Bilirkişinin Disiplin Sorumluluğu

Av. Oktay ALKAN

İÇİNDEKİLER

TEŞEKKÜR V

İÇİNDEKİLER . VII

KISALTMALAR .XIII

1. GİRİŞ1

§2. KURUMSAL OLARAK BİLİRKİŞİ1

2.1. TÜRK HUKUKU’NDA BİLİRKİŞİ KAVRAMI.1

2.1.1. Medeni Yargıda Bilirkişi Kavramı.3

2.1.2. Ceza Yargısında Bilirkişi Kavramı 14

2.1.3. İdari Yargıda Bilirkişi Kavramı .19

2.2. BİLİRKİŞİLİĞİN BENZER KURUMLARLA

KARŞILAŞTIRILMASI21

2.2.1. Uzman Kişi21

2.2.2. Tanık.25

2.2.3. Tercüman 27

2.2.4. Hakem ve Hakem-Bilirkişi28

2.3. BİLİRKİŞİLİĞİN ve BİLİRKİŞİ GÖRÜŞÜNÜN

HUKUKİ NİTELİĞİ .30

2.3.1. Bilirkişiliğin Hukuki Niteliği.30

2.3.2. Bilirkişi Görüşünün Hukuki Niteliği 39

2.4. BİLİRKİŞİNİN YETKİLERİ ve YETKİLERİN

SUİİSTİMALİ HALİNDE SORUMLULUĞU 44

2.4.1.Bilirkişinin Yetkileri44

2.4.1.1. Bilgi Alma Yetkisi ve Dosyayı İnceleme

Yetkisi 44

2.4.1.2. Mağdur, Şüpheli veya Sanığa Soru Sorma .44

2.4.1.3. Ücret İsteme Hakkı 45

2.4.1.4. Gerektiğinde Raporunu Hazırlayabilmek

İçin Ek Süre Talep Edebilme 45

2.4.2. Yetkilerin Suiistimali Halinde Sorumluluğu .45

2.5. BİLİRKİŞİNİN HUKUKİ ve CEZAİ SORUMLULUĞU .46

2.5.1. Bilirkişinin Hukuki (Tazminat=Maddi)

Sorumluluğu47

2.5.1.1. Genel Olarak .47

2.5.1.2. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’ndan

Önceki Görüşler49

2.5.1.3. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun

285’inci Maddesi Gereğince Bilirkişinin

Gerçeğe Aykırı Raporundan Kaynaklanan

Zararlardan Dolayı Hukuki Sorumluluğu.50

2.5.1.4. Yargılama ve Rücu Davası .55

2.5.1.5. Raporun Hazırlanmasından Önceki

Evrede Bilirkişinin Tasarruflarından

Kaynaklı Zararlardan Dolayı Hukuki

Sorumluluğu57

2.5.2. Bilirkişinin Cezai Sorumluluğu .58

2.5.2.1. Genel Olarak .58

2.5.2.2. Bilirkişiler Tarafından İşlenebilen Suçlar.58

2.5.2.3. Bilirkişilik Bağlamında Öngörülmüş Bulunan

Özel Bir Suç Türü Olarak Gerçeğe Aykırı

Bildirimde Bulunma Suçu 61

§3. 6754 SAYILI BİLİRKİŞİLİK KANUNU'NA GÖRE BİLİRKİŞİNİN

DİSİPLİN SORUMLULUĞU 65

3.1. GENEL OLARAK.65

3.2. DİSİPLİN HUKUKUNA HÂKİM OLAN TEMEL

İLKELER .67

3.2.1. Kanunu Bilmemek Mazeret Sayılmaz İlkesi.67

3.2.2. Zaman Bakımından Lehte Olan Hükmün

Uygulanması İlkesi 68

3.2.3. Zamanaşımı .70

3.2.4. Tekerrür ve Cezada İndirim.72

3.2.5. Disiplin Cezalarında Af 74

3.2.6. Disiplin Cezalarının Geri Alınamazlığı İlkesi .75

3.2.7. Disiplin Soruşturmasının Bağımsızlığı.76

3.2.8. Savunma Alma Zorunluluğu .77

3.2.9. Disiplin Cezasının Uygulanması79

3.3. DİSİPLİN SUÇUNUN UNSURLARI .79

3.3.1. Kanuni Unsur (Tipiklik)79

3.3.2. Maddi Unsur81

3.3.3. Hukuka Aykırılık Unsuru83

3.3.4. Manevi Unsur (Kusurluluk) 85

3.4. DİSİPLİN CEZASININ AMACI ve NİTELİĞİ85

3.5. BİLİRKİŞİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ.88

3.5.1. Bazı Hallerde Bilirkişilik Görevini Kabul

Yükümlülüğü.89

3.5.2. Davete İcabet Etme Yükümlülüğü .91

3.5.3. Yemin Etme Yükümlülüğü .92

3.5.4. Bildirimde Bulunma Yükümlülüğü93

3.5.5. Doğruyu Söyleme Yükümlülüğü .93

3.5.6. Tarafsız Davranma Yükümlülüğü94

3.5.7. Görevini Sadakat ve Özenle Yerine Getirme

Yükümlülüğü.95

3.5.8. Görevini Bizzat Yerine Getirme Yükümlülüğü.96

3.5.9. Sır Saklama Yükümlülüğü 97

3.5.10. Bazı Hallerde Kendisinin Görevden Alınmasını

İsteme Yükümlülüğü 99

3.5.11. Kurul Olarak Görevlendirilme Halinde İstişare ve

Müzakerelerde Bulunma Yükümlülüğü .99

3.5.12. Kendisini Atayan Mahkemeyle İlişki İçinde

Olma Yükümlülüğü100

3.5.13. Süresi İçinde Oy ve Görüş Bildirme

Yükümlülüğü.100

3.5.14. İncelenecek Eşyaları Tutanağa Bağlama

Yükümlülüğü.101

3.6. BİLİRKİŞİNİN DİSİPLİN SORUMLULUĞU’NA

İLİŞKİN OLARAK 6754 SAYILI BİLİRKİŞİLİK

KANUNU ve BİLİRKİŞİLİK YÖNETMELİĞİ’NDEN

ÖNCEKİ DÜZENLEMELER 102

3.7. 6754 SAYILI BİLİRKİŞİLİK KANUNU ve BİLİRKİŞİLİK

YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDA BİLİRKİŞİNİN DİSİPLİN

SORUMLULUĞU’NUN İNCELENMESİ105

3.7.1. Genel Olarak105

3.7.2. Disiplin Sorumluluğunu Gerektiren Bilirkişilik

Sicilinden ve Listesinden Çıkarılma Sebepleri105

3.7.2.1. Bilirkişiliğe Kabul Şartlarının Kaybedilmesi

veya Sicile Kabul Tarihinde Gerekli Şartların

Bulunmadığının Sonradan Tespit Edilmesi 106

3.7.2.2. Kanuni Bir Sebep Olmaksızın Bilirkişilik

Yapmaktan Kaçınılması veya Raporun

Belirlenen Süre İçinde Mazeretsiz Olarak

Verilmemesi111

3.7.2.3. Bilirkişilik Görevi ve Bu Görevin

Gerektirdiği Etik İlkelerle Bağdaşmayan,

Güven Duygusunu Sarsıcı Tutum ve

Davranışlarda Bulunulması.113

3.7.2.4. Temel İlkelere Aykırı Olarak Bilirkişilik

Faaliyetinde Bulunulması .118

3.7.2.5. Bölge Kurulu Tarafından Yapılacak

Performans Değerlendirmeleri Sonucunda

Yeterli Bulunulmaması.121

3.7.3. Bilirkişilikle İlgili Kurulların Yapısı 124

3.7.3.1. Bilirkişilik Danışma Kurulu125

3.7.3.2. Bilirkişilik Daire Başkanlığı .127

3.7.3.3. Bilirkişilik Bölge Kurulları.129

3.7.4. Denetim ve İnceleme 130

3.7.4.1. Denetim ve İncelemenin Konusu,

Kapsamı İle Başvuruda Bulunabilecekler.130

3.7.4.2. İncelemenin Usul ve Esasları 133

3.7.4.3. Denetim ve İnceleme Sonucu Verilecek

Kararlar ile Takdiri Olarak Alt Ceza

Uygulamasına Gidilebilmesi.135

3.7.4.4. İnceleme Usulü139

3.7.5. İtiraz ve Dava Hakkı.139

§4. BİLİRKİŞİNİN DİSİPLİN SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN

DİĞER KANUNLARDAKİ DÜZENLEMELER VE

BİLİRKİŞİYE İŞLEDİĞİ BİR DİSİPLİN SUÇUNDAN

DOLAYI İKİ KEZ CEZA VERİLMESİ.143

4.1. BİLİRKİŞİNİN DİSİPLİN SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN

USUL KANUNLARINDAKİ DÜZENLEMELER 143

4.1.1. Genel Olarak143

4.1.2. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Yer Alan

Düzenlemeler.143

4.1.2.1. Mahkemede Hazır Bulunma, Yemin Etme,

Oy ve Görüşünü Bildirme Yükümlülüğü .145

4.1.2.2. Süresi İçerisinde Raporunu Verme

Yükümlülüğü.147

4.1.2.3. Görevi Bizzat Yerine Getirme

Yükümlülüğü.148

4.1.2.4. Sır Saklama Yükümlülüğü150

4.1.3. İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda Yer Alan

Düzenlemeler.151

4.1.4. Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Yer Alan

Düzenlemeler 151

4.1.4.1. Mahkemede Hazır Bulunma, Yemin Etme,

Oy ve Görüşünü Bildirme Yükümlülüğü .152

4.1.4.2. Süresi İçerisinde Raporunu Verme

Yükümlülüğü.153

4.2. BİLİRKİŞİYE İŞLEDİĞİ BİR DİSİPLİN SUÇUNDAN

DOLAYI İKİ KEZ CEZA VERİLMESİ .155

4.2.1. Genel Olarak155

4.2.2. Aynı Fiil Sebebiyle Çifte Disiplin Sorumluluğuna

Gidilmesi Durumu .156

4.2.2.1. Bilirkişinin Aynı Zamanda Bir Kamu

Kurumuna Bağlı Olarak Çalışıyor Olması156

4.2.2.2. Bilirkişinin Aynı Zamanda Bir Meslek

Odasına Bağlı Olması.160

4.2.2.3. 6754 Sayılı Bilirkişilik Kanunu ile Usul

Kanunlarında Yer Verilen Disiplin Cezalarının

Birlikte Uygulanması .161

4.2.3. Aynı Fiil Sebebiyle Hem Cezai Sorumluluğuna

Hem De Disiplin Sorumluluğuna Gidilmesi

Durumu.162

4.2.4. Aynı Fiil Sebebiyle Hem Hukuki Sorumluluğuna

Hem De Disiplin Sorumluluğuna Gidilmesi

Durumu.164

4.2.5. Aynı Fiil Sebebiyle Hem Hukuki Sorumluluğuna

Hem De Cezai Sorumluluğuna Gidilmesi Durumu .165

5. SONUÇ.167

KAYNAKLAR .173