Ceza Muhakemesi Uygulamasında Yasak Delil

Doç. Dr. Barış DUMAN

Dr. Suat ÇALIŞKAN

Ozan MUTLU

İÇİNDEKİLER

HUKUKA AYKIRI DELİLLERİN DİĞER DELİLLERE

ETKİSİ . 21

1.1. Genel Açıklamalar  21

1.2. Zehirli Ağacın Meyvesi de Zehirlidir İlkesi . 22

ADLİ ARAMA İŞLEMLERİ VE GECİKMESİNDE

SAKINCA BULUNAN HÂL KAVRAMI . 26

2.1. Genel Açıklamalar . 26

2.2. Arama ve El Koymanın Anayasal Esasları  27

2.3. Arama ile İlgili Hüküm İçeren Yasal Düzenlemeler . 28

2.4. Üzerinde Arama İşlemi Yapılabilecek Unsurlar  29

2.5. Kişilerin Üzerlerinin Aranmasının Sınırı . 29

2.6. Adli Aramaya İlişkin Temel Yasal Düzenlemeler . 30

2.7. Arama İşleminin Türleri  30

2.8. Adli Arama  30

2.9. Adli Arama Kavramının Tanımı  31

2.10. Şüpheli veya Sanıkla İlgili Arama . 32

2.11. Arama Kararı  32

2.12. Konutta, İşyerinde ve Kamuya Açık Olmayan Kapalı

Alanlarda Arama  32

2.13. Cumhuriyet Savcısına Ulaşılamayan Hâller  33

2.14. Arama Talep, Karar veya Emrinde Bulunması Gereken

Bilgiler . 34

2.15. Arama Kararında Gösterilmesi Gereken Hususlar . 35

2.16. Arama Tutanağı  35

2.17. Arama Sırasında Hazır Bulundurulacak Kişiler . 35

2.18. Tesadüfen Elde Edilen Delil  35

2.19. Adli Arama İşleminin Yapılabilmesinin Ön Şartları  36

2.19.1. Gecikmede Sakınca veya Tehlike Bulunması  36

2.19.2. Görünüşte Haklılık  36

2.19.3. Ölçülülük Şartı  37

İçindekiler

6

2.20. Arama İşleminin Zamanı 37

2.21. Makul Şüphe  37

2.21.1. Makul Şüphenin Belirlenmesinde Dikkate Alınacak

Hususlar  38

2.22. Arama Konusunda Karar Verecek Makama İletilecek

Raporda Bulunması Gereken Unsurlar  39

2.23. Arama Karar veya Emrinde Bulunması Gereken Unsurlar  40

2.24. Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hâl Kavramı . 40

2.24.1. Adli Arama Açısından . 40

2.24.2. Önleme Aramaları Açısından  40

2.24.3. Öğretideki Görüşler  41

2.25. Yargıtay Uygulaması  42

2.25.1. Cumhuriyet Savcısının Verdiği Yazılı Arama Emrinin

Görünüşte Haklılık ve Ölçülülük İlkelerine Uygun

Olması . 43

2.25.2. Önleme Araması Sırasında Savcılıktan Arama Kararı

Talep Edilmesi . 43

2.25.3. Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hallerin Neler

Olduğunun Açıkça Gösterilmemesi . 44

2.25.4. Sanığa Ait İkamette Gece Vakti Yetkili Makamın

Kararı Olmadan Arama Yapılması . 45

2.25.5. Arama Kararı veya Emri Olmadan Yapılan Arama

Sonucu Ele Geçen Delilin Hükme Esas Alınamaması . 45

2.25.6. Mesai Saatleri İçerisinde Gecikmesinde Sakınca

Bulunan Halin Nedeni Belirtilmeksizin Savcı

Tarafından Verilmiş Arama Kararının Usulüne Uygun

Olmaması  46

2.25.7. Vergi Suçlarında Arama  46

KABA ÜST ARAMASI. 47

3.1. Genel Açıklamalar . 47

3.2. Kişilerin Kaba Üst Aramasının Yapılabilmesi  47

3.3. Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği  48

3.4. Suçun İşlendiği Bilgisi Üzerine Yapılan Soruşturma

İşlemleri Sırasında Kişilerin Kaba Üst Aramasını

Yapabilmesi . 50

İçindekiler

7

3.5. Yargıtay Uygulaması . 50

3.5.1. Üst Araması Yapılacağı Sırada Üzerinde Bulunan

Uyuşturucu Maddeyi Teslim Eden Sanığın Eyleminin

Etkin Pişmanlık Oluşturmaması. 54

3.5.2. Suç Eşyasının Sanığın İç Çamaşırının İçinde Ele

Geçirilmiş Olması  55

3.5.3. Sonuç - Değerlendirme  55

KARAR ALINMADAN YAPILABİLECEK ARAMA

İŞLEMLERİ  57

4.1. Genel Açıklamalar . 57

4.2. Yargıtay Uygulaması . 60

HUKUKA AYKIRI YÖNTEMLERLE ELDE EDİLMİŞ

DELİLLERİN KULLANILIP KULLANILAMAYACAĞI

SORUNU  62

ARAMA KORUMA TEDBİRİ İLE İLGİLİ UYGULAMA

ÖRNEKLERİ  69

6.1. Bir Gün Önce Arama Kararı Verilmesi Talebinin Sulh Ceza

Hakimi Tarafından Reddedilmesinden Sonra Savcılık Kararı

ile Yapılan Arama  69

6.2. Suç Unsurunun Sanığın Evinde Bulunduğu Sırada Yapılan

Üst Yoklamasında Ele Geçirilmesi  71

6.3. Herhangi Bir Arama Kararı veya Yöntemine Göre Verilmiş

Yazılı Arama İzni Olmadan Çantada Yapılan Arama . 73

6.4. Alınan Bilgi ve Yapılan Takip Nedeniyle Suç Şühpesi

Altında Olan Kişi Üzerinde Arama Kararı Alınmadan Arama

Yapılması . 75

6.5. Usulüne Uygun Olarak Alınmış Arama Kararına İstinaden

Yapılan İşyeri Araması Sırasında İhtiyar Heyetinden İki

Kişinin Bulunması Zorunluluğu  76

6.6. Genel Bir Denetimle Görülmeyen ve Kapalı Bir Yer Olan

Kolçak İçindeki Silahın Bulunmasına Yönelik Arama ve

Buna Bağlı El Koyma İşlemi . 76

6.7. Arama Kararının Sanığın İşyerinde Arama Yapılmasına

Yönelik Olmasına Rağmen Bilgisayar ve Bilgisayar

Kütükleri Üzerinde Arama Yapılması . 78

İçindekiler

8

6.8. Arama Kararı Olmadan Araçta ve Araçta Bulunan Kişiler

Üzerinde Arama Yapılmas  78

6.9. Hukuka Aykırı Delillerin Mahkûmiyete Esas

Alınamayacağına Dair Yargıtay Kararı . 79

6.10. Otobüs Terminalinde Şüphe Üzerine Yapılan Takip

Nedeniyle Faili Belli Olan Bir Suçun İşlendiği Yönünde

Şüphe Oluşması ve Arama Kararı Alınmadan Arama

Yapılması . 79

6.11. İstihbari Bilgi Bulunması Nedeniyle Oluşan Şüphe Üzerine

Sanığın Aranması . 80

6.12. Şüphe Üzerine Yapılan Takip Sonucunda Failin Üzerinde

Arama Kararı Olmadan Arama Yapılması . 80

6.13. Sanık Tarafından İşletilen İki Ayrı İşyerinde Arama

Yapılmasına Karar Verilmesine Karşın İşyerinde Bulunan

Bilgisayarlar Üzerinde Yapılan Arama  81

6.14. Gecikmesinde Sakınca Bulunan Halin Gerekçesi

Belirtilmeksizin Savcılık Tarafından Verilen Arama

Kararına İstinaden Yapılan Arama . 81

6.15. Arama Kararı Verilen Adres Dışında Başka Bir Adreste

Arama Yapılması . 82

6.16. Önleme Arama Kararı ile Arama Yapılması  83

6.17. Olaydan 3 Gün Önce Verilen "Önleme Araması Kararına"

Dayanılarak Sanığın Çantasında ve Üzerinde Arama

Yapılması . 83

6.18. İhtiyar Heyetinden veya Komşulardan İki Kişinin Hazır

Bulunması Zorunluluğu ve Yapılan İşlemlere Yönelik Bir

İtirazın Olmaması . 84

6.19. Tankerde Arama Kararı Olmadan Yapılan Arama  85

6.20. Kargoda Arama  86

6.21. Gecikmesinde Sakınca Bulunan Halin Gerekçesinin

Belirtilmemesi  87

6.22. İkametin Bahçesinde Arama  88

6.23. İş Yerinde Arama Kararı Olmadan Arama Yapılması . 89

6.24. Kargo Aracında ve Kolilerde Arama Yapılması  89

6.25. Önleme Araması Kararına İstinaden Sanığın Aracında

Arama Yapılamaması . 90

İçindekiler

9

6.26. Sanığın Üzerinde Arama Yapılmadan Suç Konusu Maddeyi

Yere Atarken Görülmesi ve Maddenin Muhafaza Altına

Alınması . 90

6.27. Aracın Ön ve Arka Koltukları Arasında Bulunan Suç Delili

ve Konusu Uyuşturucu Maddeye Görevlilerce El Konulması . 91

6.28. Hafta İçi Mesai Saatleri İçerisinde Yapılmış Olması

Nedeniyle Arama Kararının Savcılık Tarafından

Verilememesi . 92

6.29. Yönteme Aykırı Arama ve Müsadere  94

6.30. Hukuka Aykırı Arama  95

6.31. Hukuka Aykırı Arama Sonucu Ele Geçen Eşyalar ve Sanık

İkrarının Hükme Esas Alınamaması  96

6.32. Arama Sırasında O Yer İhtiyar Heyetinden veya

Komşulardan İki Kişinin Hazır Bulundurulmaması . 97

6.33. Suçun Topluma Verdiği Zarar ile Devlet Görevlilerinin

Sanığa Ait Hakları İhlal Etmelerinden Doğan Kişisel ve

Toplumsal Zarar Karşılaştırılması  98

6.34. Suçüstü Hali ve Kaba Üst Araması  99

6.35. Görevlilerin Kimliklerini Gizleyerek Alıcı Rolüne

Girmeleri  101

ELKOYMA 102

7.1. Genel Açıklamalar . 102

7.2. Belge veya Kağıtları İnceleme Yetkisi  106

7.3. Eşya veya Kazancın Muhafaza Altına Alınması ve Bunlara

Elkonulması . 106

7.3.1. El Konulan Eşyanın Korunması İçin Gerekli Tedbirlerin

Alınmaması  107

7.3.2. El Konulan Eşyanın Amaç Dışı Kullanılması  108

7.3.3. El Konulan Eşyanın Zamanında Geri Verilmemesi . 108

7.4. İstenen Eşyayı Vermeyenler Hakkında Yapılacak İşlem  109

7.5. İçeriği Devlet Sırrı Niteliğindeki Belgelerin Mahkemece

İncelenmesi  109

7.6. Elkonulamayacak Mektuplar ve Belgeler  110

7.7. Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma . 110

İçindekiler

10

7.8. Postada Elkoyma . 114

7.9. Avukat Bürolarında Arama, Elkoyma ve Postada Elkoyma  117

7.10. Elkonulan Eşyanın İadesi . 119

7.11. Elkonulan Eşyanın Muhafazası veya Elden Çıkarılması . 120

ELKOYMA İŞLEMLERİ İLE İLGİLİ UYGULAMA

ÖRNEKLERİ  121

8.1. Genel Açıklamalar . 121

8.2. Elkoyma İşleminin Hakimin Onayına Sunulmaması . 121

8.3. Hakim Kararı Olmaksızın Yapılan Elkoyma İşlemi  122

8.4. Kaza Yerine Gelen Polisler Tarafından Araçta Bulunan Suça

Konu Eşyalara Elkonulması  122

8.5. Yazıcı ve Bilgisayar Sabit Diskine El Konulması ve Bu El

Koyma İşleminin de 24 Saat İçerisinde Hakim Onayına

Sunulmaması . 123

8.6. Arama Kararı Olmadan Taşıtta Arama ve Elkoyma  123

ŞİRKET YÖNETİMİ İÇİN KAYYIM TAYİNİ 124

BİLGİSAYARLARDA, BİLGİSAYAR PROGRAMLARINDA

VE KÜTÜKLERİNDE ARAMA, KOPYALAMA VE

ELKOYMA  127

10.1. Genel Açıklamalar  127

10.2. Sanığın Rızasıyla Teslim Ettiği Dijital Meteryaller ile İlgili

Hakim Kararı Alınmaması  131

10.3. Bilgisayarların Yedeklemesinin Yapılıp Şüpheliye

Verildiğine Dair Bir İbareye Tutanakta Yer Verilmemesi  131

10.4. Bilgisayarların Yedeklemesinin Yapılıp Sanıklara veya

Yasal Temsilcilerine Birer Suretinin Verildiğine Dair Bir

Tutanağın Da Bulunmaması  132

10.5. Bilgisayar ve Bilgisayar Kütükleri Üzerinde Arama

Yapılmasına Dair Hakim Tarafından Verilmiş Bir Karar

Bulunmaması  133

10.6. Sanığın Yetkilisi Olduğu İş Yerinde Arama Yapılmasına

Karar Verilmesine Karşın Bilgisayarlar Üzerinde Arama

Yapılması  133

İçindekiler

11

10.7. Gecikmesinde Sakınca Bulunduğundan Bahisle Vermiş

Olduğu Yazılı Arama Kararı ile Yapılan Armada

Bandrolsüz Film ve Müzik CD’si Ele Geçirilmesi ve

Bilgisayar Kasalarında Lisanssız Programların

Bulunduğunun Belirlenmesi 133

10.8. CMK M. 134 Hükümlerine Riayet Edilmeyerek Bilgisayar

Kütüklerinde Bilirkişi İncelemesi Yaptırılması  134

10.9. Bylock Raporu’nun Hakim Kararı Üzerine Düzenlenmesi . 135

TELEKOMÜNİKASYON YOLUYLA YAPILAN

İLETİŞİMİN DENETLENMESİ . 135

11.1. Genel Açıklamalar  135

11.2. Dinleme, Kayda Alma ve Sinyal Bilgilerinin

Değerlendirilebilmesi ile İlgili Tedbire Karar Vermeye

Yetkili ve Görevli Makam  137

11.3. Hat Kullanıcısını Gösterir Belge veya Raporun Talebe

Eklenmesi Zorunluluğu . 138

11.4. Tanıklıktan Çekinebilecek Kişilerle İletişim. 138

11.5. Kararda Belirtilmesi Gereken Hususlar  138

11.6. Tedbirinin Süresinin Uzatılması . 139

11.7. Mobil Telefonun Yerinin Tespiti  139

11.8. Telekomünikasyon Yoluyla İletişiminin Tespiti . 139

11.9. Tedbirin Uygulanabileceği Suçlar (Katalog Suçlar) . 140

11.10. Müdafiin Bürosu ve Yerleşim Yeri  142

11.11. Kararların Yerine Getirilmesi, İletişim İçeriklerinin Yok

Edilmesi . 142

11.12. Yargıtay Uygulaması . 143

11.12.1. Telefon Görüşmelerinin Tesadüfen Elde Edilen Delil

Niteliğinde Olması . 143

11.12.2. Delil Değerlendirilmesi Yasakları . 144

11.12.3. Tesadüfen Dinlemeye Takılan Diğer Sanıklar . 144

GİZLİ SORUŞTURMACI GÖREVLENDİRİLMESİ 145

12.1. Genel Açıklamalar . 145

12.2. Yargıtay Uygulaması . 147

12.2.1. Sanıkların Atılı Suçlamayı ve Fiziki Takip Tutanaklarının

İçeriklerini Kabul Etmediklerini Savunmaları  150

İçindekiler

12

12.2.2. Gizli Soruşturmacıların Kolluk Görevlisi Olması . 150

12.2.3. Kararın Verildiği Tarihteki Mevzuatın Gözetilmesi  151

12.2.4. Gizli Soruşturmacının Sanıktan Birden Fazla Kez

Uyuşturucu Madde Alması  152

12.2.5. Cumhuriyet Savcısı Tarafından Adli Kolluk

Görevlisinin Gizli Soruşturmacı Olarak

Görevlendirilmesi  152

12.2.6. Cumhuriyet Savcısının Acele Hâl Sebebiyle Sözlü

Olarak Verdiği Emirleri Yazılı Olarak Bildirmemesi 154

12.2.7. Sanığın İsminin Geçmediği Dosyada Gizli

Soruşturmacı Görevlendirilmesi . 155

12.2.8. Görevlilerin Kışkırtıcı Ajan Sayılabilecek Şekilde Faili

Suç İşlemeye Teşvik Ettiği Haller  155

12.2.9. Gizli Soruşturma Yapan Adli Kolluk Görevlisinin Suça

Teşvik Etmeden veya Azmettirmeden Delil Elde Etme

Zorunluluğu . 156

12.3. Gizli Soruşturma Yapan Adli Kolluk Görevlisi Yöntemi ve

AİHM Kararları  157

GİZLİ SORUŞTURMACI GÖREVLENDİRİLMESİ VE

HUKUKA AYKIRI DELİLLER  159

13.1. Gizli Soruşturmacıların Kişiyi Başka Türlü İşlemeyeceği

Bir Suçu İşlemeye Sevk Etmek Yönünde Davranışlar

Sergilemeleri  159

13.2. Görevlilerin Kışkırtıcı Ajan Sayılabilecek Şekilde Faili Suç

İşlemeye Teşvik Ettiği Haller . 160

13.3. Görevlendirildiğine İlişkin Bir Karar Olmayan Tanığın

Kullanılması . 161

13.4. Gizli Soruşturmacıların Sanıkla Tanışma, İrtibat Kurma ve

Alışveriş Hususlarının Ayrıntılı Bir Biçimde Belirlenmesi

Zorunluluğu  161

13.5. Sanıkla Gizli Soruşturmacılar Arasında Geçen Konuşmalara

İlişkin Tutanağın Dosya İçinde Bulunmaması . 162

13.6. Gizli Soruşturmacı ile Sanık Arasında Geçen Konuşmaların

Tutanak Haline Getirilerek Duruşmada Okunması  162

13.7. Gizli Soruşturmacıların Suça Azmettirmeden veya Teşvik

Etmeden Elde Ettikleri Delillerin Hukuka Uygun Olması . 163

İçindekiler

13

13.8. Gizli Soruşturmacıların Sanığın Yanına Giderek "Malzeme

Var Mı" Diye Sormaları . 163

13.9. Uyuşturucu Madde Alışverişi Olayında İlk Hareketin

Kimden Geldiği Sorunu . 164

13.10. Gizli Soruşturmacı Tarafından Sanıktan Birden Çok Kez

Uyuşturucu Madde Satın Alınması  165

13.11. Sanıkların Kullanmak İçin Aldıkları ve Ellerindeki

Uyuşturucuyu Görevlilere Sattıkları Yönündeki

Savunmaları . 165

13.12. Gizli Soruşturmacı Kullanılan Dosyalarda Tespit edilmesi

Gereken Durumlar 166

13.13. Gizli Soruşturmacının Elde Ettiği Delillerin Hukuka

Uygun Kabul Edilebilmesinin Koşulları  167

13.14. Sanığın Gizli Soruşturmacıların Arkasından Gelerek

Narkotik Madde Satmaya Çalışması  168

13.15. Atılı Suçu Sanığın Kabul Etmemesi  169

13.16. Polislerin Tütün Dükkanından Kaçak Sigara Satın Alması . 169

TELEKOMÜNİKASYON YOLUYLA YAPILAN

İLETİŞİMİN DENETLENMESİ VE HUKUKA AYKIRI

DELİLLER . 170

14.1. Tesadüfen Elde Edilen Deliller ve Katalog Suçlar

Sınırlaması . 170

14.2. Kanunda Belirtilen Koşullar Oluşmadan İletişimin Tespiti,

Dinlenmesi ve Kayda Alınmasına Karar Verilmesini

Sağlamak  170

14.3. Katalog Kapsamındaki Suç Nedeniyle Verilen İletişimin

Denetlenmesi Kararının Uygulanması Sırasında Katolog

Suç Dışındaki Suçun İşlendiğinin Tespit Edilmesi  171

14.4. Avukat Olan Sanığın, Bürosunda Sekreter Olarak Bir

Süreden Beri Çalışmakta Olan Katılanın Günlük

Faaliyetlerine Dair, Kişisel Yorumlardan İbaret El Yazısı ile

Tutmuş Olduğu Notlar . 171

14.5. Sanığın Bylock Kullanıcısı Olup Olmadığının Atılı Suçun

Sübutu Açısından Belirleyici Nitelikte Olması  172

14.6. Telefon Dinleme Kanıtlarının Katolog Suçu Dışındaki

Suçlarda Kullanılamaması . 173

İçindekiler

14

14.7. Sahtecilik Dışındaki Diğer Suçların Yargılamalarının

Kaçakçılık Suçu Yargılaması ile Birlikte Yapılamayacağı

Kuralı . 173

14.8. Suç Tarihi İtibariyle Hırsızlık Suçunun CMK'nın 135/8.

Maddesi Kapsamında Bulunmaması  173

14.9. Katolog Suçlardan Olmayan Suç Üstlenme Suçuna Dair

İletişimin Tespit Tutanaklarının Hukuka Uygun

Yöntemlerle Tespit Edilmemesi . 174

14.10. Hukuka Aykırılığın Kapsamı . 175

14.11. İletişimin Dinlenilmesi Hususunda Önemsiz/Şekli Hukuka

Aykırılık Anlayışının Geçerli Bulunmaması . 175

14.12. İletişimin Dinlenmesi Kararlarının Soyut Gerekçelerle

Verilmesi  176

14.13. Suç Tarihi İtibariyle, Katalog Suçlardan Olmayan ve Bu

Nedenle Tesadüfi Delil Kapsamında Değerlendirilemeyen

Suçlar . 176

14.14. Tanığın Telefonu ile Yapılan Görüşmelerin Kimle, Ne

Zaman Yapıldığına İlişkin Kayıtların ve Sinyal Alınan Baz

İstasyonu Bilgilerini İçeren İletişimin Tespitinin

İstenebilmesi  177

14.15. Sanık Hakkında Verilmiş Herhangi Bir İletişimin

Denetlenmesi Kararı Bulunmaması . 177

14.16. Sanığın Başka Dosyanın Sanığı ile Arasında Geçen Tek

Bir Görüşmesinin Bulunması . 178

14.17. Başka Suçlar Nedeniyle Alınan Kararların Resmi Belgede

Sahtecilik ve Görevi Kötüye Kullanma Suçları Açısından

Geçerli Olmaması  178

TELEFON KONUŞMALARININ DELİL OLMA

NİTELİĞİ VE YORUMLANMASI . 179

15.1. Genel Açıklamalar . 179

15.2. Telefon Konuşmaları Dışında Delil Bulunmaması  179

15.3. Alınmış Bir Denetleme Kararı Olmadan Kayda Alınmış

Telefon Konuşmalarına Dayanılarak Hüküm Kurulamaması  180

15.4. İçeriğine Değişik Anlamlar Yüklenmesi Mümkün Olan

Telefon Konuşmaları  180

15.5. Telefon Konuşmalarında Geçen Maddelerin Ele Geçmemesi . 180

İçindekiler

15

15.6. Telefon Konuşmalarının İncelenmesi  180

15.7. Telefon Konuşmalarının Özel Kişilerce İzinsiz

Kaydedilmesi ve Kullanılması . 181

15.8. Telefon Konuşmasına Dair Çözüm Tutanaklarının Sanıklara

Okunması Zorunluluğu  181

15.9. Hükmün Gerekçesinde Sanığın Telefon Konuşmalarının

Belirtilmesi ve Ne Şekilde Yorumlandığının Açıkça İfade

Edilmesi Zorunluluğu  182

15.10. Gerekçede Hangi Delile Hangi Nedenlerle Üstünlük

Tanındığının Belirtilmesi Zorunluluğu  182

15.11. Mahkûmiyet İçin Telefon Konuşmalarının Olaylarla

Örtüşmesi Zorunluluğu  182

TEKNİK ARAÇLARLA İZLEME 183

16.1. Genel Açıklamalar . 183

16.2. Teknik İzleme Sırasında Tesadüfen Elde Edilen Bulgular  185

16.3. Teknik Araçlarla İzlemeye İlişkin Verilmiş Bir Kararın

Bulunup Bulunmadığının Araştırılması Zorunluluğu  186

16.4. Teknik Araçlarla İzleme" Kararına Dayanarak Elde Edilen

Delillerin Suçun Sübutuna Katkı Sağlamaması . 186

16.5. Gizli Soruşturmacı ve Teknik Araçlarla İzleme Kararının

Birlikte Alınması Zorunluluğu . 187

16.6. Yargıtay Uygulaması . 187

16.6.1. Teknik Araçlarla İzlemeye İlişkin Verilmiş Bir Kararın

Bulunup Bulunmadığının Araştırılması Zorunluluğu  187

16.6.2. Tesadüfen Elde Edilen Deliller . 188

16.6.3. Karar Alınmadan Teknik Araçlarla İzleme

Yapılmasının Hukuki Sonucu . 189

16.6.4. CMK’nin 135, 139 ve 140 Maddelerindeki Koruma

Tedbirlerinin Tümünün Aynı Anda Uygulanamaması . 189

16.6.5. Teknik İzleme Kayıtlarının Getirtilerek Sanığa

İzletilmesi ve Dinletilmesi . 189

HUKUKA AYKIRI DELİLLER BAĞLAMINDA SES VE

GÖRÜNTÜ KAYITLARININ HUKUKA UYGUNLUĞU  187

17.1. Genel Açıklamalar . 190

17.2. Ses ve Görüntü Kayıtlarının Delil Niteliği . 193

İçindekiler

16

17.3. Güvenlik Kameraları ile Elde Edilen Ses ve Görüntü

Kayıtlarının Delil Olarak Kullanılması  195

17.4. Toplumsal Olaylarda Halkın Cep Telefonuyla Video

Çekmesi  198

17.5. Gizlice Yapılan Kayıtların Hukuki Durumu  201

17.6. Kendisine Yönelik İşlenen Suç Nedeniyle Delil Olması İçin

Yapılan Kayıtlar . 201

17.7. Önceden Planlanmış Yöntemlerle Kayıt Yapma . 202

17.8. Ses ve Görüntülerin Gizlice Kaydedilmesi Halinin Hukuka

Aykırı Olmasının Koşulları  202

17.9. Ortam Dinlemeleri . 203

17.10. Görüşme Sesinin Hoparlöre Verilmesi Sağlanarak Delil

Elde Edilmeye Çalışılması . 205

17.11. Tesadüfen Yapılan Aramaları Kaydetme . 207

17.12. Olayın Yaşandığı Anda Yapılan Kaydetme İşlemleri  207

17.13. Suça Tahrik Edip Lehine Konuşmaları Kaydetme . 208

17.14. Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Eden Kayıtlar . 211

17.15. Delil Yaratmak Amacıyla Yapılan Gizli Kayıtlar  212

17.16. Ses Kayıt Cihazı Yerleştirerek Yapılan Kayıtlar . 214

17.17. Ses ve Görüntü Kayıtlarının ‘Belge’ Olma Niteliği . 216

17.18. Gizlice Yapılan Kayıtların CMK m. 135 Hükmü Işığında

Değerlendirilmesi . 217

17.19. Ses ve Görüntü Kayıtlarının Hukuki Durumunun Hükmün

Gerekçesinde Gösterilmesi Zorunluluğu  218

İFADE ALMA VE SORGUDA YASAK USULLER . 219

18.1. Genel Açıklamalar . 219

18.2. Hukuka Aykırılık Kavramı  221

18.3. Şüpheli veya Sanığa İradesini Engelleyici Nitelikte

Davranışlar . 224

18.3.1. Kötü Davranma . 225

18.3.1.1. Kavram Tanımı  225

18.3.1.2. Doğrudan Fiziki Müdahale Örnekleri  226

18.3.1.3. Dolaylı Fiziki Müdahale Örnekleri  227

18.3.1.4. Kötü Davranmanın Gerçekleşme Şekli . 227

İçindekiler

17

18.3.1.5. Kötü Davranma Suçu ve Mevzuat Hükümleri . 228

18.3.1.6. Kötü Davranma ile İşkence Arasındaki Fark . 228

18.3.2. İşkence . 229

18.3.2.1. İşkence Kavramının Tanımı  230

18.3.2.1.1. Uluslarası Sözleşmelerdeki İşkence

Tanımları  230

18.3.2.1.2. AİHM ve Avrupa İnsan Hakları

Komisyonu’na Göre İşkence  231

18.3.2.2. Türk Hukukunda İşkence . 232

18.3.3. İlâç Verme . 239

18.3.3.1. İlaç Verme Kapsamına Giren Unsurlar . 239

18.3.3.2. Alkol ve Uyuşturucu Madde Verilmesi . 240

18.3.3.3. Sigara Verilmesinin İlaç Verme Kapsamında

Değerlendirilip Değerlendirilmeyeceği Sorunu . 241

18.3.3.4. İfade Alan veya Sorgulayanın Amacı  241

18.3.3.5. Verilen İlaç Sonucunda Şüpheli veya Sanığın

İradesinin Etkilenmesi Hali . 241

18.3.3.6. Şüpheli veya Sanığın Tedavi Amacıyla Almak

Zorunda Olduğu İlaç ve İğneler . 242

18.3.3.7. Narkoanaliz  242

18.3.4. Yorma  244

18.3.5. Aldatma . 248

18.3.5.1. Aldatma Kavramının Dar veya Geniş

Yorumlanması . 248

18.3.5.2. Aldatmanın Konusu . 249

18.3.5.3. Hukuki Sorunlara İlişkin Aldatma . 249

18.3.5.4. Olaya İlişkin Aldatma  250

18.3.5.5. Bilerek Aldatma veya Özensizlik Sonucu Kişiyi

Hataya Yöneltme . 252

18.3.5.6. Şüpheli veya Sanığın Algılama Kapasitesi ve

Şüpheli veya Sanıktaki Mevcut Hatalar  253

18.3.5.7. Telkin Etmeye Yönelik Sorular ve Aldatma  255

18.3.6. Gizli Ses ve Görüntü Kaydı Alma  256

18.3.7. Cebir veya Tehditte Bulunma  258

İçindekiler

18

18.3.8. Bazı Araçları Kullanma . 264

18.3.8.1. Projektif Testler . 266

18.3.8.2. Poligraf  268

18.3.8.3. Pallometri . 273

18.4. Diğer Yasak İfade Alma ve Sorgu Usulleri . 277

18.4.1. Hipnoz . 279

18.4.2. Hatırlama ve İdrak Yeteneğini İhlal Eden Tedbirlere

Başvurulması . 280

TÜRK CEZA YARGILAMASINDA YASAK DELİL

KAVRAMI . 282

19.1. Genel Açıklamalar . 282

19.2. Yasak Delil Kavramının Hukuki Dayanakları . 282

19.2.1. Anayasal Dayanak . 282

19.2.2. Ceza Muhakemesi Kanunu’ndaki Düzenlemeler . 283

19.2.3. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ve İçtihatları  283

19.2.4. Öğreti ve Yargı Kararları  283

19.3. Yasak Delilin Kapsamı ve Türleri  283

19.3.1. Yasak Delilin Kapsamı  284

19.3.2. Yasak Delil Türleri  284

19.3.3. İstisnalar ve Tartışmalar . 288

19.4. Yargıtay’ın Yasak Delil Uygulaması . 289

19.4.1. Hukuka Aykırı Olarak Yapılan Arama ve El Koyma

İşlemleri . 289

19.4.2. İletişimin Denetlenmesi ve Dinleme Yoluyla Elde

Edilen Deliller . 290

19.4.3. Kişinin Rızası Olmaksızın Elde Edilen Özel Hayat ve

Gizliliğe İlişkin Deliller . 290

19.4.4. Zehirli Ağacın Meyvesi Doktrini ve Yargı

Uygulamaları  290

19.4.5. Sonuç ve Değerlendirme . 291

19.5. Ceza Muhakemesinde Hukuka Aykırı Delillerin

Değerlendirilmesi ve Dışlama Kuralı . 292

YASAK DELİL UYGULAMASI . 295

İçindekiler

19

MÜDAFİ HAZIR BULUNMAKSIZIN KOLLUKÇA

ALINAN İFADE  297

HÂKİM VEYA MAHKEME HUZURUNDA ŞÜPHELİ

VEYA SANIK TARAFINDAN DOĞRULANMAYAN

İFADENİN HÜKME ESAS ALINAMAMASI . 300

22.1. Genel Açıklamalar . 300

22.2. Hukuki Dayanak  300

22.3. Müdafi Olmadan Alınan İfadelerin Geçerliliği  300

22.4. Yönteme Aykırı Hususlar  301

22.5. Yargıtay Kararları ile Uygulama  301

22.6. Sonuç  302

TANIĞA YEMİN VE TANIKLIKTAN ÇEKİNME

HAKKININ HATIRLATILMAMASI: HUKUKSAL

DURUM VE SONUÇLAR  302

23.1. Genel Açıklamalar . 302

23.2. Tanığın Yemin Etme Yükümlülüğü ve Tanıklıktan Çekinme

Hakkı  302

23.3. Yemin ve Çekinme Hakkının Hatırlatılmaması Durumu . 303

23.4. Hukuki Sonuçlar  303

23.5. Sonuç  304

BİLİRKİŞİ YEMİNİ VE HUKUKA AYKIRI DELİL

OLARAK HÜKME ESAS ALINAMAMA DURUMU  304

24.1. Genel Açıklamalar . 304

24.2. Bilirkişinin Yemin Etme Yükümlülüğü . 305

24.3. Hukuka Aykırı Delil Olarak Bilirkişi Raporu  305

24.4. Bilirkişinin Yemin Etmemesi Durumunda Delilin Hukuka

Aykırılığı  306

24.5. Yargıtay Kararları ile Uygulama  306

24.6. Hukuki Sonuçlar  307

24.7. Sonuç  307

KAYNAKÇA. 311