Ceza Hukuku Ders Notları

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Kısaltmalar 17
GİRİŞ
I. HUKUKUN TEMEL KAVRAMLARI VE İLKELERİ 19
A. Hukukun Tanımı 21
B. Hukuk Kuralları 22
II. HUKUKUN KAYNAKLARI 24
A. Hukukun Asli Kaynakları 25
B. Hukukun Yardımcı Kaynakları 28
III. HUKUKUN DALLARI 29
CEZA HUKUKU
IV. CEZA HUKUKU 31
A. Ceza Hukukuna Ait Temel Kavramlar 32
B. Ceza Hukukunun Görevi, İşlevi ve Amacı 33
C. Ceza Hukukunun, Hukuk Düzeni İçindeki Yeri 34
D. Ceza Hukukunun Diğer Hukuk Dallarıyla Olan İlişkisi 35
1. Ceza Hukukunun Medeni Hukuk İle Olan İlişkisi ya da Farkları 35
2. Ceza Hukukunun Anayasa Hukuku İle Olan İlişkisi 36
3. Ceza Hukukunun İdare Hukuku İle Olan İlişkisi 38
4. Ceza Hukukunun Devletler Hukukuyla olan İlişkisi 38
5. Ceza Hukuku’nun Ceza Muhakemesi Hukuku ile Olan İlişkisi 38
6. Ceza Hukukunun İnfaz Hukuku İle Olan ilişkisi 39
E. Ceza Hukukuna Yardımcı Disiplinler 39
1. Kriminoloji 39
a. Teorik Kriminoloji 40
b. Pratik (Uygulamalı) Kriminoloji 41
2. Viktimoloji 43
3. Adli Tıp 44
V. CEZA HUKUKUNUN TEMEL İLKELERİ 45
A. Kanunilik İlkesi (Ceza Kanunlarının Güvence İşlevi) 45
B. Kusursuz Suç ve Ceza Olmaz İlkesi 46
CEZA HUKUKUNUN
TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİ
VI. CEZA HUKUKUNUN GELİŞİMİNDE TARİHSEL DÖNEMLER 49
A. İlkel Ceza Hukuku Dönemi 50
B. Erken Roma Hukuku Dönemi 56
C. Müşterek Ceza Hukuku Dönemi 58
D. Yeni Zamanlar Ceza Hukuku Dönemi 60
1. Felsefe Hareketleri 60
a. Ansiklopedistler 60
b. Toplumsal Sözleşmeciler 61
c. Faydacılar 62
d. Adaletçiler 62
E. Çağdaş Ceza Hukuku Dönemi 63
1. Çağdaş Ceza Hukukunun Amaçları 64
2. Çağdaş Suç Siyaseti 66
VII. TÜRK CEZA HUKUKU 66
A. İslamiyet Öncesi 66
B. İslamiyet Sonrası 67
C. Osmanlı’da Ceza Hukuku 68
D. Çağdaş Türk Ceza Hukuku 69
VIII. CEZA HUKUKU TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİNİN CEZA SORUMLULUĞUNA ETKİSİ 69
A. Klasik Okul 69
B. Pozitivist Okul 70
C. Üçüncü Okul 71
D. Toplumsal Savunma Akımı 71
IX. CEZA HUKUKUNUN TÜRLERİ 71
A. Baskıcı Ceza Hukuku 71
B. Ayrıcalıkçı Ceza Hukuku 72
C. Özgürlükçü Ceza Hukuku 72
CEZA HUKUKUNUN KAYNAKLARI
X. CEZA HUKUKUNUN KAYNAKLARI 75
A. Asli Kaynaklar 75
1. Anayasa 75
2. Uluslararası Anlaşmalar 76
3. Kanunlar 76
B. Yardımcı Kaynaklar 78
1. Örf ve Adet Kuralları 78
2. Ahlak ve Din Kuralları 80
3. Mahkeme İçtihatları 81
4. Doktrin 81
XI. CEZA HUKUKUNDA KAYNAKLARIN YORUMU 81
A. Yorum Çeşitleri 82
1. Daraltıcı Yorumlar 82
2. Genişletici Yorumlar 83
B. Yorum Yöntemleri 85
1. Gramatik ya da Sözel Yorum Yöntemi 85
2. Sistematik Yorum Yöntemi 85
3. Tarihsel Yorum Yöntemi 86
4. Amaçsal (Teleolojik) Yorum Yöntemi 86
a. Objektif Amaçsal Yorum Yöntemi 87
b. Sübjektif Amaçsal Yorum Yöntemi 87
c. Birleştirici Görüş 87
C. Yorum Araçları 88
1. Mantık 88
2. Tarihçe 90
3. Hukukun Genel İlkeleri 90
4. Karşılaştırmalı Hukuk 90
5. Örf ve Adet Kuralları 91
CEZA HUKUKUNUN UYGULAMA ALANLARI
XII. CEZA HUKUKUNUN UYGULANMASINA YÖNELİK İLKELER 93
A. Ceza Hukukunun Zaman Bakımından Uygulanmasına İlişkin İlkeler 93
1. Zaman ve Yasa İlişkisi Bağlamında İlkeler 93
a. Hemen Uygulama İlkesi 94
b. Geriye Yürüme 96
c. İleriye Yürüme 98
d. Ceza Kanunlarının Yürürlüğe Girmesi, Yürürlükten Çıkması 98
e. Ceza Kanunlarının Yürürlük Süreleri 99
2. Ceza Hukukunda Zaman ve Suç İlişkisi 100
a. Ani Suç 100
b. Mütemadi (Kesintisiz) Suç 101
c. Müteselsil (Zincirleme) Suçlar 101
d. İtiyadı (Huy, Alışkanlık Haline Gelmiş Olan) Suçlar 102
e. İhmali Suç 103
B. Ceza Hukuku Kurallarının Yer Bakımından Uygulanmasına İlişkin İlkeler 105
1. Mülkilik İlkesi 105
2. Şahsilik İlkesi 107
3. Koruma İlkesi 110
4. Evrensellik İlkesi 111
C. Ceza Hukuku Kurallarının Kişi Bakımından Uygulanmasına İlişkin İlkeler 114
1. Şahsi Cezasızlık 114
2. Muafiyet 117
3. Cezayı Kaldıran Haller 117
XIII. SUÇLULARIN İADESİ (GERİ VERME/EXTRADITION) 118
A. İade Yöntemi 119
1. Adli Sistem 119
2. İdari Sistem 120
3. Karma Sistem 121
B. İadenin Reddi 121
SUÇUN GENEL TEORİSİ
XIV. SUÇUN TANIMI VE SUÇ KAVRAMI 123
A. Felsefi Açıdan Suç 123
1. Sosyal Yapı Teorisi 124
2. Sosyal Kontrol Yaklaşımı 124
3. Sosyal Psikoloji Yaklaşımı 125
B. Normatif Açıdan Suç 126
XV. SUÇUN YAPISAL UNSURLARI 127
A. Tipe Uygunluk 128
1. Hayali (Mefruz) Suç 129
2. Kuruntu /Kurmaca Suç 130
a. Tipin Objektif Nitelikli Unsurları (Maddi Unsurlar) 131
aa. Fail 132
ab. Mağdur 134
ac. Suçun/Hareketin Konusu 135
ad. Eylem / Hareket 136
ae. Suçun Nitelikli Unsurları 140
b. Tipin Sübjektif Nitelikli Unsurları (Manevi Unsurlar) 141
ba. Kast 141
baa. Bilme 142
bab. İsteme 144
bb. Taksir 150
bba. Bilinçli Taksir 153
bbb. Bilinçsiz Taksir 154
Örnek Sorular 158
B. Hukuka Aykırılık 160
1. Hukuka Uygunluk Sebepleri 160
a. Kanun Hükmünü Yerine Getirme 163
b. Meşru Müdafaa 163
ba. Saldırıya İlişkin Koşullar 164
bb. Savunmaya İlişkin Koşullar 165
bc. Haksız Tahrik Meşru Müdafaa İlişkisi 165
c. Hakkın Kullanılması 166
d. İlgilinin Rızası 171
da. Mağdurun Üzerinde Serbestçe Tasarrufta Bulunabileceği Bir Hakkın Varlığı 172
db. Rızaya ehliyet 174
dc. Rıza’nın Açıklanması 175
e. Yükümlülüklerin Çatışması 175
ea. İki Eşit Değere Sahip Yükümlülüğün Çatışması Durumunda 176
eb. Eşit Değere Sahip Olmayan Yükümlülüklerin Çatışması Durumunda 176
2. Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Sınırın Aşılması 176
C. Kusurluluk 178
1. Kusur Yeteneğinin Varlığı 178
a. Kusur Yeteneğinin Bulunması Gereken Zaman 179
b. Kusur Yeteneğini Etkileyen Haller 180
ba. Yaş küçüklüğü 180
bb. Akıl Hastalığı 183
bc. Sağır ve Dilsizlik 185
bd. Geçici Nedenler 186
2. Mazeretin Bulunmaması/Mazeret Halleri 187
a. Cebir–Şiddet–Tehdit 187
b. Hata 188
ba. Suçun Maddi Unsurunda Hata 188
bb. Suçun Nitelikli Unsurlarında (Ağırlaştırırcı ve Hafifletici Sebeplerde) Hata 189
bc. Koşulların Varlığında Hata 190
bd. Şahısta Hata 190
be. Hedefte Sapma 191
c. Haksız Tahrik 191
ca. Zorunluluk Hali 192
cb. Amirin Emri 193
cc. Meşru Müdafaada Sınırın Heyecan, Korku vb. Nedenle Aşılması 195
XVI. SUÇUN YAPISAL UNSURLAR DIŞINDA KALAN VE CEZALANDIRMAYA ETKİLİ OLAN ŞARTLAR 196
A. Cezalandırabilme Şartları 196
B. Muhakeme Şartları 198
1. Dava Şartları 199
a. Şikayet 199
b. İzin 202
c. Talep (istem) 202
d. Karar 202
e. Uzlaşma 202
2. Yargılama Şartları 203
XVII. DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ DÜŞÜREN SEBEPLER 203
A. Sanığın veya Hükümlünün Ölümü 204
B. Af 205
1. Genel Af 205
2. Özel Af 206
3. Cumhurbaşkanı Affı 206
C. Zaman Aşımı (Mürur’u Zaman) 207
1. Dava Zaman Aşımı 207
2. Ceza Zaman Aşımı 210
D. Uzlaşma 211
E. Ön ödeme 212
XVIII. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ 213
A. Teşebbüs Aşamasında Kalmış Suçlar 213
1. Teşebbüsün Şartları 215
a. Suç Tipinin Teşebbüse Elverişli Olması 215
b. Suç İşleme Kastının Varlığı 215
c. Suçun İcrasına Elverişli Hareketlerle Doğrudan Doğruya Başlamak 215
2. Teşebbüs Halinde Verilecek Cezanın Belirlenmesi 216
3. İşlenemez Suça Teşebbüs (Elverişsiz Teşebbüs) 217
4. Teşebbüste Özellik Gösteren Diğer Bazı Haller 217
5. Gönüllü Vazgeçme 217
B. Taksirli Suçlar 218
C. İhmali Hareketle İşlenen Suçlar 219
1. Gerçek İhmali Suçlar 219
2. Gerçek Olmayan İhmali Suçlar 221
D. Neticesi Sebebiyle Ağırlaşan Suçlar 221
SUÇ VE SUÇLULARIN ÇOKLUĞU
XIX. SUÇLULARIN ÇOKLUĞU: FAİLLİK VE İŞTİRAK 223
A. Çok Failli Suçlarda Bulunması Gereken Özellikler 223
B. Faillik 224
1. Müşterek Faillik 224
2. Dolayısıyla Faillik 226
C. Suç Ortaklığı (Şeriklik) 227
1. Objektif Koşul, “Nedensellik” 227
2. Sübjektif Koşul “İştirak İradesi” 228
3. Bağlılık Kuralı 228
D. Suç Ortaklığı Halleri 230
1. Suça Azmettirme 230
2. Suçluya Yardım Etme 231
E. Özgü Suçlarda İştirak 232
XX. SUÇLARIN ÇOKLUĞU (SUÇLARIN İÇTİMAI) 233
A. Bileşik Suç 233
B. Zincirleme (Müteselsil) Suç 234
C. Suçların İçtiması 235
1. Fikri İçtima 235
2. Görünüşte İçtima (Yasaların Tekliği) 236
CEZA HUKUKUNUN
YAPTIRIMLARI BELİRLENMESİ
VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ
XXI. CEZANIN NİTELİKLERİ 239
XXII. CEZANIN TÜRLERİ 240
A. Hukuki Nitelikleri Yönünden Cezalar 240
B. Yöneldikleri Değerler Bakımından Cezalar 240
XXIII. TCK’DA YAPTIRIMLAR 241
A. Cezalar 241
1. Hapis Cezaları 241
a. Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis Cezaları 241
b. Müebbet Hapis Cezaları 242
c. Süreli Hapis Cezaları 242
d. Kısa Süreli Hapis Cezaları 243
2. Adli Para Cezaları 246
B. Güvenlik Tedbirleri 248
1. Belli Haklardan Yoksun Bırakılma 249
2. Müsadere 250
a. Eşya Müsaderesi 250
b. Kazanç Müsaderesi 252
3. Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirleri 252
4. Akıl Hastalarına Özgün Güvenlik Tedbirleri 253
XXIV. KOŞULLU SALIVERİLME 254
A. Koşullu Salıvermenin Şartları 254
B. Koşullu Salıvermenin Denetim Süresi 255
XXV. ADLİ SİCİL VE HÜKÜMLÜLÜK KAYDININ SİLİNMESİ 255
Kaynaklar 257
Dizin 259