

3.4.2.1.2.1. Teminatın Konusu ve Kapsamı  223

3.4.2.1.2.2. Teminatın Yatırılması. 229

3.4.2.1.2.3. Teminatın İadesi. 230

3.4.2.2. İhtiyati Haciz İsteminin Reddi. 231

3.4.3. İhtiyati Haciz Kararının Kesin Hüküm Etkisi 232

3.4.4. Yüze Karşı Verilen İhtiyati Haciz Kararına Karşı

Doğrudan İstinaf Kanun Yoluna Başvurulması. 234

BÖLÜM

İHTİYATİ HACİZ KARARINININ İCRASI, İHTİYATİ

HACİZ KARARINA İTİRAZ, TAMAMLAYICI MERASİM

VE TAZMİNAT DAVASI

4.1. İhtiyati Haciz Kararının İcrası 239

4.1.1. Genel Olarak 239

4.1.2. Alacaklının Talebi ve İhtiyati Haciz Kararının İcrasını

İsteme Süresi 239

4.1.3. Yetkili İcra Dairesi. 241

4.1.4. İcra Dairesi Tarafından İhtiyati Haciz Kararının İcrası242

4.1.5. Kararın İcrasının Sonuçları 247

4.1.5.1. Genel Olarak. 247

4.1.5.2. İhtiyati Haciz Tutanağı ve Tebliği 249

4.1.5.3. İhtiyaten Haczedilen Malların Teminat Karşılığında

Borçluya Bırakılması 254

4.1.5.4. Alacaklının Rüçhan Hakkı. 257

4.1.5.5. İhtiyati Hacizde İştirak  258

4.1.5.5.1. İhtiyati Hacizden Sonra Kesin Haciz

Konulması 258

4.1.5.5.2. Kesin Hacizden Sonra İhtiyati Haciz

Konulması260

4.1.5.5.3. İhtiyati Hacizden Sonra Yeni Bir İhtiyati Haciz

Konulması262

4.1.5.5.3.1. İkinci İhtiyati Haczin Birinci İhtiyati

Hacizden Önce Kesin Hacze Dönüşmesi262

4.1.5.5.3.2. Birinci İhtiyati Haczin İkinci İhtiyati

Hacizden Önce Kesin Hacze Dönüşmesi262

4.1.5.5.3.3. İki İhtiyati Haczin de Aynı Tarihte Kesin

Hacze Dönüşmesi .263

4.1.5.5.4. İhtiyati Haciz Kesin Hacze Dönüştükten Sonra

Kesin Haciz Konulması .263

4.1.5.5.5. İhtiyati Haciz Kesin Hacze Dönüştükten Sonra

İhtiyati Haciz Konulması .264

4.2. İhtiyati Haciz Kararına İtiraz264

4.2.1. Genel Olarak.264

4.2.2. İtiraz Sebepleri265

4.2.2.1. İhtiyati Haciz Kararı Veren Mahkemenin Yetkisiz

Olması.265

4.2.2.2. İhtiyati Haciz Kararı Veren Mahkemenin Görevsiz

Olması.266

4.2.2.3. Teminatın Olması Gerekenden Az Olması ya da

Teminat Alınması Gerekirken Alınmamış

Olması.267

4.2.2.4. İhtiyati Haciz Nedeninin Bulunmaması267

4.2.3. Durum ve Şartların Değişmesi Halinde İhtiyati Haczin

Kaldırılması272

4.2.4. İtirazın Usulü275

4.2.4.1. Görevli Mahkeme 275

4.2.4.2. İtiraz Süresi 276

4.2.4.3. İhtiyati Haciz Kararına İtirazın Yapılması.277

4.2.4.4. İhtiyati Haciz Kararına İtirazın Yargılama

Usulü. 278

4.2.4.5. İhtiyati Haciz Kararına İtiraz Yargılamasında

İhtiyati Haciz ve İtiraz Nedenlerinin Değiştirilip

Değiştirilemeyeceği Meselesi. 279

4.2.4.5.1. Alacaklı Açısından İhtiyati Haciz Sebebinin

Değiştirilmesi. 279

4.2.4.5.2. Borçlu Açısından İhtiyati Haciz Kararına İtiraz

Sebebinin Değiştirilmesi 281

4.2.4.6. İhtiyati Haciz Kararına İtiraz Yargılamasında İspat

Yükü . 282

4.2.4.7. İhtiyati Haciz Kararına İtiraz Yargılamasında

Verilecek Karar ve Kararın Neticeleri 282

4.2.5. İtiraz Üzerine Verilen Karara Karşı İstinaf Kanun

Yoluna Başvurulması. 284

4.2.6. Anayasa Mahkemesinin İhtiyati Haczin Uzun Süre

Devam Etmesinin Mülkiyet Hakkını İhlal Edeceğine

İlişkin Kararı 286

4.2.7. Teminat Karşılığında İhtiyati Haczin Kaldırılması 291

4.2.7.1. Borçlunun Talebi  291

4.2.7.2. Borçlu Tarafından Gösterilecek Teminatın Cinsi ve

Miktarı  292

4.2.7.3. Mahkemenin Kararı 294

4.2.7.4. İhtiyaten Haczedilen Malların Teminat

Karşılığında Borçluya Bırakılması ile Teminat

Karşılığında İhtiyati Haczin Kaldırılmasının

Karşılaştırılması 296

4.3. İhtiyati Haczi Tamamlayan Merasim . 297

4.3.1. Genel Olarak. 297

4.3.2. İhtiyati Haczin Dava Yoluyla Tamamlanması . 300

4.3.3. İhtiyati Haczin Takip Yoluyla Tamamlanması  304

4.3.3.1. Genel Haciz Yoluyla Takipler Bakımından304

4.3.3.2. Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yoluyla Takipler

Bakımından .308

4.3.3.3. İlamlı İcra Takipleri Bakımından316

4.3.3.4. Rehnin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takipler

Bakımından .317

4.3.3.5. İflas Yoluyla Takipler Bakımından .319

4.4. Haksız İhtiyati Hacizden Doğan Tazminat Davası 320

4.4.1. Genel Olarak.320

4.4.2. Tazminat Davasının Hukuki Niteliği322

4.4.3. Tazminat Davasının Şartları .324

4.4.3.1. İhtiyati Haciz Kararının Uygulanmış Olması .324

4.4.3.2. İhtiyati Haczin Haksız Olması325

4.4.3.3. Haksız İhtiyati Haciz Nedeniyle Bir Zararın

Doğması 329

4.4.3.4. İlliyet Bağı.330

4.4.4. Tazminat Davasının Yargılama Usulü .331

4.4.4.1. Görevli Mahkeme 331

4.4.4.2. Yetkili Mahkeme .331

4.4.4.3. Davanın Tarafları.332

4.4.4.4. Yargılama Usulü 332

4.4.4.5. İspat ve Deliller333

4.4.4.6. Zamanaşımı333

4.4.5. Karar ve Kanun Yolları 334

4.4.6. Kararın İcrası 335

SONUÇ337

KAYNAKÇA 341

ÖZGEÇMİŞ355

TABLOLAR

Tablo 141

Yıllara Göre İhtiyati Haciz, İhtiyati Tedbir ve Delil Tespiti

Taleplerinin Sayısı. .41

Tablo 2322

Yıllara Göre İhtiyati Haciz İstemi ve Haksız İhtiyati Hacizden

Kaynaklanan Tazminat Davası Sayıları322