Anonim Şirket Yönetim Kurulunun Organizasyonu ve Yönetim Yetkisinin Devri

6102 SAYILI YENİ TÜRK TİCAET KANUNU'NA GÖRE



ANONİM ŞİRKET YÖNETİM KURULUNUN ORGANİZASYONU VE YÖNETİM YETKİSİNİN DEVRİ



Beşir Fatih DOĞAN



- Organ Kavramı Ve Yönetim Kurulunun Organizasyonu

- Yönetim Yetkisinin Devri

- Yönetim Yetkisinin Devri Halinde Sorumluluk



Önsöz ............................................................................................................. V

İçindekiler ...................................................................................................... VII

Kısaltmalar..................................................................................................... XIV

GİRİŞ............................................................................................................ 1

1- Konunun Takdimi...................................................................................... 1

2- Konunun Sınırlandırılması ....................................................................... 2















BİRİNCİ BÖLÜM





ORGAN KAVRAMI VE YÖNETİM KURULUNUN

ORGANİZASYONU











§ 1. ORGAN KAVRAMI VE ORGANLAR ARASINDAKİ İLİŞKİ..... 5

I- ORGAN KAVRAMI....................................................................... 5

A- Geniş Anlamda Organ Kavramı .................................................. 6

B- Dar Anlamda Organ Kavramı...................................................... 6

1- Şekli Organ............................................................................. 7

2- Fiili Organ .............................................................................. 12

II- ORGANLAR ARASINDAKİ İLİŞKİ........................................... 14

A- Tek Güç Teorisi............................................................................ 15

B- Eşitlik Teorisi............................................................................... 16

C- Şeflik Prensibi.............................................................................. 18

D- Sınırlandırılmış Tek Güç Teorisi ................................................. 18

E- TTK’nın Getirdiği Sistem............................................................ 20

§ 2. YÖNETİM KURULUNUN ORGANİZASYONU............................ 23

I- ORGANİZASYON MODELLERİ................................................ 23

A- Tekli Organizasyon Modeli (Monist Sistem) .............................. 24

B- İkili Organizasyon Modeli (Dualist Sistem)................................ 26

C- Tercihli Sistem (Opsiyonlu Model) ............................................. 30

D- Sistemlerin Karşılaştırılması........................................................ 31

VII

II- ORGANİZASYON ÖZGÜRLÜĞÜ .............................................. 35

A- Genel Olarak................................................................................ 35

B- Organizasyon Özgürlüğünün Kapsamı ve Sınırları..................... 37

1- Kapsamı.................................................................................. 37

2- Sınırları.... ............................................................................... 38

a- Hukuki Sınırlar ................................................................. 39

b- Şirketin Kendisinin Kabul Ettiği Sınırlamalar ................. 41

III- ORGANİZASYON ARAÇLARI................................................... 43

A- Esas sözleşme .............................................................................. 43

B- İç Yönetmelik............................................................................... 44

1- Kavram ................................................................................... 44

2- Çeşitleri................................................................................... 47

IV- YÖNETİM KURULUNUN YAPISI.............................................. 50

A- Kurul Organ................................................................................. 51

B- Yönetim Kurulu Başkanı ve Başkan Vekili ................................. 53

C- İcra Kurulu................................................................................... 57

D- İcra Başkanı ................................................................................. 60

E- İcrada Görevli Olan ve Olmayan Üyeler..................................... 67

D- Bağımsız Yönetim Kurulu Üyeleri .............................................. 68

1- Nitelikleri................................................................................ 69

2- Görev Alacakları Birimler ...................................................... 75

E- Komiteler ..................................................................................... 77

1- Genel Olarak........................................................................... 77

2- Kurumsal Yönetim İlkelerine Göre Komiteler ....................... 83

3- Komite Çeşitleri...................................................................... 87

a- Denetim Komitesi.............................................................. 87

(1) Görev ve Yetkileri ........................................................ 89

(2) Bağımsızlığı................................................................. 93

(3) Üyelerinin Nitelikleri .................................................. 95

(4) Çalışma Usulü............................................................. 96

(5) Denetim Komitesi Kurulması Halinde Yönetim

Kurulunun Sorumluluğu .............................................. 97

(6) 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu ve BDDK

Düzenlemelerine Göre Denetim Komitesi ................... 99

b- Kurumsal Yönetim Komitesi ................................................... 107

c- Riskin Erken Teşhisi ve Risk Yönetimi Komitesi..................... 108

















İKİNCİ BÖLÜM









YÖNETİM YETKİSİNİN DEVRİ















§ 1. GENEL OLARAK............................................................................... 113

§ 2. KAVRAM.............................................................................................. 112

§ 3. AMAÇ.................................................................................................... 117

§ 4. YETKİ................................................................................................... 118

§ 5. ŞARTLARI .......................................................................................... 119

I- ŞEKLİ ŞARTLAR .......................................................................... 120

A- Esas Sözleşmede Devre İzin Verilmiş Olması ............................ 120

1- Genel Olarak........................................................................... 120

2- Yönetim Kurulunun Yetkilendirilmesi ................................... 124

B- Örgüt Yönetmeliğinin Hazırlanması............................................ 125

1- Kavram ................................................................................... 126

2- Hazırlama Yetkisi.................................................................... 128

3- Hazırlama Yükümlülüğü ........................................................ 131

4- Şartları .................................................................................... 132

a- Şekli Şartlar ...................................................................... 132

(1) Esas Sözleşmeyle Yetkilendirilme ................................ 132

(2) Yazılı Olma .................................................................. 133

(3) Geçerli Bir Yönetim Kurulu Kararının Varlığı ........... 135

b- Maddi Şartlar..................................................................... 135

(1) Kanuna ve Esas Sözleşmeye Aykırı Olmama .............. 135

(2) Şirket Yönetimini Düzenleme ...................................... 136

5- Örgüt Yönetmeliğinin İçeriği ve Kapsamı .............................. 136

a- Giriş Bölümü..................................................................... 139

b- Yönetim Yetkisine Sahip Birimler...................................... 139

c- Yönetim Kurulu ................................................................. 141

(1) Başkan ve Başkan Vekili.............................................. 141

(2) Üyeler.......................................................................... 141

(a) Nitelikleri ............................................................... 141

(b) Sayısı ..................................................................... 143

(c) Mali Hakları........................................................... 144

(d) Sır Saklama Yükümlülüğü..................................... 145

(e) Rekabet Yasağı ....................................................... 146

(f) Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi ........................... 146

(3) Yönetim Kurulu Toplantıları........................................ 147

(a) Sayısı...................................................................... 147

(b) Çağrılması.............................................................. 148

(c) Gündemi................................................................. 150

(4) Yönetim Kurulu Kararları ........................................... 151

(5) Yönetim Kurulunun Görev ve Yetkileri ........................ 154

(6) Komiteler ve Komisyonlar........................................... 156

d- Denetim Sistemine İlişkin Düzenlemeler ........................... 156

e- Bilgi Akışı ve Raporlamaya İlişkin Düzenlemeler ............. 156

f- Planlama Sistemi Hakkında Düzenlemeler ........................ 159

g- Sonuç Bölümü .................................................................... 159

6- Örgüt Yönetmeliğinin Yenilenmesi ........................................ 159

7- Örgüt Yönergesi Hakkında Bilgilendirme.............................. 160

II- MADDİ ŞART................................................................................. 163

A- Genel Olarak................................................................................ 166

B- Devredilemez ve Devralınamaz Yetkiler Kavramı ...................... 168

C- Yönetim Kurulunun Devredilemez ve Devralınamaz

Yetkileri........................................................................................ 170

1- Şirketin Üst Düzey Yönetimi .................................................. 175

a- Kavram............................................................................... 175

b- Kapsamı ............................................................................. 176

2- Yönetim Teşkilatının Belirlenmesi.......................................... 179

3- Muhasebe, Finans Denetimi ve Finansal Planlama

Düzeninin Kurulması.............................................................. 185

a- Finansal Planlamanın Yapılması ....................................... 186

b- Muhasebe Düzeninin Kurulması........................................ 187

c- Finansal Denetimin Yapılması............................................ 188

4- Müdürlerin ve Aynı İşleve Sahip Kişiler ile İmza Yetkisini

Haiz Bulunanların Atanmaları ve Görevden Alınmaları........ 190

5- Üst Gözetim............................................................................ 194

a- Kavram............................................................................... 194

b- Yetkinin Kapsamı ve Kullanılması...................................... 196

6- Defterlerinin Tutulması, Yıllık Faaliyet Raporunun ve

Kurumsal Yönetim Açıklamasının Düzenlenmesi,

Genel Kurul Toplantılarının Hazırlanması ve İcrası .............. 202

a- Defterlerin Tutulması........................................................ 202

b- Yıllık Faaliyet Raporunun Düzenlenmesi ve Genel

Kurula Sunulması.............................................................. 203

c- Kurumsal Yönetim Açıklamasının Düzenlenmesi ve

Genel Kurula Sunulması................................................... 205

d- Genel Kurul Toplantılarının Hazırlanması....................... 206

e- Genel Kurul Kararlarının Yürütülmesi............................. 209

7- Borca Batıklık Durumunun Varlığında Mahkemeye

Bildirimde Bulunulması.......................................................... 210

D- Devredilemez ve Devralınamaz Yetki Olarak Kabul Edilmesi

Gerekli Diğer Yetkiler.................................................................. 210

1- Genel Kurul Kararları Aleyhine İptal Davası Açmak ............ 211

2- Kayıtlı Sermaye Sisteminde Sermaye Artırım Kararı

Vermek.................................................................................... 212

3- Şarta Bağlı Sermaye Artırımında Yönetim Kurulunun

Görevleri ................................................................................. 214

4- Sermayenin Yarısının Kaybında Yönetim Kurulunun

Görevleri ................................................................................. 215

5- Şirket Birleşmelerinde Birleşme Sözleşmesinin İmzalanması.. 217

E- Devredilemez ve Devralınamaz Yetkiler ile İlgili Özel

Durumlar...................................................................................... 217

1- Tek Kişilik Yönetim Kurulunda .............................................. 217

2- Küçük ve Orta Büyüklükteki Şirketler ile Aile

Şirketlerinin Yönetim Kurulunda ........................................... 219

3- Bağlı Şirketlerin Yönetim Kurulunda..................................... 220

§ 6. YÖNETİM YETKİSİNİN DEVREDİLEBİLECEĞİ

KİŞİLER... ........................................................................................... 223

I- YÖNETİM KURULU ÜYELERİ ................................................. 223

II- YÖNETİM KURULU ÜYESİ OLMAYAN ÜÇÜNCÜ

KİŞİLER.......................................................................................... 228

A- Genel Olarak................................................................................ 228

B- Murahhas Müdürler ile Müdürler Arasındaki Farklar................. 230

C- Murahhas Üyeler ile Murahhas Müdürler Arasındaki

Farklar .......................................................................................... 232

III- KOMİTE VE KOMİSYONLAR ................................................... 234

§ 7. MURAHHASLIĞIN DEVRİ............................................................ 235

§ 8. YETKİ DEVRİNİN SONUÇLARI .................................................. 237

§ 9. MURAHHASLIĞIN SONA ERMESİ............................................. 240

§ 10. İCRADA GÖREVLİ OLMAYAN YÖNETİM KURULU

ÜYELERİ ........................................................................................... 242

I- NİTELİKLERİ................................................................................ 243

II- GÖREVLERİ.................................................................................. 243















ÜÇÜNCÜ BÖLÜM









YÖNETİM YETKİSİNİN DEVRİ HALİNDE

SORUMLULUK















§ 1. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN SORUMLULUĞU

HAKKINDA GENEL BİLGİLER .................................................... 247

I- ESKİ TÜRK TİCARET KANUNUNUN BENİMSEDİĞİ

SİSTEM ........................................................................................... 247

A- Kusur Sorumluluğu...................................................................... 247

B- Kişisel ve Müteselsil Sorumluluk................................................ 250

II- TÜRK TİCARET KANUNUNUN BENİMSEDİĞİ

SİSTEM.......................................................... ................................. 253

A- Kusur Sorumluluğu...................................................................... 253

B- Farklılaştırılmış Teselsül Prensibi................................................ 254

1- Farklılaştırılmış Teselsül Kavramı ve Unsurları..................... 254

a- Farklılaştırılmış Teselsül Kavramı.................................... 254

b- Farklılaştırılmış Teselsül Kavramının Unsurları.............. 255

(1) Birlikte Verilen Zarar .................................................. 255

(2) Kusurun Derecesi ........................................................ 258

2- Tazminat Miktarının Hâkim Tarafından Tespit Edilmesi....... 261

3- İndirim Sebepleri.................................................................... 263

4- Rücu İlişkisi............................................................................ 264

§ 2. YEKİ DEVRİ HALİNDE YÖNETİM KURULU

ÜYELERİNİN SORUMLULUĞU.................................................... 267

I- GEÇERSİZ YETKİ DEVRİ HALİNDE ...................................... 267

A- Genel Olarak................................................................................ 267

B- Esas Sözleşmede Yetki Devrine İzin Veren Hüküm Olmadan

Yapılan Yetki Devri Halinde Sorluluk ......................................... 269

C- Hiç veya Hukuka Uygun Bir Şekilde Örgüt Yönetmeliği

Hazırlanmadan Yapılan Yetki Devri Durumunda ........................ 270

D- Devredilemez ve Devralınamaz Yetkilerin Devrinde .................. 272

E- Örgüt Yönergesindeki Düzenlemeye Aykırı Yetki

Devrinin Varlığında...................................................................... 273

II- GEÇERİ YETKİ DEVRİ HALİNDE ........................................... 274

A- Yetkilerin Devredilmiş Olması Sebebiyle Sorumluluk ............... 274

1- Murahhasların Sorumluluğu................................................... 274

2- İcrada Yetkili Olmayan Üyelerin Sorumluluğu...................... 276

a- Murahhasların Seçiminde Gerekli Özenin

Gösterilmesinde ................................................................ 279

b- Murahhasların Bilgilendirilmesinde.................................. 281

c- Genel Gözetim Yetkisinin Kullanılmasında ........................ 281

B- Farklılaştırılmış Teselsül İlkesinin Uygulanması ........................ 286

C- Sorumluluğun Farklılaştırılmasında Dikkate Alınabilecek

Kriterler........................................................................................ 287

1- Genel Olarak........................................................................... 287

2- Yetki Devredilen Kişinin Yönetim Kurulu Üyesi veya

Üçüncü Kişi Olması ............................................................... 288

SONUÇ......................................................................................................... 291

BİBLİYOGRAFYA..................................................................................... 295