Prof. Dr. Erdener YURTCAN
Av. Begüm İRTİŞ
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ.7
Birinci Kesim.25
CEZA YARGILAMASI HUKUKUNUN TEMEL
KAVRAMLARI 25
Birinci Bölüm
CEZA YARGILAMASI HUKUKU
KAVRAMI VE GÖREVİ
1. CEZA YARGILAMASI HUKUKU KAVRAMI .25
Terim25
Ceza Yargılaması Hukuku Kavramı 25
III. Ceza Yargılaması Hukukunun Amacı26
İkinci Bölüm
CEZA YARGILAMASI HUKUKUNUN
TEMEL İLKELERİ
1. ADİL YARGILANMA HAKKI27
2. YARGILAMANIN HAZIRLANMASINA İLİŞKİN
İLKELER.29
Kovuşturmanın Devlet Tarafından Yapılması
İlkesi (Kovuşturmanın Kamusallığı İlkesi)29
a) Kovuşturma Kavramı 29
b) Kovuşturmanın Kamusallığı .30
Davasız Yargılama Yapılmaması İlkesi.30
III. Kamu Davasının Mecburiliği İlkesi .30
3. CEZA YARGILAMASININ YÜRÜYÜŞÜNE KISA
BİR BAKIŞ31
10
Birinci Derece Yargılama.31
İkinci Derece Yargılama 33
Üçüncü Bölüm
TÜRK CEZA YARGILAMASI HUKUKUNUN
UYGULANMA ALANI
1. MADDE BAKIMINDAN UYGULANMA ALANI.35
Genel Olarak 35
Suçlar ile Disiplin Suçları Arasındaki Farklar .36
2. YER BAKIMINDAN UYGULANMA ALANI .38
Yasama Dokunulmazlığı40
Yasama Sorumsuzluğu 40
Nispi Dokunulmazlık.43
Yabancı Askerlerin Dokunulmazlığı46
III. Diplomasi Dokunulmazlığı 47
3. CEZA YARGILAMASI HUKUKUNUN KİŞİ
BAKIMINDAN UYGULANMASI 49
4. CEZA YARGILAMASI HUKUKUNUN ZAMAN
BAKIMINDAN UYGULANMA ALANI 50
İşlemlerin Yürürlükteki Yasaya Göre Yapılması.51
Eski Yasa Zamanında Yapılmamış İşlemlerin
Yeni Yasaya Göre Yapılması.52
III. Eski Yasa Zamanındaki İşlemlerin Geçerliliğini
Koruması 52
Yeni Yasanın Kurallarının Lehte ya da Aleyhte
Olup Olmamasının Etkili Olmaması53
Hemen Uygulama İlkesinin İstisnası .54
Dördüncü Bölüm
11
1. ADİL YARGILANMA HAKKI56
Kavram.56
Adil Yargılanma Hakkının İçeriği58
İLKELER.61
İlkesi (Kovuşturmanın Kamusallığı İlkesi)61
Kovuşturmanın Kamusallığı İlkesi 61
Kovuşturma Kavramı.61
Kovuşturmanın Kamusallığı 63
Kovuşturmanın Kamusallığı İlkesinin Sınırlanması64
Davasız Yargılama Yapılmaması İlkesi.68
Genel Olarak68
Davasız Yargılama Yapılmaması İlkesi (İtham
Sistemi)69
Davasız Yargılama Yapamama İlkesinin İstisnaları72
III. Kamu Davasının Mecburiliği İlkesi .73
Genel Olarak73
Mecburilik İlkesinin Yürürlükteki Hukuktaki
Durumu75
3. İSPATA İLİŞKİN İLKELER 75
Yargıcın da Delil Araştırabilmesi ve Yargılamaya
Katabilmesi İlkesi (Ceza Yargılamasında Maddi
Gerçeğin Aranması) .75
Medeni Yargılamada Yargıcın Tarafların İstekleri ve
Delilleri ile Bağlı Olması.76
Ceza Yargılamasında Yargıcın Da Delil
Araştırabilmesi İlkesi.76
Delillerin Doğrudan Doğruyalığı İlkesi (Delillerin
Vasıtasızlığı İlkesi).78
12
III. Delillerin Serbestliği İlkesi (Her şeyin Delil
Olabilmesi).79
Delillerin Serbestliği İlkesi 79
Delillerin Serbestliği İlkesinin Sınırlandırılması .80
Delillerin Serbestliği İlkesinin İstisnaları 81
Şüpheden Sanığın Faydalanması İlkesi (In Dubio
Pro Reo)81
Uygulama Alanı.81
İlkenin Uygulanmayacağı Durum83
4. YARGILAMANIN BİÇİMİNE İLİŞKİN İLKELER .83
Hazırlık Soruşturmasının Gizliliği .84
Sözlülük İlkesi84
III. Kamuya Açıklık (Alenilik) İlkesi.84
Duruşmanın gizli yapılabilmesi.85
Kamuya Açıklık İlkesinin Zedelenmesi.85
Kamuya Açıklık İlkesinin Duruşma Disiplini
Nedeniyle Sınırlandırılması .86
5. YARGILAMANIN ÇABUKLUĞU İLKESİ86
Beşinci Bölüm
YARGILAMA SÜJELERİ
1. YARGIÇ89
Temel İlkeler 90
Yargıçlık Koşulları 90
Atanma .90
Ehliyet90
Göreve Başlama .90
Yargıçların Nitelikleri91
III. “Tabii Yargıç” İlkesi91
13
Yargıcın Bağımsızlığı92
Bağımsızlık Kavramı .92
Bağımsızlık ve Güvence İçinde Çalışma .93
Meslekte Yükselme94
Ödevleri .94
Yargı Mecburiyeti94
Yargı Görevini Tarafsızlık İçinde Yapma
Mecburiyeti 94
Yargıcın Yetkileri.95
Ulusal Yetki.95
Yargıcın Görevi .96
Kavram.96
Türk Hukukunda Genel ve Özel Mahkemelerin
Görevi.96
Görevsel Yetki Kurallarının İstisnaları 100
Görevsel Yetki Uyuşmazlıkları103
Görevsel Yetkisiz Yargıcın Yaptığı İşlemin
Akıbeti104
Görevsel Yetkisizlik Kararı104
III. Yargıcın Yerel Yetkisi.106
Kavram.106
Yasamızdaki Yerel Yetki Kuralları106
TÜRKİYE’DE İŞLENEN SUÇLAR.107
Temel ilke: suçun işlendiği yer (m.12) 107
İstinabe (Talimat Yazma) 108
2. SAVCI VE YARDIMCILARI 109
Genel Bilgiler.109
Hazırlık soruşturmasında savcının dışındaki
yetkililer .109
14
Savcı Yardımcısı (*)109
Genel Olarak 110
Savcı yardımcısının hukuki statüsü110
Savcı yardımcılığı süresi ve eğitim (m. 10)
(*) .110
Savcı yardımcılığı koşulları (m. 7) (*) .110
Hâkim ve savcı yardımcılığı 111
Hâkim ve savcı yardımcıları, .111
Hâkim ve savcı yardımcılarının nitelikleri
(m. 8) (*).111
Hâkim ve savcı yardımcılığına.111
Hâkim ve savcı yardımcılığına atama (m.9)
(*) .111
Savcı yardımcısının görev ve yetkileri (m.
10/A) (*).112
Kolluk.115
3. ŞÜPHELİ VE SANIK .117
ŞÜPHELİLİK/SANIKLIK KOŞULLARI.118
Gerçek Kişi Olma 118
Belli Olma118
İFADE VE SORGU .119
4. MÜDAFİ VE SANIĞIN TEMSİLCİLERİ .123
Kavram.123
Müdafi Olabilmenin Koşulları .123
5. MÜDAHİL (CMK: KATILAN)123
Müdahil Olabilmenin Koşulları .124
Gerçek Kişiler124
Suçtan Zarar Gören (SZG) Olma .124
15
Sağ Olmak124
Dava Ehliyetine Sahip Bulunmak 125
Tüzel Kişiler 126
III. Müdahilin Yetkileri126
Savcının Yanında İddia Görevi Görmek126
Hazır Bulunma.126
Davasını Geri Alma .127
Kanun Yolu Davası Açma .127
Müdahilin Ödevleri 127
Davayı Takip Etmek 127
Duruşma Disiplinini Bozmamak .127
Adres Değişikliğini Bildirmek.127
Ceza Davasının Konusu .130
Bağlantılı Uyuşmazlıklar132
6. CEZA YARGILAMASININ KOŞULA
BAĞLANMASI (Yargılama Koşulları) 133
Terim Sorunu133
Kavram.134
Ceza Yargılaması Koşulunun Cezalandırılabilme
Koşulundan Ayrılması .134
Ceza Yargılaması Koşulunun Suçun Unsurlarından
Ayrılması .135
III. Ceza Yargılaması Koşullarının Sonuçları136
7. CEZA YARGILAMASI İŞLEMLERİ139
Kavram.139
YARGILAMA İŞLEMLERİNİN NİTELİKLERİ.139
Kendine özgü anlamı olmak. .140
Bir işlemin irade sakatlıkları içermesinin sonuçları.140
16
Biçime ilişkin koşullar.141
Yargılama işlemlerinin şarta bağlanması.142
Yargılama işlemlerinin geri alınması.142
III. SÜRELER, MEHİLLER, ESKİ DURUMA
GETİRME142
Mehiller144
Eski Duruma Getirme 144
Yargılama İşlemlerinin Bildirimi.146
Kavram 146
Elektronik İşlemlerle bildirim147
Yargılama İşlemlerinin Yaptırımları148
Yokluk .149
Hak Düşümü 150
Butlan.151
Altıncı Bölüm
CEZA YARGILAMASI HUKUKUNDA
İSPAT-DELİLLER
1. CEZA YARGILAMASI HUKUKUNDA İSPAT .153
2. DELİLLER 155
Sanık Beyanı 155
Genel Olarak155
Sanığın Sorgusu .155
Tanık Beyanı 155
Bilirkişi Mütalaası156
Kavram 156
Genel Tecrübe Kurallarını Bildirme 156
Özel Bilgi Sahibi Kişinin Gözlemleyebileceği
Olguları Tespit .157
17
Özel Bilgiyle Bilimsel Kuralları Uygulayıp
Sonuç Çıkarmak.157
Bilirkişiden Yararlanma Sınırı.157
Bilirkişiye Başvurma Mecburiyetinin Olmaması.157
Bilirkişi Raporu (m.67)158
Bilirkişi Raporunda Eksiklik ve Çelişkinin
Varlığı 159
Uzman Mütalaası (m.67/Son) 160
Ç. Keşif .160
Genel Olarak160
Yer Gösterme.161
Belgeler 162
Bant Kayıtlarının İspat Gücü162
Yedinci Bölüm
CEZA YARGILAMASI ÖNLEMLERİ
(Koruma Tedbirleri)
1. TEMEL İLKELER 164
2. TUTUKLAMA166
Tutuklama Kavramı ve Amacı .166
CMK’nın Tutuklama Konusundaki Sistemi.169
Tutuklama Nedenleri (m.100)169
Tutuklama Kararı (m.101).170
Tutuklulukta Geçecek Süre ( (m.102)171
3. ADLİ KONTROL171
Kavram.172
Yakalamanın Sonucu: Gözaltı (m.91)173
4. ZORLA GETİRME .175
5. ARAMA 176
18
Kavram.176
Kişinin Üzerini Arama .177
III. Arama – Tarama.177
6. ELKOYMA .178
Kavram.179
Avukat Bürolarında Arama, Elkoyma ve Postada
Elkoyma (m.130)180
III. Haberleşme Araçlarının Dinlemeye Alınması .181
Gizli Soruşturmacı Görevlendirme (m.139).184
Teknik Araçlarla İzleme (m. 140)188
Sekizinci Bölüm
ÖN SORUŞTURMA
1. ÖNSORUŞTURMA HAKKINDA GENEL BİLGİLER 191
Önsoruşturmanın Önemi 191
Önsoruşturmanın Görevleri192
III. Önsoruşturmanın Hazırlayıcı ve Ayıklayıcı İşlevi.192
2. HAZIRLIK SORUŞTURMASI (CMK:
SORUŞTURMA).193
Hazırlık Soruşturmasının Başlaması 194
Hazırlık Soruşturması Faaliyetinin Yürütülmesi197
Faaliyetin Yönetimi .197
Araştırma İşlemleri 199
Araştırma Görevinin İki Yönlü Oluşu .200
Araştırmanın Gizli Yürütülmesi 200
Araştırmanın Dağınık ve Biçime Bağlı Olmaksızın
Yürütülmesi .201
İşlemlerin Tutanağa Bağlanması (m.169)201
19
III. Hazırlık Soruşturmasında Savcının Dışındaki
Yetkililer.202
Pozitif hukukumuza katılan savcı ve yargıç
yardımcılığı kavramları süjeler bölümünde
incelendi. Yollama yapmakla yetiniyoruz. 202
Kolluk 202
Savcının Dava Açma Mecburiyeti ve Takdir
Yetkisi 203
Hazırlık Soruşturmasının Sonuçlanması 204
Çeşitli Olasılıklar.204
Son Verme Yetkisi, Kararı ve Bunun Bildirimi.205
Kovuşturmama Kararına İtiraz 207
Hazırlık Soruşturmasının Yeniden Yapılması .208
İddianamenin iadesi (m.174) .208
Davanın Açılması 209
İddianame 210
Dokuzuncu Bölüm
SON SORUŞTURMA (CMK: KOVUŞTURMA)
1. DURUŞMA HAZIRLIĞI212
İddianamenin Kabulü (m.175) .212
Duruşma Gününün Belirlenmesi213
Duruşma İçin Çağrıların Yapılması .213
İddianamenin Sanığa Bildirimi 214
2. DURUŞMA .214
Önemi ve Duruşmanın Akışı214
Duruşmanın Yargılama Devresi.216
Yargılamanın Kamuya Açıklığı (Aleniyet) .216
Önemi.216
Açıklığın Kaldırılması (Gizli Duruşma) 216
20
Doğrudan Soru Yöneltme (m.201).217
İddia ve Savunmaya Söz Verilmesi .218
III. Duruşmanın son karar (Hüküm) Devresi .219
Hukuka Aykırı Yollarla Elde Edilen Delillere
Dayanma Yasağı 219
Mahkemenin Niteleme Yetkisi.220
Yargıçların Görüşmesi (Müzakere) ve Oy Vermesi222
Görüşme ve oy vermeye katılacaklar.223
Görüşmenin yönetimi 223
Oy verme .223
SON KARARIN ÇEŞİTLERİ.224
Beraat kararı (m.223/2)224
Mahkumiyet kararı (m.223/5 ve 6)226
Davanın düşmesi (m.223/8) ve reddi (m.223/7)226
Ceza verilmesine yer olmadığı kararı (m.223/3 ve 4)227
İkinci Kesim
YASAL ÇARELER, KANUN YOLLARI, KESİN HÜKÜM VE
BUNUN ORTADAN KALDIRILMASI ÇARELERİ
1. YASAL ÇARELER VE KANUNYOLLARI .235
Kanunyollarının Çeşitleri .235
Kanunyollarına Başvurma Hakkı ve Yetkililer235
Başvurma Hakkı 235
Yetkililer237
III. Başvurma Süresi ve Biçimsel Koşullar237
Yasal Çareye Başvurmanın Sonuçları ve Etkileri237
Başvurunun Engelleme Etkisi238
Başvurunun Devretme Etkisi.238
21
2. KANUN YOLLARI 238
İtiraz .239
Konusu ve Niteliği.239
İtiraz Yoluna Başvurma .240
Yetkililer 240
Yöntemi241
Etkisi 241
İSTİNAF.241
Konusu ve Niteliği.241
Bölge Adliye Mahkemeleri242
III. İstinaf İstemi ve Süresi (m.273).242
TEMYİZ.244
Konusu ve Niteliği.244
Amacı.245
III. Temyiz Yoluna Başvurmanın Etkisi245
Temyiz İstemi ve Temyiz Nedeni245
Temyiz İstemi 245
Temyiz Nedeni Olarak “Hukukun
Zedelenmesi” (Hukuka Aykırılık)246
Yargıtayın Son Kararları248
Bozmadan Sonraki Yargılama .251
Üçüncü Kesim
OLAĞANÜSTÜ KANUN YOLLARI
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtiraz Yetkisi 253
Bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcılığının
itiraz yetkisi .253
III. Yargılamanın Yenilenmesi, Konusu, Niteliği ve Amacı.253
Kanun Yararına Bozma (m.309)255
22
Dördüncü Kesim
ÖZEL YARGILAMA YOLLARI
1. SERİ YARGILAMA257
Genel Olarak Seri Yargılama .260
Seri Yargılamaya Konu Olabilecek Olan Suçlar261
III. Seri Yargılamada Bilgilendirme.264
IV- Seri Yargılama Teklifi264
Seri Yargılamada Savcının Cezayı Belirlemesi .265
Seri Yargılamada Seçenekler .265
VII. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının
Uygulanması (HAGB)265
VIII. Güvenlik Tedbirlerinin Uygulanabilmesi.266
Savcının Mahkemeden Seri Yargılamayı İstemesi 266
Mahkemenin Seri Yargılamada Hüküm Kurması267
Seri Yargılamada Elde Edilen Belge ve Bilgilerin
Daha Sonra Kullanılması Yasağı .268
XII. Seri Yargılamaya Konu Suçun İştirak Halinde
İşlenmesi.268
XIII. Seri Yargılama Yasağı .269
XIV. Seri Yargılamaya Engel Haller 269
Mahkemenin Kurduğu Seri Yargılama Hükmüne
Karşı Kanun Yolu.269
XVI. Yönetmelik Çıkarılması .270
& 2. BASİT YARGILAMA 270
BASİT YARGILAMA YOLU 271
Genel Olarak 271
Basit Yargılamanın Uygulanma Olanağı .272
3. MÜDAHALE YOLUYLA DAVA (CMK: Katılma)280
23
Kavram.280
Davanın Açılması.281
Davacılık Koşulları281
Biçimi 281
Süre 282
Yargılama 283
Müdahilin Davasını Geri Alması.284
Kararların Müdahile Bildirimi.284
III. Müdahilin Kanun Yollarından Yararlanması.284
4. MEMURLARIN VE DİĞER KAMU
GÖREVLİLERİNİN YARGILANMASI287
Genel Olarak 287
Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve
Yolsuzluklarla Mücadele Kanununa (3628 Sayılı
Yasa) Göre Görev Suçlarında Soruşturma .289
5. GAİPLERİN YARGILANMASI 289
Konusu ve Gaibin Tanımı 289
Gaipler Hakkındaki Yargılama Kuralları (m.244).290
6. KAÇAKLARIN YARGILANMASI.290
Kaçağın Tanımı (m.247) 290
Kaçaklar Hakkında Elkoyma (m.248)292
Elkoyma Kararı ve Kayyım Atanması (m.248/1)292
Elkoymanın Uygulanabileceği Suçlar (m.248/2).292
Elkoyma İşlemleri ve Kararlar (m.248/3)294
7. EMNİYET TEDBİRİ YARGILAMALARI296
8. MÜSADERE YARGILAMASI 296
Müsadere Yargılaması298
Kanun yolu .298
24
Suç Konusu Olmayan Eşyanın Müsaderesi
(m.259).298
9. ÖNÖDEME .299
Kavram.299
Uygulama Alanı .302
Eylemin Adli Para Cezasını Gerektirmesi .302
Eylemin üç aya kadar hapis cezasını gerektiren suç
olması.303
Savcının Önödeme Girişimi.303
Başarısız Önödeme Girişiminin Sonuçları.304
III. Savcının Önödeme Girişiminde Bulunmaksızın
Dava Açması 304
10. UZLAŞTIRMA305
Terim ve Kavram .305
Uzlaşmanın Unsurları.305
Taraflar 305
Uzlaşmaya Konu Olabilecek Suçlar 305
Diğer Yasalarda Uzlaştırma.306
Uzlaştırma Yasağı307
Uzlaştırma İşlemleri.307
Uzlaşma Konusuna Eleştirel Bakış310
11. HAKSIZ YA DA HUKUKA AYKIRI TUTUKLAMA
VE YAKALAMADAN DOĞAN ZARARLARIN
GİDERİLMESİ YARGILAMASI.311
a
