Arabuluculuk Yoluyla Uyuşmazlık Çözümünde Temel Aşamalar ve Taktikler

Yrd. Doç. Dr. Elif Kısmet KEKEÇ

• GİRİŞ-1
• BİRİNCİ BÖLÜM
• GENEL OLARAK ARABULUCULUK
• 1. -UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLLARINA GENEL BAKIŞ-3
• A. -Uyuşmazlık Kavramı-3
• B. -Anlaşmazlık Çözüm Yöntemleri-5
• C. -Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları (AUÇ)-11
• I. -Kavram ve Özellikleri-11
• II. -AUÇ'e Getirilen Eleştiriler-14
• III. -Başlıca AUÇ Yolları-18
• 2. -ARABULUCULUK KAVRAMI VE GELİŞİMİ-23
• A. -Kavram ve Tanım-23
• B. -Arabuluculuğun Amacı-26
• C. -Arabuluculuğun Gelişimi-30
• I. -Tarihi Gelişim-30
• II. -Arabuluculuğun Gelişimine Destek Olan Unsurlar-38
• III. -Arabuluculuğun Gelişmesinin Önündeki Engeller-40
• 3. -ARABULUCULUĞUN TEMELİ OLAN MÜZAKERE-43
• A. -Genel Olarak-43
• B. -Müzakere Teorileri (Negotiation Theories)-44
• C. -Arabuluculukta Müzakere Yaklaşımları (Approaches To Negotiation)-45
• I. -Mücadeleci Yaklaşım (Competitive Approach)-46
• II. -İşbirlikli Yaklaşım (Cooperative Approach)-49
• III. -Problem Çözücü Yaklaşım (Problem Solving Approach)-50
• IV. -İyileştirici Müzakere-56
• D. -Müzakere Aşamaları-56
• 4. -ARABULUCULUĞUN TEMEL İLKELERİ-57
• A. -Devlet Yargısına -Alternatif- Olması-57
• B. -Tarafsız Bir Üçüncü Kişinin Mevcudiyeti-60
• I. -Arabulucunun Üçüncü Kişi Olması-60
• II. -Arabulucunun Tarafsız Olması-61
• 1. -Genel Olarak-61
• 2. -Tarafsızlık Kavramı-62
• 3. -Arabuluculukta Tarafsızlığın Sağlanması ve Önemi-65
• C. -Arabulucunun Bağlayıcı Karar Verememesi-68
• D. -Gönüllülük-70
• I. -Arabuluculuğun Gönüllü Olması-70
• II. -Tarafların Rızasının Alınması-72
• III. -Arabuluculuğun Hak Arama Özgürlüğünü Kısıtlamaması-74
• E. -Arabulucunun Yetkisini Taraflardan Alması-77
• F. -Gizlilik (Confidentiality)-77
• I. -Genel Olarak-77
• II. -Beyan ve Belgelerin Kullanılamaması-80
• III. -Gizliliğin Sınırları-84
• 5. -ARABULUCULUĞUN TERCİH SEBEPLERİ VE YARARLARI-87
• A. -Zamandan Tasarruf-87
• B. -Masraftan Tasarruf-89
• C. -Uzman Kişilerin Arabulucu Olması-90
• D. -Tarafların Kendilerini Daha İyi İfade Etme İmkânı Bulması-91
• E. -Kontrolün Taraflarda Olması-91
• F. -Mahkeme Yükünü Azaltması-93
• G. -Yargı Organlarından Daha Geniş Bir Karar Yelpazesine Sahip Olması ve İki Tarafı Olabildiğince Tatmine Yönelik Olması-94
• H. -Gizliliğin Korunabilmesi-95
• 6. -ARABULUCULUĞUN KONUSU VE ARABULUCULUĞA UYGUN HALLER-96
• 7. -ARABULUCUNUN GÖREVİ VE İYİ BİR ARABULUCUDA OLMASI GEREKEN KİŞİSEL ÖZELLİKLER-104
• A. -Arabulucunun Görev Tanımı-104
• I. -Yöntemin Başkanı-104
• II. -İletişim Sağlayıcı-104
• III. -Eğitimci-105
• IV. -Çözüm Artırıcı-105
• V. -Gerçekçi Düşünmenin Temsilcisi (Agent Of Reality)-106
• VI. -Kusurları Üstlenici (Günah Keçisi-Scapegoat)-106
• VII. -Yöntemin Koruyucusu-107
• B. -İyi Bir Arabulucuda Olması Gereken Temel Kişisel Özellikler-107
• 8. -ARABULUCULAR SİCİLİ VE ARABULUCULUK EĞİTİM-112
• A. -Genel olarak-112
• B. -Sicile Kaydolmak İçin Gerekli Şartlar-113
• I. -Genel Olarak Sicile Kayıt Şartları-113
• II. -Eğitim-115
• 1. -Mukayeseli Hukukta Arabuluculuk Eğitimi-115
• 2. -Türkiye'de Arabuluculuk Eğitimi ve Sınav-121
• III. -Arabulucular Sicili-123
• IV. -Arabulucular Sicilinden Silinme-124
• İKİNCİ BÖLÜM
• ARABULUCULUK YÖNTEMİNİN TEMEL AŞAMALARI VE MAHKEME BAĞLANTILI ARABULUCULUK
• 9. -ARABULUCULUK ÖNCESİ AŞAMA - PREMEDIATION (BİRİNCİ AŞAMA)-128
• A. -Arabuluculuk Yöntemine Karar Verilmesi ve Arabuluculuğun Zamanlaması-128
• I. -Genel Olarak-128
• II. -Uyuşmazlık Doğduktan Sonra Arabuluculuğa Karar Verilmesi-131
• III. -Uyuşmazlık Doğmadan Önce Arabuluculuğa Karar Verilmiş Olması-139
• 1. -Genel Olarak-139
• 2. -Arabuluculuk Sözleşmesinin (veya Şartının) Uygulanması-142
• IV. -Mahkemenin Arabuluculuğa Yöneltmesi-147
• B. -Arabulucunun Seçimi-147
• C. -Arabulucu ile Sözleşme-151
• D. -Arabuluculuk Oturumları Öncesi Hazırlık-153
• E. -Arabuluculuğun Gerçekleşeceği Yer-156
• F. -Süreçte Hazır Bulunabilecek Kişiler-162
• I. -Arabulucu-162
• II. -Taraflar-162
• 1. -Tarafların Katılımı-162
• 2. -İkiden Fazla Tarafın Olması-164
• 3. -Görüşmelere Avukatların Katılımı-164
• III. -Üçüncü Kişiler-167
• G. -Arabuluculuk Sürecinin Başlaması ve Etkileri-168
• I. -Arabuluculuk Sürecinin Başlaması-168
• II. -Arabuluculuğun Süresi-169
• III. -Arabuluculuk Sürecinin Zamanaşımı ve Hak Düşürücü Süreler Üzerinde Etkisi-171
• 10. -ARABULUCULUK AŞAMASI (İKİNCİ AŞAMA)-172
• A. -Klasik Arabuluculuk-172
• I. -Açılış Oturumu (Opening Session)-173
• 1. -Arabulucunun Konuşması-174
• 2. -Tarafların Açılış Konuşması-175
• 3. -Gündem Oluşturulması-177
• 4. -Arabulucu ve Avukatın Taraflara Yaklaşımı-179
• 5. -Açılış Oturumunun Önemi-180
• II. -Özel Oturumlar (Private Caucuses)-181
• 1. -Genel Olarak-181
• 2. -Öncü Özel Oturumlar (Early Caucuses)-184
• 3. -Ara Özel Oturumlar (Middle Caucuses)-185
• 4. -Sonraki Özel Oturumlar (Later Caucuses)-186
• III. -Ortak Oturumlar (Joint Sessions)-187
• B. -Özel Oturum Yapılmayan Arabuluculuk (Non-Caucus Mediation)-189
• 11. -GÖRÜŞMELERİN ÇIKMAZA GİRMESİ-190
• A. -Genel Olarak-190
• B. -Çıkmaz Durumunda Yapılması Gerekenler-191
• I. -Temellere İnmek-191
• II. -Müzakere Ortamında ve Usûlünde Değişiklik Yapmak-192
• III. -Taraflarla Mücadele Etmek-192
• IV. -Taraflara Destek Olmak-193
• V. -Anlaşmayı Değiştirmek-193
• 12. -ARABULUCULUĞUN SONA ERMESİ AŞAMASI (ÜÇÜNCÜ AŞAMA)-194
• A. -Arabuluculuğun Muhtemel Sonuçları-194
• B. -Anlaşma Metninin Hazırlanması-197
• C. -Sözleşmenin Uygulanabilirliği-202
• I. -Genel Olarak-202
• II. -Türk Hukuku'nda Durum-205
• D. -Arabuluculuk Sonrası İzleme (Post Mediation Follow-Up)-207
• E. -Arabulucunun Sorumluluğu-209
• 13. -MAHKEME BAĞLANTILI ARABULUCULUK VE GÖSTERDİĞİ ÖZELLİKLER-214
• A. -Genel Olarak Mahkeme Bağlantılı Arabuluculuk-214
• B. -Mahkeme Bağlantılı Arabuluculukta Görev Yapacak Arabulucu-218
• C. -Arabulucunun Ücreti-219
• D. -Arabuluculuğun Zorunlu veya Gönüllü Olması-222
• E. -Dosyaların Arabuluculuğa Havalesi-224
• F. -Arabuluculuğa Başvurulmasının Dava Sürecine Etkisi-228
• G. -Mahkeme Bağlantılı Arabuluculuğa İyiniyetle Katılma Yükümlülüğü-228
• ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
• ARABULUCULUK MODELLERİ VE ARABULUCULUKTA KULLANILAN TEMEL TAKTİKLER
• 14. -ARABULUCUKTA TEMEL MODELLER-235
• A. -Genel Olarak Arabulucu Profilleri-235
• B. -Temel Arabuluculuk Modelleri-238
• I. -Kolaylaştırıcı Arabuluculuk (Faciliative Mediation)-238
• II. -Değerlendirici Arabuluculuk (Evaluative Mediation)-240
• III. -Çözüm Arabuluculuğu (Settlement Mediation)-241
• IV. -Ârif Arabuluculuk (Wise Counsel Mediation)-242
• V. -Geleneksel Arabuluculuk (Tradition Based Mediation)-242
• VI. -Dönüştürücü Arabuluculuk (Transformative Mediation)-243
• VII. -Öyküsel Arabuluculuk (Narrative Mediation)-245
• 15. -ARABULUCUNUN DEĞERLENDİRME YAPMASI-246
• A. -Riskin'in Şeması-246
• B. -Arabulucunun Bazı Hallerde Değerlendirme Yapmasını Destekleyen Görüşler-251
• C. -Arabulucunun Değerlendirme Yapmasına Karşı Olan Görüşler-255
• 16. -ARABULUCULUKTA KULLANILAN TEMEL TAKTİKLER-261
• A. -Arabuluculukta İletişime Yönelik Taktikler-261
• I. -Taraflarla İletişim Kurmak-261
• II. -Taraflar Arasındaki İletişimi Sağlamak ve Kolaylaştırmak-267
• III. -Tarafların Katılımını, Duygu ve Düşüncelerini Açığa Vurmalarını Sağlamak-271
• IV. -Güven Kazanmak ve Güven Sağlamak-275
• V. -Uyuşmazlığı Psikolojik Olarak Sona Erdirmek-278
• B. -Arabuluculukta Çözüm İçin Gerekli Temellere Ulaşılabilmesine Yönelik Taktikler-280
• I. -Uyuşmazlık Hakkında Önsav Oluşturmak-280
• II. -Bilgi Eksikliklerinin Giderilmesi-282
• 1. -Tarafları Bilgilendirmek-282
• 2. -Taraflar Arasında Bilgi Eksikliğinin Giderilmesi-283
• 3. -Arabulucunun Bilgi Toplaması-284
• a. -Bilgi Toplama Yöntemleri-284
• b. -Menfaatleri Saptamak-287
• c. -Diğer Faktörlerin Belirlenmesi-289
• III. -Doğru Sorular Sormak-291
• C. -Taraflara Doğru Bir Bakış Açısı Sağlanmasına Yönelik Taktikler-293
• I. -Taraflara Yeni Bir Bakış Açısı ve Çerçeve Oluşturmak-293
• II. -Rol Değişimi (Role Reversal)-298
• III. -Tarafların Gerçekçi Olmasını Sağlamak-299
• IV. -Eşitliği Sağlamak-301
• V. -Karar Analizi (Decision Analysis)-305
• D. -Anlaşmanın İçeriğinin Belirlenmesine Yönelik Taktikler-308
• I. -Anlaşma Aralığının Saptanması-308
• II. -Anlaşma Seçenekleri Üretilmesine Yardımcı Olmak-310
• E. -Arabuluculukta Düzenin Sağlanmasına Yönelik Taktikler-315
• I. -Tarafları Sakinleştirmek-315
• II. -Mücadeleci Yöntemlerde Israr Eden veya Müzakere Ruhuna Uyum Sağlamayan Tarafların İdaresi-317
• III. -Problemli Durumlarla Mücadele Etmek-318
• IV. -Not Almak ve Organizasyon-321
• SONUÇ-323
• KAYNAKLAR-329
• EKLER-347
• EK-1: -TARAFLAR VE ARABULUCU ARASINDA ARABULUCULUK ÖRNEK SÖZLEŞMESİ-347
• EK-2: -ARABULUCU AÇILIŞ KONUŞMASI ÖRNEĞİ-349