Ceza Hukukumuzda Dava Ve Cezanın Düşürülmesi

CEZA HUKUKUMUZDA DAVA VE CEZANIN DÜŞÜRÜLMESİ



Zekeriya YILMAZ, Niyazi GÜNEY



- Genel Ve Özel Af

- Zamanaşımı

- Şikâyetten Vazgeçme

- Önödeme

- Uzlaşma

- Yasaklanmış Hakların Geri Verilmesi (Memnu Hakların İadesi



• BİRİNCİ BÖLÜM

• SANIĞIN VEYA HÜKÜMLÜNÜN ÖLÜMÜ

• I. GENEL OLARAK 5

• II. (ŞÜPHELİ VEYA) SANIĞIN ÖLÜMÜ 6

• III. HÜKÜMLÜNÜN ÖLÜMÜ 13

• IV. KONU İLE İLGİLİ İÇTİHATLAR 14

• İKİNCİ BÖLÜM

• GENEL VE ÖZEL AF

• I. GENEL OLARAK 29

• II. AFFIN ÇEŞİTLERİ 32

• A. Genel Af 32

• B. Özel Af 33

• C. Cumhurbaşkanınca Af 35

• III. GENEL VE ÖZEL AF HALİNDE MÜSADERE 35

• IV. AF KANUNLARININ (TAZMİNAT DAVALARI BAKIMINDAN)ZAMANAŞIMINA ETKİSİ 37

• V. KONU İLE İLGİLİ İÇTİHATLAR 42

• ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

• ZAMANAŞIMI

• I. GENEL OLARAK ZAMAN KAVRAMI VE ZAMANAŞIMI 57

• II. 5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNUNDA YER ALAN ZAMANAŞIMINA İLİŞKİN HÜKÜMLERİN DİĞER KANUNLAR BAKIMINDAN UYGULANMASI 58

• III. ZAMANAŞIMINA İLİŞKİN HÜKÜMLERİN ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 60

• IV. GENEL OLARAK ZAMANAŞIMININ ÖZELLİKLERİ VE TÜRLERİ 62

• A. Dava Zamanaşımı 63

• 1. Genel Olarak 63

• 2. 765 Sayılı Türk Ceza Kanununda Dava Zamanaşımı Süreleri 65

• 3. 5237 Sayılı Yeni Türk Ceza Kanununda Dava Zamanaşımı Süreleri 65

• 4. Dava Zamanaşımı Süreleri Yönünden 765 Sayılı Türk Ceza Kanunu ile 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu Hükümlerinin Karşılaştırılması 66

• 5. Dava Zamanaşımına uğramayan Suçlar ve Dava Zamanaşımına İlişkin Hükümlerin Uygulanmayacağı Haller 67

• 6. Dava Zamanaşımının Tespiti 68

• a) Genel Olarak 68

• b) Dava Zamanaşımı Sürelerinin Belirlenmesinin Çeşitli Durumlara Göre Özel Olarak İncelenmesi 70

• aa) Suça İlişkin Dava Zamanaşımının Hesaplanmasında, Öncelikle, Söz Konusu Suçun Tanımlandığı ve Cezai Müeyyidesisinin Öngörüldüğü Maddede Yazılı Cezanın Üst Sınırı Dikkate Alınır 70

• bb) Suçun Uyduğu Kanun Maddesinde Cezai Müeyyide Olarak Hapis Cezası İle Birlikte Adli Para Cezası da Öngörülmüş ise, Dava Zamanaşımının Hesaplanmasında Nevan Daha Ağır Olan Hapis Cezası Esas Alınır 71

• cc) Seçimlik Ceza Öngörülen Suçlarda Dava Zamanaşımının Tespiti 71

• dd) Dava Zamanaşımı Süresinin Belirlenmesinde Suçun Daha Ağır Cezayı Gerektiren Nitelikli Hallerinin Göz Önünde Bulundurulması 71

• 7. Dava Zamanaşımının İşlemeye Başlaması 73

• 8. Dava Zamanaşımının Durması 75

• 9. Dava Zamanaşımının Kesilmesi 85

• a) Genel Olarak 85

• b) Dava Zamanaşımını Kesen Nedenler 87

• aa) Şüpheli veya Sanıklardan Birinin Savcı Huzurunda İfadesinin Alınması veya Sorguya Çekilmesi 87

• bb) Şüpheli veya Sanıklardan Biri Hakkında Tutuklama Kararı Verilmesi 89

• cc) Suçla İlgili Olarak İddianame Düzenlenmesi 91

• dd) Sanıklardan Bir Kısmı Hakkında da Olsa, Mahkümiyet Kararı Verilmesi 91

• c) Dava Zamanaşımının Kesilmesinin Sonuçları ve Kesilme Halinde Zamanaşımının Uzaması 92

• d) Zamanaşımının Kesilmesinin Suç Ortaklarına Etkisi 93

• 10. Dava Zamanaşımının Sonuçları 98

• B. Ceza Zamanaşımı 99

• 1. Genel Olarak 99

• 2. Ceza Zamanaşımı Uygulanmayacak Suçlar 103

• 3. Ceza Zamanaşımı Süresinin İşlemeye Başlaması ve Hesaplanması 103

• 4. Hak Yoksunluklarında ve Müsaderede Ceza Zamanaşımı 105

• 5. Ceza Zamanaşımının Kesilmesi veya Durması 105

• a) Genel Olarak 105

• b) Ceza Zamanaşımını Kesen Nedenler 106

• aa) Mahkümiyet Hükmünün İnfazı İçin Yetkili Merci Tarafından Hükümlüye Kanuna Göre Yapılan Tebligat 106

• bb) Mahkümiyet Hükmünün İnfazı Maksadıyla Hükümlünün Yakalanması 108

• cc) Bir Suçtan Dolayı Mahküm Olan Kimsenin Üst Sınırı İki Yıldan Fazla Hapis Cezasını Gerektiren Kasıtlı Bir Suç İşlemesi 108

• V. DAVA VE CEZA ZAMANAŞIMINA İLİŞKİN ORTAK HÜKÜMLER 109

• VI. MÜSADEREDE DAVASINDA ZAMANAŞIMI VE DAVA ZAMANAŞIMININ MÜSADEREYE ETKİSİ 109

• VII. KONU İLE İLGİLİ İÇTİHATLAR 114

• DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

• ŞİKAYETTEN VAZGEÇME

• I. 765 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU VE 5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNUNDA SORUŞTURULMASI VE KOVUŞTURULMASI ŞİKAYETE BAĞLI SUÇLARLA İLGİLİ DÜZENLEMELER 263

• II. GENEL OLARAK SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA ŞARTLARI 265

• III. ŞİKAYET 266

• A. Tanım-Suçların Şikayet Şartına Bağlı Tutulmalarının Nedenleri- Mutlak/Nispi Şikayete Bağlı Suçlar Ayırımı 266

• B. Şikayet Anayasal Bir Haktır 268

• C. Şikayet ve Suçun Şikayete Bağlı Olması ile İlgili Bazı Özellikler 270

• 1. Şikayet Fiile İlişkindir 270

• 2. Şikayette Fiile İlişkin Nitelendirmenin Bir Önemi Yoktur 271

• 3. Şikayette, Sınırlandırılmazlık veya Bölünmezlik Kuralı Geçerlidir 271

• 4. Şikayet Hakkı Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklardan Sayılır ve Kural Olarak Miras Yoluyla İntikal Etmez 272

• 5. Bir Suçun Şikayete Bağlı Olduğu Kanunda Açıkça Gösterilir 272

• D. Şikayete Bağlı Olmayan (Resen Soruşturulan ve Kovuşturulan) Bir Suçu Şikayete Tabi Hale Getiren Kanun Lehte Kanundur 273

• E. Şikayete Hakkı Olanlar (Şikayet Yetkisi) 274

• F. Şikayetin Şekli ve Süresi 279

• 1. Şikayetin Şekli 279

• 2. Şikayetin Süresi 281

• G. Şikayetin Yapılabileceği Makamlar 283

• H. Şikayet Hakkından Feragat ve Şikayetten Vazgeçme 284

• 1. Genel Olarak 284

• 2. Şikayet Hakkından Feragat 286

• 3. Şikayetten Vazgeçme 288

• a) Tanım ve Vazgeçme Konusundaki Temel İlkeler 288

• b) Şikayetten Vazgeçme Üzerine Verilecek Karar 291

• c) Şikayetten Vazgeçmenin Müsadereye Etkisi 291

• d) Şikayetten Vazgeçmenin Şahsi Hak Bakımından Etkisi 292

• e) Şikayetten Vazgeçmenin Kamu Davasına Katılmaya Etkisi 293

• I. Şikayet Hakkının Kullanılmasında Kişilik Haklarına Saldırı Sorunu 295

• IV. CEZA MUHAKEMESİNDE MAĞDUR VE ŞİKAYETÇİ HAKLARI 298

• A. Genel Olarak 298

• B. Mağdur İle Şikayetçinin Soruşturma Evresindeki Hakları 300

• 1. Delillerin Toplanmasını İsteme Hakkı 300

• 2. Belge Örneği İsteme Hakkı 300

• 3. Avukat İsteme Hakkı 300

• 4. Soruşturma Belgelerini, Elkonulan ve Muhafaza Altına Alınan Eşyayı İnceletme Hakkı 300

• 5. Cumhuriyet Savcısının, Kovuşturmaya Yer Olmadığı Yönündeki Kararına Kanunda Yazılı Usule Göre İtiraz Hakkını Kullanma 300

• C. Mağdur İle Şikayetçinin Kovuşturma Evresindeki Hakları 301

• 1. Duruşmadan Haberdar Edilme 301

• 2. Kamu Davasına Katılma 301

• a) Genel Olarak Kamu Davasına Katılma 301

• b) Davaya Katılma Zamanı 303

• c) Davaya Katılma Usulü 304

• d) Katılanın Hakları 308

• e) Katılmanın Davaya Etkisi 308

• f) Katılanın Kanun Yoluna Başvurması 308

• g) Katılmanın Hükümsüz Kalması 309

• h) Katılanın Ölümü Halinde Yapılacak İşlem 309

• ı) Katılanın Şahsi Hakları 310

• 3. Tutanak ve Belgelerden Vekili Aracılığı İle Örnek İsteme 311

• 4. Tanıkların Davetini İsteme 311

• 5. Vekili Yoksa Baro Tarafından Kendisine Avukat Atanmasını İsteme 312

• 6. Davaya Katılmış Olma Koşuluyla Davayı Sonuçlandıran Kararlara Karşı Kanun Yollarına Başvurma 312

• D. Mağdur İle Şikayetçinin Aydınlanma (Haklarını Öğrenme) Hakkı 313

• V. 5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNUNDA SORUŞTURULMASI VE KOVUŞTURULMASI ŞİKAYETE BAĞLI SUÇLAR 313

• VI. KONU İLE İLGİLİ İÇTİHATLAR 314

• BEŞİNCİ BÖLÜM

• ÖNÖDEME

• I. MADDE METİNLERİ 611

• II. GENEL OLARAK ÖNÖDEME 613

• III. ÖNÖDEMENİN ŞARTLARI 617

• A. Suç Uzlaşma Kapsamında Bulunmamalıdır 617

• B. Suçun İşlendiği Hususunda Yeterli Şüphe Sebepleri Bulunmalıdır 618

• C. Cezaya İlişkin Şartlar 619

• IV. ÖNÖDEME MİKTARININ BELİRLENMESİ, ÖNERİDE (BİLDİRİMDE) BULUNULMASI VE SONUÇLARI 620

• V. ÖNÖDEMEDE BULUNULMASI HALİNDE MÜSADERE 626

• VI. KONUYLA İLGİLİ İÇTİHATLAR 628

• ALTINCI BÖLÜM

• UZLAŞMA

• I. GENEL OLARAK MAĞDURUN KORUNMASI VE MAĞDURİYETİN GİDERİLMESİ 707

• II. MAĞDURUN KORUNMASINA VE MAĞDURİYETİN GİDERİLMESİNE YÖNELİK ULUSLARARASI ÇALIŞMALAR VE BELGELER 711

• A. 29 Kasım 1985 Tarihli Birleşmiş Milletler Deklarasyonu 711

• B. Avrupa Konseyi Tarafından Yapılan Çalışmalar 711

• 1. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin Suç Mağdurlarına Tazminat Ödenmesi Hakkında 1977 Tarihli ve 27 Sayılı Tavsiye Kararı 711

• 2. Şiddet Suçları Mağdurlarının Zararlarının Tazmin Edilmesine İlişkin Avrupa Sözleşmesi 712

• 3. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin Ceza Muhakemesi Hukukunda Mağdurun Hukuki Durumunun İyileştirilmesine İlişkin R (85) 11 Sayılı Tavsiye Kararı 712

• 4. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin Mağdura Yardım Edilmesi ve Mağduriyetin Önlenmesi -Ceza Adaletinin Basitleştirilmesi Hakkında R (87) 21 ve R(99)19 numaralı Tavsiye Kararları 715

• 5. XIX. Avrupa Konseyi Kriminoloji Kongresi Sonuç ve Tavsiyeleri 716

• 6. Ceza Muhakemesinde Mağdurun Konumuna İlişkin 15 Mart 2001 Tarihli Konsey Çerçeve Kararı 716

• III. UZLAŞMA 716

• A. Genel Olarak 716

• B. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanununda Uzlaşmaya Tabi Suçlar 717

• C. Diğer Kanunlar Yönünden Uzlaşma 719

• D. Uzlaştırma Yoluna Gidilemeyecek Suçlar 719

• E. Uzlaşma-Uzlaştırma Usulü 719

• 1. Soruşturma Aşamasında Uzlaşma 719

• 2. Kovuşturma Aşamasında Uzlaşma 722

• F. Uzlaştırma Giderlerinden Sorumluluk 723

• G. Uzlaşma Kapsamının Genişlediğinden Bahisle Bozma Kararı Verilemeyecek Hal 724

• H. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi ve Uzlaşma 724

• I. İddianamenin İadesi ve Uzlaşma 726

• İ. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması ve Uzlaşma 728

• J. Şahsi Davanın Kaldırılmış Olması ve Bu Davalar Hakkında Uzlaşmaya İlişkin Hükümlerin Uygulanması 730

• K. Uzlaşma ve Müsadere 731

• IV. KONU İLE İLGİLİ İÇTİHATLAR 732

• YEDİNCİ BÖLÜM

• YASAKLANMIŞ HAKLARIN GERİ VERİLMESİ

• (MEMNU HAKLARIN İADESİ)

• I. GENEL OLARAK 771

• II. HAK YOKSUNLUKLARI VE MEMNU HAKLARIN İADESİ İLE İLGİLİ OLARAK MÜLGA 765 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU VE 1412 SAYILI CEZA MUHAKEMELERİ USULÜ KANUNUNDA YER ALAN HÜKÜMLER 772

• A. 765 Türk Ceza Kanununda Yer Alan Hükümler 772

• B. 1412 Sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununda Yer Alan Hükümler 774

• III. 5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNUNDA BELLİ HAKLARI KULLANMAKTAN YOKSUN BIRAKILMA 775

• A. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanununda Öngörülen Hak Yoksunluğu Çeşitleri 775

• B. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanununda Düzenlenen Hak Yoksunluğu İle İlgili Genel Kurallar 775

• 1. Kasten İşlenen Bir Suçtan Dolayı Hapis Cezasına Mahkümiyet Şartı 775

• 2. Hakimin Hak Yoksunluğuna İlişkin Hüküm Kurmasının Gerekli Olmaması 776

• 3. Hak Yoksunluğu Cezanın İnfazının Tamamlanmasına Kadar Devam Eder 776

• C. Genel Kurallara İstisna Oluşturan Haller 777

• 1. Erteleme veya Koşullu Salıverilme Halinde 777

• 2. Bazı Hallerde Hakimin Hak Yoksunluklarıyla İlgili Olarak Hüküm Kurması (Bu Hususu Hükmünde Açıkça Göstermesi) Gereklidir 778

• 3. Bazı Hallerde Hak Yoksunluğu Cezanın İnfazının Tamamlanmasından İtibaren Başlar 779

• 4. Yaş İle İlgili İstisna 780

• IV. 2918 SAYILI KARAYOLLARI TRAFİK KANUNUNUN 119. MADDESİNİN 5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNUNUN 53. MADDESİ YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ 780

• V. HAK YOKSUNLUKLARINA İLİŞKİN KARARLARIN ADLİ SİCİLE KAYDEDİLMESİ 781

• VI. YABANCI MAHKEMELER TARAFINDAN HÜKMEDİLMİŞ CEZALARIN HAK YOKSUNLUĞU DOĞURMASI 782

• VII. BELLİ HAKLARI KULLANMAKTAN YOKSUN BIRAKILMA TEDBİRLERİNİN YERİNE GETİRİLMESİ 782

• VIII. YASAKLANMIŞ HAKLARIN GERİ VERİLMESİ-MEMNU HAKLARIN İADESİ MÜESSESESİNİN YENİDEN GETİRİLMESİ 783

• A. Genel Olarak 783

• B. Şartları 784

• 1. Genel Şartlar 784

• 2. Süre Yönünden İstisna 785

• 3. Karar Verecek Mahkeme 785

• 4. İnceleme Usulü 785

• 5. Verilecek Karara Karşı Kanun Yolu 785

• 6. Adli Sicile Kaydetme 785

• 7. Masraflar 785

• IX. KONU İLE İLGİLİ YARGITAY, DANIŞTAY VE YÜKSEK SEÇİM KURULU KARARLARI 785

• A. Yargıtay Kararları 785

• B. Danıştay Kararları 858

• C. Yüksek Seçim Kurulu Kararları