Bir Temel Hak Garantisi Olarak Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkı

Bahar Konuk Sommer

Kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı, kişinin fiziki hareket serbestisini konu alan ve bu serbestiden devlet tarafından keyfi bir biçimde yoksun bırakılmasına karşı güvenceler içeren, demokratik bir toplumda büyük öneme sahip bir temel haktır. Kişinin özgürlük ve güvenlik hakkından hukuka aykırı olarak yoksun bırakılması, onun diğer temel haklarından da olması gerektiği gibi yararlanmasını imkansız kılacağından, kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkını diğer temel hakların garantisi olarak nitelendirmek mümkündür. Sahip olduğu önem nedeniyle geçmişten günümüze ortaya konan temel hak ve özgürlüklere ilişkin hemen tüm belge ve bildirilerle birlikte ulusal anayasalarda güvence altına alınan bu hak, 1982 Anayasası'nın 19. maddesinde ayrıntılı bir biçimde düzenlenmiştir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin de en temel hükümlerinden birini teşkil eden kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı, çalışmamız içerisinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi'nin bazı temel ve güncel kararları ışığında incelenmiştir.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜ VE GÜVENLİĞİ KAVRAMLARI, KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜ VE GÜVENLİĞİ HAKKININ ANAYASA HUKUKU BAKIMINDAN TEMELLERİ, TEMEL HAK BOYUTU VE TARİHSEL GELİŞİMİ
I. KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜ ve GÜVENLİĞİ KAVRAMLARI
II. KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜ ve GÜVENLİĞİ HAKKININ ANAYASA HUKUKU BAKIMINDAN TEMELLERİ
A. Genel Olarak
B. Hukuk Devleti İlkesi
C. İnsan Onurunun Dokunulmazlığı İlkesi
D. İnsan Haklarına Saygılı Devlet İlkesi
III. KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜ ve GÜVENLİĞİ HAKKININ TEMEL HAK BOYUTU
A. Temel Haklar ile Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkının Kavramsal İlişkisi
B. Temel Hak Sistematiği İçerisinde Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkı
IV. KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜ ve GÜVENLİĞİ HAKKININ TARİHSEL GELİŞİMİ
A. İlk Mücadeleler
B. Türk Hukukundaki Tarihsel Gelişimi
C. Uluslararası Belgelerde ve Karşılaştırmalı Hukukta Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkı
İKİNCİ BÖLÜM
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ VE ANAYASA'DA KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜ VE GÜVENLİĞİ HAKKININ DÜZENLENİŞİ, HAKKIN KONUSU, SÜJELERİ, SAĞLADIĞI GÜVENCELER VE SINIRLANDIRILMA SEBEPLERİ
I. KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜ ve GÜVENLİĞİ HAKKININ AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ ve ANAYASA'DA DÜZENLENİŞİ
II. KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜ ve GÜVENLİĞİ HAKKININ KONUSU ve SÜJELERİ
A. Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkının Konusu
B. Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkının Süjeleri
III. KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜ ve GÜVENLİĞİ HAKKININ SAĞLADIĞI GÜVENCELER
A. Genel Olarak
B. Kişinin Özgürlüğünden "Kanunun Öngördüğü Usule Uygun Olarak" Yoksun Bırakılması
C. Kişiyi Özgürlüğüne Yönelik Keyfi Müdahalelere Karşı Koruyan Diğer Güvenceler
IV. KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜ VE GÜVENLİĞİ HAKKININ SINIRLANDIRILMA SEBEPLERİ
A. Mahkemelerce Verilmiş Özgürlüğü Bağlayıcı Cezaların ve Güvenlik Tedbirlerinin Yerine Getirilmesi Nedeniyle Kişinin Özgürlüğünden Yoksun Bırakılması
B. Mahkeme Kararına Uymama Sebebiyle veya Kanunen Öngörülen Yükümlülüğün Yerine Getirilmesini Sağlamak Amacıyla Kişinin Özgürlüğünden Yoksun Bırakılması
C. Kişinin Suç Şüphesi Nedeniyle Özgürlüğünden Yoksun Bırakılması
D. Küçüklerin Özgürlüklerinden Yoksun Bırakılması
E. Kamu Sağlığı ve Düzenini Koruma Amacıyla Tutma
F. Ülkeye İzinsiz Girişin Engellenmesi, Sınırdışı veya İade Amacıyla Kişinin Özgürlüğünden Yoksun Bırakılması
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜ VE GÜVENLİĞİ HAKKINDAN YOKSUN BIRAKILANLARIN HAKLARI
I. BİLGİLENDİRİLME HAKKI
A. Genel Olarak
B. Bilgilendirmenin Dili ve İçeriği
C. Bilgilendirmenin Derhal Yapılması
D. Yakınlara Bildirim
II. DERHAL HAKİM VEYA ADLİ GÖREV YAPMAYA KANUNUN YETKİLİ KILDIĞI DİĞER BİR GÖREVLİ ÖNÜNE ÇIKARILMA, MAKUL SÜREDE YARGILANMA VE SALIVERİLME HAKKI
A. Genel Olarak
B. Yakalama ve Gözaltının Ardından Derhal Bir Hâkim ya da Adli Görev Yapmaya Kanunun Yetkili Kıldığı Diğer Bir Görevli Önüne Çıkarılma Hakkı
III. ÖZGÜRLÜKTEN YOKSUN BIRAKILMAYA KARŞI BAŞVURU HAKKI
A. Genel Olarak
B. Tutmanın Hukukiliğinin Denetimi
C. Denetimin Süratle Yapılması
D. Denetimin Makul Aralıklarla Yenilenmesi
E. Denetimin Bir "Mahkeme" Tarafından Yapılması
IV. TAZMİNAT HAKKI
A. Genel Olarak
B. CMK'da Düzenlenen Tazminat Nedenleri
C. Tazminatın Dayanağı ve Kapsamı
D. Tazminat Davasının Açılması ve Görülmesi
E. Tazminatın Geri Alınması ve Rücu
SONUÇ
KAYNAKÇA
KARARLAR DİZİNİ