Medeni Hukuk – IIIAile Hukuku
Prof. Dr. Aydın ZEVKLİLER
Doç. Dr. Emre CUMALIOĞLU
Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Beşir ACABEY
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ. 5
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 33
BÖLÜM I
AİLE HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI
1. AİLE HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMI OLMASI BAKIMINDAN AİLE .35
AİLENİN ÖNEMİ . 35
AİLE KAVRAMI . 36
DAR ANLAMDA AİLE . 36
GENİŞ ANLAMDA AİLE 36
EN GENİŞ ANLAMDA AİLE. 37
2. TÜRK AİLE HUKUKUNA EGEMEN OLAN İLKELER37
BİRLİK İLKESİ 37
SÜREKLİLİK İLKESİ 38
III. ZAYIFLARIN KORUNMASI İLKESİ 39
DÜZENLEME SERBESTİSİNİN BULUNMAMASI . 39
DEVLETİN (KAMU GÜCÜNÜN) MÜDAHALECİLİĞİ İLKESİ . 39
EŞİTLİK İLKESİ. 40
BÖLÜM II
EVLİLİK BİRLİĞİ
3. NİŞANLANMA41
NİŞANLANMA KAVRAMI, ÖNEMİ VE AMACI . 41
NİŞANLANMA TERİMİ VE NİŞANLILIK KAVRAMI . 41
NİŞANLANMANIN ÖNEMİ. 41
NİŞANLANMANIN AMACI . 42
NİŞANLANMANIN HUKUKİ MAHİYETİ . 43
III. NİŞANLANMA SÖZLEŞMESİNİN KURULUŞ KOŞULLARI 44
10 İçindekiler
BİÇİMSEL (ŞEKLİ) KOŞUL . 44
MADDİ (ESASA İLİŞKİN) KOŞULLAR. 46
Nişanlanma Ehliyeti . 46
Nişanlanma İradesi 46
NİŞANLANMANIN HUKUKİ SONUÇLARI. 50
NİŞANLANMA İLE DOĞAN YÜKÜMLÜLÜKLER. 50
Sadakat Yükümlülüğü 50
Evlenme Yükümlülüğü . 51
Yardımlaşma ve Dayanışma Yükümlülüğü . 52
NİŞANLANMADAN DOĞAN HAK VE YETKİLER 53
NİŞANLILIĞIN SONA ERMESİ 53
SONA ERME HALLERİ 53
Kendiliğinden Sona Erme. 53
Evlenme 53
Ölüm . 54
İmkânsızlık. 54
Bozucu Koşulun Gerçekleşmesi. 54
Karşılıklı Anlaşma İle Sona Erdirme 54
Nişanlanmadan Tek Yanlı Dönme 55
Nişanın Haklı Bir Neden Olmaksızın Bozulması. 55
Nişanın Haklı Bir Nedene Dayanılarak Bozulması . 55
Nişanlılardan Birinin Tekrar Nişanlanması 56
SONA ERMENİN SONUÇLARI 57
Hediyelerin Geri Verilmesi. 57
Maddi Tazminat 58
Manevi Tazminat. 59
Hediyelerin Geri Verilmesi ve Tazminat İstemelerinde
Zamanaşımı 60
4. EVLENME 60
EVLENMENİN TANIMI VE ÖGELERİ 60
EVLENMENİN HUKUKİ MAHİYETİ 62
III. EVLENMENİN KOŞULLARI 63
EVLENMENİN MADDİ KOŞULLARI. 63
İçindekiler 11
Evlenme Ehliyeti (Olumlu Koşul) 64
Ayırtım Gücü (Temyiz Kudreti-Sezginlik). 64
Evlenme Yaşı (Erginliği) . 64
Olağan (Normal) Evlenme Yaşı 65
Olağanüstü Evlenme Yaşı 65
bba. Olağanüstü Bir Durum ve Pek Önemli Bir
Neden. 65
bbb. On Altı Yaşın Tamamlanması 66
bbc. Ana Baba ya da Vasinin Dinlenmesi . 67
bbd. Hakimin Karar Vermesi 67
Yasal Temsilcinin İzni. 68
Ayırtım Gücüne Sahip (Sezgin) Küçükler Yönünden 69
Ayırtım Gücüne Sahip Kısıtlılar Yönünden. 69
Evlenme Engelleri (Olumsuz Koşul) . 69
Kesin Evlenme Engelleri 70
Yasak derecede hısımlık 70
aaa. Kan Hısımlığı. 70
aab. Kayın (Sıhri) Hısımlığı 71
aac. Evlatlık İlişkisi . 72
Önceki (Mevcut) Evlilik 72
Kesin Olmayan Evlenme Engelleri. 74
Kadın İçin Söz Konusu Olan Bekleme Süresi (İddet) 74
Akıl Hastalığı 75
Gelecek Kuşaklar İçin Tehlikeli Hastalıklar 75
EVLENMENİN BİÇİMSEL (ŞEKLİ) KOŞULLARI . 76
Evlenme Başvurusuyla İlgili Biçimsel Koşullar 76
Evlenme Başvurusu (Beyanı) ve Yapılacağı Makam 76
Evlenme Başvurusuna Eklenmesi Gereken Belgeler . 77
Evlenme Başvurusunun Reddi ve Redde İtiraz 78
Evlenmenin Akdi (Nikah Töreni) Sırasında Uyulması Gereken
Biçimsel Koşullar 79
Uyulmaması Durumunda Evlenmenin Yokluğu Sonucunu
Doğuran Biçimsel Koşullar 79
Nişanlıların Evlenmek Üzere Karşılıklı İradelerini
Açıklamaları. 79
12 İçindekiler
Evlenmenin Yetkili Evlendirme Memuru Önünde
Yapılması . 80
Uyulmaması Durumunda Evliliğin Geçersizliği Sonucunu
Doğurmayan Biçimsel Koşullar 82
Evlenmenin Akdinden Sonraki Biçimsel Koşullar . 83
Evlenmenin Kütüğe Yazımlanması (Sicile tescili). 83
İlgili Nüfus Müdürlüğüne Bildirim . 84
Aile Cüzdanı Verilmesi. 84
Dini Tören 84
BÖLÜM III
EVLİLİĞİN GENEL HÜKÜMLERİ
5. EVLİLİK BİRLİĞİNİN EŞLER BAKIMINDAN DOĞURDUĞU HAK VE
YÜKÜMLÜLÜKLER85
GENEL OLARAK 85
BİRLİĞİN MUTLULUĞUNU SAĞLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ . 87
III. SADAKAT YÜKÜMLÜLÜĞÜ 88
YARDIM VE DAYANIŞMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 88
ÇOCUKLARIN BAKIM-EĞİTİM VE GÖZETİMİNE ÖZEN GÖSTERME
YÜKÜMLÜLÜĞÜ. 89
ORTAK KONUTU SEÇMEK 89
VII. EVLİLİK BİRLİĞİNİ TEMSİL ETMEK 89
VIII. EŞLERİN MESLEK ve İŞİ 91
KADININ SOYADI 91
EVLİLİK BİRLİĞİNİN YÖNETİMİ VE GİDERLERE KATILMAK 93
EŞLERİN HUKUKİ İŞLEMLERİ 93
GENEL OLARAK . 93
AİLE KONUTU 93
6. EVLİLİK BİRLİĞİNİN KORUNMASI95
GENEL OLARAK 95
HAKİMİN MÜDAHALESİNİN İSTENİLEBİLECEĞİ DURUMLAR 95
EVLİLİK BİRLİĞİNİN YÜKLEDİĞİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ YERİNE
GETİRMEME 96
EŞİN BİR TEHLİKEYE DÜŞÜRÜLMESİ 97
EŞİN UTANCA (HACALETE) DÜŞÜRÜLMESİ . 97
İçindekiler 13
EŞİN BİR ZARARA UĞRATILMASI. 97
III. HAKİMİN MÜDAHALESİ VE ALACAĞI ÖNLEMLER 98
TÜRK MEDENİ KANUNUNA GÖRE 98
Evlilik Birliği Devam Ederken 98
Uyarı (İhtar). 98
Parasal Önlemler. 98
Ortak Yaşama Ara Verilmesi (Tatil) 98
Borçlulara Ait Önlemler . 99
Tasarruf Yetkisinin Sınırlanması. 100
Hakim Tarafından Alınan Önlemlerin Sona Ermesi ve
Durumun Değişmesi 100
6284 SAYILI AİLENİN KORUNMASI VE KADINA KARŞI ŞİDDETİN
ÖNLENMESİNE DAİR KANUNA GÖRE 101
BÖLÜM IV
EŞLERİN MALLARININ YÖNETİMİ
7. EŞLER ARASINDAKİ MAL REJİMİ . 103
GENEL OLARAK 103
MAL REJİMLERİNİN MEDENİ KANUNDAKİ DÜZENLENİŞ ŞEKLİ 105
ŞEKLE İLİŞKİN SINIRLAMA . 106
TİPE İLİŞKİN SINIRLAMA 106
III. SÖZLEŞMESEL REJİM -YASAL MAL REJİMİ- OLAĞANÜSTÜ MAL REJİMİ
KAVRAMLARI. 107
SÖZLEŞMESEL (SEÇİMLİK) REJİMLER. 107
YASAL MAL REJİMİ 108
OLAĞANÜSTÜ MAL REJİMİ . 108
YASAL MAL REJİMİNİN ÖNEMİ . 109
MAL REJİMİ SÖZLEŞMESİ. 110
MAL REJİMİ SÖZLEŞMESİNİN İÇERİĞİ . 110
SÖZLEŞMEYLE KABUL EDİLEBİLECEK MAL REJİMİ TİPLERİ 111
Önceki Medeni Kanuna Göre. 111
4721 Sayılı Türk Medeni Kanuna Göre. 111
MAL REJİMİ SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI VE EHLİYET DURUMU 112
MAL REJİMİ SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ 112
14 İçindekiler
MAL REJİMİNİN DEĞİŞTİRİLEBİLMESİ VE ALACAKLILARIN KORUNMASI 113
MAL REJİMİNİ DEĞİŞTİRME OLANAĞI 113
ALACAKLILARIN KORUNMASI . 113
OLAĞANÜSTÜ MAL REJİMİNE GEÇİLMESİ . 114
KENDİLİĞİNDEN OLAĞANÜSTÜ REJİME GEÇİŞ . 114
HÂKİM HÜKMÜYLE OLAĞANÜSTÜ REJİME GEÇİŞ. 114
Eşlerden Birinin İstemiyle 115
Genel Olarak . 115
Kanunda Sayılan Haklı Sebep Durumları. 115
Eşlerden Birinin Alacaklılarının İstemiyle. 115
Görevli ve Yetkili Mahkeme. 116
OLAĞANÜSTÜ REJİMDEN DÖNME 116
VII. EŞLER ARASINDAKİ BORÇLAR VE BORÇLU EŞE SÜRE VERİLMESİ
OLANAĞI 117
EŞLER ARASINDAKİ BORÇLARIN MUACELİYETİ VE ZAMANAŞIMI . 117
BORÇLU EŞE SÜRE VERİLMESİ OLANAĞI. 117
VIII. MALLARA İLİŞKİN ENVANTER TUTULMASI 118
GENEL OLARAK ENVENTAR TUTULMASI OLANAĞI. 118
ENVANTERİN ŞEKLİ VE EŞLERİN KATILIMI. 118
ENVANTERİN İSPAT GÜCÜ 119
YENİ YASAL REJİMİN (KATILMA REJİMİNİN) YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ -
ESKİ YASAL MAL REJİMİ (MAL AYRILIĞI REJİMİ) KURALLARININ 4721
SAYILI TÜRK MEDENİ KANUNU DÖNEMİNDE DE UYGULANMASI VE
KATKI PAYI ALACAĞI 120
YENİ YASAL REJİMİN YÜRÜLÜĞE GİRMESİ 120
Yeni Evliler Yönünden 120
Eski Evliler Yönünden. 122
ESKİ KANUN DÖNEMİNDEKİ UYGULAMANIN, 4721 SAYILI TÜRK
MEDENİ KANUNU’NUN YÜRÜRLÜĞE GİRMESİNDEN SONRA DA
DEVAM ETMESİ- KATKI PAYI ALACAĞI VE HUKUKİ DAYANAĞI. 123
Mal Ayrılığı Rejiminin Karakteristik Özellikleri. 123
Mal Ayrılığı Rejiminin Ortaya Çıkardığı Hakkaniyete Aykırı
Sonuçları Bertaraf Etmeye Yönelik Başvurulan Genel Kurallar 125
Yargıtay Uygulamasına Göre Katkı Payı Alacağının Hukuki
Dayanağı ve Değerlendirmemiz. 126
İçindekiler 15
8. EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ VE REJİM
DEVAM EDERKEN EŞLERİN MALLAR ÜZERİNDE SAHİP OLDUKLARI HAK
VE YETKİLER 129
EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ . 129
MAL GRUPLARI 132
GENEL OLARAK . 132
EDİNİLMİŞ MAL - KİŞİSEL MAL AYIRIMINDA ESAS ALINAN BAZI
KRİTERLER VE İLKELER 134
III. EDİNİLMİŞ MALLAR . 139
EDİNİLMİŞ MAL KAVRAMI 139
KANUNDA SAYILMIŞ OLAN EDİNİLMİŞ MAL TÜRLERİNİN
ÖRNEKLEYİCİ OLMASI . 140
KANUNDA SAYILMIŞ OLAN EDİNİLMİŞ MAL TÜRLERİ. 141
Çalışma karşılığı olan edinimler . 141
Sosyal güvenlik kurumlarının ve personele yardım
sandıklarının yaptığı ödemeler 142
Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminat . 147
Kişisel malların gelirleri 148
Edinilmiş malların yerine geçen değerler. 150
KİŞİSEL MALLAR. 152
KİŞİSEL MALLARIN KANUNDA SINIRLI OLARAK SAYILMIŞ OLMASI 152
KANUNA GÖRE KİŞİSEL MALLAR. 152
Kişisel Kullanıma Yarayan Eşya 152
Mal Rejiminin Başlangıcında Sahip Olunan Mal Varlığı
Değerleri 154
Miras Yoluyla Edinilen Malvarlığı Değerleri . 155
Karşılıksız Sağlararası Kazanma Yoluyla Elde Edilen Malvarlığı
Değerleri 157
Manevi Tazminat Alacağı. 159
Kişisel Mallar Yerine Geçen Değerler. 160
Toptan Ödeme Şeklinde Yapılan Sosyal Güvenlik Ödemeleri
veya Çalışma Gücünün Kaybı Tazminatının Mal Rejiminin
Sona Ermesinden Sonraki Döneme Ait Olan Kısmı 160
SÖZLEŞMEYLE KİŞİSEL MAL SAYILABİLECEK MALVARLIĞI
DEĞERLERİ 162
16 İçindekiler
Bir Mesleğin veya İşletmenin Faaliyetinin Devam
Ettirilebilmesi İçin Gerekli Olan Mallar 163
Kişisel Malların Gelirleri . 164
MALLARIN AİDİYETİ VE MAL GRUPLARINA İLİŞKİN KARİNELER. 165
GENEL OLARAK . 165
PAYLI MAL KARİNESİ. 167
EDİNİLMİŞ MAL KARİNESİ. 167
EDİNİLMİŞ MALLARA İLİŞKİN BORÇ KARİNESİ. 167
EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNDE MÜLKİYET DURUMU-
YÖNETİM-YARARLANMA- MALLARDA TASARRUF – BORÇLARDAN
SORUMLULUK . 168
MÜLKİYET DURUMU. 169
MALLARIN YÖNETİMİ VE MALLARDAN YARARLANMA. 170
MALLARDA TASARRUF 170
BORÇLARDAN SORUMLULUK . 172
VII. EŞLERİN PAYLI MÜLKİYETİ ALTINDA BULUNAN MALLARA İLİŞKİN
DÜZENLEMELER 172
GENEL OLARAK . 172
EŞLERİN PAYLI MÜLKİYETİ ALTINDAKİ MALLARDA TASARRUF . 173
EŞLERİN PAYLI MÜLKİYETİ ALTINDAKİ MALLARIN TASFİYESİ 173
9. EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNİN SONA ERMESİ VE TASFİYESİ 174
MAL REJİMİNİN SONA ERDİĞİ DURUMLAR VE SONA ERME ANI. 174
ÖLÜMLE SONA ERME . 174
MAL REJİMİ SÖZLEŞMESİYLE BAŞKA BİR REJİMİN KABUL
EDİLMESİYLE SONA ERME 177
MAHKEME KARARI SONUCUNDA SONA ERME 179
Boşanma veya Evliliğin Butlanına Hükmedildiği Durumlarda 179
Olağanüstü Mal Rejimine Geçilmesine Karar Verildiği
Durumlarda 181
EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNİN TASFİYESİ . 182
EŞLERİN MALLARININ AYRILMASI. 182
PAYLI MALLARIN ÖZGÜLENMESİ 184
DİĞER EŞİN MALVARLIĞINA YAPILAN DOĞRUDAN VE SOMUT
KATKIDAN DOĞAN ALACAĞIN (DEĞER ARTIŞ PAYI ALACAĞININ)
TALEP EDİLEBİLME KOŞULLARI VE HESAPLANMASI. 184
İçindekiler 17
Genel Olarak 184
Değer Artış Payı Alacağının Doğması ve Talep Edilebilmesinin
Koşulları . 185
Diğer eşin malvarlığına doğrudan, somut ve parasal
değeri olan katkı yapılmış olması 185
Eşin katkısının evlilik birliğinden kaynaklanan yükümlülük
kapsamında kalan bir edim olmaması. 187
Yapılan katkı (kazandırma) için bir karşı edim
kararlaştırılmamış olmalıdır 188
Bir eşin, ötekinin malvarlığına yaptığı katkının “Bağışlama
Kastı” ile yapılmamış olması gerekir . 188
Değer Artış Payı Alacağının (ve Katkı Payı Alacağının)
talep edilebilmesi için, mal rejiminin sona ermiş ve
tasfiye aşamasına gelinmiş olması gerekir 190
Eşlerin bir anlaşmayla Değer Artış Payı Alacağından
vazgeçmemiş olmaları gerekir 191
Değer Artış Payı Alacağının Hesaplanması. 192
III. KATILMA ALACAĞININ HESAPLANMASI 197
KİŞİSEL MALLAR İLE EDİNİLMİŞ MALLARIN AYRILMASI 197
EDİNİLMİŞ MALLARIN AKTİF KISMINDA YER ALAN MALVARLIĞI
DEĞERLERİ 197
Genel olarak. 198
Mal Rejimi Sona Erdiğinde Mevcut Olan Malvarlığı Değerleri. 198
Eklenecek Değerler 198
Edinilmiş Mal Grubu Lehine Denkleştirme 202
Değer Artış Payı Alacağı (DAP.A) 203
EDİNİLMİŞ MALLARIN PASİF KISMININ HESAPLANMASI 204
Edinilmiş Mallara İlişkin Olan Borçlar 204
Kişisel Mal Grubu Lehine Denkleştirme . 204
Değer Artış Payı Borcu (DAP.B.). 205
TASFİYEDE MALLARIN HANGİ ANDAKİ DEĞERLERİNİN ESAS
ALINACAĞI. 205
TASFİYEDE MALLARIN HANGİ DEĞERLERİNİN ESAS ALINACAĞI 206
KURAL – MALLARIN SÜRÜM DEĞERİ 206
GELİR DEĞERİ 206
Genel Olarak 206
18 İçindekiler
Özel Haller . 207
ARTIK DEĞERE KATILMA ORANI 207
KANUNA GÖRE . 207
SÖZLEŞMEYE GÖRE. 208
Genel Olarak 208
Boşanma İptal veya Mahkeme Kararıyla Olağanüstü Rejime
Geçildiği Durumlarda . 208
VII. ARTIK DEĞERİN HESAPLANMASI VE ALACAKLARIN MAHSUBU. 209
VIII. KATILMA ALACAĞININ VE DEĞER ARTIŞ PAYININ ÖDENMESİ. 211
BORÇLU TARAFIN BORCUNU AYIN (MAL) VEYA PARA OLARAK
ÖDEYEBİLMESİ 211
ÖDEME VE BORÇLU EŞE SÜRE TANINMASI 211
AİLE KONUTU VE EV EŞYASININ SAĞ KALAN EŞE ÖZGÜLENMESİ 212
TASFİYE DAVASI- GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME- ALACAĞIN BAĞLI
OLDUĞU ZAMANAŞIMI SÜRESİ . 217
KATILMA ALACAĞININ VE DEĞER ARTIŞ PAYI ALACAĞININ DEVRİ-
HACZEDİLEBİLMESİ VE İFLAS MASASINA GİRMESİ 220
XII. ÜÇÜNCÜ KİŞİYE KARŞI DAVA AÇILMASI. 222
GENEL OLARAK . 222
DAVANIN NİTELİĞİ VE ŞARTLARI. 222
GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME- DAVANIN BAĞLI OLDUĞU SÜRE . 225
10. SÖZLEŞMESEL (SEÇİMLİK) REJİMLERİN TEMEL ÖZELLİKLERİ. 225
MAL AYRILIĞI REJİMİ . 226
PAYLAŞMALI MAL AYRILIĞI . 228
EŞLERİN MALVARLIKLARI, İSPAT VE BORÇLARDAN SORUMLULUK. 229
MAL REJİMİNİN SONA ERMESİ VE TASFİYE. 229
Sona Erme Anı, Malların geri Alınması, Paylı Malın Verilmesi
ve Katkıdan Doğan Hak 229
Aileye Özgülenen Mallar (Aile Malları) 230
Aile Konutu ve Ev Eşyası 231
III. MAL ORTAKLIĞI REJİMİ . 232
MAL ORTAKLIĞI REJİMİNDE MÜLKİYET 234
YÖNETİM VE TASARRUF . 235
Ortaklık Malları 235
Kişisel Mallar 236
İçindekiler 19
ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI SORUMLULUK. 236
EŞLER ARASINDAKİ BORÇLAR . 236
MAL REJİMİNİN SONA ERMESİ VE TASFİYE. 237
Sona Erme Anı 237
Kişisel Mala Ekleme . 237
Kişisel Mal ile Ortaklık Malı Arasında Denkleştirme 237
Değer Artış Payı . 237
Paylaşma 238
Paylaşma Usulü 238
Kişisel Mallar . 238
Aile Konutu ve Ev Eşyası 238
Diğer Malvarlığı Değerleri ve Paylaşma Kuralları 239
BÖLÜM V
EVLİLİĞİN GEÇERSİZLİĞİ VE İPTALİ
11. EVLİLİĞİN GEÇERSİZLİĞİ HALLERİ 241
EVLENMENİN YOKLUĞU (YOK EVLENMELER) 241
AYNI CİNSİYETTEN İKİ KİŞİNİN EVLENMESİ . 242
EVLENECEK NİŞANLILARIN EVLENME KONUSUNDAKİ KARŞILIKLI
VE BİRBİRİNE UYGUN İRADELERİNİ EVLENDİRME MEMURU
ÖNÜNDE AÇIKLAMAMIŞ OLMALARI. 243
EVLENMENİN RESMÎ SIFATI BULUNAN YETKİLİ MEMUR
TARAFINDAN AKTEDİLMEMİŞ OLMASI. 243
EVLENMENİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ (BUTLANI) (BATIL OLAN
EVLENMELER) 244
MUTLAK BUTLAN (KESİN HÜKÜMSÜZLÜK). 245
NİSBî BUTLAN (İPTAL EDİLEBİLİRLİK) 247
Genel Olarak 247
Nisbî Butlan Halleri 248
Ayırtım Gücünden Geçici Yoksunluk . 248
İrade Bozukluğu Halleri . 249
Yanılma (Hata). 249
aaa. Evlenmeyi Hiç İstemediği Halde, Evlenme
Konusunda İrade Açıklamasında Bulunmak
(Evlenmenin Mahiyetinde Yanılma) . 249
20 İçindekiler
aab. Eşin Kişiliğinde Yanılma 249
aac. Eşin Niteliğinde Yanılma. 250
Aldatma (Hile) . 251
Korkutma (Tehdit). 253
Yasal Temsilcinin İzninin Bulunmaması. 254
III. BUTLAN (İPTAL) DAVASI 255
DAVACI . 256
Mutlak Butlan Davasında Davacılar . 256
Nisbî Butlan Davasında Davacılar 257
Mirasçıların Dava Hakkı . 257
DAVALI 258
Mutlak Butlan Davasında Davalılar 258
Nisbî Butlan Davasında Davalılar . 258
DAVA AÇMA SÜRESİ . 258
YETKİLİ, GÖREVLİ MAHKEME VE YARGILAMA USULÜ 259
İPTAL KARARININ NİTELİĞİ VE SONUÇLARI. 259
BÖLÜM VI
BOŞANMA
12. BOŞANMANIN ÖNEMİ, BOŞANMA KONUSUNDAKİ ÇEŞİTLİ GÖRÜŞLER ve
BOŞANMANIN DAYANDIĞI İLKELER . 261
BOŞANMANIN ÖNEMİ VE BOŞANMA KONUSUNDAKİ GÖRÜŞLER 261
BOŞANMAYI KABUL ETMEYEN GÖRÜŞLER . 261
BOŞANMAYA SERBESTİ TANIYAN GÖRÜŞ. 262
BELİRLİ NEDENLERİN VARLIĞI KOŞULUYLA VE HAKİM KARARIYLA
BOŞANMAYA KARAR VERİLEBİLECEĞİ GÖRÜŞÜ . 263
II . BOŞANMANIN DAYANDIĞI İLKELER. 264
KUSUR İLKESİ 264
TEMELDEN SARSILMA (DÜZEN BOZUKLUĞU) İLKESİ 266
İRADE İLKESİ 266
ELVERİŞSİZLİK İLKESİ . 268
13. BOŞANMA NEDENLERİ VE BOŞANMA DAVASI 268
BOŞANMA NEDENLERİ 268
ZİNA 268
İçindekiler 21
Evlilik Birliğinin Varlığı 269
Diğer Eş Dışında Bir Kişiyle Cinsel İlişki 270
Zinada Bulunan Eşin Kusurlu Olması 271
Dava Hakkı Olan Eşin Zina Yapan Eşi Affetmemiş Bulunması 272
Dava Açma Süresinin Geçirilmemiş Olması . 273
HAYATA KAST, PEK KÖTÜ VEYA ONUR KIRICI DAVRANIŞ . 274
Hayata Kast 274
Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış 275
SUÇ İŞLEME VE HAYSİYETSİZ HAYAT SÜRME 276
Suç İşleme 276
Haysiyetsiz Hayat Sürme 278
TERK 279
Ortak Yaşamı Bırakıp Gitme. 279
Evlilik Birliğinin Yüklediği Yükümlülükleri Yerine Getirmeme
Niyeti 281
Terkin En Az Altı Ay Sürmüş Olması. 282
Terkeden Eşe Eve Dönmesi İçin İhtar Çekilmiş Olması 282
AKIL HASTALIĞI. 283
EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMELDEN SARSILMASI. 283
ANLAŞMALI BOŞANMA. 285
ORTAK HAYATIN TEKRAR KURULAMAMASI . 285
BOŞANMA DAVASI 286
USUL, YETKİLİ MAHKEME VE KARAR VERECEĞİ HUSUSLAR . 286
Yetkili ve Görevli Mahkeme. 286
Yargılama Yöntemi. 286
Geçici Önlemler . 288
Karar 290
Boşanma veya Ayrılık 290
Ayrılık Süresi ve Bitimi. 290
BOŞANMANIN SONUÇLARI. 291
Boşanmanın Eşler Yönünden Sonuçları . 291
Eşlerin Kişisel Durumları 291
Boşanan Kadının Soyadı 292
Bekleme Süresi 293
22 İçindekiler
Boşanma ve Ayrılık Halinde Mal Rejimi. 293
Mirasçılık Hakları ve Ölüme Bağlı Tasarruflarla Sağlanan
Yararlar 294
Maddi Tazminat 295
Koşulları. 296
aaa. Zarar. 296
aab. Kusur 299
aac. Nedensellik Bağı. 299
aad. Hukuka Aykırılık 299
Tazminat Miktarı . 300
Tazminatın Ödenme Biçimi . 301
Tazminatın Kaldırılması . 301
Tazminat Miktarının Artırılıp Eksiltilmesi 302
Maddi Tazminat Talebinin Niteliği ve Süresi . 302
Manevi Tazminat. 303
Genel Olarak . 303
Koşulları. 303
Yoksulluk Nafakası 306
Koşulları. 307
aaa. Yoksulluğa Düşme 307
aab. Kusur 307
aac. Süre 307
aad. Davalının ödeme gücü 308
Nafakayı talep süresi ve Yetki . 308
Boşanmanın Çocuklar Yönünden Sonuçları . 308
Velayet Hakkı 308
İştirak Nafakası 313
BÖLÜM VII
SOYBAĞI (NESEP) HUKUKU
14. SOYBAĞI KAVRAMI VE ÇEŞİTLERİ . 315
SOYBAĞI KAVRAMI 315
SOYBAĞININ ÇEŞİTLERİ 316
İçindekiler 23
DOĞAL SOYBAĞI (BİYOLOJİK/GENETİK BAĞ) 316
HUKUKİ SOYBAĞI 316
MANEVİ SOYBAĞI (SOSYAL/AİLEVİ/ DUYGUSAL/GÖNÜLLÜ/FİİLİ
EBEVEYNLİK) . 319
YAPAY SOYBAĞI 320
EVLİLİK İÇİ SOYBAĞI - EVLİLİK DIŞI SOYBAĞI (SAHİH NESEP-SAHİH
OLMAYAN NESEP). 321
15. SOYBAĞININ KURULMASI 324
ANNE YÖNÜNDEN SOYBAĞININ KURULMASI . 324
SOYBAĞININ DOĞUMLA KURULMASI. 324
YAPAY DÖLLEMEDE ANNELİĞİN TARTIŞMALI HALE GELEBİLMESİ 327
ANNENİN BİLİNMEMESİ 336
ANNELİĞİN ÇEKİŞMELİ OLMASI 337
ANA YÖNÜNDEN (YAPAY) SOYBAĞININ EVLAT EDİNMEYLE
KURULMASI 338
BABA YÖNÜNDEN SOYBAĞININ KURULMASI 339
ANNE İLE EVLİLİK 340
Çocuğun Evliliğin Ürünü Olması 340
Genel Olarak . 340
Babalık Karinesinin Kapsamı . 343
Evlilik İçinde Doğma 343
Evlilik İçinde Ana Rahmine Düşme 344
Karinelerin Çakışması 346
Kocanın Gaipliği Durumunda Babalık Karinesi 347
Soybağının Reddi (Babalık Karinesinin Çürütülmesi) 348
Genel Olarak . 348
Soybağının Reddinde İspat 351
aaa. Çocuk Evlilik İçinde Ana Rahmine Düşmüşse . 351
aab. Çocuk Evlilikten Önce ya da Ayrılık Sırasında
Ana Rahmine Düşmüşse. 354
Kan Muayenesi ve Diğer Bilimsel İnceleme
Metotlardan Yararlanma. 357
Soybağının Reddi Davasında Taraflar 363
Davacı Taraf. 363
24 İçindekiler
aaa. Koca 363
bbb. Çocuk 364
ccc. Kocanın altsoyu ile ana ve babası. 364
ddd. Baba olduğunu iddia eden kişinin dava hakkı 365
eee. Ananın dava hakkı 365
Davalı Taraf . 366
Yetkili Ve Görevli Mahkeme 367
Dava Açma Süresi 367
ı. Reddin Sonuçları . 370
Anne- Babanın Sonradan Evlenmeleriyle Soybağının
Kurulması. 370
Evliliğin Yokluğu ve Evliliğin Butlanı Hallerinde Bu Evliklerde
Doğan Çocukların Soybağı Durumu . 372
Evliliğin Yokluğu Durumunda Doğan Çocukların Soybağı 372
Batıl Evliliklerde Evliliğin Butlanı Kararının Bu Evliliklerden
Doğan Çocukların Soybağına Etkisi . 373
TANIMA 375
1 Genel Olarak 375
Tanımanın Koşulları . 376
Asli Koşullar. 376
Tanıyanın Biyolojik Baba Olması . 376
Çocuğun Tanınmasına Yasal Bir Engel Bulunmaması 377
Tanıyanın Tanımaya Ehil Olması 377
Biçimsel (Şekli) Koşul. 378
Tanımaya İtiraz 378
BABALIK DAVASI . 380
Genel Olarak 380
Davada Taraflar 381
Davacı 381
Davalı 382
Dava Açma Süresi 382
Babalık Davasında Babalığın Kanıtlanması. 383
Babalık Davası Sonunda Verilen Hüküm 384
BABA YÖNÜNDEN (YAPAY) SOYBAĞININ EVLAT EDİNMEYLE
KURULMASI 385
İçindekiler 25
16. SOYBAĞININ HÜKÜMLERİ 385
SOYADI VE VATANDAŞLIK 386
MİRASÇILIK 388
III. ÇOCUĞUN BAKIMI VE EĞİTİM GİDERLERİ . 388
ÇOCUK İLE KİŞİSEL İLİŞKİ 390
KARŞILIKLI GÖREVLER 391
BÖLÜM VIII
EVLÂT EDİNME
17. EVLÂT EDİNMENİN ANLAMI VE MAHİYETİ 393
GENEL OLARAK 393
EVLÂT EDİNMENİN KOŞULLARI . 394
EVLÂT EDİNMENİN ASLÎ KOŞULLARI. 394
Evlât Edinen Yönünden Aslî Koşullar . 394
Evli Kişiler Bakımından Asli Koşullar 394
Evli Olmayan Kişiler Bakımından Asli Koşullar. 395
Evlat Edinenin Otuz Yaşını Doldurmuş Olması ve Onsekiz
Yaş Farkı 395
Evlâtlık Yönünden Aslî Koşullar 396
Küçüğün Evlat Edinilmesinde Özel Koşullar 396
Evlâtlığın Yararı ve Rızası. 396
Küçüğün Bir Yıl Süreyle Bakılmış ve Eğitilmiş Olması 396
Evlat edinenin Diğer Çocuklarının Yararlarının
Zedelenmemesi. 397
Ana ve Babanın Rızası veya Vesayet Dairelerinin İzni . 397
Ergin ve Kısıtlıların Evlat Edinilmesinde Özel Koşullar. 398
Eşin Rızası 398
Evlat Edinenin Altsoyunun Açık Rızası. 398
Diğer Koşullar 398
EVLÂT EDİNMENİN BİÇİMSEL (ŞEKLÎ) KOŞULLARI. 399
III. EVLÂT EDİNMENİN HUKUKÎ SONUÇLARI (HÜKÜMLERİ) 399
AD, SOYAD VE ANA-BABA ADINDA YAPILACAK DEĞİŞİKLİKLER 400
HISIMLIK . 401
26 İçindekiler
VATANDAŞLIK . 401
VELÂYET VE BAKIM BORCU 401
MİRASÇILIK . 402
EVLENME YASAĞI . 403
EVLÂTLIK İLİŞKİSİNİN SONA ERMESİ 403
BÖLÜM IX
VELÂYET
18. VELÂYETİN TANIMI, MAHİYETİ, VELÂYET HAKKINA SAHİP OLANLAR,
VELÂYET ALTINDA BULUNANLAR VE VELÂYETİN KULLANILMASI. 407
VELÂYETİN TANIMI, MAHİYETİ, VELAYET HAKKINA SAHİP OLANLAR 407
VELÂYET ALTINDA BULUNANLAR 408
III. VELÂYETİN KULLANILMASI 408
ANA VE BABA EVLİ İSE 408
YASA GEREĞİ AİDİYET . 409
Ana Baba Evli Değilse. 409
Velayetin Hakim Tarafından Verilmesi 409
19. VELÂYETİN KAPSAMI VE SONA ERMESİ 410
VELÂYETİN KAPSAMI . 410
ÇOCUĞUN KİŞİLİĞİ (ŞAHSI) BAKIMINDAN VELÂYETİN KAPSAMI . 410
Çocuk Üzerinde Egemenlik Hakkı 410
Çocuğa Ad Koyma Hakkı 411
Çocuğun Yerleşim Yeri (İkametgâhı) 411
Çocuğun Eğitilmesi ve Yetiştirilmesi 411
ÇOCUĞUN MALLARI BAKIMINDAN VELÂYETİN KAPSAMI 413
Çocuk Mallarının Yönetimi. 413
Çocuk Mallarından Yararlanma 413
ÇOCUĞUN KORUNMASI . 414
ÇOCUĞUN TEMSİLİ ve ÇOCUĞUN AİLEYİ TEMSİL ETMESİ 416
Çocuğun Temsili. 416
Çocuğun Aileyi Temsil Etmesi 419
VELÂYETİN SONA ERMESİ 420
SONE ERME NEDENLERİ . 420
İçindekiler 27
VELAYETİN KALDIRILMASI. 420
SONA ERMENİN SONUÇLARI 421
Malların Teslimi ve Hesap Verme 421
Ana Babanın Sorumluluğu . 422
BÖLÜM X
AİLE TOPLULUĞU
20. YARDIM NAFAKASI 423
NAFAKA İLE YÜKÜMLÜLERİ ve NAFAKA İSTEYEBİLECEK OLANLAR 423
NAFAKA TALEBİNİN KOŞULLARI 423
III. NAFAKANIN MİKTARI 425
21. EV DÜZENİ. 426
EV BAŞKANININ HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 428
EVİN DÜZENİNİ VE YAŞAM KURALLARINI BELİRLEMEK 428
BİRLİKTE YAŞAYANLARIN EŞYASINA ÖZEN GÖSTERMEK 428
AKIL HASTALARI VE ZAYIFLARI İÇİN ÖNLEM ALMAK. 428
EV BAŞKANININ SORUMLULUĞU 429
III. ALTSOYUN DENKLEŞTİRME ALACAĞI 430
AİLE MALLARI 430
AİLE VAKFI. 430
AİLE MALLARI ORTAKLIĞI . 430
Oluşumu 430
Süre 431
Hükmü . 431
Elbirliği ile işletme . 431
Yönetim ve Temsil. 431
Genel olarak 431
Yöneticinin yetkisi . 431
Ortak mallar ve kişisel mallar 431
Ortaklığın sona ermesi. 432
Sebepleri . 432
Fesih Bildirimi, Ödemeden Acz, Evlenme 432
Ölüm . 432
28 İçindekiler
Paylaşma kuralları . 433
Kazanç Paylı Aile Malları Ortaklığı 433
Konusu 433
Özel Sona Erdirme Sebepleri. 433
AİLE YURDU 433
Genel olarak. 433
Kurulması. 434
Koşulları 434
Usul ve şekil 434
İlân 434
Üçüncü Kişilerin Haklarının Korunması . 434
Tapu Kütüğüne Şerh Verilmesi 435
Sonuçları 435
Tasarruf Hakkının Sınırlanması 435
Kan Hısımlarının Aile Yurduna Alınması 435
Malikin Ödemede Acze Düşmesi. 435
4 Sona ermesi . 435
Malikin Ölümü Hâlinde . 435
Malikin Sağlığında . 436
BÖLÜM XI
VESAYET
22. VESAYETİN ANLAMI, ÇEŞİTLERİ VE VESAYETİ GEREKTİREN DURUMLAR. 437
VESAYETİN ANLAMI VE VELAYET İLE KARŞILAŞTIRILMASI. 437
VESAYETİN ÇEŞİTLERİ 438
KAMU VESAYETİ . 438
AİLE VESAYETİ (ÖZEL VESAYET) 439
Aile Vesayeti Kurulmasının Koşulları 439
Haklı Bir Çıkar 439
İstem . 439
Güvence Gösterme . 440
Hakimin İzni. 440
Aile Kurulu (Meclisi). 440
İçindekiler 29
Aile Vesayetinin Sona Ermesi. 441
III. VESAYETİ GEREKTİREN DURUMLAR 441
KÜÇÜKLER İÇİN VESAYETİ GEREKTİREN DURUMLAR 441
Ana Babanın Her İkisinin de Ölümü . 442
Velayet Hakkının Ana Babadan Alınması . 442
Ana Babanın Boşanmaları 443
Ana Babanın Her İkisinin de Kısıtlama Altına Alınması 443
Evlat Edinenin Velayetinin Son Bulması. 444
KISITLANMIŞ OLANLAR YÖNÜNDEN VESAYETİ GEREKTİREN
DURUMLAR. 444
Genel Olarak Kısıtlama. 444
Kısıtlama Nedenleri ve Yöntemi. 445
Kısıtlama Nedenleri. 446
Akıl Hastalığı ve Akıl Zayıflığı . 446
Savurganlık 447
Alkol veya Uyuşturucu Madde Bağımlılığı. 448
Kötü Yaşam . 449
Kötü Yönetim 450
İstek Üzerine . 450
Usul . 451
Kısıtlamanın Sonuçları 453
Kısıtlılığın Kaldırılması 454
23. VASİ ATANMASI 455
VASİ OLARAK ATANACAK KİŞİDE ARANAN KOŞULLAR 455
VASİ OLMA EHLİYETİNE SAHİP BULUNMA 455
VESAYETE ENGEL BİR HALİNİN OLMAMASI 455
Vesayet Altında Bulunanlar (Kısıtlılar) Vasi Olamazlar. 455
Kamu Hizmetinden Yasaklılar veya Haysiyetsiz Hayat Sürenler
Vasi Olamazlar . 456
Çıkarları Vesayet Altına Alınacak Kişinin Çıkarları ile Önemli
Ölçüde Çatışanlar veya Onunla Aralarında Düşmanlık
Bulunanlar Vasi Olamazlar. 456
İlgili Vesayet Dairelerinin Hakimleri Vasi Olamazlar 457
VASİ ATANMASINDA HAKİMİN GÖZÖNÜNDE TUTACAĞI
HUSUSLAR 457
30 İçindekiler
VASİLİĞİ KABUL YÜKÜMLÜLÜĞÜ 458
III. VASİLİKTEN KAÇINMA NEDENLERİ 459
ALTMIŞ YAŞINI BİTİRMİŞ OLANLAR. 459
BEDENSEL ENGELLERİ VEYA SÜREKLİ HASTALIKLARI SEBEBİYLE BU
GÖREVİ GÜÇLÜKLE YAPABİLECEK OLANLAR. 459
DÖRTTEN FAZLA ÇOCUĞUN VELİSİ BULUNANLAR . 459
ÜZERİNDE VASİLİK GÖREVİ OLANLAR. 459
CUMHURBAŞKANI, TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ ÜYELERİ,
CUMHURBAŞKANI YARDIMCILARI, BAKANLAR, HÂKİMLİK VE
SAVCILIK MESLEĞİ MENSUPLARI 459
VASİ ATAMA YÖNTEMİ 460
24. KAYYIMLIK VE YASAL DANIŞMANLIK (KANUNÎ MÜŞAVİRLİK) 462
VESAYET ORGANLARI (TEŞKİLAT) VE BUNUN İÇİNDE KAYYIM İLE YASAL
DANIŞMANLIĞIN YERİ . 462
ASLİ VESAYET ORGANLARI 462
YARDIMCI VESAYET ORGANLARI 463
KAYYIMLIK . 463
KAYYIMLIĞIN ÇEŞİTLERİ 464
Temsil Kayyımlığı . 464
Yönetim Kayyımlığı 465
Kanun Gereği. 465
İstek üzerine 466
KAYYIM ATAMA YÖNTEMİ, KAYYIMIN KONUMU ve KAYYIMLIĞIN
KAPSAMI. 466
KAYYIMLIĞIN SONA ERMESİ . 467
III. YASAL DANIŞMANLIK (KANUNÎ MÜŞAVİRLİK) . 467
25. KORUMA AMACIYLA ÖZGÜRLÜĞÜN KISITLANMASI 470
GENEL OLARAK 470
KORUMA AMACIYLA ÖZGÜRLÜĞÜN KISITLANMASI KARARI
VERİLEBİLMESİNİN KOŞULLARI 472
ÖZGÜRLÜĞÜ KISITLANACAK KİŞİNİN TEHLİKE OLUŞTURMASI . 472
Özgürlüğü Kısıtlanacak Kişi 472
Tehlike Oluşturan Bir Durumun Bulunması . 473
Akıl Hastalığı veya Akıl Zayıflığı . 473
Bağımlılık. 474
İçindekiler 31
Serserilik 475
Ağır Tehlike Arz Eden Bulaşıcı Hastalık 476
GEREKLİLİK ve ORANTILILIK 476
KİŞİNİN ÇEVRESİNE KÜLFET GETİRMESİ 477
ELVERİŞLİ KURUMUN BULUNMASI. 477
III. BİLDİRİM 478
USULE İLİŞKİN HÜKÜMLER ve KARARA İTİRAZ 479
USULE İLİŞKİN HÜKÜMLER 479
KARARA İTİRAZ . 481
KISITLAMANIN SÜRESİ, KURUMDAN ÇIKARMA, ZORLA TEDAVİ VE
TEKRAR KISITLAMA 482
26. VESAYETİN YÖNETİMİ 483
VASİNİN GÖREVLERİ 483
GÖREVE BAŞLARKEN 483
Defter Tutmak 483
Değerli Şeylerin Saklanması, Taşınırların Satılması 484
Paraların Yatırılması, Yatırımların Dönüştürülmesi 484
Ticarî ve Sınaî İşletmelerin Tasfiyesi ya da İşletmesine Devam
Edilmesi 484
Taşınmazların Satılması . 485
VESAYETİN DEVAMINDA. 485
Vesayet Altındaki Kimsenin Kişiliğine Özen Gösterme 485
Küçüklerin Korunması Amacıyla Özgürlüklerinin
Kısıtlanması . 486
Kısıtlılarda . 486
Vesayet Altındaki Kişinin Yapabileceği İşler 486
Yasak İşlemler . 487
Malvarlığının Yönetilmesi 487
GÖREV SÜRESİ VE VASİNİN ÜCRETİ 487
VESAYET DAİRELERİNİN GÖREV VE YETKİLERİ. 488
VASİ HAKKINDAKİ ŞİKAYETLERİ İNCELEMEK VE İTİRAZLARI
SONUCA BAĞLAMAK 488
BELİRLİ İŞLEMLERE İZİN VERMEK 488
32 İçindekiler
VESAYET MAKAMININ (SULH HUKUK MAHKEMESİ) İZNİ GEREKEN
HALLER (TMK. 462). 489
VESAYET MAKAMININ İZNİNDEN SONRA DENETİM MAKAMININ
(ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ) DA İZNİ GEREKEN HALLER (TMK. 463). 490
RAPOR VE HESAPLARIN İNCELENMESİ . 490
27. VESAYET ORGANLARININ, DEVLETİN SORUMLULUĞU VE VESAYETİN
SONA ERMESİ 490
VESAYET ORGANLARININ ve DEVLETİN SORUMLULUĞU 490
VESAYET ORGANLARININ SORUMLULUĞU 490
DEVLETİN SORUMLULUĞU . 491
SORUMLULUK (TAZMİNAT) DAVASI . 492
VESAYETİ, VASİLİK GÖREVİNİ SONA ERDİREN NEDENLER ve
VESAYETİN SONA ERMESİNİN SONUÇLARI 492
VESAYETİ SONA ERDİREN NEDENLER . 492
Küçüklerde. 492
Diğer Kısıtlılarda. 492
VASİLİK GÖREVİNİN SONA ERMESİ. 493
VESAYETİN SONA ERMESİNİN SONUÇLARI. 494
YARARLANILAN ESERLER497
