Av. Ayberk Güntay ÖZTÜRK
İÇİNDEKİLER
ÖZET . 3
ABSTRACT 7
KISALTMALAR 15
GİRİŞ . 17
BİRİNCİ BÖLÜM
FAZLA ÇALIŞMA VE FAZLA SÜRELERLE
ÇALIŞMA KAVRAMLARI
1.1. Çalışma Süreleri 21
1.1.1. Genel Olarak 21
1.1.2. Çalışma Süresi 22
1.1.2.1. Fiili Çalışma Süreleri 24
1.1.2.2. Farazi Çalışma Süreleri 25
1.1.2.2.1. İşin Görülmesi ‘‘Yeraltında’’ veya ‘‘Su Altında’’
Gerçekleşen Çalışmalarda İşçinin Çalışma
Alanına İnmesi İçin Geçireceği Süreler . 25
1.1.2.2.2. İşçinin Asıl İşi İfa Etmek Üzere İşyerinden
Farklı Bir Yere Gitmesi Halinde İşçinin
Yolda Geçirdiği Süreler 26
1.1.2.2.3. İşçinin Çalışmaksızın İşyerinde İşverenin
Emir ve Talimatına Hazır Bir Halde Beklediği
Süreler 26
1.1.2.2.4. İşçinin İşyeri Dışında Asıl İşini Yapmaksızın
Çalıştırılması 27
İçindekiler
10
1.1.2.2.5. İşçinin Yerleşim Yerinden Uzak Bir Yerde
Çalışması Durumunda Diğer İşçiler ile Birlikte
Getirilip Götürülmesi Esnasında Yolda Geçen
Süreler 27
1.1.2.2.6. Süt İzinleri 28
1.1.2.2.7. Sözleşmesel Olarak Kararlaştırılan Süreler 28
1.1.3. Çalışma Süresinden Sayılmayan Haller 29
1.1.3.1. Ara Dinlenmeleri . 29
1.1.3.2. Araçta Geçen Süreler 30
1.2. Çalışma Sürelerinin Belirlenmesi 30
1.2.1. Yasal Çalışma Süreleri 30
1.2.1.1. Günlük Normal Çalışma Süresi 31
1.2.1.2. Haftalık Normal Çalışma Süresi 31
1.2.1.2.1. Haftalık Dönemi Aşan Çalışma Süreleri Dönemi . 32
1.2.1.2.1.1. Denkleştirme Çalışmaları 32
1.2.1.2.1.2. Telafi Çalışmaları 34
1.2.2. Normalden Az Çalışma Süreleri 36
1.2.3. Kısa Çalışma 37
1.3. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışmaya Yönelik
Mevzuat 38
1.3.1. Yasal Mevzuat 38
1.3.1.2. Deniz İş Kanunu 39
1.3.1.3. Basın İş Kanunu 41
1.3.1.4. Türk Borçlar Kanunu . 42
1.3.1.5. Olağanüstü Hal Kanunu . 43
1.3.2. Uluslararası Mevzuat 43
1.3.2.1. Uluslararası Çalışma Örgütü Sözleşmeleri 43
Ayberk Güntay ÖZTÜRK
11
1.3.3. Yönetmelikler . 44
1.3.3.1. İş Kanunu’na İlişkin Fazla Çalışma ve
Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği . 44
1.3.3.2. Çocuk Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve
Esasları Hakkında Yönetmelik . 44
1.3.3.3. Haftalık İş Günlerine Bölünemeyen Çalışma
Süreleri Yönetmeliği 44
1.3.3.4. Sağlık Kurulları Bakımından Günde Ancak
Yedi Buçuk Saat veya Daha Az Çalışılması
Gereken İşler Hakkında Yönetmelik 45
1.3.3.5. Hazırlama, Tamamlama, Temizleme İşleri
Yönetmeliği 45
1.4. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma
Kavramları 45
1.5. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma
Kavramlarının Tarihsel Süreci 48
İKİNCİ BÖLÜM
ÇALIŞMA YAPILMASININ ŞARTLARI VE
BAĞLANDIĞI SONUÇLAR
2.1. Fazla Çalışma . 51
2.1.1. Genel Olarak 51
2.1.2. Olağan/Normal Nedenlerle Fazla Çalışma 52
2.1.2.1. Fazla Çalışma Yapılmasına İhtiyaç Duyulması . 53
2.1.2.1.1. Ülkenin Umumi Menfaatleri . 54
2.1.2.1.2. İşin Mahiyeti 55
2.1.2.1.3. Üretimin Artırılması 56
2.1.2.1.4. Diğer Genel Nedenler . 56
12
2.1.2.2. Fazla Çalışmanın İşverenin Talebine Bağlanması . 57
2.1.2.3. İşçinin Onayı . 59
2.1.2.4. İşçilere Fazla Çalışma Yaptırılacağının
Duyurulması 60
2.1.2.5. Olağan Nedenlerle Fazla Çalışmanın
Sınırlandırılması . 61
2.1.3. Zaruri Sebeplerle Fazla Çalışma 62
2.1.4. Olağanüstü Nedenlerle Fazla Çalışma . 66
2.1.5. Hazırlama-Tamamlama ve Temizlik İşleri . 68
2.2. Fazla Sürelerle Çalışma 69
2.3. Fazla Çalışmanın Karşılığı . 70
2.3.1. Genel Olarak 70
2.3.2. Fazla Çalışmanın Karşılığının İşçiye Ücret Olarak
Ödenmesi 71
2.3.2.1. Fazla Çalışma Ücreti . 71
2.3.3. Ücretin Hesaplanması . 74
2.3.3.1. Ücretin Ödenme Zamanı, Şekli, Usulü . 77
2.3.3.2. Ücretin Ödenmemesi . 80
2.3.3. Zamanaşımı 81
2.3.4. Serbest Zaman Olarak Kullandırma . 82
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ÇALIŞMANIN İSPATI
3.1. Genel Olarak . 87
3.2. İspat Yükü . 89
3.3. İspat Araçları. 91
3.3.1. İşyeri Giriş Çıkış Kayıtlarını Gösteren Belgeler 92
13
3.3.2. Bordrolar 94
3.3.3. Tanık Beyanı. 97
3.3.4. Bilirkişi İncelemesi . 100
3.3.5. Keşif . 102
3.3.6. Yemin 102
SONUÇ 105
KAYNAKÇA 109
