Mirastan Feragat Sözleşmesi

Büşra KOÇ

İÇİNDEKİLER

ÖZET . iii

ÖN SÖZ  v

KISALTMALAR  xiii

GİRİŞ . 1

BİRİNCİ BÖLÜM  8

MİRASTAN FERAGAT SÖZLEŞMESİNE İLİŞKİN GENEL BİLGİLER 8

1.2.1. Roma Hukukunda . 12

1.2.2. Cermen Hukukunda  14

1.2.3. İslam Hukukunda  17

1.3.1. Alman Hukukunda  19

1.3.2. İsviçre Hukukunda  20

1.3.3. Diğer Devletlerin Hukuk Sistemlerinde  21

1.4.1. Genel Olarak  22

1.4.2. Bekleme Durumu ve Beklenen Hak Kavramı . 23

1.5.1. Genel Olarak  33

1.5.2. Mirasbırakan . 34

1.5.3. Feragat Eden  35

1.5.3.1. Kanuni Mirasçı . 37

1.5.3.1.1. Eş . 37

1.5.3.1.2. Hısımlar  41

1.5.3.1.3. Evlatlık  41

1.5.3.1.4. Devlet  44

1.5.3.2. İradi Mirasçı veya Vasiyet Alacaklısı . 46

1.5.3.2.1. Vasiyetname ile Atanmış Mirasçı . 46

1.5.3.2.2. Miras Sözleşmesi ile Atanmış Mirasçı . 47

İKİNCİ BÖLÜM . 49

MİRASTAN FERAGAT SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ, BENZERİ HUKUKİ MUAMELERLE KARŞILAŞTIRILMASI VE TÜRLERİ . 49

2.1.1. Genel Olarak  49

2.1.2. Çifte Hukuki İşlem Görüşü  55

2.1.3. Tek Hukuki İşlem Görüşü  57

2.2.1. Olumlu Miras Sözleşmesi  60

2.2.2. Mirasın Reddi  62

2.2.3. Mirastan Iskat (Çıkarma) . 65

2.2.4. Mirastan Yoksunluk  67

2.2.5. Açılmamış Terekedeki Miras Hissesinin Temliki . 69

2.3.1. Genel Olarak  71

2.3.2. İvazsız – İvazlı Mirastan Feragat Sözleşmesi . 71

2.3.2.1. İvazsız (Karşılıksız) Mirastan Feragat Sözleşmesi  72

2.3.2.2. İvazlı (Karşılıklı) Mirastan Feragat Sözleşmesi  73

2.3.3. Tek - İki - Çok Taraflı Mirastan Feragat Sözleşmesi 74

2.3.3.1. Tek Taraflı Mirastan Feragat Sözleşmesi  75

2.3.3.1.1. İvazsız Tek Taraflı Feragat  75

2.3.3.1.2. İvazlı Tek Taraflı Feragat . 76

2.3.3.2. İki taraflı Mirastan Feragat Sözleşmesi . 77

2.3.3.3. Çok Taraflı Mirastan Feragat Sözleşmesi  77

2.3.4. Tam – Kısmi Mirastan Feragat Sözleşmesi . 78

2.3.4.1. Kısmi Mirastan Feragat Sözleşmesi  78

2.3.4.2. Tam Mirastan Feragat Sözleşmesi  80

2.3.5. Şarta veya Süreye Bağlı Mirastan Feragat Sözleşmesi . 80

2.3.6. İradi/Karineli - Yalın Mirastan Feragat Sözleşmesi  82

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM . 85

MİRASTAN FERAGAT SÖZLEŞMESİNİN KURULUŞU . 85

ix

3.1.1. Genel Olarak  85

3.1.2.Tek Taraflı Mirastan Feragat Sözleşmesinde Ehliyet. . 87

3.1.2.1. Mirasbırakan Yönünden Ehliyet  87

3.1.2.2. Ehliyet Şartları  90

3.1.2.2.1. Ayırt Etme Gücü  90

3.1.2.2.2. Erginlik . 95

3.1.2.2.3. Kısıtlı Olmamak . 97

3.1.2.3. Feragat Eden Yönünden Ehliyet . 98

3.1.3. İki Taraflı Mirastan Feragat Sözleşmesinde Ehliyet 102

3.1.4. Mirastan Feragat Sözleşmesinde Ehliyet Yokluğunun Hukuksal Sonuçları . 103

3.2.1. Genel Olarak  103

3.2.2. Mirastan Feragat Sözleşmesinin Resmî Vasiyetnamenin Şekil Şartlarından Farkları  107

3.2.2.1. Tarafların Aynı Anda Resmî Memur Huzurunda Bulunması ve İradelerini Art Arda Açıklamaları  107

3.2.2.2. Resmî Memurun Tarafların İradesine Uygun Şekilde Mirastan Feragat Sözleşmesini Düzenlemesi  108

3.2.2.3. Tarafların Mirastan Feragat Sözleşmesini Resmî Memur ve Tanıkların Huzurunda İmzalamaları . 109

3.2.2.4. Tarafların Tanıklar Huzurunda Mirastan Feragat Sözleşmesini Okuduklarını ve İradelerine Uygun Olduğunu Beyan Etmeleri . 110

3.2.2.5. Tanıkların Şerh Verip İmzalamaları  112

3.2.2.6. Resmî Memurun İmzalaması  113

3.2.3. Mirastan Feragat Sözleşmesinin Saklanması, Tevdii ve Açılması  113

3.2.4. Şekle Aykırılığın Sonuçları . 116

3.3.1. Genel Olarak  118

3.3.2. İptal Edilebilirlik Nedenleri  120

3.3.2.1. Ehliyetsizlik . 121

3.3.2.1.1. Mirasbırakanın Ehliyetsizliği . 121

3.3.2.1.2. Feragat Edenin Ehliyetsizliği  123

3.3.2.2. Şekle Aykırılık  124

3.3.2.3. İrade Sakatlıkları  125

3.3.2.3.1. Yanılma (Hata)  127

3.3.2.3.2. Aldatma (Hile) . 130

3.3.2.3.3. Korkutma ve Zorlama (Tehdit ve Cebir)  132

3.3.2.4. Hukuka ve Ahlaka Aykırılık . 134

3.3.2.5. Aşırı Yararlanma (Gabin) . 138

3.3.2.6. İptalin Şekli, Süresi ve Sonuçları  141

3.3.3. Kesin Hükümsüzlük  146

3.3.3.1. Muvazaa  147

3.3.3.2. Latife Beyanı . 149

3.3.3.3. Zihni Kayıt  151

3.3.4. Yokluk  151

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM . 153

MİRASTAN FERAGAT SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMLERİ VE SONA ERMESİ 153

4.1.1. Mirasbırakan Bakımından . 153

4.1.2. Feragat Eden Bakımından  154

4.1.3. Feragat Edenin Altsoyu (Füruu) Bakımından  158

4.1.3.1. İvazlı Mirastan Feragatte  159

4.1.3.2. İvazsız Mirastan Feragatte  160

4.1.4. Üçüncü Kişilerin Lehine Yapılan Feragat Bakımından . 164

4.1.4.1. Feragatin Belirli Kişiler Lehine Yapılmış Olması . 164

4.1.4.2. Feragatin Genel Olarak Diğer Mirasçıların Lehine Yapılmış Olması . 169

xi

4.1.4.3. Mirastan Feragatin Herhangi Bir Kişi Lehine Yapılmaması  170

4.1.5. Tasarruf Nisabı (Oranı) Bakımından  172

4.1.5.1. İvazlı Mirastan Feragatte  172

4.1.5.2. İvazsız Mirastan Feragatte  174

4.1.6. Saklı Paylı Mirasçılar Bakımından  175

4.1.6.1. Genel Olarak . 175

4.1.6.2. İvazın Tenkise Tabi Olması İçin Gereken Şartlar 176

4.1.6.2.1. İvaz Verilmiş Olmalı . 176

4.1.6.2.2. İvaz Sağlararası Kazandırma Niteliğimde Olmalı . 177

4.1.6.2.3. Saklı Paylar İhlal Edilmiş Olmalıdır . 177

4.1.6.3. İvazlı Feragat Edenin Sorumluluğunun Kapsamı . 178

4.1.7. Tereke Alacaklıları Bakımından  180

4.1.7.1. Genel Olarak . 180

4.1.7.2. Mirastan İvazlı Feragat Edenin Sorumluluğunun Şartları  183

4.1.7.2.1. Mirastan Feragat Sözleşmesi İvazlı Olmalı  183

4.1.7.2.2. Miras Açıldığı Anda Tereke Borçları Karşılayamamalı  184

4.1.7.2.3. Tereke Borçları Mirasçılar Tarafından Karşılanmamış Olmalı  185

4.1.7.2.4. Sözleşme Kapsamında Ödenen İvaz Mirasbırakanın Ölümünden Önceki Beş Yıl İçinde Ödenmiş Olmalı  187

4.1.7.2.5. Feragat Eden Miras Açıldığı Anda İvaz Nedeniyle Zenginleşmiş Olmalı  187

4.2.1. Genel Olarak  190

4.2.2. Kanun Gereği (Kendiliğinden) Sona Ermesi  190

4.2.2.1. Feragat Edenin Mirasbırakandan Önce Ölmesi . 191

4.2.2.2. Evliliğin Sona Ermesi . 192

4.2.2.3. Lehine Feragat Edilen Kimsenin Herhangi Bir Nedenle Mirasçı Olamaması . 195

xii

4.2.2.4. Feragat Edenle Aynı Zümrede Başka Mirasçının Bulunmaması . 195

4.2.2.5. Mirastan Yoksunluk . 196

4.2.2.6. Şarta (Koşul) Bağlı Feragat Sözleşmelerinde Şartın Gerçekleşmemesi . 198

4.2.3. Tek Taraflı İrade Bayanıyla Sona Ermesi  199

4.2.3.1. Mirasbırakanın veya Feragat Edenin Sözleşmeden Dönme Hakkını Açık Şekilde Saklı Tutması . 199

4.2.3.2. Mirasbırakanın Sağlararası İvaz (Karşılık) Borcunu İfa Etmemesi Nedeniyle, Feragat Edenin Kanundan Doğan Dönme Hakkı . 201

4.2.3.3. Feragat Edenin Tek Taraflı Dönme Hakkını Kullanabilmesinin Şartları . 205

4.2.3.3.1. Sağlararası İvaz Borçlusu Temerrüde Düşmüş Olmalı . 206

4.2.3.3.2. Sağlararası İvaz Borçlusu Edimi Güvenceye Bağlamamış Olmalı . 207

4.2.3.4. Tek Taraflı Dönmenin Sonuçları  207

4.2.4. Tarafların Anlaşmasıyla Sona Ermesi . 208

4.2.4.1. Tarafların Mirastan Feragat Sözleşmesini Sona Erdirme Sözleşmesi Akdetmesi  208

4.2.4.2. Sona Erdirme Sözleşmesinin Koşulları  210

4.2.4.2.1. Taraflar Hayattayken Akdedilmesi . 210

4.2.4.2.2. Şekil . 211

4.2.4.2.3. Ehliyet . 213

4.2.4.3. Sona Erdirme Sözleşmesinin Sonuçları  214

4.2.4.4. Sona Erdirme Sözleşmesinden Cayma . 214

SONUÇ . 216

KAYNAKÇA . 224