Araç Paylaşım Modelinin Haksız Rekabet Açısından Değerlendirilmesi

Av. İlayda ÖZDEMİR ( LL.M. )

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ3

İÇİNDEKİLER.5

KISALTMALAR9

ÖZ13

ABSTRACT15

GİRİŞ.17

BÖLÜM

ARAÇ PAYLAŞIM MODELİNİN ORTAYA ÇIKIŞI

Taksi Hizmetlerine Genel Bakış21

Araç Paylaşım Uygulaması Uber ve İş Modeli 23

2.1. Paylaşım Ekonomisi ve Uber 32

2.2. Uber’in İş Modelinin Yıkıcı Etkisi38

Uber’in İş Modelinin Getirdiği Yasal Sorunlar 43

BÖLÜM

ULUSLARARASI OTORİTELER VE ARAÇ PAYLAŞIM

MODELİ: UBER

Uluslararası Alanda Uber’in Konumu.53

4.1. Dünya Ticaret Örgütü Örneği53

4.1.1. Dünya Ticaret Örgütüne Göre Uber .54

4.1.1.1. Hizmet Ticareti Genel Anlaşması (GATS)55

4.1.1.2. Dünya Ticaret Örgütü Kapsamında Yolcu

Taşımacılığına İlişkin Taahhüt ve Sınırlandırmalar56

(i) ABD Kumar Vakası: Teknolojik Tarafsızlık İlkesi

ve İnternet Hizmetleri60

(ii) Çin – Yayın ve Görsel-İşitsel Ürünler Vakası:

Teknolojik Tarafsızlık İlkesi ve Elektronik Ticaret 63

İçindekiler

6

(iii) DTÖ Sınıflandırmasının ve Teknolojik

Tarafsızlık İlkesinin Yolcu Taşımacılığı Piyasası

Üzerindeki Etkilerinin Sonuçları ve Analizi .66

4.2. AB Örneği .67

4.2.1. AB Komisyonu Çalışmaları77

(i) Mesleğe Erişimle İlgili Öneriler.84

(ii) Mesleğin İcrasına İlişkin Öneriler.87

(iii) Toplu Taşıma ve Aktif Hareketliliğin

Entegrasyonuna İlişkin Öneriler .92

4.2.2. ABAD İçtihatları 93

4.2.3. AB’deki Mahalli Mahkemelerin Uber’in Yasal

Durumuna İlişkin Yorumu105

Milano Mahkemesi (İtalya) Tarafından Karara

Bağlanan Dava 105

1.1. Mahkemenin Taksi Şoförleriyle Doğrudan ve

Haksız Rekabete Yol Açması Sebebiyle Uber

Faaliyetinin Yasaklanmasına İlişkin Kararı 109

Fransız Anayasa Konseyi'nin Fransız Ulaştırma

Kanunu’nun Yeni Hükmüne İlişkin Kararı.113

2.1. Madde L. 3120-2 ve Önceden Ayarlanmış

Şoförlerin Kamuya Açık Yollarda Dolaşırken

Konumlarını ve Uygunluklarını Bir Harita Üzerinde

Gösterme Yasağının Anayasa’ya Uygunluğu .115

2.1.1. Anayasal Girişim Özgürlüğü İlkesinin İhlal

Edildiği İddiası.116

2.1.2. Anayasa’nın Kanun Önünde Eşitlik İlkesinin

İhlal Edildiği İddiası 116

2.1.3. Uber'in Ücretsiz Kullanım Hakkını

Engellediği için Anayasal Olarak Korunan

Mülkiyet Haklarının İhlal Edildiği İddiası 117

İçindekiler

7

2.2. L. 3122-2 Maddesi ve Uzaklık Yerine Sadece

Seyahat Süresine Göre Fiyat Belirleme

Yükümlülüğünün Teşebbüs Serbestisi İlkesinin İhlali

Nedeniyle Anayasa’ya Aykırılığı 117

2.3. Madde L.3122-9 ve Önceden Ayarlanmış

Şoförlerin Talep Edilen Ulaşım Hizmetini

Tamamladıktan Sonra Tekrar Bekleme Yerine Gelme

Yükümlülüğünün (return-to-garage rule) Anayasa’ya

Uygunluğu .118

2.3.1. Teşebbüs Hürriyeti ve Seyahat Hürriyetinin

İhlali İddiası .119

2.3.2. Kanun Önünde Eşitlik İlkesine Aykırılık

İddiası.119

4.3. ABD Örneği121

4.3.1. Uygulanabilir Yasal Çerçeve ve Mahkeme

Kararları .121

(i) California Kamu Hizmetleri Komisyonu

Kararı ve Yeni Bir Kategorinin Tanımlanması:

“Ulaştırma Ağı Şirketleri” (Transportation

Network Companies (TNC))121

1) Uber'in Yalnızca Bilgi Sağlayıcı Olduğu İddiasına

Karşı Komisyonun Yargı Yetkisi Beyanı125

2) Komisyonun, Uber'in Google Güç Ölçer (Google

Power Meter) ile Olan Benzerliğini İleri Sürmesine

İtiraz Etmesi ve Uber’in Hizmet Sağlayıcı Niteliğini

Açıklaması.128

3) Ücretlerin Önceden Düzenlenmiş Olarak

Belirlenmesinin Uber’in Ulaşım Ağı Şirketi (TNC)

Olarak Belirlenmesinin Üzerindeki Etkisi 130

4) Araç Paylaşımı Muafiyetinin Ulaşım Ağı

Şirketlerinin Yürüttüğü İşlere Uygulanmaması 132

5) Ulaşım Ağı Şirketlerinin (TNC) Tanımına İlişkin

Sonuçlar.134

İçindekiler

8

(ii) Kaliforniya Çalışma Komiserinin Kararı

Doğrultusunda Uber Sürücülerinin “Bağımsız Üçüncü

Taraf Sağlayıcılar” Olarak Nitelendirilmesi.135

1) Davaya İlişkin Somut Olgular 136

2) Mahkemenin Kararı ve Sürücünün Uber Çalışanı

Olarak Değerlendirilmesi138

III. BÖLÜM

TÜRKİYE’DE ARAÇ PAYLAŞIM MODELİ: UBER VE

HAKSIZ REKABET KAVRAMI

Uber’in Türkiye’deki Faaliyetleri 143

5.1. Türkiye’de Yasal Durum.146

5.2. Türkiye’de Rekabet ve Haksız Rekabet Kavramı .148

5.2.1. Haksız Rekabetin Kapsamı.151

5.2.2. Haksız Rekabetin Şartları .152

5.2.3. Haksız Rekabet Teşkil Eden Fiiller153

5.2.4. Rekabet Yasağı .154

5.3. Uber’in Türkiye’deki Haksız Rekabet Davası 154

5.3.1. Kararın Gerekçesinde Yer Alan TTK 55/1-e

Maddesi.161

(i) “İş şartları” Kavramı 163

(ii) İş Şartlarına Uyması Gereken Rakipler.163

(iii) İş Şartlarına Aykırılık.167

5.3.2. TTK 55/1-e Maddesinin Uber Davasına

Uygulanabilirliği.169

SONUÇ177

KAYNAKÇA 18