Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri

Muhammed Alparslan BUDAK

Mücahit İsmail COŞKUN

İÇİNDEKİLER

ÖZET5

İÇİNDEKİLER 7

KISALTMALAR13

GİRİŞ .15

BİRİNCİ BÖLÜM

KANUNİ İDARE İLKESİ VE BAŞKANLIK KARARNAMELERİ

KANUNİ İDARE İLKESİ VE BAŞKANLIK KARARNAMELERİ KAVRAMI19

Kanuni İdare İlkesinin Anlamı, Kapsamı ve Boyutları 19

Kanunilik Kavramı. 19

Kanunilik İlkesinin Felsefi, İlkesel ve Anayasal Dayanakları 25

Kanuni İdarenin Dayanak Noktası Olarak Demokratik Devlet

İlkesi. 25

Kanuni İdarenin Dayanak Noktası Olarak Hukuk Devleti. 28

Kanuni İdare İlkesinin Kapsamı. 35

Kanun. 43

İdare 46

Kanuni İdare ve Bağlı Yetki-Takdir Yetkisi İlişkisi . 48

Anayasa Çerçevesinde İdarenin Kanuniliği İlkesi 52

İdarenin Kurulması ve Faaliyet Göstermesi. 54

(1) İdarenin Kurulması 54

(2) İdarenin Kurulmasına İlişkin Anayasal Esaslar  55

(3) İdarenin Anayasa ile Kurulması. 57

(6) İdarenin Kanun ile Kurulması 58

İdarenin Sonlanması 67

Kanun ile İdarenin Yetki ve Görevlerinin Belirtilmesi 67

Kararname Kavramı-Sınıflandırılması ve Türleri 68

Kararname Kavramı 69

Kararnamelerin Kullanılış Biçimleri, Sınıflandırılması ve Türleri. 69

Kanun-Kararname Ayrımı. 75

8 İçindekiler

İKİNCİ BÖLÜM

ANAYASAL BAZDA BAŞKANLIK KARARNAMELERİ

LATİN AMERİKA ANAYASALARINDA VE TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASINDA

BAŞKANIN KARARNAME YETKİSİ. 79

Yasama ve Yürütme Organlarının Fonksiyonları80

Yasamanın Fonksiyonu80

Yürütme Fonksiyonu .83

Genel Olarak Hükümet Sistemleri ve Dünyada Başkanlık Sistemleri.85

ABD Başkanlık Kararnameleri 88

Latin Amerika Ülkelerinde Başkanlık Sistemi ve Genel Özellikleri .90

Latin Amerika Anayasalarında Başkanın Kararname Yetkisi 95

Başkanın Kararname Yetkisini Kullanması Bakımından Karşı İmza

Kuralı .95

Başkanın Türevsel Anlamda Yetkisi: Düzenleyici Kararname96

Başkanın Asli Kural Koyma Yetkisi: Anayasal Kararnameler98

Latin Amerika Ülkelerinde Başkanın Anayasal

Kararnameleri-Özerk Kararnameleri 98

(1) Bolivya .98

(2) Brezilya 99

(3) Küba.99

(4) Şili 100

(5) Ekvador100

(6) Nikaragua 101

Acil, İvedi veya Kriz Durumu Anayasal Kararnameler-Kanun

Hükmünde Kararnameler.101

(1) Ekvador102

(2) Şili 102

(3) Arjantin103

(4) Brezilya 104

(5) Peru .105

(6) Kosta Rika 105

(7) Honduras .106

(8) Bolivya .107

Olağanüstü Hal Rejimi Anayasal Kararnameleri-Kanun

Hükmünde Kararnameler.107

(1) Kolombiya107

(2) Ekvador109

İçindekiler 9

(3) Meksika. 110

(4) Nikaragua 112

(5) Paraguay . 112

Başkanın Yasama Organınca Yetkilendirilmesi Sonucunda Kural

Koyma Yetkisi: Devredilmiş Kararname 112

Meksika . 112

Panama 113

Şili 113

Venezuela 114

Kolombiya 114

Peru . 115

Latin Amerika Anayasalarında İdarenin Kanuniliği Örnekleri. 115

İncelemenin Değerlendirilmesi 118

Türkiye Cumhuriyeti’nde Başkanlık Sistemi ve Cumhurbaşkanlığı

Kararnameleri . 123

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi 123

Yürütmenin Yapısı 123

Bağımsızlık: Fonksiyonel Kuvvetler Ayrılığı 123

Bağımsızlık: Yürütmenin ve Yasamanın Oluşumunda

Kuvvetler Ayrılığı 124

Bağımsızlık: Yürütmenin ve Yasamanın İlişkileri 124

Denge ve Denetleme Mekanizması . 125

Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Rejimi. 128

Olağan Dönem Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri . 129

(1) Yetki  129

(2) Konu 130

(3) Konu Bakımından Ana Kural: Yürütmeye İlişkin Konularda

Çıkarılması. 130

(4) Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlandırılmasında

Kanunilik ve Buna İlişkin Cumhurbaşkanlığı

Kararnamesinin Konu Sınırı. 133

(5) Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Konu Sınırı:

Münhasıran Kanun İle Düzenlenmesi Öngörülen

Konularda Çıkarılamaması  136

(6) Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Konu Sınırı: Kanunda

Açıkça Düzenlenen Konularda Çıkarılamaması. 137

(7) Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Düzenlenebilecek

Alanlar. 138

10 İçindekiler

(8) Usul ve Şekil.139

(9) Yargısal Denetim139

Olağanüstü Dönem Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri.140

(1) Yetki.140

(2) Süre ve Yer.140

(3) Sebep.140

(4) Konu 141

(5) Usul ve Şekil.142

(6) Denetim.142

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

KARŞILAŞTIRMA VE DEĞERLENDİRME

CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMELERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI VE

DEĞERLENDİRİLMESİ .145

Karşılaştırmalı Hukuk Çerçevesinde Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri

ile Latin Amerika Başkanlık Kararnamelerinin Karşılaştırılması .145

Başkanların Türevsel Düzenleme Yetkisi.146

Devredilmiş Kararnameler Bakımından Değerlendirme .146

Latin Amerika Anayasalarında Başkanın Kanun Hükmünde

Kararname Yetkisi Çerçevesinde Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 148

Latin Amerika Anayasalarında Başkanın Anayasal-Özerk

Kararnameleri ve Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri .149

Latin Amerika Anayasalarında Başkanın Olağanüstü Hal Kanun

Hükmünde Kararnameleri ve Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanlığı

Kararnameleri .158

Kanuni İdare İlkesi Çerçevesinde Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin

Değerlendirilmesi.162

Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Niteliği 162

Anayasa’ya Göre Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri

Düzenleyici İşlemlerdir .163

Maddi ve Şekli Ölçüt Bakımından Cumhurbaşkanlığı

Kararnameleri.163

Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Çıkarılması Asli Bir

Yetkinin Tezahürüdür .164

Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Kanun Hükmünde

Kararnamelerden Farklılaşması168

Fonksiyonel Açıdan Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri.172

Yasamanın Asliliği İlkesi Bağlamında Cumhurbaşkanlığı

Kararnamelerinin Yargısal Denetimi.174

İçindekiler 11

Yasama Organının Genelliği İlkesi Bağlamında Cumhurbaşkanlığı

Kararnamelerinin Mahfuz Alanının Değerlendirilmesi. 179

Yasamanın Genelliği İlkesi . 179

Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Mahfuz Alanı

Olma(ma)sı Durumu  181

(1) Anayasada Mahfuz Alan Vardır Görüşü  183

(2) Anayasada Mahfuz Alan Yoktur, Yasama Organının

Genelliği Esastır Görüşümüz . 184

Yasama Yetkisinin Devredilmezliği İlkesi Bağlamında

Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Normlar Hiyerarşisindeki Yeri. 191

Yasama Yetkisinin Devredilemezliği İlkesi . 192

Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Normlar Hiyerarşisindeki

Yeri. 193

Cumhurbaşkanının Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile

Teşkilatlanma Yetkisini Kullanması. 199

Anayasanın Lafzından Hareketle Değerlendirme 199

AYM Kararları Çerçevesinde Değerlendirme . 201

Öğreti Temelinde İnceleme . 205

Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Düzenleme Alanı Dışına

Çıkmasına İlişkin Örnek İnceleme 208

SONUÇ 211

SONUÇ - ÖNERİLER 215

KAYNAKLAR.217