SOYBAĞI HUKUKU
Doç. Dr. Cem BAYGIN
Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
SOYBAĞI HUKUKU
ÖNSÖZ .................................................................................................................. v ii
İÇİNDEKİLER......................................................................................................ix
K ISA LTM A LA R................................................................................................x xv
GİRİŞ.........................................................................................................................1
I. SOYBAĞI KAVRAMI.......................................................................1
II. SOYBAĞININ TÜRLERİ...............................................................3
III. 4721 SAYILI MEDENİ KANUN’UN SOYBAĞI
ALANINDA GETİRDİĞİ DEĞİŞİKLİKLERE
GENEL BİR BAKIŞ ...........................................................................6
IV. ÇALIŞMANIN AMACI VE İNCELEME PLANI..................11
§ 1. KAN BAĞINA DAYANAN SOYBAĞI.......................................13
I. GENEL OLARAK............................................................................13
II. SOYBAĞININ KURULMASI......................................................13
A. Çocuk ile Ana Arasında Soybağı Kurulması........................13
B. Çocuk ile Baba Arasında Soybağı Kurulması ..................... 20
1. Ana ile Evlilik....................................................................... 20
a. Çocuğun Doğduğu veya Ana Rahmine
Düştüğü Sırada Ana ile Evli Olma........................... 20
aa. Babalık Karinesi.................................................... 20
bb. Babalık Karinesinin Çürütülmesi:
Soybağının Reddi ................................................. 26
aaa. Genel Olarak Soybağının Reddi
Davası ............................................................. 26
İÇİNDEKİLERx
bbb. Dava Hakkına Sahip Olanlar.................... 28
(i) Koca ve Çocuk....................................... 28
(ii) Diğer İlgililer ..........................................31
ccc. Davalılar......................................................... 36
ddd. Hak Düşürücü Süreler................................ 38
(i) Anayasa Mahkemesi’nin 25.06.2009
Tarihli İptal Kararından Önceki
Durum..................................................... 38
(ii) Anayasa Mahkemesi’nin 25.06.2009
Tarihli İptal Kararından Sonraki
Durum......................................................42
eee. İspat................................................................. 44
(i) Çocuk Evlilik İçinde Ana Rahmine
Düşmüşse ............................................... 44
(ii) Çocuk Evlenmeden Önce veya Ayrı
Yaşama Sırasında Ana Rahmine
Düşmüşse ................................................47
fff. Soybağının Reddi Davasında Yetkili
ve Görevli Mahkeme................................... 49
ggg. Soybağının Reddi Kararının
Sonuçları........................................................ 49
b. Ana ile Babanın Çocuğun Doğumundan
Sonra Evlenmesi............................................................51
aa. Evlenmenin Soybağına Etkisi.............................51
bb. Bildirim....................................................................52
cc. İtiraz ve İptal ...........................................................53
aaa. Dava Hakkına Sahip Olanlar.....................53
bbb. Davalılar..........................................................57
ccc. İtiraz Sebebi ve İspat....................................57
ddd. Hak Düşürücü Süreler.................................58
2. Tanıma ...................................................................................58
a. Niteliği.............................................................................58
b. Geçerlilik Koşulları..................................................... 60xi
aa. Tanıma Beyanının Kanunda Öngörülen
Şekle Uygun Olarak Yapılması .......................... 60
bb. Tanıyan Erkeğin Çocuğun Genetik
Babası Olması ........................................................ 63
cc. Çocuğun Başka Bir Erkekle Soybağının
Bulunmaması......................................................... 66
c. Tanımanın İptali...........................................................67
aa. Tanımanın Tanıyanın İrade Sakatlığı
Sebebiyle İptali .......................................................67
bb. Tanımanın Tanıyanın Genetik Baba
Olmaması Sebebiyle İptali.................................. 68
cc. Tanımanın İptalinin Sonuçları...........................70
d. Tanımanın Kesin Hükümsüzlüğü............................70
3. Babalık Hükmü ....................................................................71
a. Genel Olarak..................................................................71
b. Davanın Tarafları .........................................................74
aa. Dava Hakkına Sahip Olanlar..............................74
bb. Davalılar.................................................................. 77
c. Davanın İhbarı ..............................................................78
d. Hak Düşürücü Süreler................................................ 80
e. İspat................................................................................. 83
aa. Karine ...................................................................... 83
bb. Karinenin Çürütülmesi........................................85
f. Babalık Davasında Yetkili ve Görevli
Mahkeme ....................................................................... 88
g. Yargılama Usulü............................................................89
aa. Hâkimin Maddi Olguları Re’sen
Araştırma ve Kanıtları Serbestçe Takdir
Etme Yetkisi ............................................................89
bb. Taraflar ve Üçüncü Kişilerin Tıbbi
Araştırma ve İncelemelere Rıza
Gösterme Yükümlülüğü...................................... 90
h. Babalık Hükmünün Sonuçları.................................. 92xii
aa. Çocuğun Soybağına Etkisi ................................. 92
bb. Çocuk Lehine Nafaka...........................................93
cc. Ana Lehine Nakdi Ödeme................................. 94
dd. Manevi Tazminat...................................................95
III. SOYBAĞININ VELAYETE BAĞLI OLMAYAN
(GENEL) HÜKÜMLERİ.............................................................. 96
A. Genel Olarak............................................................................... 96
B. Çocuğun Soyadı......................................................................... 97
C. Çocuğun Vatandaşlığı ............................................................ 102
D. Çocuğun Velayeti .................................................................... 103
E. Çocukla Kişisel İlişki Kurulması......................................... 105
1. Anlamı ve Kapsamı .......................................................... 105
2. Kişisel İlişki Kurma Hakkına Sahip Olanlar............. 106
a. Ana ve Baba ................................................................. 106
b. Diğer Kişiler................................................................ 109
3. Kişisel İlişkinin Düzenlenmesi ......................................110
4. Kişisel İlişki Kurma Hakkının Sınırları.......................116
5. Yetki ve Görev.....................................................................118
6. Kişisel İlişkinin Cebri İcra Yoluyla Kurulması...........119
F. Çocuğun Bakım ve Eğitim Giderlerinin
Karşılanması.............................................................................120
1. Niteliği.................................................................................120
2. Süresi.................................................................................... 122
3. Dava Hakkı......................................................................... 123
4. Nafaka Miktarının Belirlenmesi................................... 125
5. Nafakanın Ödenme Biçimi ............................................128
6. Durumun Değişmesi ....................................................... 129
7. Güvence Verilmesi............................................................ 131
G. Çocuğun Mirasçılığı............................................................... 131
IV. DEĞERLENDİRME.................................................................... 133xiii
§ 2. EVLAT EDİNMEYE DAYANAN SOYBAĞI...........................137
I. EVLAT EDİNMENİN NİTELİĞİ VE İŞLEVİ .................... 137
II. EVLAT EDİNMENİN KOŞULLARI..................................... 139
A. Genel Olarak............................................................................. 139
B. Küçüklerin Evlat Edinilmesi................................................. 139
1. Ergin Olmama ................................................................... 139
2. Bakım ve Eğitim İlişkisi.................................................. 140
3. Evlat Edinilecek Çocuğun Yararı.................................. 147
4. Evlat Edinenin Diğer Çocuklarının Yararlarının
Hakkaniyete Aykırı Biçimde Zedelenmemesi........... 150
5. Evlat Edinene Özgü Koşullar......................................... 153
a. Genel Olarak............................................................... 153
aa. Evlat Edinme Ehliyeti........................................ 153
bb. Evlat Edinecek Kişi ile Küçük Arasında
Çocukluk (Ebeveyn-Çocuk) İlişkisinin
Bulunmaması....................................................... 155
cc. Evlat Edinecek Kişinin Evlat Edinilecek
Çocuktan Onsekiz Yaş Büyük Olması
(Yaş Farkı) ............................................................ 157
b. Birlikte Evlat Edinme ............................................... 159
aa. Eşlerin Birlikte Evlat Edinme
Zorunluluğu......................................................... 159
bb. Birlikte Evlat Edinmenin Koşulları................ 160
aaa. Birlikte Evlat Edinecek Kişilerin
Evli Olması.................................................. 160
bbb. Eşlerin Beş Yıldan Beri Evli
Olmaları veya Otuz Yaşını
Doldurmuş Bulunmaları...........................161
cc. Eşlerin Birlikte Evlat Edinme
Zorunluluğunun İstisnaları.............................. 162
aaa. Üvey Çocuğun Evlat Edinilmesi............ 163
bbb. Birlikte Evlat Edinmenin Mümkün
Olmaması .................................................... 165xiv
c. Tek Başına Evlat Edinme ......................................... 166
6. Evlatlığa Özgü Koşullar .................................................. 167
a. Çocuğun Daha Önce Başkası Tarafından
Evlat Edinilmemiş Olması....................................... 167
b. Çocuğun (Küçüğün) Rızası.................................... 169
7. İlgililerin Rızası................................................................. 172
a. Ana ve Babanın Rızası.............................................. 172
aa. Kural ...................................................................... 172
bb. Rızanın Şekli.........................................................175
cc. Rızanın Zamanı ...................................................176
dd. Rızanın İçeriği..................................................... 177
ee. Rızanın Aranmaması..........................................178
aaa. Koşulları ...................................................... 179
bbb. Rıza Aramama Kararı................................181
ff. Rızanın Etkisi...................................................... 183
b. Vesayet Organlarının İzin ve Onayı...................... 183
C. Ergin ve Kısıtlıların Evlat Edinilmesi................................. 185
1. İstisnai Niteliği.................................................................. 185
2. Özel Koşulları.................................................................... 186
a. Evlat Edinenin Altsoyunun Açık
Muvafakatinin Bulunması....................................... 186
b. Evlat Edinme İstemini Haklı Kılacak
Sebeplerin Varlığı....................................................... 189
c. Evlat Edinilecek Kişinin Eşinin Rızası..................191
3. Küçüklerin Evlat Edinilmesine İlişkin
Hükümlerin Kıyasen Uygulanması ............................. 192
III. EVLAT EDİNMEDE ARACILIK............................................ 194
IV. EVLAT EDİNMENİN ŞEKLİ VE USULÜ ........................... 197
A. Mahkeme Kararı...................................................................... 197
1. Genel Olarak...................................................................... 197
2. Mahkemeye Başvuru ....................................................... 199
3. Başvurunun İncelenmesi ................................................ 201xv
4. Başvurudan Sonraki Değişiklikler...............................206
B. Nüfus Kütüğüne Kayıt...........................................................208
C. Evlat Edinme ile İlgili Kayıt ve Belgelerin Gizliliği.........209
V. EVLAT EDİNMENİN SONUÇLARI.....................................211
A. Genel Olarak..............................................................................211
B. Evlatlığın Kişisel Durumuna İlişkin Sonuçlar...................214
1. Evlatlığın Adı ve Soyadı ...................................................214
a. Soyadı ............................................................................214
b. Öz Adı........................................................................... 218
2. Evlatlığın Ana ve Baba Adı ............................................. 219
3. Evlatlığın Vatandaşlığı..................................................... 221
4. Hısımlık ..............................................................................222
5. Evlenme Yasağı..................................................................224
C. Ana Babaya Ait Hak ve Yükümlülüklere İlişkin
Sonuçlar ..................................................................................... 227
1. Bakım Yükümlülüğü........................................................ 227
2. Velayet Hakkı..................................................................... 229
3. Evlatlığın Asıl Ana Babası ile Kişisel İlişkisi.............. 231
4. Karşılıklı Yardımlaşma, Saygı ve Anlayış
Gösterme Yükümlülüğü..................................................233
a. Genel Olarak...............................................................233
b. Yardım Nafakası Verme Yükümlülüğü.................234
D. Mirasçılığa İlişkin Sonuçlar..................................................236
VI. EVLATLIK İLİŞKİSİNİN KALDIRILMASI....................... 241
A. Hukuki Niteliği........................................................................ 241
B. Evlatlık İlişkisinin Kaldırılması Sebepleri.........................243
1. Evlatlık İlişkisinin Kurulmasında Rızası
Gereken Kişilerin Rızalarının Alınmaması ...............243
2. Evlatlık İlişkisinin Kurulmasındaki Diğer
Noksanlıklar......................................................................245
a. Esasa İlişkin Noksanlıklar.......................................245xvi
b. Usule İlişkin Noksanlıklar ......................................245
C. Davanın Tarafları ....................................................................246
D. Evlatlık İlişkisinin Kaldırılmasının İstenemeyeceği
Haller..........................................................................................248
1. Evlatlığın Menfaatinin Ağır Biçimde
Zedelenmesi.......................................................................248
2. Noksanlıkların Ortadan Kalkması...............................249
3. Hak Düşürücü Sürelerin Geçmesi................................250
E. Evlatlık İlişkisinin Kaldırılmasının Sonuçları.................. 251
VII. DEĞERLENDİRME.................................................................... 253
§ 3. VELAYET..................................................................................259
I. TANIMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ.......................................... 259
II. VELAYETE TÂBİ OLANLAR..................................................260
III. VELAYET HAKKINA SAHİP OLANLAR.......................... 261
A. Genel Olarak............................................................................. 261
B. Ana ile Babanın Evli Olması Durumunda ......................... 262
1. Kural: Eşlerin Velayet Hakkını Birlikte
Kullanması ......................................................................... 262
2. İstisnalar: Birlikte Kullanmanın Sona Erdiği
Haller...................................................................................264
a. Eşlerin Birlikte Yaşamaya Ara Vermesi ................264
b. Eşlerin Ayrılığına Karar Verilmesi ........................265
c. Eşlerin Boşanmalarına Karar Verilmesi...............266
d. Evliliğin Butlanına Karar Verilmesi......................269
e. Eşlerden Birinin Ölümü veya Gaipliğine
Karar Verilmesi ..........................................................269
C. Ana ile Babanın Evli Olmaması Durumunda ................... 270
IV. VELAYETE HÂKİM OLAN İLKELER................................. 271
A. Çocuğun Yararının Gözetilmesi.......................................... 271
B. Çocuğun Katılımının Sağlanması....................................... 273
C. Çocuğun Kişiliğine Saygı Gösterilmesi............................. 274xvii
D. Kamusal Müdahalenin Yoğunlaştırılması......................... 276
V. VELAYET HAKKININ ÖZELLİKLERİ .............................. 277
A. Ana ve Babanın Şahsına Sıkı Şekilde Bağlı Olması......... 277
B. Süreye Bağlı (Geçici) Olması................................................ 277
C. Bölünemez Nitelikte Olması................................................. 278
VI. VELAYETİN KAPSAMI ............................................................280
A. Genel Olarak.............................................................................280
B. Çocuğa Ad Koyma ..................................................................280
C. Çocukla Birlikte Yaşama........................................................ 281
D. Çocuğun Yerleşim Yeri...........................................................282
E. Çocuğun Bakımı ve Yetiştirilmesi.......................................284
F. Çocuğun Eğitimi .....................................................................286
1. Çocuğun Genel ve Mesleki Eğitimi .............................286
2. Çocuğun Dini Eğitimi.....................................................289
G. Çocuğun Söz Dinleme Yükümlülüğü................................. 292
H. Çocuğun Ehliyeti ve Temsili ................................................ 295
1. Çocuğun Ehliyeti.............................................................. 295
a. Çocuğun Hak Ehliyeti.............................................. 295
b. Çocuğun Fiil Ehliyeti ............................................... 296
aa. Ayırt Etme Gücüne Sahip Olmayan
Çocuğun Fiil Ehliyeti ........................................ 296
bb. Ayırt Etme Gücüne Sahip Çocuğun Fiil
Ehliyeti .................................................................. 297
2. Çocuğun Temsil Edilmesi.............................................. 298
a. Velayete Sahip Ana Babanın Çocuğu Temsil
Yetk isi ........................................................................... 298
b. Velayetten Doğan Temsil Yetkisinin
Kullanılması................................................................ 301
c. Velayetten Doğan Temsil Yetkisinin Kapsamı
ve Sınırlanması...........................................................304
aa. Genel olarak .........................................................304xviii
bb. Velayete Sahip Ana Babanın Temsil
Yetkisinin Sınırlandığı Haller.......................... 305
aaa. Çocuk ile Ana ve Baba Arasındaki
Hukuki İşlemler......................................... 305
bbb. Çocuğun Ana ve Baba Yararına
Üçüncü Kişilerle Yaptığı Hukuki
İşlemler.........................................................307
ccc. Ana ve Baba ile Çocuğun
Menfaatlerinin Çatıştığı (Diğer) İşler..309
cc. Velayete Sahip Ana Babanın Temsil
Yetkisinin Kaldırıldığı Haller...........................311
aaa. Kanunda Öngörülen Yasak İşlemler ......311
bbb. Çocuğun Kişiliğine Sıkı Biçimde
Bağlı İşlemler...............................................314
ccc. Çocuğun Serbest Malları ile İlgili
İşlemler......................................................... 315
I. Çocuğun Aileyi Temsil Etmesi .............................................316
VII. ÇOCUĞUN KİŞİ VARLIĞININ KORUNMASI.................318
A. Genel Olarak..............................................................................318
B. Koruma Önlemlerine İlişkin İlkeler....................................319
C. Genel Koruma Önlemleri...................................................... 321
1. Koşulları ............................................................................. 321
a. Çocuğun Menfaati ve Gelişiminin Tehlikeye
Düşmesi........................................................................ 321
b. Ana Babanın Duruma Çare Bulamamaları
veya Buna Güçlerinin Yetmemesi .......................... 322
2. Başvuruda Bulunabilecek Kişiler.................................. 323
3. Koruma Önlemlerinin Alınmasında Görevli ve
Yetkili Mahkeme............................................................... 323
4. Koruma Önlemlerinin Alınmasında İzlenecek
Usul ......................................................................................324
5. Hâkimin Alabileceği Önlemler..................................... 325
a. Genel Olarak............................................................... 325xix
b. Rehberlik Etme ve Öğüt Verme.............................. 326
c. Uyarıda Bulunma....................................................... 328
d. Emir ve Talimat Verme............................................. 328
e. Denetime Tâbi Tutma...............................................330
f. Eğitim Kayyımı Atama ............................................ 331
D. Özel Koruma Önlemleri ........................................................ 332
1. Çocuğun Yerleştirilmesi ................................................. 332
a. Genel Olarak............................................................... 332
b. Koşulları....................................................................... 333
aa. Çocuğun Bedensel veya Zihinsel
Gelişiminin Tehlikede Olması........................ 333
bb. Çocuğun Manen Terk Edilmiş Olması ......... 335
cc. Çocuğun Ailenin Huzurunu
Katlanılamayacak Derecede Bozması............ 335
c. Yerleştirme Kararı......................................................336
aa. Genel Olarak........................................................336
bb. Çocuğun Aile Yanına Yerleştirilmesi............. 337
cc. Çocuğun Kuruma Yerleştirilmesi................... 338
dd. Yerleştirme Kararının Sonuçları ..................... 341
d. Acil Korunma Kararı ................................................342
2. Velayetin Kaldırılması.....................................................343
a. Genel Olarak...............................................................343
b. Koşulları....................................................................... 345
aa. Ana ve Babanın Velayet Görevini Gereği
Gibi Yerine Getirememesi ................................ 345
bb. Ana ve Babanın Çocuğa Yeterli İlgiyi
Göstermemesi......................................................349
cc. Ana ve Babanın Çocuğa Karşı
Yükümlülüklerini Ağır Biçimde İhlal
Etmesi.................................................................... 353
dd. Velayet Hakkına Sahip Ana veya Babanın
Yeniden Evlenmesi..............................................354xx
ee. Ana Babanın Kasten İşlenen Bir Suçtan
Dolayı Hapis Cezasına Mahkûm Olması...... 356
c. Hukuki Sonuçları....................................................... 357
aa. Çocuklar Bakımından Sonuçları .................... 357
bb. Ana Babanın Hak ve Yükümlülüklerine
Etkisi...................................................................... 359
E. Durumun Değişmesinin Koruma Önlemlerine
Etkisi........................................................................................... 361
1. Genel Olarak...................................................................... 361
2. Velayetin Geri Verilmesi (İadesi).................................. 361
VIII. VELAYETİN DÜZENLENMESİ (TEVDİİ),
DEĞİŞTİRİLMESİ VE KALDIRILMASI
ARASINDAKİ İLİŞKİLER........................................................364
A. Velayetin Düzenlenmesi (Tevdii)........................................364
B. Velayetin Değiştirilmesi (Devri) ......................................... 373
IX. DEĞERLENDİRME.................................................................... 377
§ 4. ÇOCUK MALLARI*.................................................................381
I. GENEL OLARAK......................................................................... 381
II. ÇOCUK MALLARININ EDİNİMİ VE KAPSAMI .......... 382
III. ÇOCUK MALLARININ YÖNETİMİ...................................384
A. Yönetim Kavramı ....................................................................384
B. Velâyete Sahip Ana Babanın Yönetim Hakkı ve
Yükümlülüğü............................................................................386
C. Ana ve Babanın Birlikte Yönetimi....................................... 392
D. Ana veya Babadan Birinin Yönetimi................................... 397
1. Genel Olarak...................................................................... 397
2. Çocuğun Malvarlığının Dökümünü Gösteren
Defter Verme Yükümlülüğü........................................... 398
3. Çocuğun Malvarlığı ya da Yatırımlarındaki
Önemli Değişiklikleri Bildirme Yükümlülüğü .........400
E. Ana ve Babanın Yönetim Hakkının Dışında Kalan
Mallar (Çocuğun Serbest Malları)......................................402xxi
1. Genel Olarak......................................................................402
2. Kanundan Dolayı Ana ve Babanın Yönetimi
Dışında Kalan Mallar.......................................................402
a. Çocuğa Bir Meslek veya Sanatla Uğraşması
İçin Kendi Malından Verilen Kısım......................403
b. Çocuğun Kişisel Kazancı ve Bu Kazançla
Elde Ettiği Mallar.......................................................404
3. Hukuki İşlemden Dolayı Ana ve Babanın
Yönetimi Dışında Kalan Mallar....................................406
a. Çocuğa Üçüncü Kişiler Tarafından Ana ve
Babanın Yönetimi Dışında Kalacağı Açıkça
Belirtilerek Yapılan Kazandırmalar.......................406
b. Çocuğun Mirasbırakanın Ölüme Bağlı
Tasarrufuyla Ana ve Babasının Yönetimi
Dışında Bırakılan Saklı Payı ...................................407
F. Yönetim Hakkının Sona Ermesi..........................................408
1. Sebepleri..............................................................................408
a. Velâyetin Sona Ermiş Olması .................................408
b. Yönetimin Ana ve Babadan Alınması...................409
2. Sonuçları .............................................................................409
a. Malların Devri............................................................409
b. Ana ve Babanın Sorumluluğu..................................411
IV. ÇOCUK MALLARININ KULLANILMASI........................414
A. Ana ve Babanın Çocuk Mallarını Kullanma Hakkı.........414
B. Ana ve Babanın Kullanma Hakkı Dışında Kalan
Mallar ..........................................................................................418
1. Faiz Getiren Yatırım veya Tasarruf Hesabı
Açılmak Suretiyle Yapılan Kazandırmaların
Gelirleri............................................................................... 420
2. Ana ve Babanın Kullanmaması Koşuluyla
Yapılan Kazandırmaların Gelirleri............................... 420xxii
3. Meslek veya Sanatla Uğraşması İçin Çocuğa
Kendi Malından Verilen Kısım ile Çocuğun
Kişisel Kazancı .................................................................. 421
C. Kullanma Hakkının Sona Ermesi........................................ 421
V. ÇOCUK MALLARININ SARFI (HARCANMASI)......... 422
A. Genel Olarak............................................................................. 422
B. Çocuk Mallarının Gelirinin Sarf Edilmesi ....................... 422
C. Çocuk Mallarının Sermaye Kısmının Sarf Edilmesi...... 425
1. Sermaye Biçiminde Ödeme, Tazminat Gibi
Toplu Paraların Sarfı........................................................ 426
2. Para Dışındaki Diğer Malların Sarfı ............................ 428
a. Genel Olarak............................................................... 428
b. Para Dışındaki Diğer Mallar Üzerindeki
Tasarruflar İçin Hâkim İzninin Gerekip
Gerekmediği Sorunu................................................. 430
VI. ÇOCUK MALLARININ KORUNMASI ..............................434
A. Genel Olarak.............................................................................434
B. Koruma Önlemleri.................................................................. 435
1. Genel Önlemler................................................................. 435
2. Yönetimin Kayyıma Devredilmesi............................... 436
VII. DEĞERLENDİRME.................................................................... 437
§ 5. GENİŞ ANLAMDA SOYBAĞI İLİŞKİLERİ.......................... 443
I. YARDIM NAFAKASI..................................................................4 43
A. Genel Olarak.............................................................................4 43
B. Nafaka Borçluları ve Alacaklıları.........................................4 45
C. Nafakanın Koşulları................................................................4 49
1. Nafaka Alacaklısı Bakımından......................................4 49
a. Yoksulluğa Düşecek Olma.......................................4 49
b. Bakım Yükümlüsünün Bulunmaması veya
Yükümlülüğünü Yerine Getiremeyecek
Durumda Olması....................................................... 454xxiii
c. Yetkili ve Görevli Mahkemeye Başvuru............... 456
2. Nafaka Borçluları Bakımından...................................... 456
a. Üstsoy Altsoy Hısımların Ödeme Gücünün
Bulunması.................................................................... 456
b. Kardeşlerin Refah İçinde Olması........................... 457
D. Yardım Nafakasında Sıra ....................................................... 458
1. Nafaka Yükümlüleri Arasındaki Sıra........................... 458
2. Nafaka Alacaklıları Arasındaki Sıra............................. 461
E. Nafaka Miktarının Belirlenmesi.......................................... 461
F. Nafakanın Başlangıcı ve Ödenme Biçimi..........................463
G. Nafakanın Artırılması, Azaltılması ve Kaldırılması.......465
II. ALTSOYUN DENKLEŞTİRME ALACAĞI ........................466
A. Genel Olarak.............................................................................466
B. Hukuki Niteliği........................................................................468
C. Koşulları ....................................................................................469
1. Emek ve Gelirini Özgüleyenin Altsoy Olması ..........469
2. Emek ve Gelirini Özgüleyen Altsoyun Ergin
Olması ................................................................................. 470
3. Ergin Altsoyun Ana Baba veya Büyük Ana ve
Baba ile Birlikte Yaşamış Olması .................................. 470
4. Emek veya Gelirin Aileye Özgülenmiş Olması......... 471
5. Özgülenen Emek veya Gelirin Karşılığı
Alınmamış ve Karşılığından Açıkça Feragat
Edilmemiş Olması............................................................ 472
D. Denkleştirme Alacağının İstenmesi ................................... 473
E. Denkleştirme Alacağının Belirlenmesi.............................. 475
III. DEĞERLENDİRME.................................................................... 476
KAYNAKÇA ...................................................................................................... 481
SOYBAĞI HUKUKU
Doç. Dr. Cem BAYGIN
Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
SOYBAĞI HUKUKU
ÖNSÖZ .................................................................................................................. v ii
İÇİNDEKİLER......................................................................................................ix
K ISA LTM A LA R................................................................................................x xv
GİRİŞ.........................................................................................................................1
I. SOYBAĞI KAVRAMI.......................................................................1
II. SOYBAĞININ TÜRLERİ...............................................................3
III. 4721 SAYILI MEDENİ KANUN’UN SOYBAĞI
ALANINDA GETİRDİĞİ DEĞİŞİKLİKLERE
GENEL BİR BAKIŞ ...........................................................................6
IV. ÇALIŞMANIN AMACI VE İNCELEME PLANI..................11
§ 1. KAN BAĞINA DAYANAN SOYBAĞI.......................................13
I. GENEL OLARAK............................................................................13
II. SOYBAĞININ KURULMASI......................................................13
A. Çocuk ile Ana Arasında Soybağı Kurulması........................13
B. Çocuk ile Baba Arasında Soybağı Kurulması ..................... 20
1. Ana ile Evlilik....................................................................... 20
a. Çocuğun Doğduğu veya Ana Rahmine
Düştüğü Sırada Ana ile Evli Olma........................... 20
aa. Babalık Karinesi.................................................... 20
bb. Babalık Karinesinin Çürütülmesi:
Soybağının Reddi ................................................. 26
aaa. Genel Olarak Soybağının Reddi
Davası ............................................................. 26
İÇİNDEKİLERx
bbb. Dava Hakkına Sahip Olanlar.................... 28
(i) Koca ve Çocuk....................................... 28
(ii) Diğer İlgililer ..........................................31
ccc. Davalılar......................................................... 36
ddd. Hak Düşürücü Süreler................................ 38
(i) Anayasa Mahkemesi’nin 25.06.2009
Tarihli İptal Kararından Önceki
Durum..................................................... 38
(ii) Anayasa Mahkemesi’nin 25.06.2009
Tarihli İptal Kararından Sonraki
Durum......................................................42
eee. İspat................................................................. 44
(i) Çocuk Evlilik İçinde Ana Rahmine
Düşmüşse ............................................... 44
(ii) Çocuk Evlenmeden Önce veya Ayrı
Yaşama Sırasında Ana Rahmine
Düşmüşse ................................................47
fff. Soybağının Reddi Davasında Yetkili
ve Görevli Mahkeme................................... 49
ggg. Soybağının Reddi Kararının
Sonuçları........................................................ 49
b. Ana ile Babanın Çocuğun Doğumundan
Sonra Evlenmesi............................................................51
aa. Evlenmenin Soybağına Etkisi.............................51
bb. Bildirim....................................................................52
cc. İtiraz ve İptal ...........................................................53
aaa. Dava Hakkına Sahip Olanlar.....................53
bbb. Davalılar..........................................................57
ccc. İtiraz Sebebi ve İspat....................................57
ddd. Hak Düşürücü Süreler.................................58
2. Tanıma ...................................................................................58
a. Niteliği.............................................................................58
b. Geçerlilik Koşulları..................................................... 60xi
aa. Tanıma Beyanının Kanunda Öngörülen
Şekle Uygun Olarak Yapılması .......................... 60
bb. Tanıyan Erkeğin Çocuğun Genetik
Babası Olması ........................................................ 63
cc. Çocuğun Başka Bir Erkekle Soybağının
Bulunmaması......................................................... 66
c. Tanımanın İptali...........................................................67
aa. Tanımanın Tanıyanın İrade Sakatlığı
Sebebiyle İptali .......................................................67
bb. Tanımanın Tanıyanın Genetik Baba
Olmaması Sebebiyle İptali.................................. 68
cc. Tanımanın İptalinin Sonuçları...........................70
d. Tanımanın Kesin Hükümsüzlüğü............................70
3. Babalık Hükmü ....................................................................71
a. Genel Olarak..................................................................71
b. Davanın Tarafları .........................................................74
aa. Dava Hakkına Sahip Olanlar..............................74
bb. Davalılar.................................................................. 77
c. Davanın İhbarı ..............................................................78
d. Hak Düşürücü Süreler................................................ 80
e. İspat................................................................................. 83
aa. Karine ...................................................................... 83
bb. Karinenin Çürütülmesi........................................85
f. Babalık Davasında Yetkili ve Görevli
Mahkeme ....................................................................... 88
g. Yargılama Usulü............................................................89
aa. Hâkimin Maddi Olguları Re’sen
Araştırma ve Kanıtları Serbestçe Takdir
Etme Yetkisi ............................................................89
bb. Taraflar ve Üçüncü Kişilerin Tıbbi
Araştırma ve İncelemelere Rıza
Gösterme Yükümlülüğü...................................... 90
h. Babalık Hükmünün Sonuçları.................................. 92xii
aa. Çocuğun Soybağına Etkisi ................................. 92
bb. Çocuk Lehine Nafaka...........................................93
cc. Ana Lehine Nakdi Ödeme................................. 94
dd. Manevi Tazminat...................................................95
III. SOYBAĞININ VELAYETE BAĞLI OLMAYAN
(GENEL) HÜKÜMLERİ.............................................................. 96
A. Genel Olarak............................................................................... 96
B. Çocuğun Soyadı......................................................................... 97
C. Çocuğun Vatandaşlığı ............................................................ 102
D. Çocuğun Velayeti .................................................................... 103
E. Çocukla Kişisel İlişki Kurulması......................................... 105
1. Anlamı ve Kapsamı .......................................................... 105
2. Kişisel İlişki Kurma Hakkına Sahip Olanlar............. 106
a. Ana ve Baba ................................................................. 106
b. Diğer Kişiler................................................................ 109
3. Kişisel İlişkinin Düzenlenmesi ......................................110
4. Kişisel İlişki Kurma Hakkının Sınırları.......................116
5. Yetki ve Görev.....................................................................118
6. Kişisel İlişkinin Cebri İcra Yoluyla Kurulması...........119
F. Çocuğun Bakım ve Eğitim Giderlerinin
Karşılanması.............................................................................120
1. Niteliği.................................................................................120
2. Süresi.................................................................................... 122
3. Dava Hakkı......................................................................... 123
4. Nafaka Miktarının Belirlenmesi................................... 125
5. Nafakanın Ödenme Biçimi ............................................128
6. Durumun Değişmesi ....................................................... 129
7. Güvence Verilmesi............................................................ 131
G. Çocuğun Mirasçılığı............................................................... 131
IV. DEĞERLENDİRME.................................................................... 133xiii
§ 2. EVLAT EDİNMEYE DAYANAN SOYBAĞI...........................137
I. EVLAT EDİNMENİN NİTELİĞİ VE İŞLEVİ .................... 137
II. EVLAT EDİNMENİN KOŞULLARI..................................... 139
A. Genel Olarak............................................................................. 139
B. Küçüklerin Evlat Edinilmesi................................................. 139
1. Ergin Olmama ................................................................... 139
2. Bakım ve Eğitim İlişkisi.................................................. 140
3. Evlat Edinilecek Çocuğun Yararı.................................. 147
4. Evlat Edinenin Diğer Çocuklarının Yararlarının
Hakkaniyete Aykırı Biçimde Zedelenmemesi........... 150
5. Evlat Edinene Özgü Koşullar......................................... 153
a. Genel Olarak............................................................... 153
aa. Evlat Edinme Ehliyeti........................................ 153
bb. Evlat Edinecek Kişi ile Küçük Arasında
Çocukluk (Ebeveyn-Çocuk) İlişkisinin
Bulunmaması....................................................... 155
cc. Evlat Edinecek Kişinin Evlat Edinilecek
Çocuktan Onsekiz Yaş Büyük Olması
(Yaş Farkı) ............................................................ 157
b. Birlikte Evlat Edinme ............................................... 159
aa. Eşlerin Birlikte Evlat Edinme
Zorunluluğu......................................................... 159
bb. Birlikte Evlat Edinmenin Koşulları................ 160
aaa. Birlikte Evlat Edinecek Kişilerin
Evli Olması.................................................. 160
bbb. Eşlerin Beş Yıldan Beri Evli
Olmaları veya Otuz Yaşını
Doldurmuş Bulunmaları...........................161
cc. Eşlerin Birlikte Evlat Edinme
Zorunluluğunun İstisnaları.............................. 162
aaa. Üvey Çocuğun Evlat Edinilmesi............ 163
bbb. Birlikte Evlat Edinmenin Mümkün
Olmaması .................................................... 165xiv
c. Tek Başına Evlat Edinme ......................................... 166
6. Evlatlığa Özgü Koşullar .................................................. 167
a. Çocuğun Daha Önce Başkası Tarafından
Evlat Edinilmemiş Olması....................................... 167
b. Çocuğun (Küçüğün) Rızası.................................... 169
7. İlgililerin Rızası................................................................. 172
a. Ana ve Babanın Rızası.............................................. 172
aa. Kural ...................................................................... 172
bb. Rızanın Şekli.........................................................175
cc. Rızanın Zamanı ...................................................176
dd. Rızanın İçeriği..................................................... 177
ee. Rızanın Aranmaması..........................................178
aaa. Koşulları ...................................................... 179
bbb. Rıza Aramama Kararı................................181
ff. Rızanın Etkisi...................................................... 183
b. Vesayet Organlarının İzin ve Onayı...................... 183
C. Ergin ve Kısıtlıların Evlat Edinilmesi................................. 185
1. İstisnai Niteliği.................................................................. 185
2. Özel Koşulları.................................................................... 186
a. Evlat Edinenin Altsoyunun Açık
Muvafakatinin Bulunması....................................... 186
b. Evlat Edinme İstemini Haklı Kılacak
Sebeplerin Varlığı....................................................... 189
c. Evlat Edinilecek Kişinin Eşinin Rızası..................191
3. Küçüklerin Evlat Edinilmesine İlişkin
Hükümlerin Kıyasen Uygulanması ............................. 192
III. EVLAT EDİNMEDE ARACILIK............................................ 194
IV. EVLAT EDİNMENİN ŞEKLİ VE USULÜ ........................... 197
A. Mahkeme Kararı...................................................................... 197
1. Genel Olarak...................................................................... 197
2. Mahkemeye Başvuru ....................................................... 199
3. Başvurunun İncelenmesi ................................................ 201xv
4. Başvurudan Sonraki Değişiklikler...............................206
B. Nüfus Kütüğüne Kayıt...........................................................208
C. Evlat Edinme ile İlgili Kayıt ve Belgelerin Gizliliği.........209
V. EVLAT EDİNMENİN SONUÇLARI.....................................211
A. Genel Olarak..............................................................................211
B. Evlatlığın Kişisel Durumuna İlişkin Sonuçlar...................214
1. Evlatlığın Adı ve Soyadı ...................................................214
a. Soyadı ............................................................................214
b. Öz Adı........................................................................... 218
2. Evlatlığın Ana ve Baba Adı ............................................. 219
3. Evlatlığın Vatandaşlığı..................................................... 221
4. Hısımlık ..............................................................................222
5. Evlenme Yasağı..................................................................224
C. Ana Babaya Ait Hak ve Yükümlülüklere İlişkin
Sonuçlar ..................................................................................... 227
1. Bakım Yükümlülüğü........................................................ 227
2. Velayet Hakkı..................................................................... 229
3. Evlatlığın Asıl Ana Babası ile Kişisel İlişkisi.............. 231
4. Karşılıklı Yardımlaşma, Saygı ve Anlayış
Gösterme Yükümlülüğü..................................................233
a. Genel Olarak...............................................................233
b. Yardım Nafakası Verme Yükümlülüğü.................234
D. Mirasçılığa İlişkin Sonuçlar..................................................236
VI. EVLATLIK İLİŞKİSİNİN KALDIRILMASI....................... 241
A. Hukuki Niteliği........................................................................ 241
B. Evlatlık İlişkisinin Kaldırılması Sebepleri.........................243
1. Evlatlık İlişkisinin Kurulmasında Rızası
Gereken Kişilerin Rızalarının Alınmaması ...............243
2. Evlatlık İlişkisinin Kurulmasındaki Diğer
Noksanlıklar......................................................................245
a. Esasa İlişkin Noksanlıklar.......................................245xvi
b. Usule İlişkin Noksanlıklar ......................................245
C. Davanın Tarafları ....................................................................246
D. Evlatlık İlişkisinin Kaldırılmasının İstenemeyeceği
Haller..........................................................................................248
1. Evlatlığın Menfaatinin Ağır Biçimde
Zedelenmesi.......................................................................248
2. Noksanlıkların Ortadan Kalkması...............................249
3. Hak Düşürücü Sürelerin Geçmesi................................250
E. Evlatlık İlişkisinin Kaldırılmasının Sonuçları.................. 251
VII. DEĞERLENDİRME.................................................................... 253
§ 3. VELAYET..................................................................................259
I. TANIMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ.......................................... 259
II. VELAYETE TÂBİ OLANLAR..................................................260
III. VELAYET HAKKINA SAHİP OLANLAR.......................... 261
A. Genel Olarak............................................................................. 261
B. Ana ile Babanın Evli Olması Durumunda ......................... 262
1. Kural: Eşlerin Velayet Hakkını Birlikte
Kullanması ......................................................................... 262
2. İstisnalar: Birlikte Kullanmanın Sona Erdiği
Haller...................................................................................264
a. Eşlerin Birlikte Yaşamaya Ara Vermesi ................264
b. Eşlerin Ayrılığına Karar Verilmesi ........................265
c. Eşlerin Boşanmalarına Karar Verilmesi...............266
d. Evliliğin Butlanına Karar Verilmesi......................269
e. Eşlerden Birinin Ölümü veya Gaipliğine
Karar Verilmesi ..........................................................269
C. Ana ile Babanın Evli Olmaması Durumunda ................... 270
IV. VELAYETE HÂKİM OLAN İLKELER................................. 271
A. Çocuğun Yararının Gözetilmesi.......................................... 271
B. Çocuğun Katılımının Sağlanması....................................... 273
C. Çocuğun Kişiliğine Saygı Gösterilmesi............................. 274xvii
D. Kamusal Müdahalenin Yoğunlaştırılması......................... 276
V. VELAYET HAKKININ ÖZELLİKLERİ .............................. 277
A. Ana ve Babanın Şahsına Sıkı Şekilde Bağlı Olması......... 277
B. Süreye Bağlı (Geçici) Olması................................................ 277
C. Bölünemez Nitelikte Olması................................................. 278
VI. VELAYETİN KAPSAMI ............................................................280
A. Genel Olarak.............................................................................280
B. Çocuğa Ad Koyma ..................................................................280
C. Çocukla Birlikte Yaşama........................................................ 281
D. Çocuğun Yerleşim Yeri...........................................................282
E. Çocuğun Bakımı ve Yetiştirilmesi.......................................284
F. Çocuğun Eğitimi .....................................................................286
1. Çocuğun Genel ve Mesleki Eğitimi .............................286
2. Çocuğun Dini Eğitimi.....................................................289
G. Çocuğun Söz Dinleme Yükümlülüğü................................. 292
H. Çocuğun Ehliyeti ve Temsili ................................................ 295
1. Çocuğun Ehliyeti.............................................................. 295
a. Çocuğun Hak Ehliyeti.............................................. 295
b. Çocuğun Fiil Ehliyeti ............................................... 296
aa. Ayırt Etme Gücüne Sahip Olmayan
Çocuğun Fiil Ehliyeti ........................................ 296
bb. Ayırt Etme Gücüne Sahip Çocuğun Fiil
Ehliyeti .................................................................. 297
2. Çocuğun Temsil Edilmesi.............................................. 298
a. Velayete Sahip Ana Babanın Çocuğu Temsil
Yetk isi ........................................................................... 298
b. Velayetten Doğan Temsil Yetkisinin
Kullanılması................................................................ 301
c. Velayetten Doğan Temsil Yetkisinin Kapsamı
ve Sınırlanması...........................................................304
aa. Genel olarak .........................................................304xviii
bb. Velayete Sahip Ana Babanın Temsil
Yetkisinin Sınırlandığı Haller.......................... 305
aaa. Çocuk ile Ana ve Baba Arasındaki
Hukuki İşlemler......................................... 305
bbb. Çocuğun Ana ve Baba Yararına
Üçüncü Kişilerle Yaptığı Hukuki
İşlemler.........................................................307
ccc. Ana ve Baba ile Çocuğun
Menfaatlerinin Çatıştığı (Diğer) İşler..309
cc. Velayete Sahip Ana Babanın Temsil
Yetkisinin Kaldırıldığı Haller...........................311
aaa. Kanunda Öngörülen Yasak İşlemler ......311
bbb. Çocuğun Kişiliğine Sıkı Biçimde
Bağlı İşlemler...............................................314
ccc. Çocuğun Serbest Malları ile İlgili
İşlemler......................................................... 315
I. Çocuğun Aileyi Temsil Etmesi .............................................316
VII. ÇOCUĞUN KİŞİ VARLIĞININ KORUNMASI.................318
A. Genel Olarak..............................................................................318
B. Koruma Önlemlerine İlişkin İlkeler....................................319
C. Genel Koruma Önlemleri...................................................... 321
1. Koşulları ............................................................................. 321
a. Çocuğun Menfaati ve Gelişiminin Tehlikeye
Düşmesi........................................................................ 321
b. Ana Babanın Duruma Çare Bulamamaları
veya Buna Güçlerinin Yetmemesi .......................... 322
2. Başvuruda Bulunabilecek Kişiler.................................. 323
3. Koruma Önlemlerinin Alınmasında Görevli ve
Yetkili Mahkeme............................................................... 323
4. Koruma Önlemlerinin Alınmasında İzlenecek
Usul ......................................................................................324
5. Hâkimin Alabileceği Önlemler..................................... 325
a. Genel Olarak............................................................... 325xix
b. Rehberlik Etme ve Öğüt Verme.............................. 326
c. Uyarıda Bulunma....................................................... 328
d. Emir ve Talimat Verme............................................. 328
e. Denetime Tâbi Tutma...............................................330
f. Eğitim Kayyımı Atama ............................................ 331
D. Özel Koruma Önlemleri ........................................................ 332
1. Çocuğun Yerleştirilmesi ................................................. 332
a. Genel Olarak............................................................... 332
b. Koşulları....................................................................... 333
aa. Çocuğun Bedensel veya Zihinsel
Gelişiminin Tehlikede Olması........................ 333
bb. Çocuğun Manen Terk Edilmiş Olması ......... 335
cc. Çocuğun Ailenin Huzurunu
Katlanılamayacak Derecede Bozması............ 335
c. Yerleştirme Kararı......................................................336
aa. Genel Olarak........................................................336
bb. Çocuğun Aile Yanına Yerleştirilmesi............. 337
cc. Çocuğun Kuruma Yerleştirilmesi................... 338
dd. Yerleştirme Kararının Sonuçları ..................... 341
d. Acil Korunma Kararı ................................................342
2. Velayetin Kaldırılması.....................................................343
a. Genel Olarak...............................................................343
b. Koşulları....................................................................... 345
aa. Ana ve Babanın Velayet Görevini Gereği
Gibi Yerine Getirememesi ................................ 345
bb. Ana ve Babanın Çocuğa Yeterli İlgiyi
Göstermemesi......................................................349
cc. Ana ve Babanın Çocuğa Karşı
Yükümlülüklerini Ağır Biçimde İhlal
Etmesi.................................................................... 353
dd. Velayet Hakkına Sahip Ana veya Babanın
Yeniden Evlenmesi..............................................354xx
ee. Ana Babanın Kasten İşlenen Bir Suçtan
Dolayı Hapis Cezasına Mahkûm Olması...... 356
c. Hukuki Sonuçları....................................................... 357
aa. Çocuklar Bakımından Sonuçları .................... 357
bb. Ana Babanın Hak ve Yükümlülüklerine
Etkisi...................................................................... 359
E. Durumun Değişmesinin Koruma Önlemlerine
Etkisi........................................................................................... 361
1. Genel Olarak...................................................................... 361
2. Velayetin Geri Verilmesi (İadesi).................................. 361
VIII. VELAYETİN DÜZENLENMESİ (TEVDİİ),
DEĞİŞTİRİLMESİ VE KALDIRILMASI
ARASINDAKİ İLİŞKİLER........................................................364
A. Velayetin Düzenlenmesi (Tevdii)........................................364
B. Velayetin Değiştirilmesi (Devri) ......................................... 373
IX. DEĞERLENDİRME.................................................................... 377
§ 4. ÇOCUK MALLARI*.................................................................381
I. GENEL OLARAK......................................................................... 381
II. ÇOCUK MALLARININ EDİNİMİ VE KAPSAMI .......... 382
III. ÇOCUK MALLARININ YÖNETİMİ...................................384
A. Yönetim Kavramı ....................................................................384
B. Velâyete Sahip Ana Babanın Yönetim Hakkı ve
Yükümlülüğü............................................................................386
C. Ana ve Babanın Birlikte Yönetimi....................................... 392
D. Ana veya Babadan Birinin Yönetimi................................... 397
1. Genel Olarak...................................................................... 397
2. Çocuğun Malvarlığının Dökümünü Gösteren
Defter Verme Yükümlülüğü........................................... 398
3. Çocuğun Malvarlığı ya da Yatırımlarındaki
Önemli Değişiklikleri Bildirme Yükümlülüğü .........400
E. Ana ve Babanın Yönetim Hakkının Dışında Kalan
Mallar (Çocuğun Serbest Malları)......................................402xxi
1. Genel Olarak......................................................................402
2. Kanundan Dolayı Ana ve Babanın Yönetimi
Dışında Kalan Mallar.......................................................402
a. Çocuğa Bir Meslek veya Sanatla Uğraşması
İçin Kendi Malından Verilen Kısım......................403
b. Çocuğun Kişisel Kazancı ve Bu Kazançla
Elde Ettiği Mallar.......................................................404
3. Hukuki İşlemden Dolayı Ana ve Babanın
Yönetimi Dışında Kalan Mallar....................................406
a. Çocuğa Üçüncü Kişiler Tarafından Ana ve
Babanın Yönetimi Dışında Kalacağı Açıkça
Belirtilerek Yapılan Kazandırmalar.......................406
b. Çocuğun Mirasbırakanın Ölüme Bağlı
Tasarrufuyla Ana ve Babasının Yönetimi
Dışında Bırakılan Saklı Payı ...................................407
F. Yönetim Hakkının Sona Ermesi..........................................408
1. Sebepleri..............................................................................408
a. Velâyetin Sona Ermiş Olması .................................408
b. Yönetimin Ana ve Babadan Alınması...................409
2. Sonuçları .............................................................................409
a. Malların Devri............................................................409
b. Ana ve Babanın Sorumluluğu..................................411
IV. ÇOCUK MALLARININ KULLANILMASI........................414
A. Ana ve Babanın Çocuk Mallarını Kullanma Hakkı.........414
B. Ana ve Babanın Kullanma Hakkı Dışında Kalan
Mallar ..........................................................................................418
1. Faiz Getiren Yatırım veya Tasarruf Hesabı
Açılmak Suretiyle Yapılan Kazandırmaların
Gelirleri............................................................................... 420
2. Ana ve Babanın Kullanmaması Koşuluyla
Yapılan Kazandırmaların Gelirleri............................... 420xxii
3. Meslek veya Sanatla Uğraşması İçin Çocuğa
Kendi Malından Verilen Kısım ile Çocuğun
Kişisel Kazancı .................................................................. 421
C. Kullanma Hakkının Sona Ermesi........................................ 421
V. ÇOCUK MALLARININ SARFI (HARCANMASI)......... 422
A. Genel Olarak............................................................................. 422
B. Çocuk Mallarının Gelirinin Sarf Edilmesi ....................... 422
C. Çocuk Mallarının Sermaye Kısmının Sarf Edilmesi...... 425
1. Sermaye Biçiminde Ödeme, Tazminat Gibi
Toplu Paraların Sarfı........................................................ 426
2. Para Dışındaki Diğer Malların Sarfı ............................ 428
a. Genel Olarak............................................................... 428
b. Para Dışındaki Diğer Mallar Üzerindeki
Tasarruflar İçin Hâkim İzninin Gerekip
Gerekmediği Sorunu................................................. 430
VI. ÇOCUK MALLARININ KORUNMASI ..............................434
A. Genel Olarak.............................................................................434
B. Koruma Önlemleri.................................................................. 435
1. Genel Önlemler................................................................. 435
2. Yönetimin Kayyıma Devredilmesi............................... 436
VII. DEĞERLENDİRME.................................................................... 437
§ 5. GENİŞ ANLAMDA SOYBAĞI İLİŞKİLERİ.......................... 443
I. YARDIM NAFAKASI..................................................................4 43
A. Genel Olarak.............................................................................4 43
B. Nafaka Borçluları ve Alacaklıları.........................................4 45
C. Nafakanın Koşulları................................................................4 49
1. Nafaka Alacaklısı Bakımından......................................4 49
a. Yoksulluğa Düşecek Olma.......................................4 49
b. Bakım Yükümlüsünün Bulunmaması veya
Yükümlülüğünü Yerine Getiremeyecek
Durumda Olması....................................................... 454xxiii
c. Yetkili ve Görevli Mahkemeye Başvuru............... 456
2. Nafaka Borçluları Bakımından...................................... 456
a. Üstsoy Altsoy Hısımların Ödeme Gücünün
Bulunması.................................................................... 456
b. Kardeşlerin Refah İçinde Olması........................... 457
D. Yardım Nafakasında Sıra ....................................................... 458
1. Nafaka Yükümlüleri Arasındaki Sıra........................... 458
2. Nafaka Alacaklıları Arasındaki Sıra............................. 461
E. Nafaka Miktarının Belirlenmesi.......................................... 461
F. Nafakanın Başlangıcı ve Ödenme Biçimi..........................463
G. Nafakanın Artırılması, Azaltılması ve Kaldırılması.......465
II. ALTSOYUN DENKLEŞTİRME ALACAĞI ........................466
A. Genel Olarak.............................................................................466
B. Hukuki Niteliği........................................................................468
C. Koşulları ....................................................................................469
1. Emek ve Gelirini Özgüleyenin Altsoy Olması ..........469
2. Emek ve Gelirini Özgüleyen Altsoyun Ergin
Olması ................................................................................. 470
3. Ergin Altsoyun Ana Baba veya Büyük Ana ve
Baba ile Birlikte Yaşamış Olması .................................. 470
4. Emek veya Gelirin Aileye Özgülenmiş Olması......... 471
5. Özgülenen Emek veya Gelirin Karşılığı
Alınmamış ve Karşılığından Açıkça Feragat
Edilmemiş Olması............................................................ 472
D. Denkleştirme Alacağının İstenmesi ................................... 473
E. Denkleştirme Alacağının Belirlenmesi.............................. 475
III. DEĞERLENDİRME.................................................................... 476
KAYNAKÇA ...................................................................................................... 481


