Anayasa Şikayeti

ANAYASA ŞİKAYETİ



CABİR ALİYEV



İÇİNDEKİLER

TEŞEKKÜR..................................................................................................................V

KISALTMALAR.........................................................................................................XI

GİRİŞ ...........................................................................................................................1

BİRİNCİ BÖLÜM

KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA ANAYASA ŞİKAYETİ

I. ANAYASA YARGISININ EVRİLEN İŞLEVİ VE ANAYASA ŞİKAYETİ......7

A. Fikri Altyapı.......................................................................................................7

B. Pozitif Hukuktaki Yansıma ...............................................................................11

II. ANAYASA ŞİKAYETİ KURUMUNUN ESASLARI........................................12

A. Tanımı ve Temel Özellikleri .............................................................................12

1. Hak ve Özgürlüklerin Ulusal Düzeyde Korunması ....................................15

2. Subjektif Nitelikli Denetim Usûlü...............................................................16

3. İkincillik Prensipi ........................................................................................21

4. Genel Mahkemelerle Yetki Paylaşımının Sınırları......................................28

B. Mutlak-Nispi Anayasa Şikayeti Ayrımı............................................................33

C. Actio Popularis ve Anayasa Şikayeti...............................................................37

D. Türkiye'de Anayasa Şikayetine İlişkin Tartışmalar.........................................39

İKİNCİ BÖLÜM

AZERBAYCAN ANAYASAL YARGI SİSTEMİNDE “ŞİKAYET”

DENETİM USULÜ

I. GENEL HATLARIYLA AZERBAYCAN'IN ANAYASAL GELİŞMELERİ...45

A. SSCB Dönemi ..................................................................................................45

B. Bağımsızlık Sonrası Dönem.............................................................................47

II. AZERBAYCAN'DA ANAYASA YARGISI ........................................................51

A. Genel Olarak ...................................................................................................51

B. Kuruluş ve Organizasyon ................................................................................53

1. Mahkemenin Hukuki Konumu ....................................................................53

2. Üye Seçimi ..................................................................................................54

3. Üyelerin Hukuki Statüsü .............................................................................56

IC. Denetim Alanı ..................................................................................................58

1. Genel Olarak................................................................................................58

2. Özel Denetim Usûllleri................................................................................60

3. Yargı Yoluyla Denetim ................................................................................61

III. ANAYASA ŞİKAYETİ - BAŞVURU KOŞULLARI .........................................62

A. Şikayete Konu Olabilecek Kamu Gücü İşlemleri ............................................63

1. Yasama ve Yürütmenin Normatif İşlemleri.................................................64

2. Mahkeme ve Belediye Kararları..................................................................69

B. Şikayetin Dayandığı Anayasa Hükümleri........................................................71

1. Haklar Kataloğu...........................................................................................71

2. Diğer Anayasa Hükümleri ...........................................................................74

3. Destek Normlar............................................................................................75

C. Mahkemeyi Harekete Geçirmeye Yetkili Süjeler..............................................76

1. Genel Olarak................................................................................................76

2. Gerçek ve Tüzel Kişiler...............................................................................77

a. Taraf Ehliyeti............................................................................................78

b. Dava Ehliyeti............................................................................................79

c. Taraf Sıfatı................................................................................................80

3. Halk Denetçisi (Ombudsman) .....................................................................80

D. Kanun Yollarının Tüketilmesi ve İstisnaları....................................................82

1. Kanun Yollarının Tüketilmesi Koşulu.........................................................82

2. İstisnalar.......................................................................................................85

a. Mahkemeye Başvuru Hakkının İhlali ......................................................86

b. Ağır ve Telafisi Güç Zarar .......................................................................86

E. Hak Düşürücü Süreler .......................................................................................88

IV. USULE İLİŞKİN KURALLAR VE “ŞİKAYET”İN ELE ALINIŞ BİÇİMİ.......89

A. Şikayetin Kabuledilirlik Yönünden İncelenmesi..............................................90

1. İlk İnceleme .................................................................................................91

2. Kabuledilirlik İncelemesi ............................................................................91

a. Kabuledilirlik Koşulları............................................................................92

b. Kabuledilirlik Kararı ................................................................................92

B. Şikayetin Esas Bakımından İncelenmesi .........................................................92

1. Hazırlık Aşaması..........................................................................................93

2. Duruşma.......................................................................................................93

IV. KARAR VE HUKUK SİSTEMİNDEKİ ETKİLERİ.......................................93

A. Karar................................................................................................................95

1. Kararların İçeriği .........................................................................................95

2. Kararların Etki ve Sonuçları........................................................................97

B. Yürürlüğü/Yürütmeyi Durdurma......................................................................99

C. Anayasa Şikayetine İlişkin İstatistikler..........................................................100

D. Anayasa Şikayeti ve AİHM............................................................................101

DEĞERLENDİRME.................................................................................................103

KAYNAKÇA..............................................................................................................107