İçindekiler Önsöz 5 Kısaltmalar Listesi 13 Birinci Bölüm ESER VE ESER ÜZERİNDEKİ HAKLAR I. GİRİŞ 15 II. ESER KAVRAMI VE TARİHİ GELİŞİMİ 16 A. Eserin Tanımı ve Sahibine Sağladığı Haklar 16 1. Eserin Sahibine Sağladığı Haklar ve Sınırları 17 a. Eser Sahibinin Hakları 17 b. Birden Fazla Kimsenin Eser sahipliği 18 c. Sahibi Belli Olmayan Eserlerde Hak Sahipliği 19 d. Telif Haklarının Özellikleri 19 e. Esere Ait Hakların Devredilmesi 20 2. İktibas (Başka Eserden Alıntı Yapma) 20 a. Genel Olarak İktibas 20 b. Bilimsel Yayınlarda İktibas 22 c. Esinlenme 24 B. Fikri Hakların Tarihi Gelişimi 25 III. YARGI KARARLARI 27 İkinci Bölüm BİLİM VE DAVRANIŞ ETİĞİ İLE ETİK İHLALLERİ I. ETİK VE BİLİM ETİĞİ 43 A. Etik 43 B. Bilim Etiği 44 1. Bilim Etiği Kavramı ve Tarihi Gelişimi 44 2. Araştırma Etiği 47 3. Yayın Etiği 49 4. Davranış Etiği 52 II. BİLİM ETİĞİNİN İHLALİ 55 III. ETİK İHLAL TÜRLERİ 58 A. Mevzuatta Yer Alan Etik İhlal Türleri 58 1. İntihal 58 2. Sahtecilik (Uydurma–Fabrikasyon) 65 3. Çarpıtma 65 4. Tekrar Yayım 66 5. Dilimleme 66 6. Haksız Yazarlık 66 a. Genel Olarak Haksız Yazarlık 66 b. Tez Danışmanlığı ve Haksız Yazarlık 68 7. Diğer Etik İhlal Türleri 71 B. Mevzuatta Yer Almayan Bilim Etiğine Aykırılık Halleri 72 IV. YARGI KARARLARI 73 Üçüncü Bölüm TÜRK HUKUKUNDA BİLİM ETİĞİ I. TÜRKİYE’DE BİLİM ETİĞİNİN GELİŞİMİ 83 II. YÜKSEKÖĞRETİMDE BİLİM ETİĞİ 84 A. 2547 sayılı Kanundan Önceki Mevzuatta Bilim Etiği 84 B. 2547 Sayılı Kanun ve İlgili Mevzuatta Bilim Etiği 85 C. Bilim Etiği Konusunda İşlem Yapmaya Yetkili Kurum ve Kurullar 86 1. Genel Olarak Etik Kurullar ve Komisyonlar 86 2. Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi 88 a. Yükseköğretim Kurumlarında Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurullarının Kuruluş ve İşleyişi 90 b. Yönergenin Dayanak ve Kapsamı (md. 2–5) 91 c. Kurulların Oluşumu (md. 6) 92 d. Kurul Başkan ve Üyelerinin Görevlendirilmesi 94 e. Kurulların Sekretaryası 95 f. Kurulların Görevleri (md. 7) 96 g. Etik Kurullarının Toplantı Usul ve Esasları (md. 8) 98 h. Etik Kurullarına Başvuru ve Kurulların Çalışma Esasları (md. 9) 99 ı. Doçentlik İşlemlerinde ÜAK ile Üniversitenin Görev ve Yetkileri (md. 9,13) 100 i. Savunma İstenmesi 102 j. İnceleme Sonucunda Yapılacak İşlemler (md. 10) 104 k. Yeniden İnceleme (md. 12) 105 D. Akademik Unvanlara Dair Mevzuatta Bilim Etiği 106 1. Lisans, Yüksek Lisans ve Doktora Öğrenciliği 106 2. Doçentlik 107 a. 2547 sayılı Kanundan Önce Doçentlik 107 b. 2547 Sayılı Kanun Döneminde Doçentlik 109 c. Yeni (15.4.2018 tarihli) Doçentlik Yönetmeliği 112 d. Üniversitelerarası Kurul Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi 114 3. Diğer Akademik Unvanların Elde Edilmesinde Etik 115 4. Etiğe Aykırılığın Unvan ve Görevlere Etkisi 115 a. Disiplin Mevzuatında Durum 116 b. Unvan ve Kadronun İdari İşlemle Geri Alınması 117 III. YARGI KARARLARI 122 Dördüncü Bölüm ETİK İHLALİ VE DİSİPLİN YAPTIRIMLARI I. YÜKSEKÖĞRETİM MEVZUATINDA ETİK İHLALİ VE DİSİPLİN HÜKÜMLERİ 141 A. ‘Kanunsuz Suç ve Ceza Olmaz’ İlkesi ve Yükseköğretimde Disiplin İşlerinin Yönetmelikle Düzenlenmesi 141 B. Etik İhlallerin ve Disiplin İşlerinin 2547 Sayılı Kanunda Düzenlenmesi 146 1. 6764 Sayılı Kanunla Getirilen Düzenleme 146 2. 7243 Sayılı Kanunla Getirilen Yenilikler 147 3. Etik İhlallerde Disiplin Soruşturması Usulü ve Yaptırımlar 148 a. Etik İhlal İddialarında Soruşturma Öncesi Etik Kurulca İnceleme Yapılması 148 b. 2547 Sayılı Kanunda Disiplin Suçu Sayılan Etik İhlaller ve Cezaları 148 c. İntihalin Yüz Kızartıcı Suç Sayılıp Sayılmayacağı Meselesi 152 d. İntihal ve Diğer Etik İhlallerde İyi Hal İndirimi 154 e. Dayanaksız, Yersiz ve Kasıtlı Etik İhlal İsnadında Bulunmak 156 II. YARGI KARARLARI 158 Beşinci Bölüm ETİK İHLALİNDE İDARİ YAPTIRIMLAR VE ZAMANAŞIMI I. ETİK İHLALİNE BİRDEN FAZLA İDARİ YAPTIRIM UYGULANMASI 169 II. ETİK İHLALİN AKADEMİK TEŞVİK, PROJE, TELİF GİBİ ÖDEMELERE ETKİSİ 171 III. ETİK İHLALE DAYALI İŞLEMLERDE ZAMANAŞIMI 173 A. Disiplin İşlemlerinde Zamanaşımı 173 B. Diğer Etik Mevzuatında Zamanaşımı 180 1. Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi 180 2. Üniversitelerarası Kurul Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi 180 3. TÜBİTAK Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu Yönetmeliği 181 IV. YARGI KARARLARI 182 Altıncı Bölüm FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNUNDA ETİK İHLALİ VE YAPTIRIMLARI I. 5846 SAYILI FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNUNDA ETİK İHLALİ VE YAPTIRIMLARI 187 A. Etik İhlal Suçları ve Ceza Soruşturması 188 1. Genel Olarak Etik İhlal Suçları 188 2. FSEK Madde 71’deki Etik İhlal Suçları 191 a. Bir Esere Kendi Eseri Olarak Ad Koymak (71/1–2) 192 b. Bir Eserden Kaynak Göstermeksizin İktibasta Bulunmak (71/1–3) 193 c. Bir Eserle İlgili Yetersiz, Yanlış veya Aldatıcı Mahiyette Kaynak Göstermek (71/1–5) 194 3. Soruşturma ve Kovuşturma Usulü 196 4. Soruşturma ve Kovuşturma Şartları 199 5. Şikâyet ve Zamanaşımı Süreleri 203 6. Yargı Kararları 203 B. Etik İhlallerine Karşı Hukuk davaları 218 1. Eser veya Hak Sahipliğinin Tespiti Davası 218 2. Tecavüzün Ref’i Davası 219 3. Tecavüzün Men’i Davası 222 4. Tazminat Davaları 222 5. Dava Açma Süresi 223 6. Yargı Kararları 224 Yedinci Bölüm ETİK MEVZUATI • 5846 SAYILI FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNU (İLGİLİ MADDELER) 243 • YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI BİLİMSEL ARAŞTIRMA VE YAYIN ETİĞİ YÖNERGESİ 243 • DOÇENTLİK YÖNETMELİĞİ 243 • ÜNİVERSİTELERARASI KURUL BİLİMSEL ARAŞTIRMA VE YAYIN ETİĞİ YÖNERGESİ 243 • TÜBİTAK ARAŞTIRMA VE YAYIN ETİĞİ KURULU YÖNETMELİĞİ 243 • YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ETİK DAVRANIŞ İLKELERİ 243 Sekizinci Bölüm ÖRNEKLER ETİK KURUL YAZI ÖRNEKLERİ 245 1. İnceleme Başlatma Yazısı (Üniversite Personeli Hakkında) 246 2. İnceleme Başlatma Yazısı (Üniversite Personeli Olmayan Kişi İçin) 247 3. İnceleme İşlemleri Hazırlık Tutanağı 248 4. İnceleme Yapılan Hakkında Bilgi İsteme Yazısı 249 5. Bilirkişi Raporu İsteme Yazısı 250 6. Savunma İsteme Yazısı 251 7. Ara Karar Tutanağı 252 8. Etik Kurul Kararı (Alternatif – 1) 253 9. Etik Kurul Kararı (Alternatif – 2) 256 10. Etik Kurul Kararı Sunuş Yazısı (Alternatif – 1) 259 11. Etik Kurul Kararı Sunuş Yazısı (Alternatif – 2) 260 Kaynakça 261 Kavramlar Dizini 265
