Azınlık Hakları

AZINLIK HAKLARI

Dr. Doğan KILINÇ

- Azınlık Kavramının Tarihsel Gelişimi, Tanımlanması Ve Kavramın İnsan Hakları İçindeki Yeri

- Uluslararası Hukukta Azınlıkların Korunmasına İlişkin Belgeler Ve Avrupa Birliğinin Azınlık Anlayışı

- Türkiye Ve Azınlıklar

- Sonuç

İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER            11

KISALTMALAR         17

GİRİŞ  19

BİRİNCİ BÖLÜM

AZINLIK KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ, TANIMLANMASI VE KAVRAMIN İNSAN HAKLARI İÇİNDEKİ YERİ

1. AZINLIK KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ     21

1.1.            Azınlık Kavramının Ortaya Çıkması ve

Azınlıkların Korunması          21

1.2.            Ulus Devlet ve Azınlıklar       27

1.3.            Uluslararası İlişkilerde Azınlıklar       30

1. AZINLIK KAVRAMININ TANIMLANMASI SORUNU      38
2. AZINLIK TÜRLERİ   50

3.1.            Etnik Azınlıklar           51

3.2.            Dini Azınlıklar            56

3.3.            Dil Azınlıkları 58

3.4.            Ulusal Azınlıklar         61

1. AZINLIKLARIN KORUNMASINA İLİŞKİN ULUSLARARASI SİSTEMLER        65

4.1.            Genel Olarak Azınlıkların Korunması            65

4.2.            Milletler Cemiyeti Sisteminde Azınlıklar        67

4.3.            Birleşmiş Milletler Sisteminde Azınlıklar        73

4.4.            Avrupa Konseyi ve Azınlıklar            85

4.5.            Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı ve Azınlıklar  88

1. AZINLIK HAKLARININ İNSAN HAKLARI İÇİNDEKİ YERİ VE NİTELİĞİ        95

5.1.            Kişi Hürriyetleri ve Siyasal Haklar     99

5.2.            Sosyal Ekonomik Hak ve Ödevler      100

5.3.            Dayanışma Haklan      102

5.4.            Azınlık Haklarının Niteliği (Bireysel Haklar- Kolektif Haklar). 102

1. SELF DETERMİNASYON HAKKI VE AZINLIK HAKLARIYLA İLİŞKİSİ           110

ÎKİNCÎ BÖLÜM ULUSLARARASI HUKUKTA AZINLIKLARIN KORUNMASINA İLİŞKİN BELGELER VE AVRUPA BİRLİĞİNİN AZINLIK ANLAYIŞI

1. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER KARARLARINDA AZINLIKLAR          135
2. AVRUPA KONSEYİ KARARLARINDA AZINLIKLAR      140

2.1.            Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi Kararlarında Azınlıklar       140

2.1.            Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisinin

1990 tarihli ve 1134 Sayılı Tavsiye Kararı,                            140

2.1.            Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisinin

1992        Tarih ve 1177-1 Sayılı Karan  141

2.1.            Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisinin

1993        Tarihli ve 1201 Sayılı Tavsiye Karan 143

2.1.            Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisinin

1995 Tarihli ve 1255 Sayılı Tavsiye Karan    .           145

2.1.            Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisinin

2001 Tarihli ve 1492 (1) Sayılı Tavsiye Karan          145

1. ULUSAL AZINLIKLARIN KORUNMASINA İLİŞKİN ÇERÇEVE SÖZLEŞME                             146

3.1.            Genel Olarak Ulusal Azınlıkların Korunmasına İlişkin

Çerçeve Sözleşme       146

3.2.            Ulusal Azınlıkların Korunmasına İlişkin Çerçeve Sözleşme Maddelerinin Değerlendirilmesi           150

1. AVRUPA BÖLGESEL VEYA AZINLIK DİLLERİ ŞARTI    163
2. AVRUPA BİRLİĞİ VE AZINLIKLAR           171

5.1.            Genel Olarak Avrupa Birliği ve Azınlıklar     171

5.2.            Maastricht Antlaşması ve Azınlıklar   173

5.3.            Amsterdam Antlaşması ve Azınlıklar 176

5.4.            Nice Antlaşması ve Azınlıklar.           181

5.5.            Kopenhag Zirvesi ve Azınlıklar                      182

5.6.            Avrupa Birliği Parlamenterler Meclisi Kararlannda Azınlıklar ..184

5.6.            16 Ekim 1981 tarihli “Bölgesel Diller ve Kültürler ile Etnik Azmlıklann Haklan Üzerine Şart” Karan         184

5.6.            11 Şubat 1983 Tarihli Azınlık Dilleri ve Kültürleri Yararına Önlemler İçin Karar     185

1. 30 Ekim 1987 Tarihli Avrupa Toplumundaki Etnik ve Bölgesel Azınlıkların Dilleri ve Kültürleri Üzerine Karar       186
2. 21 Ocak 1993 Tarihli Topluluğun Kültürel Politikasında

Yeni Görünümler Karan 187

5.6.5. Avrupa Parlamentosunun 2003/2057 Nolu Karan    188

1992        AVRUPA GÜVENLİK VE İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI (AGİT) BELGELERİNDE AZINLIKLAR      189

1992        Helsinki Nihai Senedi    189

1992        Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı, Yeni Bir Avrupa İçin Paris Şartı            190

1992        AGİK İnsani Boyut Konferansı Kopenhag Toplantısı Belgesi. 191

1993        AVRUPA GÜVENLİK VE İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI ULUSAL AZINLIKLAR YÜKSEK KOMİSERLİĞİ OFİSİ BELGELERİNDE AZINLIKLAR           195

1993        Ulusal Azmlıklann Eğitim Haklanna İlişkin Lahey Tavsiyeleri .195

1993        Ulusal Azmlıklann Dil Haklanna İlişkin Oslo Tavsiyeleri  197

1994        BİRLEŞMİŞ MİLLETLER İNSAN HAKLARI KOMİTESİ KARARLARINDA AZINLIKLAR       199

1994        TK. v. Fransa Karan      199

1994        H.K v. Fransa Karan      202

1995        AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARINDA AZINLIKLAR   205

1995        Kıbns v. Türkiye           205

1995        1 No Tu Protokolün 2. Maddesinin İhlal Edildiği

İddiası  205

1995        Sözleşmenin 11. Maddesinin İhlal Edildiği İddiası           207

1995        Fatmir Skender v. Eski Makedonya Yugoslav Cumhuriyeti           209

1995        Davanın Arka Plam       209

1995        Başvurucunun kazasında Türkçe eğitim olanağı    209

1995        Başvurucunun büyük kızının farklı bir kazadaki

Türkçe konuşulan okula kaydı     211

1995        Şikayet konusu hükümler           212

1995        Ekin Demeği v.Fransa    214

1995        Davanın Konusu            214

1995        Karar    216

9.3.2.1. Tarafların İddiaları        218

9.3.2.2. A.İ.H.M.’nin Değerlendirmesi           220

1. AVRUPA BİRLİĞİNİN AZINLIKLARA YAKLAŞIMI         223
2. AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİNDE AZINLIK POLİTİKALARI .232

2.1.            Fransa ve Azınlıklar    233

2.2.            Yunanistan ve Azınlıklar        241

2.2.            Yunanistan’daki Etnik Gruplar           244

2.2.            Batı Trakya Müslümanları      244

2.2.            Makedonlar     247

2.2.            Arnavutluklar  249

2.2.            Ulahlar            250

2.3.            Hollanda ve Azınlıklar            251

2.4.            İsveç ve Azınlıklar      254

2.5.            Belçika ve Azınlıklar  257

2.6.            İspanya ve Azınlıklar  262

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TÜRKİYE VE AZINLIKLAR

1992        OSMANLI İMPARATORLUĞU DÖNEMİNDE AZINLIKLAR        267

1992        Genel Olarak Osmanlı İmparatorluğu Döneminde

Azınlıklar ve Millet Sistemi     267

1992        Osmanlı İmparatorluğunda 1839 Tarihli Tanzimat Fermanından Sonra Azınlıklar    270

1993        GENEL OLARAK LOZAN ANTLAŞMASI VE AZINLIKLAR        274

1993        Lozan Barış Antlaşması          274

1993        Lozan Barış Konferansına Katılan Devletlerin

Azınlık Yaklaşımı       277

1993        Lozan Barış Konferansında Azınlıklarla İlgili Konular          280

1993        Ermeni yurdu  280

1993        Rum ve Türk Ahalisinin Değişimi      281

1993        Sivil Suçluların İadesi ve Genel Af     282

1993        Patrikhane Sorunu       282

1993        Taabiyetle İlgili Hükümler      284

1993        Lozan Barış Antlaşmasının Azınlık Maddeleri           285

1994        TÜRK-BULGAR DOSTLUK ANTLAŞMASI VE AZINLIKLAR .294

1. TÜRKİYE’NİN AZINLIK UYGULAMASINDA PROBLEM KONULAR    295

1.1.            Heybeliada Ruhban Okulu     295

1.2.            Azınlık Vakıflarının Taşınmazlan Problemi   297

1.2.            Yargıtay’ın Azınlık Vakıfları Konusundaki Kararlan 303

1.2.            Danıştay’ın Azınlık Vakıflan Konusundaki Kararlan .305

1. TÜRK HUKUK MEVZUATINDA AZINLIKLAR     307

2.1.            1982 Anayasasında Azınlıklarla İlgili Hükümler        307

2.2.            Değişik Kanunlarda Yer Alan Azınlık Hükümleri      308

2.2.            Siyasi Partiler Kanunu 308

2.2.            Nüfus kanunu 308

2.2.            Soyadı Yönetmeliği     309

2.2.            Yabancı Dil Eğitimi ve Öğretimi Kanunu       309

2.2.            Türkiye Radyo ve Televizyon Kanunu          309

1. ANAYASA MAHKEMESİNİN AZINLIKLARA YAKLAŞIMI         310

3.1.            Türkiye İşçi Partisi Karan       310

3.2.            Türkiye Emekçi Partisi Karan 311

3.3.            Türkiye Birleşik Komünist Partisi Karan        312

3.4.            Sosyalist Parti Karan   317

3.5.            Sosyalist Türkiye Partisi Karan           320

3.6.            Demokrasi Partisi Karan         321

3.7.            Emek Partisi Karan     323

3.8.            Anayasa Mahkemesinin Azınlık Yaklaşımmın Değerlendirilmesi      325

1. AVRUPA BİRLİĞİ ÜYELİK SÜRECİNDE YAPILAN ANAYASA DEĞİŞİKLİLERİ İLE ÇIKARILAN UYUM PAKETLERİ VE AZINLIKLAR         328

4.1.            Genel Olarak Türkiye Avrupa Birliği İlişkileri ve

Katılım Ortaklığı Belgeleri      328

4.2.            2001 Anayasa Değişiklikleri   331

4.3.            2004 Anayasa Değişiklikleri   333

4.4.            Uyum Paketleri           334

1. AVRUPA BİRLİĞİ KOMİSYONUNUN TÜRKİYE HARKINDAKİ İLERLEME RAPORLARI      339

5.1.            1999 Tarihli İlerleme Raporu  339

5.2.            2000 Tarihli İlerleme Raporu  339

5.3.            2001 Tarihli İlerleme Raporu  339

1. 2002 Tarihli İlerleme Raporu                         340
2. 2003 Tarihli İlerleme Raporu                         341
3. 2004 Tarihli İlerleme Raporu  342
4. 2005 Tarihli İlerleme Raporu.                        343
5. 2006 Tarihli İlerleme Raporu..                                   344
6. 2007 Tarihli İlerleme Raporu                         347
7. 2008 Tarihli İlerleme Raporu                         348
8. 2009 Tarihli İlerleme Raporu                         349
9. 2010 Tarihli İlerleme Raporu                         350
10. 2011 Tarihli İlerleme Raporu                                                 351
11. 2012 Tarihli İlerleme Raporu                         352

SONUÇ                                  357

BİBLİYOGRAFYA                367