Totaliter Sistemlerde Anayasa ve Hukuk

Dr. Burak Saygılı

İÇİNDEKİLER

TEŞEKKÜR .. v

İÇİNDEKİLER .. vii

KISALTMALAR  xi

GİRİŞ . 13

BİRİNCİ BÖLÜM ANAYASANIN DÖNÜŞEN ANLAMI VE TOTALİTERİZM

1. ANAYASANIN DÖNÜŞÜMÜ . 20
2. A) İktidarın Sınırlanması Hedefi .. 20
3. B) Anayasa Tasavvurlarına İlişkin Farklılıklar .. 23
4. C) Siyasal Rejimler Bağlamında Anayasa Konseptinin Değişimi 29
5. TOTALİTERİZM: KAVRAMSAL ÇERÇEVE .. 35
6. A) Literatürde Totaliterizm . 35
7. B) Benzer Kavramlardan Farklılıklar . 43
8. a) Otoriterizm 44
9. b) Despotizm . 48
10. c) Tiranlık 51
11. d) Diktatörlük 53
12. C) Totaliterizm Kavramına Yönelik Eleştiriler .. 59
13. a) Kavramın Belirsizliği 59
14. b) İçeriğin Pür Siyasallığı . 61

viii

1. c) Liberal Önyargılara Dayanması .. 63

III. TOTALİTERİZM: OLGUSAL ÇERÇEVE . 75

1. A) Nasyonal Sosyalist Almanya 75
2. B) Faşist İtalya .. 86
3. C) Stalinist Sovyetler Birliği .. 91

İKİNCİ BÖLÜM TOTALİTER SİSTEMLERDE HUKUK

1. KURAM OLARAK TOTALİTER HUKUK .. 95
2. A) Totaliterizme Giden Düşünsel Yol 97
3. a) Sapmanın Ötesi: Alternatif Bir İnşa Çabası 98
4. b) Mitin Gücü ve Hukuk 103
5. c) Geçmişin Birikimi .. 112
6. B) Totaliter Hukuk Teorisinin Görünümleri . 118
7. a) Nazi Hukuk Kuramı 118
8. i) “Volk” ve Hukuk . 121
9. ii) Etnik-Fundamentalist Etik ve Hukuk .. 124

iii) Otantik Hukuka Dönüş .. 128

1. iv) Dinamik Hukuk Kurgusu . 132
2. v) Düzenin Doğası . 135
3. vi) Tamamlanamayan Girişim: Nasyonal Sosyalist Anayasa Metni .. 137
4. b) Faşist Hukuk Kuramı . 143
5. i) “Stato” ve Hukuk . 147
6. ii) Organizmacı Perspektif . 151

iii) Normlar Hiyerarşisine Karşı Kişiler Hiyerarşisi . 155

ix

1. iv) Yeni Düzene Kadim Meşruiyet . 159
2. c) Stalinist Hukuk Kuramı 160
3. i) Hukuk Eleştirisinden Yeni Bir Hukuk Oluşturmaya 164
4. ii) Biçimsel Özgürlüklere Karşı Sosyalist Özgürleşme . 168

iii) “Sosyal Perspektif” İçinde Hukuk  170

1. iv) Sosyalist Hukukilik . 171
2. C) Totaliter Hukuk Teorisinin Ortak Unsurları 174
3. a) Total İktidar Hedefi 176
4. b) Hukuki Formalizme İtiraz 191
5. c) Normativizm Eleştirisi .. 195
6. d) Olağanüstü Halin Daimiliği 201
7. e) Klasik Hukuk Devletinin Tenkidi 207
8. f) Meta-Jüridik Söylem . 218
9. D) Totaliter Hukuk Teorilerinin Özgün Yönleri .. 228
10. KANUN VE KARAR OLARAK HUKUK 237
11. A) Yürütme Organının Güç Temerküzü . 239
12. B) Yerel Yönetimlere İlişkin Tahribat . 246
13. C) Alternatif Teşkilatlanmanın İhdası .. 251
14. D) İdare İçinde Eritilen Yargı Organı .. 256
15. E) Katılım, Müzakere ve Yarışma Süreçlerini Dışlayan Seçim Sistemi .. 265
16. F) Değerler ve Görevler Karşısında Hakların Gücünün Etkisizleştirilmesi 268
17. G) Keyfiliğin Kaynağı Olarak Müphem Hukuk Kavramları . 271

III. KURUM OLARAK TOTALİTER HUKUK . 277

1. A) Totaliter Fikriyatın İnşası ve Hukuk Akademisi 279

x

1. B) Totaliter Hukuk Politikasına İştirak ve Mahkemeler .. 288
2. C) Totaliterizmin Tahkimi ve İdare .. 300

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TOTALİTER REJİM İÇİNDE ANAYASA İMKÂNI

1. TOTALİTER REJİMLERİN ANAYASA İHTİYACI .. 310
2. A) İdeolojik Endoktrinasyon 313
3. B) Siyasal Meşruiyet Kaygısı .. 325
4. C) Rejimin Stabilize Edilmesi . 339
5. D) Dış İlişkilere Yönelik Strateji 351
6. TOTALİTER REJİMLERDE ANAYASANIN ÖZELLİKLERİ 356
7. A) Katı ve Kapsayıcı Resmî İdeolojiye Dayanma .. 370
8. B) Vesayet ve Şiddet Yoluyla Kısmî İstikrar İşlevi .. 379
9. C) Partinin ve Liderin Konumu Belirleme . 394
10. a) Totaliter Plüralizmden Söz Edilebilir Mi? 407
11. b) Kişiselleşmiş İktidar Mı Kurumsallaşmış Rejim Mi? . 417
12. D) Rejim İçi İlişki Ağlarının Organizasyonu 423

SONUÇ .. 437

KAYNAKÇA  443