Çocuk Yargılamalarında Yapılan Tüm Hatalar ve Bozma Nedenleri

Avukat Abdulvahap Kılınç 

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ 

7

İÇİNDEKİLER 

9

KISALTMALAR 

27

BİRİNCİ BÖLÜM

ÇOCUK VE SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUK KAVRAMI, ÇOCUK YARGILAMASINDA TEMEL AMAÇ VE İLKELER, SORUŞTURMA EVRESİ, SAĞIR VE DİLSİZLERİN DURUMU, İLGİLİ MEVZUAT

1. ÇOCUK VE SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUK KAVRAMI 

29

1. ÇOCUK YARGILAMASININ AMACI VE YARGILAMADA DİKKATE ALINACAK

TEMEL İLKELER 

34

III. SORUŞTURMA EVRESİ 

37

1. SAĞIR VE DİLSİZLERİN DURUMU 

50

1. İLGİLİ MEVZUAT 

54

1. Ulusal Mevzuat 

54

1. Uluslararası Mevzuat 

55

İKİNCİ BÖLÜM

5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNUNUN (GENEL HÜKÜMLER) UYGULAMASINDAN KAYNAKLANAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ

1. TCK'NIN "YAŞ KÜÇÜKLÜĞÜ" MADDE BAŞLIKLI 31'İNCİ MADDESİ

KAPSAMINDA YAPILAN CEZA SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN HATALAR VE

BOZMA NEDENLERİ 

57

1. Genel Olarak 

58

1. Bozma Nedenleri 

59

1) Cezai Sorumluluklarının Bulunmaması Nedeniyle 12 Yaşından Küçük

Çocuklar Hakkında Ceza Kovuşturması Yapılamayacağının Gözetilmemesi 

59

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

59

1. Açıklama 

60

1. Yargıtay Kararları 

64

2) 12–15 Yaş Aralığında Bulunan Suça Sürüklenen Çocuklardan İşlediği Fiilin

Hukuki Anlam ve Sonuçlarını Algılama ve Bu Fiille İlgili Olarak Davranışlarını

Yönlendirme Yeteneği Gelişmeyenlerin Cezai Sorumluluklarının

Bulunmadığının / Bu Kişiler Hakkında Kusurlarının Bulunmaması Nedeniyle

5271 sayılı CMK'nın 223/3–a Maddesi Gereğince "Ceza Verilmesine Yer

Olmadığı Kararı" Verilmesi Gerektiğinin Gözetilmemesi 

65

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

65

1. Açıklama 

66

1. Yargıtay Kararları 

69

3) 12–15 Yaş Aralığında Bulunan Suça Sürüklenen Çocuklardan İşlediği

Fiilin Hukuki Anlam ve Sonuçlarını Algılama ve Bu Fiille İlgili Olarak

Davranışlarını Yönlendirme Yeteneği Gelişenlerin Cezai

Sorumluluklarının Bulunduğunun / Bu Yaş Grubunun Cezalarından

TCK'nın 31/2 Maddesinde Belirtilen Miktar veya Oranda İndirim

Yapılması Gerektiğinin Gözetilmemesi 

70

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

70

1. Açıklama 

71

1. Yargıtay Kararları 

74

4) 15–18 Yaş Aralığında Bulunan Suça Sürüklenen Çocukların

Cezalarından TCK'nın 31/3 Maddesinde Belirtilen Miktar ve Oranda

İndirim Yapılması Gerektiğinin Nazara Alınmaması 

75

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

75

1. Açıklama 

75

1. Yargıtay Kararları 

78

5) Suça Sürüklenen Çocuğun 12'nci, 15'inci veya 18'inci Yaş Gününde Suç

İşlemesi Halinde Yaşın Tamamlanıp Tamamlanmadığının Tespiti

Hususunda Hata Yapılması 

79

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

79

1. Açıklama 

79

1. Yargıtay Kararları 

80

1. 5237 SAYILI TCK'NIN 31/2–3 MADDELERİNİN UYGULANMASI AKABİNDE

VERİLECEK HAPİS CEZASININ SÜRESİNE İLİŞKİN YAPILAN HATALAR VE

BOZMA NEDENLERİ 

82

1. Genel Olarak 

82

1. Bozma Nedenleri 

82

1) 12–15 Yaş Grubunda Bulunan Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında

TCK'nın 31/2 Maddesinin Uygulanması Akabinde Belirlenen Süreli

Hükmüne Aykırı Karar Verilmesi 

82

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

82

1. Açıklama 

82

1. Yargıtay Kararları 

84

2) 15–18 Yaş Grubunda Bulunan Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında

TCK'nın 31/3–Son Cümle Maddesinin Uygulanması Akabinde

Belirlenen Süreli Hapis Cezasının 12 Yıldan Fazla Olamayacağı

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

86

1. Açıklama 

86

1. Yargıtay Kararları 

87

3) Temel Ceza Olarak Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis ve Müebbet Hapis

Cezalarına Hükmedilmesi Halinde TCK'nın 31/2–Son Cümle ila 31/3–

Son Cümle Maddelerinin Uygulanmasında Hata Yapılması 

89

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

89

1. Açıklama 

89

1. Yargıtay Kararları 

91

III. SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUKLAR HAKKINDA TCK'NIN 31/2 MADDESİ

UYARINCA ALINMASI GEREKEN "UZMAN HEKİM RAPORU" İLE İLGİLİ

YAPILAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ 

93

1. Genel Olarak 

93

1. Bozma Nedenleri 

94

1) 12–15 Yaş Grubu Suça Sürüklenen Çocukların İşledikleri Fiilin Hukuki

Anlam ve Sonuçlarını Algılama ve Bu Fiille İlgili Olarak Davranışlarını

Yönlendirme Yeteneklerinin Gelişip Gelişmediği Yönünde Uzman

Hekim Raporu Alınması Gerekliliğine Aykırı Davranılması 

94

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

94

1. Açıklama 

94

1. Yargıtay Kararları 

96

2) Suça Sürüklenen Çocuğa İsnat Edilen Her Suç Yönünden Ayrı Ayrı

Uzman Hekim Raporu Alınması Gerektiğinin / Genel Nitelikte Raporla

Yetinilemeyeceğinin Dikkate Alınmaması 

98

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

98

1. Açıklama 

98

1. Yargıtay Kararları 

99

3) Yargılama Konusu Suça İlişkin Olmayan, Başka Dosyalardan

Temin Edilen Uzman Hekim Raporlarının Hükme Esas

Alınamayacağının Gözetilmemesi 

100

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

100

1. Açıklama 

100

1. Yargıtay Kararları 

101

4) Uzman Hekim Raporlarında Kanuni Tabirlerin Kullanılması Gerektiğinin

Nazara Alınmaması / Kanuni Tabirlerin Kullanılmadığı Uzman Hekim

Raporuna Dayanılarak Hüküm Kurulamayacağının Gözetilmemesi 

102

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

102

1. Açıklama 

103

1. Yargıtay Kararları 

103

5) Uzman Hekim Raporları Arasındaki Çelişkinin Giderilmesi Gerektiğinin

Gözetilmemesi 

104

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

104

1. Açıklama 

104

1. Yargıtay Kararları 

105

6) Uzman Hekim Raporu İle Sosyal İnceleme Raporu Arasında Çelişki

Bulunması Durumunda Çelişki Giderilmeden Esas Hakkında Hüküm

Kurulması 

106

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

106

1. Açıklama 

106

1. Yargıtay Kararları 

107

7) Raporun Uzmanlığı Bulunan Hekimlerden (Adli Tıp Uzmanı, Uzman

Çocuk Doktoru, Psikiyatrist veya Zorunluluk Halinde Uzman Hekim)

Alınması Gerektiğinin Nazara Alınmaması 

109

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

109

1. Açıklama 

109

1. Yargıtay Kararları 

110

8) Mahkemenin Atılı Suçu İşlediği Sabit Olan Suça Sürüklenen Çocuğun

Fiiliyle İlgili Olarak, Hukuki Anlam ve Sonuçlarını Algılama ve

Davranışlarını Yönlendirme Yeteneğinin Yeterince Gelişip

Gelişmediğine Dair Kesin Bir Kanaate Varamaması Halinde, Çocuğun

Mahkumiyetine Karar Veremeyeceğinin Gözetilmemesi 

111

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

111

1. Açıklama 

111

1. Yargıtay Kararları 

112

31. 5237 SAYILI TCK'NIN 31. MADDESİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN

SAİR KANUNA AYKIRILIKLAR VE BOZMA NEDENLERİ 

113

1. Genel Olarak 

113

1. Bozma Nedenleri 

113

1) Suça Sürüklenen Çocuk Hakkında Uygulanan Kanun Maddelerinin ve

İndirim Oranının Kararda Gösterilmesi Gerektiğinin Dikkate Alınmaması 

113

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

113

1. Açıklama 

113

1. Yargıtay Kararları 

114

2) Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında TCK'nın 31/2–3 Maddelerinde

Gösterilen Oranlardan Farklı İndirim Oranlarının Uygulanması 

115

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

115

1. Açıklama 

115

1. Yargıtay Kararları 

116

3) TCK'nın 31/2 ila 31/3 Maddelerinin Birbirine Karıştırılarak Uygulanması 

117

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

117

1. Açıklama 

117

1. Yargıtay Kararları 

117

1. TÜRK CEZA KANUNUNUN AKIL HASTALIĞINI DÜZENLEYEN 32'NCİ

MADDESİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN KANUNA AYKIRILIKLAR VE BOZMA

NEDENLERİ 

119

1. Genel Olarak 

119

1. Bozma Nedenleri 

127

1) Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında, Akıl Hastalığı Nedeniyle İşlediği Fiilin

Hukuki Anlam ve Sonuçlarını Algılayamadığı veya Bu Fiille İlgili Olarak

Davranışlarını Yönlendirme Yeteneğinin Önemli Derecede Azalmış Olduğu

ve Bu Yönde Araştırma Yapılması Gerektiğinin Gözetilmemesi 

127

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

127

1. Açıklama 

127

1. Yargıtay Kararları 

129

2) 15 Yaşını Doldurmayan Suça Sürüklenen Çocukların Aynı Zamanda Akıl

Hastası Olmaları Halinde Haklarında Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik

Tedbirlerinin Uygulanamayacağının / Çocuklara Özgü Güvenlik

Tedbirlerinin Uygulanması Gerektiğinin Gözetilmemesi 

131

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

131

1. Açıklama 

131

1. Yargıtay Kararları 

131

3) 15 Yaşını Doldurmuş Suça Sürüklenen Çocukların Suç Tarihinde Akıl

Hastası Olduklarının Tespit Edilmesi Halinde Haklarında Akıl

Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbiri Uygulanacağının / Çocuklara Özgü

Güvenlik Tedbirlerinin Uygulanamayacağının Gözetilmemesi 

135

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

135

1. Açıklama 

135

1. Yargıtay Kararları 

136

4) Akıl Hastalığından Kaynaklanmayıp Yaş Küçüklüğünden Kaynaklanan

"Fiilin Hukuki Anlam ve Sonuçlarını Algılayamama veya Davranışlarını

Yönlendirme Yeteneğinin Gelişmemesi" Hallerinde Akıl Hastalığına

Özgü Güvenlik Tedbirlerinin Uygulanamayacağı / Çocuklara Özgü

Güvenlik Tedbirlerinin Uygulanması Gerektiğinin Gözetilmemesi 

138

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

138

1. Açıklama 

138

1. Yargıtay Kararları 

139

1. 5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU'NUN KISA SÜRELİ HAPİS CEZASINA

SEÇENEK YAPTIRIMLARI DÜZENLEYEN 50. MADDESİNİN UYGULANMASINA

İLİŞKİN YAPILAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ 

141

1. Genel Olarak 

142

1. Bozma Nedenleri 

148

1) Daha Önceden Hapis Cezasına Mahkumiyeti Bulunmayan ve Fiili İşlediği

Tarihte Onsekiz Yaşını Doldurmamış Bulunan Çocukların Mahkum

Edildikleri Bir Yıl veya Daha Az Süreli Hapis Cezalarının Seçenek

Yaptırımlara Çevrilmesi Zorunluluğuna Aykırı Hareket Edilmesi 

148

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

148

1. Açıklama 

148

1. Yargıtay Kararları 

153

2) Suç Karşılığında Kanunda Öngörülen Seçenekli Cezalardan Hapis Cezası

Tercih Edilmiş İse, Daha Önceden Hapis Cezasına Mahkum Edilmemiş

Olup Suç Tarihinde 18 Yaşından Küçük Olan Çocuğun Mahkum Edildiği

Kısa Süreli Hapis Cezasının Adli Para Cezası Dışındaki Diğer Seçenek

Tedbirlere Çevrilmesinin Zorunlu Olduğunun Gözetilmemesi 

154

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

154

1. Açıklama 

154

1. Yargıtay Kararları 

156

3) Daha Önceden Hapis Cezasına Mahkumiyeti Bulunan Suça Sürüklenen

Çocuklar Hakkında Hükmolunan Kısa Süreli Hapis Cezasının Seçenek

Yaptırıma Çevrilmesinin Mahkemenin Takdirinde Olduğunun / Talep

Halinde TCK'nın 50/1 Maddesinin Uygulanıp Uygulanmayacağının

Kararda Tartışılması Gerektiğinin Gözetilmemesi 

157

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

157

1. Açıklama 

157

1. Yargıtay Kararları 

158

4) 5237 Sayılı CMK'nın 231. Maddesi Uyarınca Verilen Hükmün

Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının, "Denetim Süresi İçerisinde

İşlenen Kasıtlı Suç Nedeniyle" Açıklanmasına Karar Verilirken Daha

Önceden Hapis Cezasına Mahkumiyeti Bulunmayan ve Fiili İşlediği

Tarihte Onsekiz Yaşını Doldurmamış Bulunanların Mahkum Edildiği Bir

Yıl veya Daha Az Süreli Hapis Cezasının Seçenek Yaptırımlara Çevrilmesi

Zorunluluğu Bulunduğunun / Hükmün Aynen Açıklanamayacağının

Gözetilmemesi 

160

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

160

1. Açıklama 

160

1. Yargıtay Kararları 

162

5) Gönüllü Olsa Dahi 12–15 Yaş Arasındaki Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında

Kamuya Yararlı Bir İşte Çalışma Tedbirinin Uygulanamayacağının Nazara

Alınmaması 

164

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

164

1. Açıklama 

164

1. Yargıtay Kararları 

166

6) Bir Yıldan Fazla Süreli Hapis Cezalarının Seçenek Yaptırıma Çevrilmesine

Karar Verilemeyeceğinin Gözetilmemesi 

166

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

166

1. Açıklama 

166

1. Yargıtay Kararları 

167

7) Suça Sürüklenen Çocuk Hakkında Suçla Mantıksal Olarak Bağı

Bulunmayan Seçenek Tedbir Belirlenemeyeceğinin veya Seçenek

Yaptırımın İnfazı İle Ulaşılmak İstenilen Temel Amacın Gözetilmesi

Gerektiğinin Dikkate Alınmaması 

168

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

168

1. Açıklama 

168

1. Yargıtay Kararları 

169

8) İnfazı Olanaksız Olan Seçenek Yaptırımlara Karar Verilemeyeceğinin

Gözetilmemesi 

171

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

171

1. Açıklama 

171

1. Yargıtay Kararları 

172

9) Suça Sürüklenen Çocuk Hakkında Sonuç Ceza Olarak Adli Para

Cezasına Hükmedilmesi Halinde, Adli Para Cezasının Yerine

Getirilmemesi Durumunda Hapse Çevrileceğine Dair İhtarat

Yapılamayacağının Nazara Alınmaması 

174

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

174

1. Açıklama 

174

1. Yargıtay Kararları 

175

10) Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Verilen Seçenek Tedbirin Yerine

Getirilmemesi Halinde, Tedbire Çevrilen Kısa Süreli Hapis Cezasının

Tamamen veya Kısmen İnfazına Karar Verilemeyeceğinin, Bu Yönde

İhtarat Yapılamayacağının, Tedbire Aykırılık Halinde Diğer Seçenek

Tedbirlerden Birine veya Adli Para Cezasına Karar Verilebileceğinin

Gözetilmemesi 

176

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

176

1. Açıklama 

177

1. Yargıtay Kararları 

178

VII. 5237 SAYILI TCK'NIN HAPİS CEZASININ ERTELENMESİNİ DÜZENLEYEN

51. MADDESİNİN UYGULANMASINA DAİR YAPILAN HATALAR VE BOZMA

NEDENLERİ 

181

1. Genel Olarak 

182

1. Bozma Nedenleri 

187

1) Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Hükmolunan 3 Yıl veya Daha Az

Süreli Hapis Cezasının Ertelenebileceğinin Gözetilmemesi 

187

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

187

1. Açıklama 

187

1. Yargıtay Kararları 

189

2) Lehe Yasaların Uygulanma Talebi Bulunması Halinde Denetime Olanak

Sağlayacak Şekilde Erteleme Hususunun Da Kararda Tartışılması

Gerektiğinin Gözetilmemesi 

190

1. Kanuna Aykırılık Bozma Nedeni 

190

1. Açıklama 

191

1. Yargıtay Kararları 

192

3) Hapis Cezasının Ertelenmesine veya Ertelenmesine Yer Olmadığına

Karar Verilirken Yasal ve Yeterli Gerekçenin Gösterilmesi Gerekliliğine

Aykırı Davranılması 

193

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

193

1. Açıklama 

194

1. Yargıtay Kararları 

195

VIII. 5237 SAYILI TCK'NIN BELLİ HAKLARI KULLANMAKTAN YOKSUN BIRAKILMA

HÜKMÜNÜ DÜZENLEYEN 53. MADDESİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN

YAPILAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ 

197

1. Genel Olarak 

198

1. Bozma Nedenleri 

200

1) Suç İşlediği Tarihte Onsekiz Yaşından Küçük Olan Suça Sürüklenen

Çocuklar Hakkında TCK'nın 53/1 Maddesinde Yer Alan Hak

Yoksunluklarına Hükmedilemeyeceğinin Gözetilmemesi 

200

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

200

1. Açıklama 

201

1. Yargıtay Kararları 

201

2) Geçerli Bir Sürücü Belgesi Bulunmayan Suça Sürüklenen Çocuklar

Hakkında "Sürücü Belgesinin Geri Alınmasına" Karar

Verilemeyeceğinin / Yalnızca Kazaya Neden Olunan Aracı Kullanma

Yetkisini İçeren Sınıftaki Sürücü Belgesinin Geri Alınmasına Karar

Verilebileceğinin Düşünülmemesi 

202

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

202

1. Açıklama 

202

1. Yargıtay Kararları 

205

58. "SUÇTA TEKERRÜR VE ÖZEL TEHLİKELİ SUÇLULAR" DÜZENLEMESİNİN YER ALDIĞI TCK'NIN 58. MADDESİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN YAPILAN

HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ 

206

1. Genel Olarak 

207

1. Bozma Nedenleri 

210

1) Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Tekerrür Hükümlerinin

Uygulanamayacağının Gözetilmemesi 

210

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

210

1. Açıklama 

210

1. Yargıtay Kararları 

211

2) Örgüt Mensubu Suçlu Olan Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında

TCK'nın 58/9 Maddesinin Uygulanacağının Gözetilmemesi 

212

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

212

1. Açıklama 

212

1. Yargıtay Kararları 

213

61. 5237 SAYILI TCK'NIN CEZANIN BELİRLENMESİ BAŞLIKLI 61. MADDESİNİN

UYGULANMASINA İLİŞKİN KANUNA AYKIRILIKLAR VE BOZMA NEDENLERİ 

214

1. Genel Olarak 

215

1. Bozma Nedenleri 

216

1) TCK'nın 31'inci Maddesinin Uygulanma Sırasına Riayet Edilmeyerek

TCK'nın 61/5 Maddesine Aykırı Davranılması 

216

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

216

1. Açıklama 

217

1. Yargıtay Kararları 

219

1. 5237 SAYILI TCK'NIN ZAMANAŞIMINA İLİŞKİN HÜKÜMLERİNİN

UYGULANMASINDAN KAYNAKLANAN KANUNA AYKIRILIKLAR VE BOZMA

NEDENLERİ 

220

1. Genel Olarak 

221

1. Bozma Nedenleri 

226

1) Fiili İşlediği Sırada Oniki Yaşını Doldurmuş Olup Onbeş Yaşını Doldurmamış

Olanlar Hakkında, TCK'nın 66/1 Maddesinde Yazılı Sürelerin Yarısının

Geçmesiyle Kamu Davasının Düşeceğinin Gözetilmemesi 

226

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

226

1. Açıklama 

226

1. Yargıtay Kararları 

228

2) Fiili İşlediği Sırada Onbeş Yaşını Doldurmuş Olup Onsekiz Yaşını

Doldurmamış Olan Kişiler Hakkında TCK'nın 66/1 Maddesinde Yazılı

Zamanaşımı Sürelerinin Üçte İkisinin Geçmesiyle Kamu Davasının

Düşmesine Karar Verilmesi Gerektiğinin Nazara Alınmaması 

229

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

229

1. Açıklama 

229

1. Yargıtay Kararları 

230

3) Zamanaşımı Süresinin Belirlenmesi Bakımından Suça Sürüklenen

Çocuğun Gerçek Yaşının Tespitinin Gerekliliğine Aykırı Davranılması 

232

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

232

1. Açıklama 

232

1. Yargıtay Kararları 

233

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

5395 SAYILI ÇOCUK KORUMA KANUNU'NUN UYGULANMASINDAN

KAYNAKLANAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ

1. SOSYAL İNCELEME RAPORU ALINMASI İLE İLGİLİ KANUNA AYKIRILIKLAR VE

BOZMA NEDENLERİ 

235

1. Genel Olarak 

235

1. Bozma Nedenleri 

242

1) 12–15 Yaş Arası Suça Sürüklenen Çocuklar Yönünden Sosyal İnceleme

Raporu Alınmasının Zorunlu Olduğunun Gözetilmemesi 

242

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

242

1. Açıklama 

242

1. Yargıtay Kararları 

245

2) 15–18 Yaş Arası Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Sosyal İnceleme

Raporu Alınmaması veya Kararda Rapor Alınmamasının Gerekçesinin

Gösterilmemesi 

246

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

246

1. Açıklama 

247

1. Yargıtay Kararları 

249

3) Sosyal İnceleme Raporu Alınmaması Hususunda Gösterilen

Gerekçenin Yasal, Yeterli ve Dosya Kapsamına Uygun Olmaması 

251

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

251

1. Açıklama 

251

1. Yargıtay Kararları 

253

4) Dosyaya Özgü Sosyal İnceleme Raporu Alınması Gerekirken Başka

Dosyalardan Temin Edilen Sosyal İnceleme Raporları İle Yetinilmesi 

254

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

254

1. Açıklama 

254

1. Yargıtay Kararları 

254

5) Yetersiz Olan ve Yönetmeliğe Uygun Nitelikleri Taşımayan Sosyal

İnceleme Raporuna Dayanılarak Hüküm Kurulması 

256

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

256

1. Açıklama 

256

1. Yargıtay Kararları 

257

6) Sosyal İnceleme Raporu Alınmamasına Tensip Aşamasında Karar

Verilmesi 

258

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

258

1. Açıklama 

258

1. Yargıtay Kararları 

259

1. ÇOCUKLARA ÖZGÜ GÜVENLİK TEDBİRLERİNİN UYGULANMASI İLE İLGİLİ

KANUNA AYKIRILIKLAR VE BOZMA NEDENLERİ 

261

1. Genel Olarak 

261

1. Bozma Nedenleri 

273

1) Ceza Sorumluluğu Bulunan Çocuklar Hakkında ÇKK'nın 5'inci

Maddesinde Öngörülen Koruyucu ve Destekleyici Tedbirlerin

Uygulanamayacağının Gözetilmemesi 

273

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

273

1. Açıklama 

273

1. Yargıtay Kararları 

275

2) 12–15 Yaş Aralığında Bulunup İşlediği Fiilin Hukuki Anlam ve

Sonuçlarını Algılama ve Davranışlarını Yönlendirme Yeteneği Yeterince

Gelişmeyen Çocuklar Hakkında "Ceza Verilmesine Yer Olmadığına"

Karar Verilmesi ve Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirlerine

Hükmedilmesi Gerektiğinin Nazara Alınmaması 

277

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

277

1. Açıklama 

277

1. Yargıtay Kararları 

278

3) Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirlerinin Uygulanmamasının Kazanılmış

Hakka Konu Olamayacağının Nazara Alınmaması 

279

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

279

1. Açıklama 

279

1. Yargıtay Kararları 

280

4) Cezai Sorumluluklarının Bulunmadığı Gerekçesiyle Haklarında

Hakkında Tedbir Kararı Verecek Görevli Mahkemenin Mahalde

Teşkilatlanmış Olması Durumuna Göre Sırasıyla Çocuk Mahkemesi, Aile

Mahkemesi ve Asliye Hukuk Mahkemesi Olduğunun Gözetilmemesi 

281

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

281

1. Açıklama 

281

1. Yargıtay Kararları 

283

III. GÖREV KURALLARINA İLİŞKİN KANUNA AYKIRILIKLAR VE BOZMA

NEDENLERİ 

290

1. Genel Olarak 

290

1. Bozma Nedenleri 

294

1) Çocuk Mahkemesi Bulunan Mahallerde Suça Sürüklenen Çocuklar

Hakkındaki Yargılamaya Genel Mahkemelerde Devam Edilemeyeceği /

Çocuk Mahkemesine Yönelik Olarak Görevsizlik Kararı Verilmesi

Gerektiğinin Gözetilmemesi 

294

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

294

1. Açıklama 

295

1. Yargıtay Kararları 

296

2) Çocuk Mahkemesi Bulunmayan Mahallerde, Suç Tarihinde 18

Yaşından Küçük Olanların Yargılamalarının Genel Mahkemelerde

"Çocuk Mahkemesi Sıfatıyla" Görülmesi Gerektiğinin Gözetilmemesi 

297

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedenleri 

297

1. Açıklama 

298

1. Yargıtay Kararları 

299

3) Suç Tarihinde Onsekiz Yaşından Büyük Olanların Çocuk

Mahkemelerinde Yargılanamayacaklarının Gözetilmemesi 

300

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

300

1. Açıklama 

300

1. Yargıtay Kararları 

301

4) Suça Sürüklenen Çocuklarca İşlenen ve Ağır Ceza Mahkemelerinin

Görevine Giren Davalarda Çocuk Ağır Ceza Mahkemesinin Görevli

Olduğunun Gözetilmemesi 

303

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

303

1. Açıklama 

303

1. Yargıtay Kararları 

304

5) Çocuk Mahkemesi Sıfatıyla Görülen Davalara Cumhuriyet Savcısının

Katılamayacağının Dikkate Alınmaması 

306

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

306

1. Açıklama 

306

1. Yargıtay Kararları 

308

6) Özel Kanunlarca Belirlenen Görev Kurallarının Çocuk Mahkemelerinde

De Gözetilmesi Gerektiğinin Nazara Alınmaması 

309

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

309

1. Açıklama 

309

1. Yargıtay Kararları 

310

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

5271 SAYILI CEZA MUHAKEMESİ KANUNU KAPSAMINDA YAPILAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ

1. DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ İLE İLGİLİ YAPILAN HATALAR VE BOZMA

NEDENLERİ 

313

1. Genel Olarak 

314

1. Bozma Nedenleri 

319

1) Çocuk Dosyası İle Yetişkin Dosyalarının Birleştirilmesinin Zorunlu

Olduğu Hallerde Mümkünse Birleştirme Kararı Verilmesi, Mümkün

Değilse Dosya Akıbetinin Araştırılması İle Onaylı Suretlerin Dosya

Arasına Alınması Gerekliliğine Aykırı Davranılması 

319

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

319

1. Açıklama 

319

1. Yargıtay Kararları 

321

2) Çocuklarla Yetişkinler Hakkında Ayrı Ayrı Açılan Kamu Davalarının

Birleştirilmelerine Karar Verilmesi Halinde Bu Davaların Çocuk

Mahkemelerinde Görülemeyeceği, Birleşen Davaların ÇKK'nın 17'nci

Maddesi Uyarınca Genel Mahkemelerde Görülmesi Gerektiğinin

Nazara Alınmaması 

324

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

324

1. Açıklama 

325

1. Yargıtay Kararları 

327

3) Çocuklarla Yetişkinler Hakkında Ayrı Ayrı Açılan Kamu Davalarının

Birleştirilebilmesi İçin Yargılama Yapan Diğer Mahkemenin

Birleştirmeyi Uygun Bulması Gerektiğinin Nazara Alınmaması 

327

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

327

1. Açıklama 

328

1. Yargıtay Kararları 

328

1. MÜDAFİ GÖREVLENDİRİLMESİ İLE İLGİLİ HÜKÜMLERİN

UYGULANMASINDAN KAYNAKLANAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ 

331

1. Genel Olarak 

331

1. Bozma Nedenleri 

340

1) Suça Sürüklenen Çocuğa CMK'nın 150/2 Maddesi Uyarınca Zorunlu

Müdafii Atanmadan Yargılamaya Devam Edilmesi 

340

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

340

1. Açıklama 

341

1. Yargıtay Kararları 

346

2) Hükmün Zorunlu Müdafiinin Hazır Bulunmadığı Duruşmada

Açıklanamayacağının Gözetilmemesi 

346

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

346

1. Açıklama 

347

1. Yargıtay Kararları 

348

3) Suça Sürüklenen Çocuğun Başka Mahalde Bulunması Nedeniyle

Yargılamaya Katılamadığı ve Savunmasının Talimat (İstinabe) Yoluyla

Alındığı Dosyalarda, Hem Talimat Mahkemesinde Hem De Esas

Mahkemesinde Müdafi Atanması Gerektiğinin Gözetilmemesi 

348

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

348

1. Açıklama 

349

1. Yargıtay Kararları 

350

4) Atanan Zorunlu Müdafiin Görevini Etkin ve Yeterli Şekilde Yerine

Getirmemesi Halinde Mahkemece Başka Bir Müdafi Atanmasının

Sağlanması Gerektiğinin Gözetilmemesi 

351

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

351

1. Açıklama 

351

1. Yargıtay Kararları 

352

5) Henüz Müdafii Atanmadan Onsekiz Yaşını Tamamlayan Suça

Sürüklenen Çocuğun Müdafi Seçebilecek Durumda Olmadığını

Belirterek Müdafii Talebinde Bulunması Halinde Talebin CMK'nın

150/1 Maddesi Gereğince Karşılanması Gerektiğinin Gözetilmemesi 

353

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

353

1. Açıklama 

353

1. Yargıtay Kararları 

354

6) Zorunlu Müdafilik Görevinin Kararın Kesinleşmesine Kadar Devam

Ettiğinin / Görevin Devamı Süresince Bildirimlerin/Tebligatların

Müdafiye Yapılması Gerektiğinin / Görevin Sona Ermesinden Sonra

Yapılan Tebligatların Geçersiz Olduğunun Gözetilmemesi 

356

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

356

1. Açıklama 

356

1. Yargıtay Kararları 

359

7) Birden Fazla Suça Sürüklenen Çocuk Arasında Menfaat Çatışması

Bulunması Halinde Çocukların Aynı Müdafii Tarafından

Savunulamayacaklarının, Bu Halde Aralarında Çatışma Bulunanlara

Farklı Müdafi Görevlendirilmesi Gerektiğinin Gözetilmemesi 

361

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

361

1. Açıklama 

361

1. Yargıtay Kararları 

363

III. DURUŞMANIN KAPALI VEYA AÇIK YAPILMASINA VE HÜKMÜN KAPALI YA

DA AÇIK DURUŞMADA AÇIKLANMASINA İLİŞKİN KANUNA AYKIRILIKLAR VE

BOZMA NEDENLERİ 

364

1. Genel Olarak 

365

1. Bozma Nedenleri 

367

1) Suça Sürüklenen Çocuklardan Duruşma Tarihinde Onsekiz Yaşını

Doldurmayanların Duruşmalarının Kapalı / Onsekiz Yaşını Dolduranların

Duruşmalarının İse Açık Yapılması Gerektiğinin Gözetilmemesi 

367

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

367

1. Açıklama 

367

1. Yargıtay Kararları 

370

2) 18 Yaşını İkmal Etmeyen Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Verilen

Hükmün Kapalı Duruşmada / Onsekiz Yaşını Dolduranlar Hakkında

Verilen Hükmün İse Açık Duruşmada Tefhim Edilmesi Gerektiğinin

Nazara Alınmaması 

371

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

371

1. Açıklama 

371

1. Yargıtay Kararları 

372

3) Safahatın Tutanağa Geçirilmesi Sırasında Duruşmanın Açık veya Kapalı

Yapıldığı Hususunda Çelişki Meydana Getirilmesi 

373

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

373

1. Açıklama 

373

1. Yargıtay Kararları 

374

4) Büyüklerle Onsekiz Yaşından Küçüklerin Dosyalarının Birleştirilmesi

Halinde Yargılamanın Kapalı Yapılması Gerektiğinin Gözetilmemesi 

375

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

375

1. Açıklama 

375

1. Yargıtay Kararları 

376

1. YAŞ DÜZELTİLMESİNE İLİŞKİN KANUNA AYKIRILIKLAR VE BOZMA NEDENLERİ 

378

1. Genel Olarak 

379

1. Bozma Nedenleri 

386

1) Suça Sürüklenen Çocuğun Gerçek Yaşı Hususunda Tereddüt Oluşması

Halinde Öncelikle Yaş Düzeltimi Konusunda Usulünce Bir Karar

Verilmesi Gerektiğinin Gözetilmemesi 

386

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

386

1. Açıklama 

387

1. Yargıtay Kararları 

393

2) Suça Sürüklenen Çocuk Hakkında Devam Eden Yaş Değişikliği Davası

Var İse, Verilecek Kararın Kesinleşmesinin Beklenmesi Gerekliliğine

Aykırı Davranılması 

395

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

395

1. Açıklama 

395

1. Yargıtay Kararları 

396

3) Suça Sürüklenen Çocuğun Yaşı İle İlgili Sorunla Karşılaşan Esas

Mahkemesinin Tespite Dayanarak Hüküm Kuramayacağının / Usule

Uygun Bir Karar Vermesi Gerektiğinin Gözetilmemesi 

397

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

397

1. Açıklama 

397

1. Yargıtay Kararları 

398

4) Hukuk Mahkemesinin veya Başka Ceza Mahkemesinin Verdiği Yaş

Düzeltme Kararının Ceza Hâkimini Bağlamayacağının Gözetilmemesi 

399

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

399

1. Açıklama 

399

1. Yargıtay Kararları 

401

5) Failin Düzeltilen Yaşına Göre, Öngörülen Usul ve Maddi Hukuka İlişkin

Hükümlerin Uygulanması Gerektiğinin Gözetilmemesi 

403

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

403

1. Açıklama 

403

1. Yargıtay Kararları 

404

6) Görevsizlik Kararı İle Birlikte Verilen Yaş Düzeltme Kararının Hükme

Esas Alınamayacağı, Esasla Birlikte 5490 Sayılı Kanunun 36'ncı

Maddesinde Belirtilen Usule Uygun Şekilde Yaş Düzeltme Kararı

Verilmesi Gerektiğinin Gözetilmemesi 

406

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

406

1. Açıklama 

406

1. Yargıtay Kararları 

407

1. EK SAVUNMA HAKKI VERİLMESİNE İLİŞKİN KANUNA AYKIRILIKLAR VE

BOZMA NEDENLERİ 

409

1. Genel Olarak 

409

1. Bozma Nedenleri 

416

1) İddianamede Gösterildiğinden Farklı Olarak Cezanın Artırılmasını veya

Cezaya Ek Olarak Güvenlik Tedbirlerinin Uygulanmasını Gerektirecek

Haller Nedeniyle Ek Savunma Hakkı Tanınması Gerektiğinin

Gösterilmemesi 

416

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

416

1. Açıklama 

416

1. Yargıtay Kararları 

418

1. UZLAŞTIRMAYA İLİŞKİN HÜKÜMLERİN UYGULANMASINDAN

KAYNAKLANAN KANUNA AYKIRILIKLAR VE BOZMA NEDENLERİ 

419

1. Genel Olarak 

419

1. Bozma Nedenleri 

427

1) Mağdurun veya Suçtan Zarar Görenin Gerçek veya Özel Hukuk Tüzel

Kişisi Olması Koşuluyla, Suça Sürüklenen Çocuklar Bakımından Ayrıca,

Üst Sınırı Üç Yılı Geçmeyen Hapis veya Adli Para Cezasını Gerektiren

Suçların Da Uzlaşma Kapsamında Bulunduğunun Gözetilmemesi 

427

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

427

1. Açıklama 

427

1. Yargıtay Kararları 

428

2) Uzlaştırma Hükümlerinin Uygulanabilmesi İçin Çocuğun Cezai

Sorumluluğunun Bulunması Gerektiğinin Gözetilmemesi 

429

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

429

1. Açıklama 

429

1. Yargıtay Kararları 

430

3) Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Görülmekte Olan Yargılamada Uzlaşma

Teklifinin Kanuni Temsilcisine Yapılması Gerektiğinin Gözetilmemesi 

430

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

430

1. Açıklama 

431

1. Yargıtay Kararları 

432

VII. YARGILAMA GİDERLERİNE İLİŞKİN HÜKÜMLERİN UYGULANMASINDAN

KAYNAKLANAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ 

434

1. Genel Bilgiler 

435

1. Bozma Nedenleri 

443

1) Suça Sürüklenen Çocuğun Duruşmada Dinlenmesi Sırasında Hazır

Bulundurulan Uzman Bilirkişiye (Sosyal Çalışma Görevlisi, Psikolog,

Pedagog vs.) Ödenen Ücretin Yargılama Gideri Olarak Çocuğa

Yükletilemeyeceğinin Gözetilmemesi 

443

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedenleri 

443

1. Açıklama 

443

1. Yargıtay Kararları 

444

2) Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Hazırlatılan "Sosyal İnceleme Raporu"

Ücretinin Yargılama Gideri Olarak Çocuğa Yükletilemeyeceğinin Nazara

Alınmaması 

444

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

444

1. Açıklama 

445

1. Yargıtay Kararları 

445

3) Suça Sürüklenen Çocuğun Cezai Ehliyetinin Bulunup Bulunmadığının

Değerlendirilmesi Bakımından 5237 Sayılı TCK'nın 32/2 Maddesi

Gereğince Alınan Uzman Hekim Raporundan Kaynaklanan Masrafların

Yargılama Gideri Olarak Çocuğa Yükletilemeyeceğinin Gözetilmemesi 

446

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

446

1. Açıklama 

447

1. Yargıtay Kararları 

447

4) Suça Sürüklenen Çocuk İçin Ceza Muhakemesi Kanunu Uyarınca

Zorunlu Olarak Atanan Müdafiye Ödenen Ücretin Çocuktan Talep

Edilemeyeceğinin Gözetilmemesi 

448

1. Kanuna Aykırılık – Bozma Nedeni 

448

1. Açıklama 

448

1. Yargıtay Kararları 

449

KAYNAKÇA 

451