Boşanma Davalarında Yargılama Usulü ve Aile Mahkemeleri

Bahattin ARAS ( Hakim )

Birinci Bölüm

Türk Medeni Usul Hukukuna Hâkim Olan İlkeler Işığında Boşanma Davaları

A. -Genel Olarak-7

B. -Boşanma Hukukuna Hâkim Olan Görüşler-8

A. -Ferdiyetçi Görüş-8

B. -Toplumcu Görüş-10

C. -Hâkimin Kararı İle Boşanma Görüşü-11

D. -Türk Hukukuna Hâkim Olan Görüş-11

C. -Boşanma Hukukuna Hâkim Olan İlkeler-12

A. -Kusur İlkesi-12

B. -Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması İlkesi-15

C. -İrade İlkesi-17

D. -Elverişsizlik İlkesi-18

E. -Yeni Türk Medeni Kanununda Yer Alan İlkeler-19

D. Usul Hukukuna Hâkim Olan İlkeler Işığında Boşanma Davalarındaki Yargılama Usulünün Değerlendirilmesi-20

A. -Taraflarca Hazırlama İlkesi-20

B. -Tasarruf İlkesi-22

C. -Teksif İlkesi-23

D. -Aleniyet İlkesi-24

E. -Kendiliğinden Araştırma İlkesi-25

İkinci Bölüm

Boşanma Davalarında Yargılama Usulü

A. -Boşanma Davasının Konusu-27

A. -Genel Olarak-27

B. -Ayrılık-29

Aa. -Boşanma Ayrılık İlişkisi-30

Bb. -Ayrılığın Hukuki Sonuçları-32

Cc. -Ayrılığın Sona Ermesi-33

C. -Boşanma-34

D. -Konu İle İlgili Yargıtay Kararları-35

B. -Boşanma Davasının Tarafları Ve Dava Ehliyeti-38

A. -Genel Olarak-38

B. -Davacı-39

Aa. -Davacı Eşin Kusurunun Daha Ağır Olması Durumunda Dava Açma Hakkı-39

Bb. -Boşanma Davası Sırasında Davacının Ölmesi Ve Mirasçıların Davayı Takip Edebilmesi-42

Aaa. -Mirasçıların Dava Sebebini Islahı-44

Bbb. Mirasçıların İspat Yükü-44

Ccc. -Mirasçılar Tarafından İspat Edilecek Kusur Durumu-45

Cc. -Konuyla İlgili Yargıtay Kararları-45

C. -Davalı-54

D. -Dava Ehliyeti-55

Aa. -Sınırlı Ehliyetlilerin Dava Ehliyeti-55

Bb. -Sınırlı Ehliyetsizlerin Dava Ehliyeti-55

Cc. -Tam Ehliyetsizlerin Dava Ehliyeti-56

Aaa. -Yasal Temsilcinin Dava Açma Durumu-56

Bbb. Yasal Temsilcinin Davayı Açma Şartları-57

Dd. Tam Ehliyetlilerin Dava Ehliyeti-58

Ee. -Konuyla İlgili Yargıtay Kararları-58

C. -Boşanma Davasında Yetkili Mahkeme-59

A. -Genel Olarak-59

B. -Yetkinin Niteliği-61

C. -Yetki İtirazı-63

Aa. -İtiraz Niteliği-63

Bb. -Yetki İtirazının Zamanı Ve Usulü-64

D. -Konuya İlişkin Yargıtay Kararları-65

D. -Boşanma Davasında Görevli Mahkeme-75

A. -Eski Medeni Kanun Dönemi-75

B. -Yeni Türk Medeni Kanununa Göre Görevli Mahkeme-76

Aa. Genel Görevli Mahkemeler-76

Bb. Özel Görevli Mahkemeler-76

C. -Aile Mahkemelerinin Kurulması-77

Aa. Aile Mahkemelerinin Kuruluşu-78

Bb. -Aile Mahkemelerinin Yargı Çevresi-79

Cc. -Aile Mahkemelerinin Faaliyete Başlama Zamanı-80

Dd. -Aile Mahkemeleri İle Diğer Hukuk Mahkemeleri Arasındaki İlişki-82

Ee. -Aile Mahkemelerinin Görevleri-82

D. -Konuyla İlgili Yargıtay Kararları-82

E. -Aile Mahkemelerinde Yargılama Usulü-97

A. -Genel Olarak-97

B. -4787 Sayılı Amk' Da Düzenlenmiş Usul Kuralları-99

Aa. -Tarafların Sulh Yoluyla Çözüme Teşvik Edilmesi-99

Aaa. Genel Olarak Sulh-99

Bbb. -Sulh Yoluyla Çözüme Teşvik Zamanı-102

Ccc. -Sulh Yoluna Gidilmesi Zorunluluğu-102

Ddd. Hâkimin Tarafları Sulhe Teşvik Etmesi Ve Bunun Taraflarca Kabulü-103

Eee. -Sulh Sağlanamadığı Takdirde Yargılamaya Devam Edilmesi-103

Bb. -Karşılaştırmalı Hukukta Sulh Kavramı-104

C. -4721 Sayılı Tmk'nın 184. Maddesinde Düzenlenen Özel Yargılama Usulleri-104

Aa. -Genel Olarak-104

Bb. -Tmk'nın 184. Maddesindeki Özel Yargılama Kuralları-105

Aaa. -Hâkimin Vicdanın Kanaat Getirmiş Olması-105

İ. -Vicdani Delil Sisteminin Kabul Edilmiş Olması-106

İi. -Doğrudanlık İlkesinin Etkisi-107

İii. -Hukuki Dinlenilme Hakkının Etkisi-107

Bbb. -Taraflara Yemin Önerilememesi-108

Ccc. -Tarafların İkrarlarının Hâkimi Bağlamaması-110

İ. -Genel Olarak İkrar-110

İi. -Boşanma Davalarında İkrar-111

İii. Anlaşmalı Boşanmalarda İkrar-112

Ddd. Hâkimin Delilleri Serbestçe Takdir Etmesi-115

İ. -Tanık Delilinin Takdiri-116

İi. -Bilirkişi Delili Ve Hâkimin Takdir Hakkı-117

Eee. -Boşanmanın Feri Sonuçlarına İlişkin Anlaşmaların Onaylanması-119

Fff. -Tarafların İstemi İle Duruşmanın Gizli Yapılması-120

Cc. -Konu İle İlgili Yargıtay Kararları-122

D. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda Aile Mahkemelerinde Uygulanacak Usul Kuralları-141

Aa. -Boşanma Davasının İşlemden Kaldırılması (Humk M. 409)-141

Aaa. -Genel Olarak-141

Bbb. -Davanın Derdest Olması-142

Ccc. -Derdestlik Süresinde Yeniden Davanın Açılması-143

Ddd. Yenileme Talebinde Bulunulması-144

Eee. -İşlemden Kaldırılan Davanın Açılmamış Sayılması-144

Fff. -Konu İle İlgili Yargıtay Kararları-144

Bb. -Boşanma Davasından Feragat (Humk Md. 9194)-146

Aaa. -Genel Olarak-146

Bbb. -Konu İle İlgili Yargıtay Kararları-148

Cc. -Boşanma Davalarında Kabul-150

Dd. -Boşanma Davalarında Karşılık Dava Durumu (Humk Md. 203208)-151

Aaa. Karşılık Dava-151

Bbb. Boşanma Davalarında Karşılık Dava Durumu-152

Ccc. Konu İle İlgili Yargıtay Kararları-153

Ee. -Boşanma Davası Açıldıktan Sonra Evlenmenin İptali Davasının Açılmış Olması-157

Aaa. Genel Olarak-157

Bbb. Konu İle İlgili Yargıtay Kararları-158

F. -Boşanma Davasının Açılma Süresi Ve Sürenin Niteliği-163

A. -Süreye Bağlı Boşanma Sebepleri-163

B. -Süreye Bağlı Olmayan Boşanma Sebepleri-164

C. -Konu İle İlgili Yargıtay Kararları-164

Üçüncü Bölüm

Boşanma Sebebleri

A. -Özel Boşanma Sebepleri-165

A. -Zina-165

Aa. -Zina Nedeni İle Boşanma Davasının Açılmasının Şartları-166

İ. -Evlilik Birliğinin Varlığı-166

İi. -Başkasıyla Cinsî İlişkide Bulunma-167

İii. -Kusur-168

Bb. -Yapılan Zinanın İspatı-168

Cc. -Zina Nedeni İle Boşanma Davası Açma Hakkının Ortadan Kalkması-169

İ. -Süre Nedeni Ortadan Kalkma-169

İi. -Af Nedeni İle Ortadan Kalkma-170

Dd. -Zina Sebebi İle Açılan Boşanma Davasının Hukukî Sonuçları-170

Ee. -Konu İle İlgili Yargıtay Kararları-171

B. Hayata Kast Ve Pek Kötü Veya Onur Kırıcı Davranış-172

Aa. -Hayata Kast-172

Bb. -Pek Kötü Ve Onur Kırıcı Davranış-172

İ. -Pek Kötü Davranış-172

İi. -Onur Kırıcı Davranış-173

Cc. -Hayata Kast Veya Pek Kötü Veya Onur Kırıcı Davranış Nedeniyle Boşanma Davası Açma Hakkını Ortadan Kalkması-174

C. -Suç İşleme Veya Haysiyetsiz Hayat Sürme-174

Aa. -Utanç Verici Ve Yüz Kızartıcı Bir Suç İşlenmesi-174

Bb. -Haysiyetsiz Hayat Sürme-175

Cc. -Konu İle İlgili Yargıtay Kararları-176

D. -Terk-176

Aa. -Terk Sureti İle Ortak Hayata Son Verme-176

Bb. -Evlilik Birliğinin Beraberinde Getirdiği Sorumlulukları Yerine Getirmeme İradesi-177

Cc. -Terkin Üstünden Belirli Bir Sürenin Geçmiş Olması-178

Dd. -Hâkimin Eve Dönme İhtarı-178

Ee. -Konu İle İlgili Yargıtay Kararları-180

E. -Akıl Hastalığı-190

Aa. -Eşteki Hastalığın, -Akıl Hastalığı Olması- Şartı-190

Bb. -Ortak Hayatın Diğer Eş Yönünden Çekilmez Hale Gelmesi-191

Cc. -Akıl Hastalığının İyileşmesinin İmkânsız Olması-192

Dd. -Konu İle İlgili Yargıtay Kararları-192

B. -Genel Boşanma Sebebi-197

A. -Evlilik Birliğinin Sarsılması Veya Müşterek Hayatın Yeniden Kurulamaması-197

Aa. -Genel Olarak-197

Bb. -Evlilik Birliğinin Sarsılmasının Şartları-198

İ. -Eşler Arasındaki Geçimsizliğin Evlilik Birliğini Sarsması-198

İi. -Eşlerden Evlilik Birliğini Sürdürmelerinin Beklenememesi-200

B. -Konu İle İlgili Yargıtay Kararları-202

C. -Anlaşmalı Boşanma-227

A. -Anlaşmalı Boşanma Davasının Açılması Şartları-227

Aa. -Tarafların Boşanmayı Birlikte Talep Etmeleri Veya Bir Eşin Açtığı Boşanma Dâvasını Diğer Eşin Kabul Etmesi-228

Bb. -Evlenme Sözleşmesinin Yapılmasının Üzerinden En Az Bir Yıl Geçmiş Olması-228

Cc. -Tarafların Boşanmanın Sonuçları Üzerinde Anlaşmış Olmaları-228

B. -Konu İle İlgili Yargıtay Kararları-230

D. -Fiilî Ayrılık Nedeni İle Boşanma-242

A. -Fiilî Ayrılık Nedeniyle Boşanmaya Karar Verilebilmesinin Şartları-242

Aa. -Daha Önce, Boşanma Sebeplerinden Herhangi Biriyle, Bir Boşanma Dâvasının Açılmış Ve Davanın Reddedilmiş Ve Ret Kararın Kesinleşmiş Olması-242

Bb. -Ret Kararının Kesinleşmesinden İtibaren Üç Yıllık Sürenin Geçmesi-243

Cc. -Eşlerden Birinin Boşanma Dâvası Açması-244

B. -Konu İle İlgili Yargıtay Kararları-244

Dördüncü Bölüm

Boşanma Davasında Hüküm Ve Hükmün Sonuçları

A. -Genel Olarak-249

B. -Boşanma Davasında Hüküm Çeşitleri-250

A. -Boşanma Davasının Reddi Kararı-250

B. -Boşanma Hakkında Karar Verilmesine Yer Olmadığına Kararı-252

C. -Ayrılık Kararı-254

D. -Boşanma Talebinin Kabulü Kararı-255

E. -Konu İle İlgili Yargıtay Kararları-255

C. -Miras Durumuna İlişkin Sonuçları-268

A. -Genel Olarak-268

D. -Tarafların Kişisel Durumuna İlişkin Sonuçları-269

A. -Kadının Soyadı-269

B. -Kadının Vatandaşlığı-270

C. -Kadının Kanuni Bekleme Süresi-270

D. -Kadının Nüfus Sicilindeki Medeni Halinin Değiştirilmesi-271

E. -Konu İle İlgili Yargıtay Kararları-271

E. -Tarafların Tabi Olduğu Mal Rejimine İlişkin Sonuçları-272

A. -Eşler Arasındaki Mal Rejiminin Sona Ermesi Ve Tasfiyesi-272

Aa. -Eşler Arasındaki Mal Rejimi-274

Aaa. -Mal Rejimi Sözleşmesinin Yapılması-275

İ. -Mal Rejimi Sözleşmesi Yapma Ehliyeti-275

İi. -Mal Rejimi Sözleşmesinin Şekli-275

Bbb. -Yasal Mal Rejimi-275

Bb. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi-276

Aaa. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Mülkiyet-276

İ. Edinilmiş Mallar-276

İi. Kişisel Mallar-277

Bbb. -Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Sona Ermesi Ve Tasfiye-278

Ccc. -Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi İle İlgili Davaların, Boşanma Ve Evliliğin İptali Davaları İle İlişkisi-279

Ddd. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde İspata Yönelik Karineler Ve Kurallar-280

Eee. -Mahkemece Ayrılığa Hükmedilmesi Halinde Edinilmiş Mallara Katılma Rejimindeki Durum-281

Fff. -Boşanma Davasının Reddi Halinde Eşlerin Bir Araya Gelememesi Halinde Katılma Rejiminin Durumu-282

Ggg. -Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi İle Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi Arasındaki Farklar-284

Cc. -Mal Ayrılığı Rejimi-285

Dd. -Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi-286

Aaa. -Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejiminde Yönetim, Yararlanma, Tasarruf Ve Sorumluluk-287

Bbb. -Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimin Sona Ermesi Ve Tasfiye-288

Ccc. -Zina Veya Hayata Kast Halinde Paylaşım-291

Ddd. Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejiminde Aile Konutu-292

Ee. Mal Ortaklığı Rejimi-293

Aaa. -Mal Ortaklığı Rejiminde Yönetim, Tasarruf Ve Sorumluluk-294

Bbb. -Mal Ortaklığı Rejiminin Sona Ermesi Ve Tasfiye-295

B. -Konu İle İlgili Yargıtay Kararları-296

F. -Boşanmanın Çocuklar Yönünden Sonuçları-303

A. -Genel Olarak-303

Aa. -Velayetin Düzenlenmesi-303

Bb. -Kişisel İlişkinin Düzenlenmesi-306

Cc. -İştirak Nafakasının Belirlenmesi-308

B. -Konu İle İlgili Yargıtay Kararları-310

G. -Tarafların Tazminat Ve Nafaka Taleplerine İlişkin Sonuçları-333

A. -Tarafların Tazminat Ve Nafaka Taleplerinin Karara Bağlanması-333

Aa. -Genel Olarak-333

Bb. -Maddi Tazminat Talebi-334

Aaa. -Maddi Tazminat Miktarının Belirlenmesi-336

Bbb. -Eşit Kusur Durumunda Tazminat Talebi-337

Ccc. -Maddi Tazminatın Talep Şekli-337

Ddd. Maddi Tazminatın Talep Süresi-338

Eee. -Konu İle İlgili Yargıtay Kararları-338

Cc. -Manevi Tazminat Talebi-357

Aaa. -Manevi Tazminat Miktarının Belirlenmesi-359

Bbb. -Manevi Tazminatın Talep Edilme Şekli Ve Süresi-360

Ccc. -Konu İle İlgili Yargıtay Kararları-361

Dd. -Yoksulluk Nafakası-374

Aaa. -Yoksulluk Nafakasının Miktarının Belirlenmesi-376

Bbb. -Yoksulluk Nafakasının Ortadan Kaldırılması-377

Ccc. -Yoksulluk Nafakasında Yetkili Mahkeme-377

Ddd. Yoksulluk Nafakasının Talep Edilme Süresi-378

Ccc. -Konu İle İlgili Yargıtay Kararları-379

H. -Anlaşmalı Boşanma Davalarında Tazminat Ve Nafaka Taleplerinin Karara Bağlanması-388

A. -Genel Olarak-388

B. -Anlaşmalı Boşanma Protokolünde Yoksulluk Nafakası Ve Tazminatların Yer Almamasına Rağmen Boşanma Kararı Verilmesi-389

C. -Anlaşmalı Boşanma Protokolünde İştirak Nafakasının Yer Almamasına Rağmen Boşanma Kararı Verilmesi-396

Beşinci Bölüm

Aile Mahkemesinin Boşanmaya İlişkin Vereceği Kararlar İçin Başvurulacak Kanun Yolları

A. -Genel Olarak-399

B. -5236 Sayılı Yasa Değişikliği Öncesi Başvurulacak Olağan Kanun Yolları-401

A. -Temyiz Yolu-401

Aa. -Genel Olarak-401

Bb. -Aleyhine Temyiz Yolu Açık Olan Kararlar-402

Cc. -Aleyhine Temyiz Yolu Açık Olmayan Kararlar-404

Dd. -Temyiz Nedenleri-406

Aaa. -Maddi Hukuka İlişkin Temyiz Nedenleri-406

Bbb. -Usul Hukukuna İlişkin Temyiz Nedenleri-408

Ee. -Konu İle İlgili Yargıtay Kararları-411

B. Karar Düzeltme Yolu-419

Aa. -Genel Olarak-419

Bb. -Karar Düzeltme Sebepleri-419

Cc. -Karar Düzeltme İncelemesi-420

Dd. -Karar Düzeltme Yoluna Başvuru Süresi-421

Ee. -Karar Düzeltme Yoluna Başvurulabilecek Kararlar-421

C. 5236 Sayılı Yasa Değişikliği Sonrası Başvurulacak Başvurulacak Olağan Kanun Yolları-424

A. İstinaf Yolu-424

Aa. -Genel Olarak-424

Bb. -Aleyhine İstinaf Yoluna Başvurulacak Kararlar-426

Cc. -İstinaf Sebepleri-426

Dd. -İstinafa Başvurma Süresi-427

Ee. -İstinaf Yoluna Başvurmanın İcraya Etkisi-427

Ff. -İstinaf (Bölge Adliye) Mahkemesinde Yapılamayacak İşler-428

Gg. -İstinaf Mahkemesinin Kararı-428

Aaa. -Onama Kararı-428

Bbb. -Kararın Bozulması Ve Uyuşmazlığı Esastan Çözen Yeni Bir Karar Verilmesi-428

Ccc. -Dosyanın İlk Derece Mahkemesine Geri Gönderilmesi-429

Hh. -İstinaf Hükümlerinin Yürürlüğe Girmesi-429

B. -Temyiz Yoluna Başvurma-430

Aa. -Genel Olarak-430

Bb. -Temyiz Edilmeyen İstinaf Mahkemesi Kararları-431

Cc. -Temyiz Sebepleri-431

Dd. -Temyiz Süresi-432

Ee. -Yargıtay'ın Temyize İlişkin Vereceği Kararlar-433

Aaa. -Onama Kararı-433

Bbb. -Değiştirerek Veya Düzelterek Onama Kararı-433

Ccc. -Bozma Kararı-433

C. Yerel Mahkemenin Bozmaya Uyma Veya Direnme Kararı-434

Aa. -İstinaf Mahkemesinin Verdiği Kararlardaki Durum-434

Bb. -Yargıtay'ın Bozma İlamına Uyan, İlk Derece Mahkemesinin Kararlarındaki Durum-434

D. -Başvurulacak Olağanüstü Kanun Yolu-435

A. -Yargılamanın İadesi-435

B. -Yargılamanın İadesi Usulü-435

C. -Boşanma Hükmünün Kaldırılmasının Sonuçları-437

D. -Konu İle İlgili Yargıtay Kararları-439

Sonuç-445

Kaynakça-451