Dr. Ali Şahin KILIÇ
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ. 7
ÖNSÖZ. 11
İÇİNDEKİLER 13
GİRİŞ .19
BİRİNCİ BÖLÜM
CEZA HUKUKUNDA HAKSIZLIK KAVRAMI VE
HUKUKA AYKIRILIK İLE İLİŞKİSİ
BİR NORM İHLALİ OLARAK HAKSIZLIK.25
Hukukun Normatif Karakteri ve Normlar 25
Hukuki Bir Kavram Olarak Norm . 28
Normun Amacı Olarak Değerlerin Gerçekleştirilmesi ve Norm-Değer
İlişkisi. 33
Normların Kaynağı Sorunu 41
Haksızlık ve Tipiklik İlişkisi Bağlamında Norm ile Kural Arasındaki İlişki 44
Ceza Hukuku Dogmatiğinde Normlar: Binding ve Mayer . 47
Norma Aykırılığın Kınanması ve Normun Muhatabı Sorunu. 50
Normların Değerlendirici ve Buyurucu Karakteri 52
HAKSIZLIK KAVRAMININ CEZA HUKUKU DOGMATİĞİNDEKİ KONUMU 56
Hegel ve Haksızlığın Bir Kavram Olarak İfadesi. 56
Ceza Hukuku Dogmatiğinde Haksızlık Kavramı. 59
Tarihi Gelişim 59
Objektif haksızlık yaklaşımı 59
Haksızlığın subjektif unsurlarının keşfi 61
Haksızlığın kusurdan ayrılması ve tipikliğin subjektif unsurlarının
haksızlık alanına dahil edilmesi . 62
Kişisel Haksızlık Öğretisi 63
Final hareket teorisi ve kişisel haksızlık . 63
Yükümlülük ihlalinin kişisel haksızlık teorisi çerçevesinde yeniden
yorumu 65
14 İçindekiler
Kişisel hareket öğretisi ve haksızlığın subjektif ifadesi.67
Kişisel haksızlığın çıkış noktası olarak sosyal ilişki 69
Kişisel haksızlık öğretisi bağlamında hareketin ve neticenin
haksızlığı kavramları.71
Fonksiyonel Haksızlık Öğretisi73
Değerlendirme.75
Hareketin ve neticenin haksızlığının bütünleşik yapısı.75
Hareketin ve neticenin haksızlığı bakımından taksirli suçların
özelliği 78
Eylemin ve neticenin haksızlığı bağlamında suça teşebbüs .81
Haksızlık ve Ceza İlişkisi .83
Haksızlığın Eylemin Cezalandırılabilirliğinin Belirlenmesindeki Rolü .83
Haksızlığın Soyut Cezanın Belirlenmesindeki Rolü.86
Haksızlığın Somut Cezanın Belirlenmesi Bağlamındaki Rolü91
Haksızlığın Suç Teorisindeki Yeri Bağlamında Haksızlık, Kusur ve
Ceza İlişkisi.94
Haksızlık Gereksinimi Temelinde “Malum Per Se”,
“Malum Prohibitum” Ayrımı96
Haksızlık Kavramının Ceza Muhakemesi Hukukuyla İlişkisi .99
Haksızlık Kavramının Suç Politikası ile İlişkisi.103
III. TİPE UYGUN VE HUKUKA AYKIRI BİR EYLEM OLARAK CEZA HUKUKU
HAKSIZLIĞI.106
Suç Teorisinde Hareket ve Hareketin Haksızlık ile İlişkisi 106
Hareket Kavramının Genel Özellikleri ve İşlevi 106
Hareketi Açıklayan Teorilerinin Genel Hatları ve Evrimi108
Tipiklik ve Hukuka Aykırılığın Maddi İçeriği.112
Şekli ve Maddi Hukuka Aykırılık Ayrımı ve Ceza Hukuku Haksızlığının
Tipe Uygun Hareket Olarak Belirlenmesi.112
Hukuka Aykırılığın Maddi İçeriğinin Belirlenmesine Yönelik
Yaklaşımlar.115
Suç Haline Getirmenin Temeli Olarak Norm İhlali ve Ceza Hukuku
Ahlak İlişkisi .116
Bir normlar sistemi olarak ahlak ve ceza hukuku ile ilişkisi116
Ahlaka aykırılık ve hukuka aykırılık ilişkisi 124
Suç Haline Getirme Sebebi Olarak Diğer Bireylerin Zarara Uğratılması 127
İçindekiler 15
Hukuksal Değerin İhlali 130
Suç Haline Getirme Sebebi Olarak Uluslararası Hukuktan Doğan
Yükümlülüklerin Yerine Getirilmesi. 137
Haksızlık ve Hukuka Aykırılıkla Bağlantısı Kapsamında “Ceza Hukukunun
Son Çare Olması” İlkesi . 139
İKİNCİ BÖLÜM
HUKUKA AYKIRILIĞIN SUÇ TEORİSİNDEKİ KONUMU
SUÇ TEORİSİNDE HUKUKA AYKIRILIK 143
Hukuka Aykırılığın Hukuk Düzeni Bakımından Anlamı 143
Hukuka Aykırılığın Hukuk Düzeni İçerisindeki Konumu. 143
Hukuk düzeninin birliği 143
Hukuk düzeninin birliğinin ceza hukuku dogmatiği bakımından
önemi 146
(1) Ceza hukukunun ikincil niteliği 146
(2) Hukuk düzeninin birliği bağlamında hukuka uygunluk
nedenleri 147
Hukuk düzeninin birliği bağlamında Türk Borçlar Kanunu’nun
zorunluluk haline ilişkin hükümlerinin değerlendirilmesi 149
Haksız Fiil Suç İlişkisi Temelinde Özel Hukuk Haksızlığı Ceza Hukuku
Haksızlığı Ayrımı 152
Suç ve Kabahat Ayrımı Çerçevesinde İdare Hukuku Haksızlığı Ceza
Hukuku Haksızlığı Ayrımı. 156
Hukuka Aykırılığın Suçun Unsurları Arasındaki Yeri 160
Hukuka Aykırılığın Suçun Ayrı Bir Unsuru Olarak Değerlendirilmediği
Suçun Unsurlarının İkili Analizi 161
Genel olarak 161
Tipikliğin Olumsuz Unsurları Teorisi 162
Hukuka Aykırılığın Suçun Bağımsız Bir Unsuru Olarak
Değerlendirildiği Suçun Üçlü Analizi . 165
Hukuka Aykırılığın Karinesi Olarak Tipiklik 166
Tipikliğin Değerlendirilebilir Unsurları ve Hukuka Aykırılık . 168
Haksızlık ve Kusurun Birbirinden Ayrılmasının Hukuka Aykırılık
Unsuru Üzerindeki Etkisi . 169
Hukuka Aykırılığa Suç Tipi İçerisinde Yer Verilmesinin Anlamı 170
16 İçindekiler
Sorun170
Suç tipi içerisinde hukuka aykırılık unsurunun görünüm şekilleri171
Hukuka özel aykırılık yaklaşımı.174
Suç tipinin tümünü niteleyen unsurlar 175
Hukuka aykırılık ifadesinin tipikliğin unsurlarından birini
nitelemesi 176
(1) Tipik eylemin nitelenmesi 176
(2) Suçun konusunun nitelenmesi .177
Suç tipinde hukuka uygunluk nedenine dikkat çekilmesi 178
(1) Suç tipinde yetkili makamın iznine yer verilmesi .178
(2) Suç tipinde rızaya yer verilmesi180
Hukuka Aykırılığın Haksızlık Bilinci ile İlişkisi184
Haksızlık bilincinin konusu bağlamında hukuka aykırılıkla ilişkisi 185
Haksızlık bilincinin suç teorisi içerisindeki konumu .188
(1) Kast teorisi188
(2) Kusur teorisi .189
(3) Kast ve kusur teorilerinin Türk Ceza Hukuku bakımından
pratik önemi .190
Hukuka aykırılık ile ilişkisi bağlamında tersine haksızlık yanılgısı
ve elverişsiz teşebbüs 191
(1) Tersine haksızlık yanılgısı191
(2) Elverişsiz teşebbüs veya suçun konusunun yokluğu 192
HUKUKA AYKIRILIĞIN ENGELLENMESİ TEMELİNDE HUKUKA UYGUNLUK
NEDENLERİNİN GENEL TEORİSİ .193
Normlar Çatışması ve İzin Normları 193
Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Sistematik Olarak Açıklanmasına
İlişkin Çabalar 195
Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Tipiklik Unsurlarından Ayrılması
Gerekliliği 198
Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Nitelikleri202
Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Subjektifliği.209
Subjektif Unsurların Gerekliliğine İlişkin Tartışmalar.209
Subjektif Unsurların Niteliğine İlişkin Tartışmalar .211
Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Subjektif Bir Unsuru Olarak Hukuka
Uygunluk Nedeninin Maddi Şartlarının Gerçekleştiğini İnceleme
Yükümlülüğü212
Subjektif Unsurların Yokluğunun Sonuçlarına İlişkin Tartışmalar 213
İçindekiler 17
Subjektif Unsurların Yokluğunun Suça İştirak Bağlamında Neden
Olduğu Sorunlar 214
Değerlendirme 215
Hukuka Uygunluk Nedenleri ve Hata 216
Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Maddi Şartlarında Hata 216
Hukuka uygunluk nedenlerinin maddi şartlarında hata
bağlamında suçun olumsuz unsurları teorisi. 217
Katı kusur teorisi 218
Sınırlı kusur teorisi. 220
Hukuksal sonuçlarla sınırlı kusur teorisi 220
Türk ceza hukuku dogmatiğinde hukuka uygunluk nedenlerinin
maddi şartlarında hata 222
Hukuka Uygunluk Nedeninin Varlığında ve Sınırında Hata . 228
Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Aşılması 231
Hukuka uygunluk Nedenlerinde Sınırın Kast Olmaksızın Aşılması 231
Meşru Savunmada Sınırın Mazur Görülebilecek Heyecan, Korku
veya Telaş Nedeniyle Aşılması 237
Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sapma . 240
SONUÇ 243
KAYNAKÇA 249
