Gezi Parkı Olayları- İnsan Hakları Hukuku ve Siyasi Söylem Işığında Bir İnceleme

GEZİ PARKI OLAYLARI- İNSAN HAKLARI HUKUKU VE SİYASİ SÖYLEM IŞIĞINDA BİR İNCELEME

Gökçeçiçek Ayata, Pınar ÇAĞLI, İdil ELVERİŞ, Sevinç ERYILMAZ, İdil Işıl GÜL, Ulaş KARAN, Cansu MURATOĞLU, Ezgi TABOĞLU, Lami BERTAN TOKUZLU, Burcu YEŞİLADALI

Büyük toplumsal olaylar meydana gelip, toplumun tüm kesimlerinde derin etkiler yarattıktan sonra kendilerini bir anlamda "tarihin kollarına" bırakır. Ünlü bir düşünürün dediği gibi normal dönemlerde "yirmi yılda" gerçekleşecek olaylar, adeta "yirmi günde" toplumu sarsarak yaşanırken, sonuçları da değişik biçim ve yöntemlerle tartışılmaya başlanır. Bununla birlikte, bu sürecin hemen başlarında; yaşayanlar, yaşamış olduklarının heyecanı ile kimi "öznel" yorum ve tanıklıklarda bulunup, gerçeğin sadece bir yüzünü yansıtacak, bundan sonradır ki, yaşananlar tarihin nesnel, eleştirel labirentlerinden geçerek, gerçek anlamda "tarihsel olgu" şekline bürünecektir.

Geçen yaz başında tüm Türkiye'yi sarsan Gezi Parkı Olayları için de artık böyle bir süreç başlamış bulunmaktadır. Şüphesiz olayları yaşayanlarla, dışarıdan değerlendirenler, aydınlar, siyasetçiler ve diğerleri.. süreç içinde çok farklı değerlendirmelerde bulundu. Kimi destekçinin yorumu sağlıklı bir nesnelliği yakalarken kimisi de yüceltmenin uç noktalarına ulaşarak ütopik yorumlar yaptı. Ne ki, toplumun gelişim yasalarından bihaber birçok siyasetçi ise muhalefetini belirsiz ve yüzeysel bir komplo yumağının ardına sığınarak yaparken, ayaklarının bu yumağın iplerine dolanmasından kaçamadı.

Peki, gerçek neydi? Bu gerçeğe ulaşmak için atılacak ilk adımlar nelerdi? İşte sizlere sunduğumzu bu "ilk" sayılabilecek rapor, Gezi Parkı gerçeğini insan hakları hukuku ve siyasilerin bu süreç içindeki söylemlerini esas alarak "Ne?" sorusunu değil, "Nasıl?" sorusunu sorarak, cevaplarını da tartışmayı hedefliyor.

İçindekiler

ix Kısaltmalar xi Sunuş

xv Executive Summary

l 1 Taksim Meydanı Yayalaştırma Projesi ve Taksim Kışlası’na İlişkin Süreç ı îdari Süreç 4 Yargısal Süreç

4 Taksim Kışlası’na İlişkin Dava

Taksim Meydanı Yayalaştırma Projesi’nin Önünü Açan Nazım İmar Planlarının İptaline İlişkin Dava

7 2 Olay Örgüsü 19 3 Yaşam Hakkı

28 Değerlendirme ve Tavsiyeler

31 4 Kötü Muamele Yasağı

44 Değerlendirme ve Tavsiyeler

45 S Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkı 53 Değerlendirme ve Tavsiyeler

55 6 İfade, Toplanma ve Örgütlenme Özgürlüğü 57 İfade Özgürlüğü 65 Toplanma Özgürlüğü 72 Örgütlenme Özgürlüğü 74 Değerlendirme ve Tavsiyeler

75 7 Akademik Özgürlükler

81 Değerlendirme ve Tavsiyeler

83 8 Sağlık Hakkı

87 Değerlendirme ve Tavsiyeler

89 9 Konut Dokunulmazlığı

90 Değerlendirme ve Tavsiyeler

91 10 Mülkiyet Hakkı

93 Değerlendirme ve Tavsiyeler

95 11 Çalışma Hakkı

99 Değerlendirme ve Tavsiyeler

101 12 Seyahat Özgürlüğü

104 Değerlendirme Ve Tavsiyeler

105 13 Hak Arama ye Cezasızlık

127 Değerlendirme ve Tavsiyeler

129 14 Gezi Parkı Olaylarında Yabancıların Durumu 133 Değerlendirme ve Tavsiyeler

135 15 Siyasetçilerin ve Üst Düzey Kamu Yetkililerinin Söyleminde Gezi Parkı Olayları

A)                Giriş ve Yöntem

B)                Hükümet, İktidar Partisi ve Üst Düzey Kamu Yetkililerinin Söyleminde Gezi Parkı Olayları

136 Gezi Parkı Olayları’na Dair Söylemdeki Üslup, Dil ve Kavramlar 142 Gösterilerin Hukuksuzluğuna Vurgu ve Bu Çerçevede Yapılan Çeşidi Demokrasi Tanımları 150 Farklı Konulara Bakış

150 Gösterilere Katılanlar: Çevre Duyarlılığına Sahip Masum Vatandaşlar ve Diğerleri 156 Polis Müdahalesi 160 Uluslararası Kurum ve Kuruluşlar 162 Sosyal Medya ■163 Çevre ve Doğal Yaşam Alanları 165 Genel Olarak Gezi Parkı Olayları’na Bakış 169 Muhalefet Partilerinin Söyleminde Gezi Parkı Olayları 169 Cumhuriyet Halk Partisi

1                    Milliyetçi Hareket Partisi

2                    Barış ve Demokrasi Partisi

173 Yasama Faaliyetlerinde Gezi Parkı Olayları 174 Soru Önergeleri 176 Meclis Araştırma Önergeleri 1/7 Kanun Teklifleri 179 Genel Kurul Oturumları 181 Değerlendirme

183 Ekler

A)                EK t İstanbul 1 N u m 3 rdlı Kultur v g Tsbıst Vsrlıklarını Koru m 3

Kurulu’nun 6 Ocak 1999 Tarih ve 10521 Sayılı Karan

B)                EK II İstanbul 2 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını

Koruma Bölge Kurulu’nun 9 Şubat 2011 Tarih ve 4225 Sayılı Kararı

C)                EK III İstanbul 2 Numaralı Kültür Varlıklarını

Koruma Bölge Kurulu’nun 4 Ocak 2012 tarih ve 165 Sayılı Karan

D)                EK IV İstanbul 2 Numaralı Kültür Vaıiıklannı

Koruma Bölge Kurulu’nun 10 Ekim Tarih ve 758 Sayılı Kararı

E)                 EK V İstanbul 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge

Kurulu’nun 11 Aralık 2012 Tarih ve 883 Sayılı Kararı

1                    EK VI Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun

27 Şubat 2013 Tarih ve 139 Sayılı Kararı

2                    EK VII Taksim Gezi Parkı Koruma ve Güzelleştirme Derneği

Tarafından Açılan Davada İstanbul 6. İdare Mahkemesi Tarafından 31 Mayıs 2013 Tarihinde Verilen Yürütmeyi Durdurma Karan

3                    EK VIII İstanbul 1. İdare Mahkemesi’nin 6 Haziran 2013 Tarihli

“İmar Plan Değişikliklerini” iptal Karan

205 Dizin