Uluslararası Hukukta Adalar
ULUSLARARASI HUKUKTA ADALAR
Çağdaş Evrim ERGÜN, Gökhan Yaşar DURAN
- Uluslararası Hukukta Takım adaların Tanımı ve Hukuki Rejimi
- Uluslararası Hukukta Yapay Adaların Tanımı, Hukuki Rejimi ve Deniz Alanlarının Sınırlandırılmasında Etkileri
- İç Sular ve Karasuların Tanımı, Hukuki Rejimi ve Sınırlarının Tespitinde Adaların Etkileri
- Münhasır Ekonomik Bölge Tanımı, Hukuki Rejimi ve Sınırlarının Tespitinde Adaların Etkileri
İÇİNDEKİLER
KISALTMALAR V
İÇİNDEKİLER Vİİ
ÖNSÖZ XVİİ
BİRİNCİ KISIM:
ULUSLARARASI HUKUKTA ADA TÜRLERİ VE DENİZ ALANLARI
BİRİNCİ BÖLÜM:
ULUSLARARASI HUKUKTA ADA TANIMI
I. KAVRAM OLARAK 3
n. ADA TANIMININ UNSURLARI 5
- . DOĞAL KARA PARÇASI OLMA 6
- SULARLA ÇEVRİLİ OLMA 10
- MED HATTININ ÜZERİNDE KALMA 11
Ç. YERLEŞMEYE ELVERİŞLİLİK 12
- YÜZÖLÇÜMÜ KRİTERİ 13
- ADALARIN DENİZ ALANLARI 15
- KARASULARI VE BİTİŞİK BÖLGE HAK VE YETKİSİ 15
- KITA SAHANLIĞI HAK VE YETKİSİ 18
- MÜNHASIR EKONOMİK BÖLGE HAK VE YETKİSİ 23
- ADALARIN DENİZ ALANLARININ SINIRLANDIRILMASI 25
İKİNCİ BÖLÜM:
ULUSLARARASI HUKUKTA TAKIMADALARIN TANIMI VE
HUKUKİ REJİMİ
I. KAVRAM OLARAK 34
- ULUSLARARASI METİNLERDEKİ DÜZENLEMELER 34
- ÜLKE UYGULAMALARINDA TAKIMADALAR 38
1. Kıyı Takımadaları 39
2. Okyanus Takımadaları 40
II. TAKIMADALAR SORUNUNUN İNCELENMESİ 41
- GENEL OLARAK. 41
- TAKIMADA DEVLETİNİN TANIMI SORUNU 44
- TAKIMADALARIN DENİZ ALANLARI 47
- İngiliz-Norveç Balıkçılık Davası Işığında Düz Hatların Çizimi 48
- 1958 CKBBS 4. Maddesinin Takımadalara Uygulanabilirliği 50
- 1982 BMDHS’nin 47. Maddesinin Getirdiği Uzlaştırıcı Çözüm 51
Ç. TAKIMADA SULARININ HUKUKİ REJİMİ 53
- Takımada Devletinin Egemenliği 53
- Takımada Devletinin Yetkilerini Kısıtlayıcı Unsurlar 54
- T akımada Sularından Geçiş Hakkı 55
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM:
ULUSLARARASI HUKUKTA YAPAY ADALARIN TANIMI, HUKUKİ REJİMİ VE DENİZ ALANLARININ SINIRLANDIRILMASINDA ETKİLERİ
- YAPAY ADA KAVRAM VE TANIMI 58
- YAPAY ADA TÜRLERİ VE BUNLARIN KURULMASINI GEREKTİREN NEDENLER 60
- DENİZ ALANLARINDA YAPAY ADA VE TESİSLER KURMA YETKİSİ 61
- YAPAY ADALARIN ESAS HATLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ 67
İKİNCİ KISIM:
ULUSLARARASI HUKUKTA DENİZ ALANLARININ SINIRLANDIRILMASINDA ADALARIN ETKİLERİ
BİRİNCİ BÖLÜM:
İÇ SULAR VE KARASULARININ TANIMI, HUKUKİ REJİMİ VE SINIRLARININ TESPİTİNDE ADALARIN ETKİLERİ
- GENEL OLARAK 71
- ESAS HATLARININ TESPİTİ VE ADALARIN ETKİLERİ 71
A. İÇ SULARIN SINIRLARI 72
B. KARASULARININ BAŞLANGIÇ HA TTI OLAN DENİZ ESAS
HATLARININ TESPÎTİ VE ADALARIN ETKİLERİ 73
- Normal Esas Hatların Tespiti ve Adaların Etkileri 73
- Düz Esas Hatların Tespiti ve Adaların Etkileri 79
m. İÇ SULAR 84
- TANIMI VE SINIRLARI 84
- HUKUKİ REJİMİ 86
IV. KARASULARI 88
- KA VRAM VE TANIMI 88
- KARASULARININ SINIRLARI 89
- Genel Olarak 89
- Karasularının İç Sınırlarının Tespiti ve Adaların Etkisi 90
- Koy ve Körfezlerde Karasuları İç Sının Tespiti ve Adaların Sınırların Tespitinde Etkisi 92
- Cezir Yükseklikleri (Kayalıklar ve Sığlıklar) ve İç Sınırların Tespitinde Etkileri 103
- Atollar (Mercanada) ve Mercan Resiflerinde Karasuları İç Sının. 105 ç. Limanlarda Karasulan İç Sının 107
- Nehir Ağızlannda Karasulannın İç Sının 109
- Kapalı Denizlerde Karasulan İç Sının 110
- Donmuş Denizlerde Karasulan İç Sınırı 111
- Karasularının Dış Sınırlarının Tespiti 112
- 1958 CKBBS Öncesi Boğazlarda ve Karşılıklı Kıyılarda Karasulannın Tespiti 113
- 1958 ve 1982 Sözleşmelerinde İki Ülkenin Kıyılannın Karşı Karşıya Olduğu Durumlarda Karasulannın Tespiti 115
- 1958 CKBBS Öncesi Karasulannın Komşu Kıyıdaş İki Ülke Arasında Sınırlandınlması ve Karasulannın Yan Sınırın Tespiti 116
ç. 1958 ve 1982 Sözleşmelerinde Karasulannın Komşu Kıyıdaş İki
Ülke Arasında Sınırlandırılması ve Karasulannın Yan Sınınnm Tespiti 117
- Kıyılan Bitişik ya da Karşılıklı Olan Ülkelerin Karasulannın Smırlannın Tespitinde Adaların Etkisi 119
EGE DENİZİNDE KARASULARI MESELESİ 135
- Ege Karasuları Sorunun Tarihçesi 135
- Yunanistan’ın İddiaları 138
- Lozan Barış Anlaşması Türk İtalyan İtilafnamesi ve Türk Mevzuatı Gereğince Türk Karasularının 6 Mil Olarak Tespit Edilemeyeceği 139
- Siyasal ve Ülkesel Bütünlük İlkesi Gereği Adaların Deniz Alanlarının Kıta Ülkesine Uygulanacak Esaslara Tabi Olması ve Takımada İddiası 140
- Her Devletin Karasuları Genişliğini 12 Mil Olarak Belirleyebileceği İddiası 141
ç. Karasuları Genişliği Saptamanın Kıyı Devletinin Egemenlik
Yetkisinde Olduğu 142
- Deniz Alanlarının Belirlenmesinde Eşit Uzaklık İlkesinin Kural,
Özel Durumların Kuraldışı Olarak Kabul Edilmesi Gerektiği İddiası 142
- Türkiye’nin İddiaları 143
- Karasularının Genişliği Konusunda Genel ve Tek Düze Bir Kuralın Yokluğu 143
- Karasuları Genişliği Saptanırken Coğrafi Özellikleri Olan Denizlerin Göz Önünde Tutulması 145
- Ege Denizi Gibi özgün Niteliğe Sahip Yan Kapalı Denizlerde Özel Durumların Göz önünde Bulundurularak Karasularının Hakkaniyet Gereği Tespit Edilmesi Gereği 146
ç. Karasularının Genişliği Konusunda Egemenlik Hakkına İlişkin
Görüşler 147
- Eşit Uzaklık Prensibinin Kesin Bir Kural Olmadığı 150
- İyiniyet ve Hakkın Kötüye Kullanılmaması 151
- Daha Önce Kazanılmış Hakların Göz Önünde Bulundurulması 152
g. Adaların Deniz Alanlarının Siyasal ve Ülkesel Bütünlük İlkelerine Göre Tespit Edilemeyeceği ve Yunanistan’ın Takımada Devleti Olmadığı 153
İKİNCİ BÖLÜM:
BİTİŞİK BÖLGENİN TANIMI, HUKUKİ REJİMİ VE SINIRLARININ TESPİTİNDE ADALARIN ETKİLERİ
L KAVRAM VE TANIMI 155
H. HUKUKİ REJİMİ 157
- . BİTİŞİK BÖLGE KURULMASINI MEŞRU KILAN MENFAATLERİN İNCELENMESİ. 158
- BİTİŞİK BÖLGEKİ YETKİLERİN HUKUKİ NİTELİĞİ. 161
m. BİTİŞİK BÖLGENİN SINIRLANDIRILMASINDA ADALARIN ETKİSİ 167
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM:
KITA SAHANLIĞI TANIMI, HUKUKİ REJİMİ, SINIRLARI VE BU SINIRLARIN TESPİTİNDE ADALARIN ETKİLERİ
L KITA SAHANLIĞI KAVRAMIN TARİHSEL GELİŞİMİ 169
E. KITA SAHANLIĞININ TANIMI VE SINIRLARI 173
- 1958 CKSS’YE KADAR OLAN DÖNEMDEKİ ULUSLARARASI HUKUK KOMİSYONU ÇALIŞMALARI. 173
- 1958 TARİHLİ CKSS ’DE KITA SAHANLIĞI TANIMI VE SINIRLARI 175
- 1982 TARİHLİ BMDHS 'DE KITA SAHANLIĞI TANIMI VE SINIRLARI 178
m. 1958 VE 1982 SÖZLEŞMELERİNDE ADALARIN KITA SAHANLIĞINA SAHİP OLMASI 180
- KITA SAHANLIĞININ HUKUKİ REJİMİ 182
- KITA SAHANLIĞININ SINIRLANDIRILMASINDA ADALARIN ETKİLERİ 185
- GENEL OLARAK. 185
- KITA SAHANLIĞININ SINIRLANDIRILMASINDA ADALARIN ETKİSİNE İLİŞKİN ULUSLARARASI ADALET DİVANI KARARLARI 191
1. 1969 Tarihli Kuzey Denizi Davası 191
- Uyuşmazlık Konusu Coğrafi Bölgenin Tanımı 191
- Tarafların Arasında Yapılan Sınır Anlaşmaları ile Uyuşmazlık Konusu Sorun 191
- Tarafların Eşit Uzaklık tikesinin Uygulaması Konusundaki Görüşleri : ; 193
ç. Uluslararası Adalet Divam’mn Uyuşmazlık Konusu Sorun ile İlgili
Kararlan 194
- Değerlendirme 197
- 1977 Tarihli Manş Denizi (Kanal Adaları) Davası 198
- Uyuşmazlık Konusu Coğrafi Bölgenin Tanımı 198
- Uyuşmazlık Konusu Sorunlar 199
- Eşit Uzaklık Uygulaması Konusunda Tarafların Görüşleri ve Hakem Mahkemesinin Kararlan 200
ç. Tarafların Adaların Sınırlandırmaya Etkisi Hakkındaki Görüşleri ve
Mahkemenin Kararlan 202
- Değerlendirme: Adaların Etkisini Azaltan Teknik 207
- 1982 Tarihli Tunus-Libya Davası 208
- Uyuşmazlık Konusu Sorun ve Tarafların îddialan 208
- Divanın Kararlan 210
- Değerlendirme 214
- 1984 Tarihli Maine Körfezi Davası 215
- Taraflara îddialan 215
- Divan’m Karan 216
- Sınırlandırmada Adaların Etkileri 220
ç. Değerlendirme 221
- 1985 Tarihli Libya-Malta Davası 222
- Tarafların Îddialan 222
- Doğal Uzantı İlkesinin Azalan Etkisi 223
- Hakkaniyet İlkeleri 225
ç. Sınırlandırmada Adaların Etkileri 227
- Değerlendirme 228
- 2009 Tarihli Romanya-Ukrayna Davası 228
- T araflann İddiaları 228
- Divan’ın Karan 230
- Değerlendirme 233
C. KITA SAHANLIĞININ SINIRLANDIRILMASINDA ADALARIN
ETKİSİNE İLİŞKİN ÜLKE UYGULAMALARI 233
- Adalara Tam Etki Tanıyan Devletlerarası Antlaşmalar 235
- Doğru Taraftaki Adalar Bakımından 235
- Yanlış Tarafta veya Deniz Aşırı Adalar Bakımından 238
- Eşit Uzaklık Çizgisindeki Adalar Bakımından 239
- Adalara Sınırlı Etki Tanıyan Devletlerarası Antlaşmalar 240
- Doğru Taraftaki Adalar Bakımından 240
- Yanlış Taraftaki veya Deniz Aşın Adalar Bakımından 241
- Eşit Uzaklık Çizgisindeki Adalar Bakımından 243
- Doğru T araftaki Adalar Bakımından 245
- Yanlış Taraftaki veya Deniz Aşın Adalar Bakımından 246
- Eşit Uzaklık Çizgisindeki Adalar Bakımından 246
VI. EGE DENİZİNDE KITA SAHANLIĞI MESELESİ 246
- EGE KITA SAHANLIĞI SORUNUN TARİHÇESİ VE NEDENLERİ 246
- TARAFLARIN İDDİALARI 250
- Yunanistan'ın İddialan 250
- Adalar Tam Bir Kıta Sahanlığı Hakkına Sahiptir 250
- Kıta Sahanlığının Sınırlandırmasında Eşit Uzaklık Kuralı Uygulanmalıdır 251
- Türkiye Yunan Adalannın Batısında Ruhsat Veremez 252
ç. Kıyı Devleti Kıta Sahanlığı Üzerinde Münhasır Haklara
Sahiptir 252
- Kıta ve Ada Ülkeleri Arasında Siyasal ve Ülkesel Bütünlük
İlkesi 253
- Türk Karşı Görüş ve Tezleri 254
- Doğal Uzantı İlkesi 255
- Kıta Sahanlığı Smırlandınlmasında anlaşmanın Esas Olması 257
- Türkiye Yunan Adalarının Batısında Ruhsat Verebilir 2S8
ç. Kıta Sahanlığı Sınırlamasında Hakça tikelerin Uygulanması 258
- Adaların Özel Durumlar Oluşturduğu ve Sınırlamada Eşit Uzaklık tikesinin Kural Olmadığı 261
- Ege Denizinin Yan Kapalı Bir Deniz Olması 267
- Lozan Dengesi 267
C. EGE SORUNLARINDA A VRUPA BİRLİĞÎ'NİN ARTAN ROLÜ. 267
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM:
MÜNHASIR EKONOMİK BÖLGE TANIMI, HUKUKİ REJİMİ VE SINIRLARININ TESPİTİNDE ADALARIN ETKİLERİ
- KAVRAM VE T ANIMI 272
- HUKUKÎ REJİMİ 276
m. KITA SAHANLIĞI İLE MÜNHASIR EKONOMİK BÖLGENİN MUKAYESESİ 278
IV. MÜNHASIR EKONOMİK BÖLGENİN SINIRLANDIRILMASINDA ADALARIN ETKİLERİ 281
ŞEKİLLER
ŞEKİL 1: Çok GİRİNTİLİ Çikintili Kiyilarda Düz Esas Hatlar 289
ŞEKİL 2: Adalar ZİNCİRİ ve Düz Hatlarin ÇiziMi 289
ŞEKİL 3: DENİZ ALANLARI 290
ŞEKİL 4: Karasularin Dış Sinirinin TespItInde Adalarin ve Cezİr YÜKSELTİLERİNİN ETKİSİ 290
ŞEKİL 5: Esas Hatlar ve Karasulari Diş Siniri 291
ŞEKİL 6: GİRİNTİ 292
ŞEKİL 7: Körfez Ağzini Kapatan Hat ve Yarim Daİre Testİ 292
ŞEKİL 8: AĞız GENİŞLİĞİ 24 Denİz MİLİNİ Geçen Koy 293
ŞEKİL 9: Çok GİRİŞLİ Koy 293
ŞEKİL 10: TAKIMADA DENİZ YOLLARI 294
ŞEKİL 11: Karasularinin Dış Sinirinin BelIrlenmesİnde Paralel Hat YÖNTEMİ 295
ŞEKİL 12: Karasularinin Dış Sinirinin Belirlenmesinde Yay (Daire KAVİSLERİ) YÖNTEMİ 296
ŞEKİL 13: Kita Sahanliğinin Dış Sinirinin ÇİzIlmesİ 297
HARİTALAR
HARİTA 1: Kuzey DenIzI Uluslararasi Adalet Dİvani Kararina Konu DenIz Alani301
HARİTA 2: Kuzey DenIzI Uluslararasi Adalet Dİvani Karari 302
HARİTA 3: Manş Denİzİ (Kanal Adalari) Hakem Karari -1 303
HARİTA 4: Manş Denİzİ (Kanal Adalari) Hakem Karari - II 304
HARİTA 5: TUNUS-LİBYA ULUSLARARASI ADALET DİVANI KARARI 305
HARİTA 6: Maine Körfezi Uluslararasi Adalet Dİvani Karari 306
HARİTA 7: Lİbya-Malta Karari: Sinirlandirma Hatti 307
HARİTA 8: Romanya-Ukrayna Karari: Taraflarin İddialari 308
HARİTA 9: Romanya-Ukrayna Karari: Mahkeme Tarafindan Belİrlenen
SINIRLANDIRMA ALANI 309
HARİTA 10: Romanya-Ukrayna Kararinda Hükmedİlen Sinir Çİzgİsî 310
HARİTA 11: Ege Denİzİ 311
HARİTA 12: Ege Denİzİnde 6 MİLLİK Karasulari 312
HARİTA 13: Ege Denİzİnde 12 Mİllİk Karasulari 312
HARİTA 14: 1855 TARİHLİ Rusya-JAPONYA DENİZ ALANI SINIRLANDIRMA ANLAŞMASI 313
RESİMLER
RESİM 1: Romanya-Ukrayna Davasina Konu Yilan (Zmeinyi) Adasi 317
RESİM 2: Rockall Kayaliği 318
KAYNAKÇA 319
