Avrupa Birliği Hukukunda Yetki Sorunu

İÇİNDEKİLER

I. BÖLÜM
AB HUKUKUNDA İÇ YETKİ MESELESİ

A.Yetki konusunun önemi, bu konuda yaşanan tarihi gelişmeler. 21

1. Yetki meselesi ve AB – üye devletler ilişkisi 21

2.Sınırlı yetkiler ilkesi 28

3.Avrupa Birliği’nde yetki konusunda yaşanan tarihi gelişmeler 29

4.AT Antlaşması’nda üye devletler ile Topluluk arasında yetki paylaşımı . 30

5 Nice ve Laeken zirvelerinde önemli bir tartışma konusu olan yetki meselesi . 33

6 Nice Zirvesi ve yetki konusu 33

7 Laeken Bildirgesi hedeflerinden birisi olarak yetki meselesi 34

8 Anayasal Antlaşma metninde yetki konusunun düzenlenmesi 35

9 Lizbon Antlaşması ve yetki konusu 37

a AB Antlaşması’nda yer alan yetki düzenlemesi . 37

b. . Yetki konusunda ABİHA’da yer alan düzenlemeler . 39

B. Lizbon Antlaşması ile kabul edilen yetki kategorileri 40

1 Münhasır yetki kategorisi 40

a. . Münhasır yetki kategorisi alanında kalan
bazı temel politika alanları ve yetki konusu 44

b. . Rekabet politikası ve yetki sorunu . 44

aa. AB’nin rekabet politikası alanında yasal düzenleme yapma yetkisi 45

bb. AB rekabet kurallarının uygulanması 47

c. . AB para politikası ve yetki sorunu 51

d Ortak ticaret politikası ve yetki sorunu . 54

aa. Lizbon Antlaşması sonrası ortak ticaret politikası 54

2. . Paylaşılan yetki kategorisi 57

a. Paylaşılan yetki kategorisi kapsamında kalan alanlar . 59

b Paylaşılan yetki kategorisi ve önleyici etki doktrini 62

c Paylaşılan yetki kategorisinde kalan alanlar açısından Birliğin tasarruf türleri 65

3. . Destekleme, eşgüdüm ve tamamlama yetkisi . 70

a Destekleme, eşgüdüm ve tamamlama yetki kategorisi kapsamında kalan alanlar 71

b Kültür konusunda AB’nin destekleme, eşgüdüm ve tamamlama yetkisi 73

c Kamu sağlığı konusunda AB’nin destekleme, eşgüdüm ve tamamlama yetkisi 73

d. . Endüstri konusunda AB’nin destekleme, eşgüdüm ve tamamlama yetkisi 74

e Sivil Savunma konusunda AB’nin destekleme, eşgüdüm ve tamamlama yetkisi 74

f. . AB’nin destekleme, eşgüdüm ve tamamlama yetki kategorisi alanında hukuken bağlayıcı tasarruflar kabul edebilmesi 75

4. . Ayrı bir yetki sınıflandırması olarak ekonomi, istihdam ve sosyal politika alanlarında AB’nin yetkisi 78

a Sosyal politika alanında AB’nin yetkisi . 79

b Ekonomi politikası alanında AB’nin yetki ve sınırları 81

c. . Ekonomi politikası alanında yaşanan son gelişmeler ve yetki sorunu . 85

5. . Birliğin insan hakları alanındaki yetkisi 90

6. . AB’nin özgürlük, güvenlik ve adalet alanındaki yetkisi . 95

7. . AB’nin artık yetkisi ('bakiye' yetki kategorisi) . 97

8 Katmanlı yetki, orantılılık ve ulusal parlamentoların rolü. 103

a. . Katmanlı yetki ilkesi 103

b. . Orantılılık ilkesi 106

c. . Katmanlı yetki ve orantılılık ilkelerinin uygulanmasına dair protokol 108

aa. . ABAD’ın tutumu 110

II. BÖLÜM
AB’NİN ULUSLARARASI ANLAŞMALAR YAPMAYA İLİŞKİN DIŞ YETKİSİ

A. ABAD kararları ve Lizbon Antlaşması kapsamında dış yetki. 121

1 Birlik dış yetkisi ve sınırlı yetki ilkesi 121

2 ‘Açık dış yetki doktrini’ ve ‘zımnî dış yetki doktrini’ 122

a Açık dış yetki . 124

b. . Zımnî dış yetki 128

aa. Lizbon Antlaşması öncesi zımnî dış yetki doktrini. 128

aaa. ERTA kararı . 128

bbb. 1/76 sayılı mütalaa 130

ccc. Open Skies davaları 131

ddd. ABAD’ın 1/2003 sayılı mütalaası (Lugano kararı) . 133

bb. İkincil mevzuat olmaksızın zımnî dış yetki 137

cc. Lizbon Antlaşması ile zımnî dış yetki doktrininin kodifiye edilmesi 140

aaa. Antlaşmalar’da belirlenen hedeflerden birisine ulaşılması bakımından zımnî dış yetki 142

bbb. Birliğin hukuken bağlayıcı bir tasarrufunda öngörüldüğünde zımnî dış yetki 143

ccc. Birliğin ortak kurallarını etkileme ya da kapsamlarını değiştirme ihtimali taşıdığında zımnî dış yetki 144

3 Dış yetkinin niteliği 146

a. Birliğin münhasır dış yetkisi . 147

aa. Birliğin a priori münhasır dış yetki sahibi olduğu konular 149

aaa. AB’nin uluslararası ticaret düzenindeki yetkileri 150

bb. Koşula bağlı münhasır dış yetki . 154

aaa. ABAD’ın 4 Eylül 2014 tarih ve C-114/12 sayılı Commission v Council kararı 155

bbb. ABAD’ın 7 Ekim 2014 tarih ve C-399/12 sayılı Germany v Council kararı 157

b. . ABİHA’nın üye devletlerle paylaşılan dış yetkisi 160

aa. . Paylaşılan önleyici dış yetki 160

bb. Paylaşılan ancak önleyici olmayan dış yetki 161

cc. Karma anlaşmalar 163

c. . AB’nin ABİHA’nın 352. maddesinden kaynaklanan tamamlayıcı (artık) dış yetkisi 167

B. Dış yetki kullanımında önem arzeden bazı politika alanları ve doğru hukuki dayanak seçilmesi . 169

1. . Kendine özgü (sui generis) bir dış yetki: Ortak Dış ve Güvenlik Politikası 169

2. . Dış yetki ve doğru hukuki dayanak belirlenmesi 173

a. . Hukuki dayanak nedeniyle tasarrufların iptal edilmesinde uygulanan test 177

Sonuç 182

Kaynakça . 193

KISALTMALAR