FIDIC Güncellenmiş Kırmızı Kitap (2017) Kapsamında Yüklenicinin Hakları

Prof. Dr. Ayşe Zeynep SÖZEN

2017 yılında Uluslararası Müşavir Mühendisler Federasyonu(FIDIC) , inşaat sektöründe yaklaşık yirmi yıldır kullanımda olan FIDIC 1999Sarı, Kırmızı ve Gümüş Kitaplarında önemli güncellemeler yapmıştır. 2018 ve2019 yıllarında Kırmızı, Sarı ve Gümüş Kitaplarında yazım hataları veformatlama sorunları revize edilmiş, 2022 sonunda ise 2017 orijinal sürümlerinyeni baskıları (İnşaat Sözleşmesi Koşulları İkinci Baskı 2017) yayınlanmıştır.

Güncellemeler, standart formların ayrıntı düzeyini veaçıklığı arttırmayı hedeflemekle birlikte çapraz referanslar ve normatifprosedürler sözleşmenin yönetimini 1999 sürümlerine kıyasla külfetli halegetirmiştir.

FIDIC 1999 Kırmızı Kitap uluslararası inşaat projelerindeyaklaşık yirmi yıldır yaygın olarak kullanılmaktadır. Konvansiyonel ve birimfiyat esaslı bir form olarak Yüklenicinin işleri İş sahibi  tarafından sağlanan tasarıma göre inşa ettiğiprojelerde, İş sahibi  ile Yükleniciarasında dengeli risk paylaşımı ilkeleri ile tanınmıştır.

Bu kitap, FIDIC Kırmızı Kitap 2017 1. Baskı olarak bilinen,İş sahibi Tarafından Tasarlanan İnşaat ve Mühendislik İşlerine İlişkin SözleşmeKoşulları kapsamında yüklenicinin haklarını ele almaktadır. Kitabın başlıca ikiamacı bulunmaktadır. Birincisi, 1999 sürümlerinden çok daha ayrıntılı vekarmaşık olan formların kullanımı için kapsamlı ve analitik bir rehberhazırlamak, ikincisi ise sözleşme yönetimi literatüründe yüklenici haklarınıinceleyen çalışmaların ender olması nedeniyle bu eksikliğe katkıda bulunmaktır.

İÇİNDEKİLER

KİTAP HAKKINDA              III

ABOUT THE BOOK           III

ÖNSÖZ  V

1.GİRİŞ  1

2.YÜKLENİCİ HAKLARININ KAYNAKLARI   3

3.FIDIC SÖZLEŞMELERİNDE YÜKLENİCİ KAVRAMI               11

4.2017 FIDIC SÜRÜMLERİ VE TEMEL DEĞİŞİKLİKLER          13

4.1.YAPISAL DEĞİŞİKLİKLER          13

4.2.ALTIN İLKELER           15

4.3.TANIMLANMIŞ TERİMLER VE YORUM             16

4.4.MÜHENDİS  18

4.5.PROJE YÖNETİM ARAÇLARI   19

4.5.1.ZAMAN YÖNETİMİ UYGULAMA VE ARAÇLARI           19

4.5.2. İLERLEME RAPORLARI       22

4.5.3.YÜKLENİCİ BELGELERİ        23

4.5.4.KALİTE YÖNETİMİ UYGULAMA VE ARAÇLARI             24

4.5.5.KAPSAM YÖNETİMİ UYGULAMALARI            25

4.5.6.İLETİŞİM   26

4.6.DEĞER MÜHENDİSLİĞİ           28

4.7.UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM SİSTEMİ            28

5.KIRMIZI KİTAP: PROJE TESLİM SİSTEMİ VE İŞ USULÜ      31

6.KIRMIZI KİTAP 2017: TASARIM SORUMLULUĞU VE İŞ USULÜ İLEİLGİLİ DÜZENLEMELER               35

7. KIRMIZI KİTAP 2017: YÜKLENİCİNİN SORUMLULUĞUNUN SINIRLARI    39

7.1. SORUMLULUĞUN SINIRLANDIRILMASI: GENEL          39

7.2.GECİKME TAZMİNATI İLE İLGİLİ SINIRLANDIRMALAR 40

7.3. YÜKLENİCİNİN İŞLERİN BAKIMI İLE İLGİLİ SORUMLULUĞUNAİLİŞKİN SINIRLANDIRMALAR               40

7.4. FİKRİ VE SINAİ MÜLKİYET HAKLARINA İLİŞKİNSINIRLANDIRMALAR    42

7.5. KESİN TEMİNATLA İLGİLİ SINIRLANDIRMALAR            42

7.6. KUSUR BİLDİRİM SÜRESİYLE İLGİLİ SINIRLANDIRMALAR         43

8. KIRMIZI KİTAP 2017: YÜKLENİCİ HAKLARININ TÜRLERİ 45

8.1. YÜKLENİCİNİN FİNANSMAN MALİYETLERİ İLE İLGİLİ HAKLARI              45

8.2. YÜKLENİCİNİN SÜRE UZATIMI, MALİYET, MALİYET ARTI KÂRHAKLARI             47

8.3. YÜKLENİCİNİN İŞİN ASKIYA ALINMASI VE FESİH İLE İLGİLİHAKLARI     75

8.5. YÜKLENİCİNİN İTİRAZ HAKLARI         83

8.5.1.MÜHENDİSİN TALİMATINA İTİRAZ HAKKI    84

8.5.2. MÜHENDİSİN DEĞİŞTİRİLMESİNE İTİRAZ HAKKI      84

8.5.3. ATANMIŞ ALT YÜKLENİCİLERE İTİRAZ HAKKI            84

8.5.4. İŞLERİN DEĞERLENDİRİLMESİNE İTİRAZ HAKKI        85

8.5.5. DEĞİŞİKLİKLERE İTİRAZ HAKKI         85

8.6. ÖRTÜLÜ KABUL       86

8.7. YÜKLENİCİYE TANINAN YETKİLER     95

9. YÜKLENİCİNİN TALEPLERİ       97

9.1. TALEP VE UYUŞMAZLIĞIN FARKLARI 97

9.2. TALEBİN OLUŞMASI               98

9.2.1. YÜKLENİCİNİN EK ÖDEME VE/VEYA SÜRE UZATIMI TALEPLERİ         99

9.2.2.YÜKLENİCİNİN DİĞER TALEPLERİ    100

9.3. UYUŞMAZLIKLAR     101

10. TALEBİN KURGULANMASI: TEMEL UNSURLAR             105

10.1. NEDENSELLİK         105

10.2. SÖZLEŞMESEL VE YASAL DAYANAK 106

10.3. TALEBİN KANITLANMASI    107

11. SÖZLEŞME YÖNETİMİNE İLİŞKİN ÖNERİLER    113

EK 1: SÖZLEŞME VERİLERİ            117

EK 2: YÜKLENİCİNİN KIRMIZI KİTAP ALTINDA SÜRE UZATIMI,MALİYET VE KÂR HAKLARI    123

KAYNAKÇA          125

PROF.DR.ZEYNEP SÖZEN              131