Elektronik İmzalı Belgelerin Delil Niteliği
Medeni Muhakeme Hukukunda
ELEKTRONİK İMZALI BELGELERİN DELİL NİTELİĞİ
Ayşe Ece ACAR
( İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Medeni Usul ve İcra-İflas Hukuku Anabilim Dalı
Araştırma Görevlisi )
ÖNSÖZ .................................................................................................................VII
ANMAK İSTEDİKLERİM.............................................................................. IX
İÇİNDEKİLER.................................................................................................... XI
KISALTMALAR..............................................................................................XIX
GİRİŞ.........................................................................................................................1
Birinci Bölüm
MEDENİ MUHAKEME HUKUKUMUZDA
DELİLLER VE SENETLE İSPAT KURALI
I. MEDENİ MUHAKEME HUKUKUMUZDA DELİLLER VE
DELİLLERİN SUNULMASI......................................................................3
A. DELİL KAVRAMI...................................................................................3
B. MEDENİ MUHAKEME HUKUKUMUZDA DELİLLER.........7
1. Türk Medeni Muhakeme Hukukunda Delil Sistemi.................7
2. Kesin Deliller.......................................................................................9
3. Takdiri Deliller..................................................................................12
C. DELİLLERİN SUNULMASI.............................................................13
1. Delillerin Sunulması Yükümlülüğü.............................................13
2. Delillerin Sunulma Süresi ve Süresinde
Sunulmamasının Sonuçları............................................................17
İÇİNDEKİLERXII
3. Masrafların Yatırılması.................................................................. 20
II. SENETLE İSPAT KURALI........................................................................21
A. BELGE VE SENET KAVRAMLARI ...............................................21
1. Belge ................................................................................................... 22
2. Senet ................................................................................................... 24
B. SENEDİN UNSURLARI ................................................................... 25
1. Somut Bir Cisim Olma................................................................... 25
2. Yazılılık .............................................................................................. 26
3. İrade Beyanı İçerme.........................................................................27
4. İmza .................................................................................................... 28
a. Islak İmza Kavramı ve Hükümleri ....................................... 28
b. Islak İmzanın İşlevleri ..............................................................32
c. El Yazısı İle Atılan İmzanın Şekline Dair Düzenlemeler.35
d. İmza Atamayan Şahısların Durumu ve 6098 sayılı
Türk Borçlar Kanunu m. 16 ile HMK m. 206
Arasındaki Çelişki.................................................................... 38
(1) İmza Atamayanların Yapacakları İşlemlere Dair
TBK.'de ve HMK'de yer alan hükümler...................... 38
(2) Görme Engellilerin Durumu .......................................... 40
(3) Usuli İşlemler Bakımından Ortaya Çıkan Durum.....42
(4) Sıhhat Şartı ve İspat Şartının Karşılaştırılması...........47
(5) İşlemlerin Hangi Kanuna Göre Yapılması Gerektiği 50
C. SENETLE İSPAT ZORUNLULUĞU ..............................................52
D. SENET TÜRLERİ................................................................................ 54
1. Resmi Senet .......................................................................................55
2. Adi Senet.............................................................................................58
E. SENETLE İSPAT KURALININ İSTİSNALARI.........................62
1. Karşı Tarafın Açık Muvafakati......................................................62
2. Delil Başlangıcı .................................................................................62
3. Maddi veya Manevi İmkansızlık Halleri ................................... 63
4. Delil Sözleşmesi............................................................................... 64XIII
İkinci Bölüm
ELEKTRONİK İMZA
I. ELEKTRONİK İMZA KAVRAMI..........................................................65
A. ELEKTRONİK VERİ VE ELEKTRONİK BELGE......................65
B. ELEKTRONİK İMZA ......................................................................... 68
1. Mukayeseli Hukuk ve Türk Hukukunda Elektronik
İmzaya Yönelik Tanımlar.............................................................. 68
2. Mukayeseli Hukukta Ve Türk Hukukunda Elektronik
İmzaya Dair Düzenlemeler ............................................................71
a. Mukayeseli Hukukta Elektronik İmzaya Dair
Düzenlemeler .............................................................................71
b. Türk Hukukunda Elektronik İmzaya Dair
Düzenlemeler .............................................................................74
II. GÜVENLİ ELEKTRONİK İMZA.......................................................... 77
A. ELEKTRONİK İMZA YÖNTEMLERİ ......................................... 77
B. DİJİTAL (SAYISAL) İMZA................................................................79
1. Açık Anahtar Altyapısı................................................................... 82
a. Asimetrik Şifreleme Yöntemi ................................................ 82
b. Hash Fonksiyonu...................................................................... 86
c. Zaman Damgası........................................................................ 88
2. Sertifika Makamları.........................................................................89
a. Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcıları ...........................89
b. Ülkemizdeki Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcıları..91
c. Sertifika Mali Sorumluluk Sigortası .....................................93
d. Yabancı Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcıları
Tarafından Verilen Elektronik Sertifikaların Geçerliliği 94
C. DİJİTAL İMZA İLE ISLAK İMZANIN İŞLEVLERİNİN
KARŞILANMASI................................................................................. 96
1. Kimlik Tespiti .................................................................................. 96
2. Sonuçlandırma ................................................................................. 96
3. Gerçeklik İşlevi ................................................................................ 97XIV
4. Uyarı İşlevi.........................................................................................98
5. Devamlılık......................................................................................... 99
6. İspat İşlevi ......................................................................................... 99
D. GÜVENLİ ELEKTRONİK İMZANIN UNSURLARI........... 100
1. Münhasıran İmza Sahibine Bağlılık ......................................... 102
2. Yalnızca İmza Sahibinin Tasarrufunda Bulunan
Güvenli Elektronik İmza Oluşturma Aracı İle
Oluşturulma ................................................................................... 103
3. Nitelikli Elektronik Sertifikaya Dayanarak İmza
Sahibinin Kimliğinin Tespitini Sağlama................................. 104
4. Elektronik Veride Sonradan Herhangi Bir Değişiklik
Yapılıp Yapılmadığının Tespitini Sağlama .............................. 106
E. MOBİL İMZA....................................................................................... 107
III. GÜVENLİ ELEKTRONİK İMZANIN KULLANIMI...................111
A. GÜVENLİ ELEKTRONİK İMZA OLUŞTURMA
ARACI EDİNME .................................................................................111
1. Bireysel Başvuru.............................................................................111
2. Kurumsal Başvuru ........................................................................ 112
B. ELEKTRONİK ORTAMDAKİ BELGELERİ GÜVENLİ
ELEKTRONİK İMZA İLE İMZALAMA.....................................114
1. Güvenli Elektronik İmza Oluşturma Araçları.........................114
2. Güvenli Elektronik İmzalı Belge Oluşturmada
İzlenecek Yol ....................................................................................116
C. GÜVENLİ ELEKTRONİK İMZA İLE
GERÇEKLEŞTİRİLEMEYECEK İŞLEMLER...........................119
D. UYAP ÜZERİNDE GÜVENLİ ELEKTRONİK İMZA
KULLANIMI....................................................................................... 122
1. UYAP ............................................................................................... 122
a. UYAP Sistemi ......................................................................... 122
b. UYAP Üzerinden Yargı Hizmetlerinin
Yürütülmesine Dair Usul ve Esaslar..................................124
2. Avukat Portalı ve Vatandaş Portalı............................................ 127XV
3. UYAP Üzerinden Hukuk Davası Açma ve e-Takip............... 128
a. Dava Açma ...............................................................................128
b. E-Takip...................................................................................... 131
4. UYAP Üzerinden Dava Dosyasını İnceleme ve Dava
Dosyasına Belge Ekleme.............................................................. 132
a. Dosya İnceleme....................................................................... 132
b. Dava Dosyasına Belge Ekleme............................................. 133
5. Evrak Doğrulama .......................................................................... 135
Üçüncü Bölüm
ELEKTRONİK İMZALI BELGELERİN
DELİL NİTELİĞİ
I. DİJİTAL İMZALI BELGELER İLE SENEDİN
UNSURLARININ KARŞILANMASI................................................ 137
A. SOMUT BİR CİSİM OLMA............................................................ 137
1. Elektronik Belgelerin Görünüm Şekilleri................................ 137
2. Dijital İmzalı Belgelerin Somut Bir Cisim Olma
Unsurunu Karşılaması ................................................................. 142
B. YAZILILIK............................................................................................ 143
C. İRADE BEYANI İÇERME............................................................... 145
D. İMZA ...................................................................................................... 146
E. DİJİTAL İMZALI BELGELERİN SENET OLUP
OLMADIĞI VE ELEKTRONİK SENET KAVRAMI ............. 147
II. ELEKTRONİK İMZALI BELGELERİN DELİL NİTELİĞİ........ 150
A. GÜVENLİ ELEKTRONİK İMZA DIŞINDA
BİR ELEKTRONİK İMZA İLE İMZALANMIŞ
BELGELERİN DELİL NİTELİĞİ ................................................. 151
1. 1086 sayılı HUMK'a Göre........................................................... 151
a. Yazılı Delil Başlangıcı Olabilme Bakımından
Değerlendirme ........................................................................ 151XVI
b. Özel Hüküm Sebepleri Olabilme Bakımından
Değerlendirme ........................................................................ 154
2. 6100 sayılı HMK'ye Göre............................................................ 155
B. GÜVENLİ ELEKTRONİK İMZALI BELGELERİN
DELİL NİTELİĞİ ............................................................................... 157
1. 1086 sayılı HUMK'da Güvenli Elektronik İmzalı
Belgelerin Delil Niteliği ............................................................... 157
2. 6100 sayılı HMK'ye Göre Güvenli Elektronik İmzalı
Belgelerin Delil Niteliği ............................................................... 160
III. GÜVENLİ ELEKTRONİK İMZANIN İNKARI VE
İNCELENMESİ.......................................................................................... 165
A. GÜVENLİ ELEKTRONİK İMZANIN İNKARI ..................... 165
1. Güvenli Elektronik İmza Oluşturma Aracının İradi
Teslimi Durumunda İmzanın İnkarı ve Bu Durumun
Hukuki Sonuçları .......................................................................... 166
2. Güvenli Elektronik İmza Oluşturma Aracının İrade
Dışı Elden Çıkması Durumunda İmzanın İnkarı ve Bu
Durumun Hukuki Sonuçları .......................................................170
B. ELEKTRONİK İMZANIN İNCELENMESİ............................. 173
1. 1086 Sayılı Kanun'a Göre Elektronik İmzalı Belgelerin
İncelenmesi .................................................................................... 173
2. 6100 Sayılı Kanun'a Göre Elektronik İmzalı Belgelerin
İncelenmesi .................................................................................... 177
IV. ADİ HACİZ YOLUYLA TAKİPTE İTİRAZIN
KALDIRILMASI TALEBİ BAKIMINDAN GÜVENLİ
ELEKTRONİK İMZALI BELGELER ..................................................181
A. GENEL OLARAK ...............................................................................181
B. İTİRAZIN KESİN KALDIRILMASI TALEBİ
BAKIMINDAN GÜVENLİ ELEKTRONİK İMZALI
BELGELERE DAYANILMASI....................................................... 183
C. İTİRAZIN GEÇİCİ KALDIRILMASI TALEBİ
BAKIMINDAN GÜVENLİ ELEKTRONİK İMZALI
BELGELERE DAYANILMASI....................................................... 187XVII
V. YARGILAMANIN YENİLENMESİ BAKIMINDAN
ELEKTRONİK İMZALI BELGELER ................................................. 188
A. GENEL OLARAK .............................................................................. 188
B. ELEKTRONİK İMZALI BELGELERE
YARGILAMANIN YENİLENMESİ SEBEPLERİ
KAPSAMINDA DAYANILMASI.................................................. 190
1. HMK m. 375/ç Kapsamında Elektronik İmzalı Belgeler......191
2. HMK m. 375/d Kapsamında Elektronik İmzalı Belgeler .... 192
SONUÇ................................................................................................................ 195
KAYNAKÇA ...................................................................................................... 199
