Caydırıcılık ve Rehabilitasyon Bakımından Hapis Cezasının Suça Etkisi ve Ceza Popülizmi

Dr. Şerif Ahmet Öztürk

Bu çalışma, esas olarak cezanın faydacı amaçlarını gerçekleştirme kapasitesinin ortaya konması ve günümüzde etkinliğini artırmış olan ceza popülizminin bu amaçların gerçekleştirilmesini nasıl engellediği soruları üzerine kurgulanmıştır. Cezanın faydacı amaçları arasında en önemlileri olarak kabul edilen caydırıcılık ve rehabilitasyon, ceza adaletinin kefaretle birlikte en önemli amaçları olarak görülmektedir. Çalışmada özellikle hapis cezasının bu amaçları gerçekleştirme kapasitesi ortaya konmaya çalışılacak, sonrasında da ceza popülizminin ceza adaletinde neden olduğu sorunlar üzerinde durulduktan sonra sürdürülebilir bir ceza adaleti önerisi getirilmeye çalışılacaktır.

Bu çalışma, esas itibarıyla suç ve ceza siyaseti alanına ilişkindir. Dolayısıyla cezanın kendisinden beklenen amaçları gerçekleştirip gerçekleştirmediği ve bu konudaki potansiyeliyle ilgili yapılanlar haricinde ceza adaletiyle ilgisiz değerlendirmelerden kaçınılmıştır. Ancak ceza adaletinin etkinliğinin ortaya konmasında kriminolojik bulgulara dayanma zorunluluğu bulunmaktadır. Aksi halde kişisel görüşlere ve insan doğasına ilişkin herhangi bir bilimsel gerçekliğe dayanmayan kabullere dayanan bir ceza siyaseti, herhangi bir amacı gerçekleştirme yetisinden yoksun kalacaktır. Çalışmanın amacı Dönmezer’in suç siyasetinin görevi olarak ifade ettiği gibi; “kriminolojinin verileri ve bulgularını ceza sistemi ile bütünleştirmektir