Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Rehberi

ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU RAHBERİ

Prof. Dr. Osman DOĞRU

İÇİNDEKİLER

BİREYSEL BAŞVURU        1

İHLAL EDİLDİĞİ İDDİA EDİLEBİLECEK HAKLAR      1

GENEL SORUNLAR          1

İhlal edildiği iddia edilebilecek hakların tespiti    2

Tespit edilen hakların yorumu   3

İnsan haklarına saygı      4

SÖZLEŞME KAPSAMINDAKİ ANAYASAL HAKLAR              5

ÖLÜM − Yaşama Hakkı  5

ISTIRAP − İşkence ve Kötü Muamele Yasağı       8

SÖMÜRÜ − Kölelik ve Zorla Çalıştırma Yasağı      10

TUTMA − Özgürlük ve Güvenlik Hakkı   12

PEŞİN HÜKÜM − Adil Yargılanma Hakkı 20

KEYFİ CEZA − Kanunsuz Suç ve Ceza Olmaz İlkesi             33

BÜTÜNLÜĞÜ BOZMA – Özel ve Aile Yaşamına Saygı Hakkı          34

VİCDANA BASKI − Düşünce, Din ve Vicdan Özgürlüğü    41

SUSTURMA − İfade Özgürlüğü  44

DAĞITMA − Toplanma ve Örgütlenme Özgürlüğü           47

BÜTÜNLEŞTİRMEME − Evlenme Hakkı   50

ÇARESİZ BIRAKMA − Etkili Bir Hukuk Yoluna Başvurma Hakkı      51

KAYIRMA − Ayrımcılık Yasağı      55

ELİNDEN ALMA − Mülkiyet Hakkı             57

DOKTRİN AŞILAMA − Eğitim Hakkı           62

SEÇENEKSİZ BIRAKMA − Serbest Seçim Hakkı    65

YARGILAMA USULÜ       68

BİREYSEL BAŞVURU MAHKEMESİ            68

Kişiler, organlar ve birimler         68

Görevler ve yetkiler       69

Organların görevleri       69

Komisyon           69

Bölüm   71

Genel Kurul       72

Raportörlerin görevleri 73

Komisyonlar raportörlüğü           74

Bölümler raportörlüğü  75

Ar-İç raportörlüğü           76

BİREYSEL BAŞVURU SÜRECİ        76

Bireysel başvurunun yapılması  77

Başvurunun dili                77

Başvurucunun avukatla temsili 77

Başvuru dilekçesinin içeriği         77

Başvuru dilekçesinin ekleri         82

Dizi pusulası       82

Başvuru harcı    82

Başvurunun teslim edilmesi       83

Başvurunun Mahkemeye gönderilmesi               83

Mahkemedeki ilk işlemler           83

Kayıt ve ön inceleme     83

Tevzi, tasnif ve gruplandırma     85

Kabul edilebilirlik yargılaması     86

Olgunlaştırma   86

Karar taslağının hazırlanması      86

Komisyonun karar vermesi         87

Esas hakkında yargılama              88

Olgunlaştırma   88

Karar taslağının hazırlanması      89

Bölümün karar vermesi                90

KARARLAR          90

Esas hakkında karar        90

Şekli ve içeriği   90

İhlal kararı           92

Tazminata hükmetme   92

Yeniden yargılamaya hükmetme             93

Yapılması gerekenlere hükmetme          95

Pilot karar usulü               95

Düşme kararı     96

Davadan feragat              96

Davanın takipsiz bırakılması        97

İhlalin ve sonuçlarının ortadan kalkması               97

Başka bir neden bulunması        97

KABUL EDİLEBİLİRLİK ŞARTLARI 99

BAŞVURUCULUK EHLİYETİ          99

Gerçek kişiler    99

Tüzel kişiler        100

MAĞDURLUK STATÜSÜ               100

Mağdur etmeyen müdahaleler                101

Kişisel bir hakkın etkilenmesi     101

Güncel bir hakkın etkilenmesi   101

Mağdurluk statüsünün kaybı     102

BAŞVURU YOLLARININ TÜKETİLMESİ     102

Başvuru yollarının ‘tüketilmiş olması’     102

‘Kanunda öngörülmüş yollar’ın tüketilmiş olması             103

İhlal ‘için’ öngörülmüş yolların tüketilmiş olması               103

‘İdari ve yargısal yollar’ın tüketilmiş olması          104

Başvuru yollarının ‘tamamının’ tüketilmiş olması              104

‘Başvuru yapılmadan önce’ tüketilmiş olması     104

Tüketmeyi inceleme usulü         105

OTUZ GÜNLÜK SÜRE KURALI     105

Sürenin başlangıcı           106

Sürenin sonu     106

Haklı mazeret    106

MAHKEMENİN YETKİSİ 107

Kişi yönünden yetki       107

Konu yönünden yetki   107

Yer yönünden yetki       108

Zaman yönünden yetki                108

ÖNEMSİZ BAŞVURU      109

Anayasal açıdan önemli olması  109

Başvurucu açısından önemli olması         110

AÇIKÇA DAYANAKTAN YOKSUN BAŞVURU         110

Mahkemeden kanun yolu incelemesi yapmasının istenmesi      111

Bir ihlalinin yokluğunun açık ve bariz olması        112

Şikâyeti kanıtlayacak delil yokluğu           112

Karmaşık ve zorlama şikâyetler 113

BAŞVURU HAKKININ KÖTÜYE KULLANILMASI   113

İLGİLİ MEVZUAT              115

İNSAN HAKLARI AVRUPA SÖZLEŞMESİ  115

BAŞLANGIÇ        115

MADDE 1 - İnsan Haklarına Saygı Yükümlülüğü  115

BÖLÜM I - HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLER   116

MADDE 2 - Yaşama Hakkı             116

MADDE 3 - İşkence Yasağı           116

MADDE 4 - Kölelik ve Zorla Çalıştırma Yasağı       116

MADDE 5 - Özgürlük ve Güvenlik Hakkı 116

MADDE 6 - Adil Yargılanma Hakkı             117

MADDE 7 - Kanunsuz Ceza Olmaz İlkesi                118

MADDE 8 - Özel ve Aile Yaşamına Saygı Hakkı    118

MADDE 9 - Düşünce, Din ve Vicdan Özgürlüğü  118

MADDE 10 - İfade Özgürlüğü     118

MADDE 11 - Toplanma ve Örgütlenme Özgürlüğü           119

MADDE 12 - Evlenme Hakkı        119

MADDE 13 - Etkili Bir Hukuk Yoluna Başvurma Hakkı       119

MADDE 14 - Ayrımcılık Yasağı     119

MADDE 15 - Olağanüstü Durumlarda Yükümlülük Azaltma          119

MADDE 16 - Yabancıların Siyasi Faaliyetleri Üzerindeki Sınırlamalar          120

MADDE 17 - Hakları Kötüye Kullanma Yasağı       120

MADDE 18 - Sınırlamaların Amaç Dışı Kullanılmaması      120

BÖLÜM II - İNSAN HAKLARI AVRUPA MAHKEMESİ         120

MADDE 19 - Mahkeme’nin Kuruluşu      120

MADDE 20 - Yargıçların Sayısı     120

MADDE 21 - Görev Şartları          120

MADDE 22 - Yargıçların Seçilmeleri          120

MADDE 23 - Görev Süreleri        121

MADDE 24 - Yazı İşleri ve Raportörler     121

MADDE 25 - Mahkeme Genel Kurulu     121

MADDE 26 - Tek Yargıçlı Oluşumlar, Komiteler, Dairelere ve Büyük Daire             121

MADDE 27 - Tek Yargıçlı Oluşumları Yetkileri       122

MADDE 28 - Komitelerin Kabuledilemezlik Beyanları      122

MADDE 29 - Dairelerin Kabuledilebilirliğe ve Esasa Dair Kararları               122

MADDE 30 - Yargılama Yetkisini Büyük Daireye Bırakma                122

MADDE 31 - Büyük Dairenin Yetkileri     123

MADDE 32 - Mahkeme’nin Yetkisi           123

MADDE 33 - Devlet Başvuruları 123

MADDE 34 - Bireysel Başvurular               123

MADDE 35 - Kabuledilebilirlik Kriterleri  123

MADDE 36 - Üçüncü Tarafın Davaya Müdahalesi              124

MADDE 37 - Başvuruların Düşürülmesi  124

MADDE 38 - Davanın Esastan İncelenmesi           124

MADDE 39 - Dostane Çözüm      124

MADDE 40 - Duruşmaların Aleniliği ve Belgelere Ulaşma              125

MADDE 41 - Adil Karşılık               125

MADDE 42 - Dairenin Kararları   125

MADDE 43 - Davayı Büyük Daireye Götürme      125

MADDE 44 - Sonkararlar               125

MADDE 45 - Kararların ve Sonkararların Gerekçeli Olması            126

MADDE 46 - Sonkararın Bağlayıcılığı ve Yerine Getirilmesi            126

MADDE 47 - İstişari Mütalaalar  126

MADDE 48 - Mahkeme’nin İstişari Mütalaa Yetkisi          126

MADDE 49 - İstişari Mütalaaların Gerekçeli Olması          127

MADDE 50 - Mahkeme’nin Giderleri      127

MADDE 51 - Yargıçların Ayrıcalık ve Muafiyetleri               127

BÖLÜM III - ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER               127

MADDE 52 - Genel Sekreterin Araştırmaları        127

MADDE 53 - Mevcut İnsan Haklarının Korunması             127

MADDE 54 - Bakanlar Komitesinin Yetkileri         127

MADDE 55 - Diğer Uyuşmazlık Çözüm Vasıtalarına Başvurmama               127

MADDE 56 - Ülkesel Uygulama 127

MADDE 57 - Çekinceler 128

MADDE 58 - Sözleşme’den Çıkma           128

MADDE 59 - İmza ve Onay          128

SÖZLEŞME’YE EK PROTOKOLLER               129

BİRİNCİ PROTOKOL        129

MADDE 1 - Mülkiyetin Korunması           129

MADDE 2 - Eğitim Hakkı                129

MADDE 3 - Serbest Seçim Hakkı               129

DÖRDÜNCÜ PROTOKOL               129

MADDE 1 - Borç Nedeniyle Hapis Yasağı               129

MADDE 2 - Seyahat Özgürlüğü  129

MADDE 3 - Vatandaşı Sınırdışı Etme Yasağı          130

MADDE 4 - Yabancıları Topluca Sınırdışı Etme Yasağı        130

ALTINCI PROTOKOL        130

MADDE 1 - Ölüm Cezasının Kaldırılması 130

MADDE 2 - Savaş Zamanında Ölüm Cezası           130

YEDİNCİ PROTOKOL       130

MADDE 1 - Yabancıların Sınırdışı Edilmelerine İlişkin Usul Güvenceleri    130

MADDE 2 - Cezai Konularda Üst Başvuru Hakkı  130

MADDE 3 - Haksız Mâhkumiyet İçin Tazminat    131

MADDE 4 - İki Kez Yargılanma ve Cezalandırılmama Hakkı            131

MADDE 5 - Eşler Arasında Eşitlik               131

ON İKİNCİ PROTOKOL   131

MADDE 1 - Genel Olarak Ayrımcılık Yasağı           131

ON ÜÇÜNCÜ PROTOKOL             132

MADDE 1 - Ölüm Cezasının Kaldırılması 132

MADDE 2 - Yükümlülük Azaltma Yasağı 132

MADDE 3 - Çekince Yasağı           132

ON DÖRDÜNCÜ PROTOKOL       132

MADDE 18 - Son ve geçici hükümler       132

MADDE 19          132

MADDE 20          132

MADDE 21          133

MADDE 22          133

İNSAN HAKLARI AVRUPA MAHKEMESİ İÇTÜZÜĞÜ         135

Madde 1 - Tanımlar        135

BAŞLIK I - MAHKEME TEŞKİLATI VE ÇALIŞMASI  136

BÖLÜM I - YARGIÇLAR  136

Madde 2 - Görev süresinin hesaplanması            136

Madde 3 - Yemin etme veya ant içme   137

Madde 4 - Görevle bağdaşmayan faaliyetler      137

Madde 5 - Kıdem            137

Madde 6 - İstifa               137

Madde 7 - Göreve son verme   138

BÖLÜM II - MAHKEME BAŞKANLIĞI VE BAŞKANLIK DİVANININ GÖREVLERİ       138

Madde 8 - Mahkeme Başkanı ve Başkan Yardımcıları ile Bölüm Başkanları ve Bölüm Başkan Yardımcılarının seçilmesi     138

Madde 9 - Mahkeme Başkanının görevleri          138

Madde 9A - Başkanlık Divanının görevi  139

Madde 10 - Mahkeme Başkan Yardımcılarının görevleri                139

Madde 11 - Başkanın veya Başkan Yardımcılarının yerine geçme              139

Madde 12 - Bölüm ve Daire Başkanlıkları              139

Madde 13 - Başkanlık yapamama            140

Madde 14 - Cinsiyetlerin dengeli temsili               140

BÖLÜM III - YAZI İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ  140

Madde 15 - Yazı İşleri Müdürünün seçilmesi       140

Madde 16 - Yazı İşleri Müdür Yardımcılarının seçilmesi   140

Madde 17 - Yazı İşleri Müdürünün görevleri       141

Madde 18 - Yazı İşleri Müdürlüğünün Örgütlenmesi       141

Madde 18A - Yargıç olmayan raportör   141

BÖLÜM IV - MAHKEME’NİN ÇALIŞMASI               141

Madde 19 - Mahkeme'nin çalışma yeri  141

Madde 20 - Mahkeme genel kurulunun toplanması       142

Madde 21 - Mahkeme'nin diğer toplantıları        142

Madde 22 - Müzakereler             142

Madde 23 - Oylamalar   142

Madde 23A - Zımni anlaşmayla verilen karar      142

BÖLÜM V - MAHKEME’NİN OLUŞUMU 143

Madde 24 - Büyük Daire’nin oluşumu    143

Madde 25 - Bölümlerin kuruluşu              144

Madde 26 - Dairelerin oluşumu                144

Madde 27 - Komiteler   145

Madde 27A - Tek yargıçlı oluşum [hakimlik]        145

Madde 28 - Katılamama, çekilme veya muaf tutulma     145

Madde 29 - Ad hoc yargıçlar       146

Madde 30 - Ortak yarar                147

BAŞLIK II - USUL               148

BÖLÜM I - GENEL KURALLAR     148

Madde 31 - İçtüzük hükümlerinden ayrılma       148

Madde 32 - Uygulama yönergeleri          148

Madde 33 - Belgelerin aleniliği  148

Madde 34 - Kullanılacak diller    148

Madde 35 - Sözleşmeci Devletlerin temsili          149

Madde 36 - Başvurucuların temsili          150

Madde 37 - Yazışmalar, tebligatlar ve davetiyeler            150

Madde 38 - Dilekçeler   150

Madde 38A - Usul sorunlarının incelenmesi        151

Madde 39 - Geçici tedbirler        151

Madde 40 - Bir başvurunun acil tebliği   151

Madde 41 - Davaların görülme sırası       151

Madde 42 - Başvuruların birleştirilmesi ve eş zamanlı olarak incelenmesi             151

Madde 43 - Davanın düşmesi ve yeniden kayda alınması             151

Madde 44 - Üçüncü tarafın davaya müdahalesi 152

Madde 44A - Mahkeme ile işbirliği yapma yükümlülüğü               153

Madde 44B - Mahkeme’nin bir emrine uymama              153

Madde 44C - Etkili bir şekilde katılmama              153

Madde 44D - Tarafın uygunsuz sunuşta bulunması         154

Madde 44E - Başvuruyu izlememe          154

BÖLÜM II - DAVANIN AÇILMASI              154

Madde 45 - İmzalar        154

Madde 46 - Devlet başvurularının içeriği              154

Madde 47 - Bireysel başvurunun içeriği                155

BÖLÜM III - RAPORTÖR YARGIÇLAR       155

Madde 48 - Devletlerarası başvuruları   155

Madde 49 - Bireysel başvurular                156

Madde 50 - Büyük Dairedeki yargılamada            156

BÖLÜM IV - KABULEDİLEBİLİRLİK YARGILAMASI               156

DEVLET BAŞVURULARI  156

Madde 51 - Başvuruların tevzii ve sonrasında izlenecek usul      156

BİREYSEL BAŞVURULAR                157

Madde 52 - Başvuruların Bölümlere tevzii           157

Madde 52A - Tek yargıç önündeki usul  157

Madde 53 - Komite önündeki usul          157

Madde 54 - Daire önündeki usul              158

Madde 54A - Kabuledilebilirlik ve esasın birlikte incelenmesi     158

Devlet başvuruları ve bireysel başvurular            159

Madde 55 - Kabuledilemezlik itirazları   159

Madde 56 - Daire kararı                159

Madde 57 - Kararın dili  159

BÖLÜM V - BAŞVURUNUN KABULEDİLEBİLİR BULUNMASINDAN SONRAKİ YARGILAMA              159

Madde 58 - Devletlerarası başvurular    159

Madde 59 - Bireysel başvurular                159

Madde 60 - Adil karşılık talepleri              160

Madde 61 - Pilot karar usulü      160

Madde 62 - Dostane çözüm       161

Madde 62A - Tek taraflı beyan  161

BÖLÜM VI - DURUŞMALAR        162

Madde 63 - Duruşmaların aleniliği           162

Madde 64 - Duruşmaların yürütülmesi  162

Madde 65 - Duruşmaya gelmeme           162

Madde 66-69 - Yürürlükten kaldırılmıştır              162

Madde 70 - Duruşma tutanakları             162

BÖLÜM VII - BÜYÜK DAİREDEKİ YARGILAMA     163

Madde 71 - Usul hükümlerinin uygulanabilirliği 163

Madde 72 - Bir Dairenin yargılama yetkisini Büyük Daireye bırakması     163

Madde 73 - Taraflardan birinin davanın Büyük Daireye gönderilmesi talebi         163

BÖLÜM VIII – SONKARARLAR (JUDGMENTS)     164

Madde 74 - Sonkararın içeriği    164

Madde 75 - Adil karşılık konusundaki karar         164

Madde 76 - Sonkararın dili          165

Madde 77 - Sonkararın imzalanması, açıklanması ve tebliği         165

Madde 78 - Sonkararların ve diğer belgelerin yayınlanması         165

Madde 79 - Sonkararın yorumlanması talebi      165

Madde 80 - Sonkararın düzeltilmesi talebi           166

Madde 81 - Kararlardaki ve sonkararlardaki hataların giderilmesi             166

BÖLÜM IX - İSTİŞARİ MÜTALAALAR        166

Madde 82           166

Madde 83           167

Madde 84           167

Madde 85           167

Madde 86           167

Madde 87           167

Madde 88           167

Madde 89           168

Madde 90           168

BÖLÜM X - SÖZLEŞME’NİN 46(3),   (4) VE   (5). FIKRALARINA GÖRE YARGILAMA              168

Alt Başlık I - Sözleşme'nin 46(3). fıkrası uyarınca yapılacak yargılama       168

Madde 91           168

Madde 92           168

Madde 93           168

Alt Başlık II - Sözleşme'nin 46(4) ve   (5). fıkraları uyarınca yapılacak yargılama    169

Madde 94           169

Madde 95           169

Madde 96           169

Madde 97           169

Madde 98           169

Madde 99           169

BÖLÜM XI - ADLİ YARDIM           170

Madde 100         170

Madde 101         170

Madde 102         170

Madde 103         170

Madde 104         170

Madde 105         171

BAŞLIK III - GEÇİCİ HÜKÜMLER  171

Madde 106 - Mahkeme ve Komisyon ile ilişkiler               171

Madde 107 - Daire ve Büyük Daire yargılamaları               171

Madde 108 - Adli yardım verilmesi          172

Madde 109 - Bir sonkararın düzeltilmesi veya yorumlanması talebi         172

BAŞLIK IV - SON HÜKÜMLER      172

Madde 110 - İçtüzüğün bir hükmünün değiştirilmesi veya uygulanmaması          172

Madde 111 - İçtüzüğün yürürlüğe girmesi           172

İÇTÜZÜĞE EK: SORUŞTURMALARLA İLGİLİ          173

Ek Madde 1 - Soruşturma tedbirleri        173

Ek Madde 2 - Soruşturma tedbirleri konusunda tarafların yükümlülükleri            173

Ek Madde 3 - Delegasyon önüne gelmeme        174

Ek Madde 4 - Delegasyon önünde yargılamanın yürütülmesi     174

Ek Madde 5 - Delegasyon önündeki yargılamaya tanıkların, uzmanların ve diğer kişilerin çağrılmaları      174

Ek Madde 6 - Delegasyon tarafından dinlenecek tanıkların veya uzmanların yemin vermeleri veya ant içmeleri               175

Ek Madde 7 - Delegasyonun tanık, uzman veya diğer kişileri dinlenmesi              175

Ek Madde 8 - Delegasyon önündeki yargılama işleminin tutanakları        175

MAHKEME BAŞKANININ UYGULAMA YÖNERGELERİ      176

YÖNERGE: Mahkeme İçtüzüğünün 39. maddesi uyarınca yapılan Geçici Tedbir Talepleri               176

I. Taleplere eklenecek bilgiler    176

II. Taleplerin faksla ve mektupla yapılması          177

III. Taleplerin gönderilme zamanı            177

YÖNERGE: Sözleşme’nin 34. maddesine göre bireysel başvuruyla dava açma    177

I. Genel olarak  177

II. Biçim ve içerik              178

YÖNERGE: Dilekçeler     179

I. Dilekçelerin verilmesi                179

Genel olarak      179

Faks yoluyla dilekçe gönderme 179

Güvenli elektronik sistemle dilekçe gönderme 180

II. Biçim ve içerik              180

Biçim                     180

İçerik                    181

III. Süreler          181

Genel olarak      181

Sürenin uzatılması          181

IV.  Dilekçeler için öngörülen şartlara uyulmaması           182

YÖNERGE: Adil Karşılık Talepleri               182

I. Giriş   182

II. Adil karşılık taleplerinin sunulması: usule ilişkin şartlar              183

III. Adil karşılık taleplerinin sunulması: esasa ilişkin şartlar            183

1. Genel olarak zarar      183

2. Maddi zarar   183

3. Manevi zarar                184

4. Ücretler ve masraflar               184

5. Ödeme bilgileri            185

IV.  Mahkeme’nin hükmettiği ödemenin şekli   185

YÖNERGE: Güvenlik Elektronik Yazışma Sistemi                186

I.  Uygulamanın kapsamı              186

II. Teknik gereklilikler    186

III. Biçim ve adlandırma kuralları               186

IV. Gönderme tarihi       187

V. Tek ve aynı belgenin farklı versiyonları            187

YÖNERGE: İçtüzüğün 33 ve 47. maddelerine göre gizlilik talebi  187

Genel ilkeler      187

Görülmekte olan davalarda gizlilik talepleri         187

Geriye dönük gizlilik talepleri     187

Diğer tedbirler  188

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI       189

BAŞLANGIÇ        189

BİRİNCİ KISIM – GENEL ESASLAR             189

MADDE 1 - Devletin şekli             189

MADDE 2 - Cumhuriyetin nitelikleri        190

MADDE 3 - Devletin bütünlüğü, resmî dili, bayrağı, millî marşı ve başkenti           190

MADDE 4 - Değiştirilemeyecek hükümler            190

MADDE 5 - Devletin temel amaç ve görevleri     190

MADDE 6 - Egemenlik   190

MADDE 7 - Yasama yetkisi           190

MADDE 8 - Yürütme yetkisi ve görevi    190

MADDE 9 - Yargı yetkisi 191

MADDE 10 - Kanun önünde eşitlik           191

MADDE 11 - Anayasanın bağlayıcılığı ve üstünlüğü           191

İKİNCİ KISIM – TEMEL HAKLAR VE ÖDEVLER       191

BİRİNCİ BÖLÜM – GENEL HÜKÜMLER    191

MADDE 12 - Temel hak ve hürriyetlerin niteliği 191

MADDE 13 - Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması       191

MADDE 14 - Temel hak ve hürriyetlerin kötüye kullanılamaması              192

MADDE 15 - Temel hak ve hürriyetlerin kullanılmasının durdurulması    192

MADDE 16 - Yabancıların durumu            192

İKİNCİ BÖLÜM – KİŞİNİN HAKLARI VE ÖDEVLERİ              192

MADDE 17 - Kişinin dokunulmazlığı, maddî ve manevî varlığı      192

MADDE 18 - Zorla çalıştırma yasağı          192

MADDE 19 - Kişi hürriyeti ve güvenliği   193

MADDE 20 - Özel hayatın gizliliği               194

MADDE 21 - Konut dokunulmazlığı          194

MADDE 22 - Haberleşme hürriyeti          194

MADDE 23 - Yerleşme ve seyahat hürriyeti         194

MADDE 24 - Din ve vicdan hürriyeti        195

MADDE 25 - Düşünce ve kanaat hürriyeti            195

MADDE 26 - Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti       195

MADDE 27 - Bilim ve sanat hürriyeti       196

MADDE 28 - Basın hürriyeti         196

MADDE 29 - Süreli ve süresiz yayın hakkı             197

MADDE 30 - Basın araçlarının korunması              197

MADDE 31 - Kamu tüzelkişilerinin elindeki basın dışı kitle haberleşme araçlarından yararlanma hakkı     197

MADDE 32 - Düzeltme ve cevap hakkı   197

MADDE 33 - Dernek kurma hürriyeti      197

MADDE 34 - Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı       198

MADDE 35 - Mülkiyet hakkı        198

MADDE 36 - Hak arama hürriyeti              198

MADDE 37 - Kanunî hâkim güvencesi     198

MADDE 38 - Suç ve cezalara ilişkin esaslar            199

MADDE 39 - İspat hakkı                199

MADDE 40 - Temel hak ve hürriyetlerin korunması         199

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM – SOSYAL VE EKONOMİK HAKLAR VE ÖDEVLER            199

MADDE 41 - Ailenin korunması ve çocuk hakları               199

MADDE 42 - Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi   200

MADDE 43 - Kıyılardan yararlanma          200

MADDE 44 - Toprak mülkiyeti    200

MADDE 45 - Tarım, hayvancılık ve bu üretim dallarında çalışanların korunması   201

MADDE 46 - Kamulaştırma          201

MADDE 47 - Devletleştirme ve özelleştirme       201

MADDE 48 - Çalışma ve sözleşme hürriyeti         202

MADDE 49 - Çalışma hakkı ve ödevi        202

MADDE 50 - Çalışma şartları ve dinlenme hakkı 202

MADDE 51 - Sendika kurma hakkı            202

MADDE 52 - Sendikal faaliyet - Mülga: 23.7.1995-4121/3 md.     202

MADDE 53 - Toplu iş sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı             202

MADDE 54 - Grev hakkı ve lokavt            203

MADDE 55 - Ücrette adalet sağlanması 203

MADDE 56 - Sağlık hizmetleri ve çevrenin korunması     203

MADDE 57 - Konut hakkı              204

MADDE 58 - Gençliğin korunması            204

MADDE 59 - Sporun geliştirilmesi ve tahkim       204

MADDE 60 - Sosyal güvenlik hakkı           204

MADDE 61 - Sosyal güvenlik bakımından özel olarak korunması gerekenler        204

MADDE 62 - Yabancı ülkelerde çalışan Türk vatandaşları               205

MADDE 63 - Tarih, kültür ve tabiat varlıklarının korunması           205

MADDE 64 - Sanatın ve sanatçının korunması    205

MADDE 65 - Devletin iktisadî ve sosyal ödevlerinin sınırları          205

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM – SİYASİ HAKLAR VE ÖDEVLER        205

MADDE 66 - Türk vatandaşlığı    205

MADDE 67 - Seçme, seçilme ve siyasî faaliyette bulunma hakları             205

MADDE 68 - Parti kurma, partilere girme ve partilerden ayrılma               206

MADDE 69 - Siyasî partilerin uyacakları esaslar   206

MADDE 70 - Hizmete girme        207

MADDE 71 - Mal bildirimi             207

MADDE 72 - Vatan hizmeti          208

MADDE 73 - Vergi ödevi               208

MADDE 74 - Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı              208

ÜÇÜNCÜ KISIM – CUMHURİYETİN TEMEL ORGANLARI 208

BİRİNCİ BÖLÜM - YASAMA         208

MADDE 75 - [TBMM] Kuruluşu  208

MADDE 76 - Milletvekili seçilme yeterliliği           209

MADDE 77 - Türkiye Büyük Millet Meclisinin seçim dönemi        209

MADDE 78 - Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimlerinin geriye bırakılması ve ara seçimleri             209

MADDE 79 - Seçimlerin genel yönetim ve denetimi        209

MADDE 80 - Milletin temsili        210

MADDE 81- Andiçme     210

MADDE 82 - Üyelikle bağdaşmaya işler 210

MADDE 83 - Yasama dokunulmazlığı       211

MADDE 84 - Milletvekilliğinin düşmesi   211

MADDE 85 - İptal istemi               212

MADDE 86 - Ödenek ve yolluklar             212

MADDE 87 - [TBMM Görev ve yetkileri] Genel olarak    212

MADDE 88 - Kanunların teklif edilmesi ve görüşülmesi  212

MADDE 89 - Kanunların Cumhurbaşkanınca yayımlanması           212

MADDE 90 - Milletlerarası andlaşmaları uygun bulma     213

MADDE 91 - Kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verme            213

MADDE 92 - Savaş hali ilânı ve silahlı kuvvet kullanılmasına izin verme   214

MADDE 93 - [TBMM faaliyetleriyle ilgili hükümler] Toplanma ve tatil      214

MADDE 94 - Başkanlık Divanı      214

MADDE 95 - İçtüzük, siyasî parti grupları ve kolluk işleri 215

MADDE 96 - Toplantı ve karar yeter sayısı            215

MADDE 97 - Görüşmelerin açıklığı ve yayımlanması        215

MADDE 98 - [TBMM bilgi edinme ve denetim yolları] Genel olarak         216

MADDE 99 - Gensoru    216

MADDE 100 - Meclis soruşturması           216

İKİNCİ BÖLÜM – YÜRÜTME        217

MADDE 101 - [Cumhurbaşkanı] Nitelikleri ve tarafsızlığı                217

MADDE 102 - Seçimi       217

MADDE 103 - Andiçmesi              218

MADDE 104 - Görev ve yetkileri               218

MADDE 105 - Sorumluluk ve sorumsuzluk hali   219

MADDE 106 - Cumhurbaşkanına vekillik etme   219

MADDE 107 - Cumhurbaşkanı Genel Sekreterliği             219

MADDE 108 - Devlet Denetleme Kurulu               220

MADDE 109 - [Bakanlar Kurulu] Kuruluşu             220

MADDE 110 -  Göreve başlama ve güvenoyu     220

MADDE 111 - Görev sırasında güvenoyu              220

MADDE 112 - Görev ve siyasî sorumluluk             221

MADDE 113 - Bakanlıkların kurulması ve bakanlar            221

MADDE 114 - Seçimlerde geçici Bakanlar Kurulu               221

MADDE 115 - Tüzükler  222

MADDE 116 - Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimlerinin Cumhurbaşkanınca yenilenmesi              222

MADDE 117 - Başkomutanlık ve Genelkurmay Başkanlığı             222

MADDE 118 - Millî Güvenlik Kurulu         222

MADDE 119 - [Olağanüstü yönetim usulleri] Tabiî afet ve ağır ekonomik bunalım sebebiyle olağanüstü hal ilânı               223

MADDE 120 - Şiddet olaylarının yaygınlaşması ve kamu düzeninin ciddî şekilde bozulması sebepleriyle olağanüstü hal ilânı                223

MADDE 121 - Olağanüstü hallerle ilgili düzenleme           223

MADDE 122 - Sıkıyönetim, seferberlik ve savaş hali        224

MADDE 123 - [İdare] İdarenin bütünlüğü ve kamu tüzelkişiliği   224

MADDE 124 - Yönetmelikler       224

MADDE 125 - Yargı yolu                225

MADDE 126 - Merkezî idare       225

MADDE 127 - Mahallî idareler    225

MADDE 128 - [Kamu hizmeti görevlileriyle ilgili hükümler] Genel ilkeler                226

MADDE 129 - Görev ve sorumlulukları, disiplin kovuşturulmasında güvence       226

MADDE 130 - Yükseköğretim kurumları                227

MADDE 131 - Yükseköğretim üst kuruluşları       227

MADDE 132 - Yükseköğretim kurumlarından özel hükümlere tâbi olanlar            228

MADDE 133 - Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, radyo ve televizyon kuruluşları ve kamuyla ilişkili haber ajansları              228

MADDE 134 - Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu            228

MADDE 135 - Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları      228

MADDE 136 - Diyanet İşleri Başkanlığı    229

MADDE 137 - Kanunsuz emir     229

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM - YARGI           229

MADDE 138 - Mahkemelerin bağımsızlığı             229

MADDE 139 - Hâkimlik ve savcılık teminatı           230

MADDE 140 - Hâkimlik ve savcılık mesleği            230

MADDE 141 - Duruşmaların açık ve kararların gerekçeli olması   231

MADDE 142 - Mahkemelerin kuruluşu  231

MADDE 143 - Devlet Güvenlik Mahkemeleri - Mülga: 7/5/2004-5170/9 md.        231

MADDE 144 - Adalet hizmetlerinin denetimi      231

MADDE 145 - Askerî yargı            231

MADDE 146 - [Anayasa Mahkemesi] Kuruluşu  231

MADDE 147 - Üyelerin görev süresi ve üyeliğin sona ermesi       232

MADDE 148 - Görev ve yetkileri               232

MADDE 149 - Çalışma ve yargılama usulü             233

MADDE 150 - İptal davası             234

MADDE 151 - Dava açma süresi 234

MADDE 152 - Anayasaya aykırılığın diğer mahkemelerde ileri sürülmesi               234

MADDE 153 - Anayasa Mahkemesinin kararları 234

MADDE 154 - Yargıtay    235

MADDE 155 - Danıştay  235

MADDE 156 - Askerî Yargıtay      236

MADDE 157 - Askerî Yüksek İdare Mahkemesi  236

MADDE 158 - Uyuşmazlık Mahkemesi   236

MADDE 159 - Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu             237

MADDE 160 - Sayıştay   238

DÖRDÜNCÜ KISIM – MALİ VE EKONOMİK HÜKÜMLER 239

BİRİNCİ BÖLÜM – MALİ HÜKÜMLER      239

MADDE 161 - Bütçenin hazırlanması ve uygulanması      239

MADDE 162 - Bütçenin görüşülmesi       239

MADDE 163 - Bütçelerde değişiklik yapılabilme esasları 239

MADDE 164 - Kesinhesap            239

MADDE 165 - Kamu iktisadî teşebbüslerinin denetimi    240

İKİNCİ BÖLÜM – EKONOMİK HÜKÜMLER            240

MADDE 166 - Planlama; Ekonomik ve Sosyal Konsey      240

MADDE 167 - Piyasaların denetimi ve dış ticaretin düzenlenmesi             240

MADDE 168 - Tabiî servetlerin ve kaynakların aranması ve işletilmesi     241

MADDE 169 - Ormanların korunması ve geliştirilmesi     241

MADDE 170 - Orman köylüsünün korunması      241

MADDE 171 - Kooperatifçiliğin geliştirilmesi        242

MADDE 172 - Tüketicilerin korunması    242

MADDE 173 - Esnaf ve sanatkârların korunması                242

BEŞİNCİ KISIM – ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER      242

MADDE 174 - İnkılâp kanunlarının korunması     242

ALTINCI  KISIM – GEÇİCİ HÜKÜMLER     242

GEÇİCİ MADDE 18 - - Ek: 12/9/2010 - 5982/25 md.           242

YEDİNCİ KISIM – SON HÜKÜMLER           243

MADDE 175 - Anayasanın değiştirilmesi, seçimlere ve halkoylamasına katılma   243

MADDE 176 - Başlangıç ve kenar başlıklar            243

MADDE 177 - Anayasanın yürürlüğe girmesi - ...               243

ANAYASA MAHKEMESİ’NİN KURULUŞU VE YARGILAMA USULLERİ HAKKINDA KANUN                245

BİRİNCİ KISIM - Genel Hükümler             245

BİRİNCİ BÖLÜM - Amaç, Kapsam ve Tanımlar    245

MADDE 1 - Amaç ve kapsam      245

MADDE 2 - Tanımlar       245

İKİNCİ BÖLÜM - Görevler, Yetkiler ve Mahkeme Bütçesi             246

MADDE 3 - Mahkemenin görev ve yetkileri        246

MADDE 4 - Mahkeme bütçesi   246

MADDE 5 - İçtüzük          246

İKİNCİ KISIM - Anayasa Mahkemesi Üyeliği        247

BİRİNCİ BÖLÜM - Üyelerin Nitelikleri, Seçimi ve Atanması           247

MADDE 6 - Mahkemenin kuruluşu ve üyelerin seçilme yeterliği               247

MADDE 7 - Üyelerin seçimi         247

MADDE 8 - Üye seçilenlere tebligat ve seçilenlerin görevi kabul etmemesi         248

MADDE 9 - And içme     248

MADDE 10 - Üyelik süresi ve teminatı    249

MADDE 11 - Üyeliğin boşalması ve sona ermesi                249

MADDE 12 - Başkan, başkanvekilleri ile Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı ve Başkanvekilinin seçimi         249

MADDE 13 - Başkanın görev ve yetkileri               249

MADDE 14 - Başkanvekillerinin görev ve yetkileri            250

MADDE 15 - Üyelerin yükümlülükleri     250

İKİNCİ BÖLÜM - Disiplin İşlemleri ile Suç ve Cezalara İlişkin Hükümler    251

MADDE 16 - Başkan ve üyeler hakkında inceleme ve soruşturma            251

MADDE 17 - Adli soruşturma ve kovuşturma      251

MADDE 18 - Disiplin soruşturması işlemleri         252

MADDE 19 - Disiplin cezaları ve yerine getirilmesi            253

ÜÇÜNCÜ KISIM - Teşkilat Yapısı               253

BİRİNCİ BÖLÜM - Mahkeme Teşkilatı    253

MADDE 20 - Teşkilat       253

MADDE 21 - Genel Kurul              253

MADDE 22 - Bölümler ve komisyonlar   254

İKİNCİ BÖLÜM - Genel Sekreterlik, Raportörler ve Raportör Yardımcıları              254

MADDE 23 - Genel Sekreter ve Genel Sekreter yardımcılarının görevleri             254

MADDE 24 - Raportörler              255

MADDE 25 - Raportörlerin görevlendirilmesi, özlük hakları, disiplin ve ceza        işleri       255

MADDE 26 - Raportörlerin görevleri       256

MADDE 27 - Raportör yardımcıları ve adayları    256

MADDE 28 - Yüksek Disiplin Kurulu         257

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM - Hizmet Birimleri       257

MADDE 29 - Hizmet birimleri      257

MADDE 30 - Mahkeme personeli ve atanması   258

MADDE 31- Geçici görevlendirme           258

MADDE 32 - Sözleşmeli personel             258

MADDE 33 - Hizmet satın alma  259

MADDE 34 - İdarî personelin Adalet Bakanlığı kadrolarına atanması        259

DÖRDÜNCÜ KISIM - İnceleme ve Yargılama Usulleri       259

BİRİNCİ BÖLÜM - İptal Davası    259

MADDE 35 - İptal davası açmaya yetkili olanlar  259

MADDE 36 - Şekil bakımından iptal davası ve sınırı           259

MADDE 37 - İptal davası açma süresi      260

MADDE 38 - İptal davası açılmasında temsil ve uyulması gereken esaslar             260

MADDE 39 - Eksikliklerin tamamlattırılması ve görüş bildirme     261

İKİNCİ BÖLÜM - İtiraz Yolu          261

MADDE 40 - Anayasaya aykırılığın mahkemelerce ileri sürülmesi              261

MADDE 41 - Başvuruya engel durumlar                262

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM - İptal ve İtiraz Davalarına İlişkin Ortak Hükümler        262

MADDE 42 - Anayasaya aykırılığı ileri sürülemeyecek düzenlemeler       262

MADDE 43 - Dosya üzerinden inceleme ve gerekçeyle bağlı olmama     262

MADDE 44 - Gündeme alınan dosyaların görüşülmesi    263

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM - Bireysel Başvuru                263

MADDE 45 - Bireysel başvuru hakkı        263

MADDE 46 - Bireysel başvuru hakkına sahip olanlar        263

MADDE 47 - Bireysel başvuru usulü        264

MADDE 48 - Bireysel başvuruların kabul edilebilirlik şartları ve incelenmesi         264

MADDE 49 - Esas hakkındaki inceleme  265

MADDE 50 - Kararlar      265

MADDE 51 - Başvuru hakkının kötüye kullanılması           266

BEŞİNCİ BÖLÜM - Siyasi Parti Kapatma ve Dokunulmazlığın Kaldırılması    Davaları            266

MADDE 52 - Siyasi parti kapatma davaları            266

MADDE 53 - Siyasi partilere ihtar verilmesi          266

MADDE 54 - Dokunulmazlığın kaldırılması veya milletvekilliğinin düşmesi durumlarında iptal talebi          267

ALTINCI BÖLÜM - Siyasi Partilerin Mali Denetimi              267

MADDE 55 - Siyasi partilerin mali denetimi          267

MADDE 56 - Mali denetimde ilk ve esas inceleme           267

YEDİNCİ BÖLÜM - Yüce Divan Yargılaması            268

MADDE 57 - Duruşma    268

MADDE 58 - Yeniden inceleme 268

SEKİZİNCİ BÖLÜM - Yargılamaya İlişkin Diğer Hususlar   269

MADDE 59 - Dava ve işlere katılmaya engel durumlar    269

MADDE 60 - Başkan ve üyelerin reddi    269

MADDE 61 - Çekinme    269

MADDE 62 - Bilgi ve belge verme yükümlülüğü ile Devlet sırrı niteliğindeki    bilgiler        270

MADDE 63 - Araç, gereç ve personelden yararlanma     270

MADDE 64 - Harç istisnası            270

DOKUZUNCU BÖLÜM - Kararlar               270

MADDE 65 - Oylama şekli ve karar nisabı              270

MADDE 66 - Mahkeme kararları               271

MADDE 67 - Yargılamanın yenilenmesi  271

BEŞİNCİ KISIM - Mali Hükümler, Personel ve Özlük İşleri              271

BİRİNCİ BÖLÜM - Mali, Sosyal ve Diğer Haklar   271

MADDE 68 - Mali haklar                271

MADDE 69 - Aylık tablosu            272

MADDE 70 - İzin               273

MADDE 71 - Sağlık işleri ve tedavi            273

MADDE 72 - Kuruluş günü ve onur belgesi verilmesi       273

MADDE 73 - Yabancı ülkelere gönderilme            274

MADDE 74 - Kadrolar     274

GEÇİCİ MADDE 1 - Geçiş hükümleri        274

MADDE 75 - Değiştirilen ve yürürlükten kaldırılan hükümler       275

MADDE 76 - Yürürlük     276

MADDE 77 - Yürütme    276

ANAYASA MAHKEMESİ İÇTÜZÜĞÜ         277

BİRİNCİ KISIM – Genel Hükümler            277

BİRİNCİ BÖLÜM – Amaç Kapsam ve Tanımlar     277

MADDE 1 - Amaç ve kapsam      277

MADDE 2 - Hukuki dayanak        277

MADDE 3 - Tanımlar       277

İKİNCİ BÖLÜM – Anayasa Mahkemesi Üyeliği   279

MADDE 4 - Üye seçilenlere tebligat        279

MADDE 5 - Seçilenlerin görevi kabul etmemesi 279

MADDE 6 - Andiçme      279

MADDE 7 - Göreve engel hastalık            280

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM – Başkan ve Başkanvekillerinin Seçimi, Görev ve Yetkileri ile Üyelerin Yükümlülükleri              280

MADDE 8 - Seçimler ve oy pusulalarının hazırlanması     280

MADDE 9 - Oyların sayımı            280

MADDE 10 - Başkanın görev ve yetkileri               281

MADDE 11 - Başkanvekillerinin görev ve yetkileri            282

MADDE 12 - Üyelerin yükümlülükleri     282

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM - Suç ve Cezalara İlişkin Hükümler İle Disiplin İşlemleri        283

MADDE 13 - Adli soruşturma ve koruma tedbirleri          283

MADDE 14 - Adli soruşturma usulü         283

MADDE 15 - Soruşturma Kurulu kararları              284

MADDE 16 - Disiplin soruşturması açılması kararı              284

MADDE 17 - Disiplin soruşturması usulü               284

MADDE 18 - Ceza ve disiplin soruşturmalarının birlikte yürütülmesi        285

MADDE 20 - Disiplin cezasını gerektiren eylemler ve disiplin cezaları       286

MADDE 21 - Üyelikten çekilmeye davet               286

MADDE 22 - Disiplin cezalarına itiraz       286

İKİNCİ KISIM – Teşkilat Yapısı     286

BİRİNCİ BÖLÜM – Genel Kurul, Bölümler ve Komisyonlar ile İşleyişleri  286

MADDE 23 - Teşkilat       286

MADDE 24 - Genel Kurul              287

MADDE 25 - Genel Kurulun görev ve yetkileri    287

MADDE 26 - Araştırma ve İçtihat Birimi - Ar-İç    287

MADDE 27 - Bölümlerin oluşumu             288

MADDE 28 - Bölümlerin görev ve yetkileri           288

MADDE 29 - Bölümlerin toplanması ve gündemi              288

MADDE 30 - Bölümlerin çalışma usulü    289

MADDE 31 - Bölümler raportörlüğü        289

MADDE 32 - Komisyonların oluşumu      290

MADDE 33 - Komisyonların görevleri ve çalışma usulü   290

MADDE 34 - Komisyonlar raportörlüğü  290

İKİNCİ BÖLÜM – Genel Sekreterlik, Raportörler ve Raportör Yardımcıları             291

MADDE 35 - Genel Sekreterlik, kuruluşu ve görevleri    291

MADDE 36 - Genel Sekreter yardımcıları              292

MADDE 37 - Başraportörler ve görevleri               292

MADDE 38 - Raportörler ve görevleri     293

MADDE 39 - Raportör yardımcıları           293

MADDE 40 - Atanan raportörler ve raportör yardımcılarının yükselme ve kademe ilerlemesi      294

MADDE 41 - Yüksek Disiplin Kurulu         294

MADDE 42 - Raportörler hakkında adli soruşturma ve kovuşturma          294

MADDE 43 - Raportör yardımcıları ve memurlar hakkında adli soruşturma ve kovuşturma           295

ÜÇÜNCÜ KISIM – İnceleme ve Yargılama Usulleri            295

BİRİNCİ BÖLÜM - İptal ve İtiraz Davalarına İlişkin Usul Hükümleri             295

MADDE 44 - Başvuruların alınması           295

MADDE 45 - İptal davası dilekçesi ve ekleri          295

MADDE 46 - İtiraz başvuru kararı ve ekleri           296

MADDE 47 - Dosyalar için raportör görevlendirilmesi      297

MADDE 48 - İlk inceleme raporlarının hazırlanması          297

MADDE 49 - Başvurudaki eksiklikler        297

MADDE 50 - Esas inceleme raporlarının hazırlanması      297

İKİNCİ BÖLÜM – Siyasi Partilerin Malî Denetimi                298

MADDE 51 - Malî denetimde ilk inceleme            298

MADDE 52 - Malî denetimde esasın incelenmesi             299

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM - Genel Kurulun İşleyişine İlişkin Hükümler    300

MADDE 53 - Genel Kurul gündemi          300

MADDE 54 - Toplantılar ve müzakereler               300

MADDE 55 - Toplantıya katılamama        301

MADDE 56 - Oylama       301

MADDE 57 - Karar           301

MADDE 58 - Kararların yazılması ve yayımlanması            302

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM - Bireysel Başvuru                302

MADDE 59 - Bireysel başvuru formu ve ekleri    302

MADDE 60 - Formun ve eklerinin hazırlanmasına ilişkin ilkeler   303

MADDE 61 - Başvurucunun temsili          303

MADDE 62 - Bireysel başvuru harcı ve adlî yardım            303

MADDE 63 - Başvurunun yapılabileceği yerler    304

MADDE 64 - Başvuru süresi ve mazeret                304

MADDE 65 - Bireysel Başvuru Bürosu     304

MADDE 66 - Form ve eklerinin ön incelemesi ve eksiklikler         305

MADDE 67 - Bireysel başvuruların Bölümlere ve Komisyonlara tevzii      305

MADDE 68 - Başvuruların inceleme sırası             305

MADDE 69 - Yazışmalar 305

MADDE 70 - Bilgi, belge isteme ve tebliğ              305

MADDE 71 - Adalet Bakanlığına bildirim                306

MADDE 72 - Bölüm ve Komisyonlarda oylama ve karar  306

MADDE 73 - Tedbir kararı            306

MADDE 74 - Duruşma    307

MADDE 75 - Pilot karar usulü     307

MADDE 76 - Karar taslaklarının hazırlanması       307

MADDE 77 - Komisyon kararlarının şekli               308

MADDE 78 - Bölüm kararlarının şekli       308

MADDE 79 - İhlal kararı ve ihlalin giderilmesi       309

MADDE 80 - Düşme kararı           309

MADDE 81 - Kararın imzalanması, tebliği ve yayımlanması           309

MADDE 82 - Tavzih ve maddi hataların düzeltilmesi        310

MADDE 83 - Başvuru hakkının kötüye kullanılması           310

MADDE 84 - Genel hükümlerin uygulanması      310

DÖRDÜNCÜ KISIM – Son Hükümler       310

BİRİNCİ BÖLÜM – Çeşitli Hükümler         310

MADDE 85 - Tutulacak defterler, kayıtlar ve arşiv             310

MADDE 86 - Günlük çalışma süresi          311

MADDE 87 - Üyelerin ve raportörlerin yıllık ve mazeret izinleri  311

MADDE 88 - Mahkeme binasında alınacak güvenlik önlemleri    311

MADDE 89 - Kütüphane ve Yayın İşleri  311

MADDE 90 - Yurt dışı görevlendirme      311

MADDE 91 - Kisveler      312

MADDE 92 - Mahkemenin amblemi ve rozeti    312

MADDE 93 - Onur belgesi            312

MADDE 94 - Cenaze törenleri    313

İKİNCİ BÖLÜM – İçtüzüğün Değiştirilmesi, Yürürlük ve Yürütme               313

MADDE 95 - İçtüzüğün değiştirilmesi      313

MADDE 96 - Yürürlükten kaldırılan mevzuat       313

MADDE 97 - Yürürlük     313

MADDE 98 - Yürütme    313